Թաղումից հետո ոչ ոք էս տանը չի մոտեցել։ Վախեցել են։ Հյուրատան պահակը՝ Վաչիկ ձյաձյան, ամեն կերպ համոզում է, որ չգնամ։ Ասում է, թե անձամբ է տեսել՝ ոնց են ամուսինների ուրվականները տան մեջ թեյ դնում, նստում կլոր սեղանի շուրջ ու զրուցելով խմում։
Ճամպրուկը թողնում եմ, քայլում եմ դեպի քաղաքի կենտրոն։ Ընթացքում հեռախոսիս նամակ եմ ստանում․ մայրս հաշվիս փող է փոխանցել։ Թոշակ է ստացել և խնդրում է, որ գոնե այսօր սննդարար մի բան գտնեմ որևէ ռեստորանում, որովհետև խանութներում բացի պոմելոյից, կարալյոկից, նռից և որոշ յուրահատուկ դեպքերում էլ՝ խոզի մսից, որից անտանելի հոգնել ենք, ուրիշ ոչինչ չկա։
25 րոպե է՝ սառնամանիքին բանկոմատի հերթի եմ կանգնած։ Կոշիկներիս մեջ ոտքիս բութ մատն եմ շարժում, որ տաքանա խոնավ գուլպաների մեջ։ Կաթնամթերքի դիմացի խանութում երկար հերթ է։ Հերթի առջևում երեխան վերցնում է կաթը, դուրս գալիս հերթից, ձեռքից ընկնում է, կոտրվում։ Երեխան վերադառնում է, կանգնում հերթի վերջում։ Գրապաններն է ստուգում, հանում կոպեկները, ափի մեջ հաշվում, հերթից դուրս է գալիս ու հեռանում։
Հերթս հասավ։ Խոշոր գումար չեմ կարող հանել։ Առավելագույնը 50 000 դրամ է տալիս բանկոտմատը։ Հենց այդքան էլ հանում եմ։ Ոտքերս սառցաբեկորներ են։ Հոգնած ու ծանրաքայլ հասնում եմ Վազգեն Սարգսյան փողոց, մտնում եմ Թեյնիկ ռեստորան։ Երեկոներին այս տաքուկ, վանդակավոր սփռոցների միջավայրում եմ թեյում։
Ճոճվելով հասնում եմ տաքսուն։ Սարոն ուղեկցում է ինձ։ Կենտրոնից ծայրամաս ենք գնում։ Մութ է։ Դեռ սրճարանում էինք, երբ լույսերն անջատեցին, իսկ ճանապարհին հասկանում ենք, որ ամբողջ քաղաքն է զրկված էլեկտրականությունից։ Դա վերջերս այնքան հաճախ է կրկնվում, որ դարձել է սովորական և ընդունելի։
Արդյո՞ք կան մարդիկ, ովքեր մտահոգ են, թե այս պահին ինչ է կատարվում Արցախում։ Արդյոք կա՞ փրկության հույս, թե՞ սցենարն արդեն նախապես գրված է։ Ապագայի անորշությունը հուշում է՝ «Ապրի՛ր, ասես վերջին օրդ է»։
Մեքենայի մեջ Սարոն՝ առանց վրաս նայելու, ձեռքս բռնում է, սեղմում այնքան ուժեղ, որ թվում է՝ ոսկորներս կփշրվեն։ Հետո անսպասելի համբուրում է՝ այնպես համարձակ ու հուսահատ՝ կարծես ոչ թե առաջին, այլ վերջին անգամ է համբուրում։ Մի պահ էլ այնքան է տաքանում, թվում է՝ հենց տաքսու մեջ ուզում է սեր անել։ Նրան սթափեցնում եմ։ Վարորդն էլ արհեստական հազում է՝ իր մասին հիշեցնելու նպատակով։
Երբ արթնանում եմ, զգում եմ՝ խմածությունս դեռ լրիվ չի անցել, իսկ Սարոն չկա։ Աչքս գցում եմ կիսաբացված պայուսակիս՝ 50 000-ը նույնպես չկա։ Դեռ չեմ հասցնում ուշքի գալ, դրսից լսվում են ձիերի սմբակների ձայներ։ Դուրս եմ վազում, տեսնում եմ շագանակագույն ձիեր են՝ անտառից փախած, տպավորություն է, որ շատ սոված են, խոտ են փնտրում՝ որոճալու։
– Բա որ ասում էի, վրես խնդում էիր, – պատմածիս պատասխանում է Վաչիկ ձյաձյան՝ մտածկոտ պտտելով իր երկար, ալեհեր բեղերը։ Հետո սեղան է գցում, կերակրում, պատվում, խոստանում Սարոյի ջարդը տալ։ Լույսը բացվելուն պես Սարոն զանգում է։
