30.12.2014 Views

(saxlSi) an jgufuradac (sabavSvo baRSi) - Unicef.ge

(saxlSi) an jgufuradac (sabavSvo baRSi) - Unicef.ge

(saxlSi) an jgufuradac (sabavSvo baRSi) - Unicef.ge

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

TamaSebi da aqtivobebi<br />

skolamdeli asakis bavSvebisTvis<br />

mSoblisa da aRmzrdelis wigni<br />

2012


publikacia momzadebulia gaeros bavSvTa fondis (UNICEF) fin<strong>an</strong>suri<br />

mxardaWeriT. publikaciaSi gamoxatuli mosazreb<strong>an</strong>i, SesaZlebelia, ar<br />

asaxavdes gaeros bavSvTa fondis oficialur Tvalsazriss.<br />

avtorebi:<br />

Tamar baqraZe<br />

nino jijavaZe<br />

<strong>an</strong>a j<strong>an</strong>eliZe<br />

eqspertebi:<br />

ia afTaraSvili<br />

<strong>an</strong>astasia qitiaSvili<br />

redaqtor-stilisti: maka beraia<br />

ilustrator-dizaineri: ia ninoSvili<br