– Էս ո՞ւր ես, – ասում է։
– Դեռ դո՞ւ ես հարցեր տալիս, այ գող ավազակ։
– Էդ գող ավազակդ քո 50 000 դրամը էս գիշեր 3 միլլիոն ա դարձրել։
– Էդ ո՞նց։
– Շատ հանգիստ։
– Նորից կա՞րտ ես խաղացել։
– Դե ինտերնետ չկար, որ օնլայն խաղայի։ Համ էլ էստեղ օնլայնը արգելված ա։
– Սարո․․․ դու անուղղելի ես։
– Ե՞րբ ես տուն գալիս։
– Էդ տանն ուրվականներ կան։
– Չկա ոչ մի ուրվական։ Քո պիցցայի սնկերը հալուցինագեն էին։ Հնարավոր ա՝ դրա հետևանքն է։
– Ես քեզ սպանելու եմ։
– Դու ինձ սիրելու ես։
– Երբե՛ք։
– Վա՛ղը։
– Վաղն՝ ի՞նչ։
– Վաղը մեր պսակադրությունն ա։
– Ոչ։
– Այո։
– Ոչ։
– Շրջափակման վերջը չի երևում, քաղցրիկս։ Դու այլընտրանք չունես։
– Նախ՝ փողս վերադարձրու, հետո թարգի խաղալ, հետո կմտածենք։
– Չի լինելու նման բան։
– Ուրեմն պսակադրություն էլ չի լինի։
– Հեչ էլ լինի․․․ վրեն, թե չի լինի, – հայհոյում է Սարոն և անջատում հեռախոսը։
Հա, մի բան էլ՝ դու, երևի, չգիտես, որ մինչև մեր առաջին հանդիպումը ես քեզ մի անգամ ցույցի ժամանակ տեսել եմ։ Ուժեղ անձրև էր, հովանոց չունեիր։ Ոտքից գլուխ թաց կանգնել էիր կառավարության շենքի դիմաց։ Ակտիվների շարքում չէիր, բայց հայացքդ ամեն ինչ ասում էր։ Ձեռքիդ թրջված, թղթե պաստառի գրվածքն արդեն վաղուց ընթեռնելի չէր, իսկ դու համառորեն պահում էիր։ Էդ ժամանակ մտածեցի, որ հենց քո հետ էս գրողի տարած աշխարհում գոյություն քարշ տալն ավելի հեշտ կլինի։ Էլ չեմ ասում՝ ինչքան սիրուն էիր տենց՝ թաց մազերով ու թրջված կիպ կարմիր զգեստով։ Անտանելի ուզում էի քեզ էդ օրը։
Պաշարման 219-րդ օրն է։ Այլևս ոչ մի տեսակի սնունդ կամ պարագա խանութներում չկա։ Նույնիսկ հաց։ Հա, գազ ու բենզին էլ չկա։ Մարդիկ ոտքով են կտրում մեծ տարածություններ։ Թշնամին ոստիկաններ է սպանել ու այլընտրանքային միակ ճանապարհն էլ փակել, անցակետ է դրել ու որևէ ապրանք ներս չի թողնում, ոչ էլ Կարմիր խաչին։ Հիվանդները, մնալով առանց անհրաժեշտ դեղորայքի ու բուժման, մահանում են։ Չորս ամիս առաջ միայնակ ապրող մի տղամարդ սովամահ եղավ։ Իսկ ամենասարսափելի դեպքը վերջերս եղավ։ Աղաբեկալանջ գյուղից մայրը ոտքով գնացել էր Մարտակերտ՝ ուտելիք հայթայթելու, վերադարձել էր, երեխաներին տանը չէր գտել։ Նրանց իր հետ չէր վերցրել, որովհետև առավոտյան արդեն այդ նույն ճանապարհը հետը ոտքով անցել էին, ոչինչ չէին գտել։ Պարզվում է՝ իր բացակայության ժամանակ տնից դուրս են եկել՝ իրեն փնտրելու, երկար քայլելուց հետո մտել են մի պատահական մեքենայի մեջ, դուռը փակվել է, չեն կարողացել դուրս գալ ու ջերմային հյուծումից մահացել են։ Աղջիկը 6 տարեկան էր, տղան՝ 3։ Նրանց լուսանկարները տեսել եմ, մոռանալ չեմ կարողանում, ուշքի գալ՝ նույնպես։
Երևանում Ոսկե ծիրան փառատոնի փակումն էր։ Որդուն փնտրող մոր մասին «Սև քար» ֆիլմը մրցանակ ստացավ։ Իսկ Հայաստանի ղեկավարությունը Արցախը ճանաչել է Ադրբեջանի կազմում։
Հեղինակ՝ Անի Հակոբյան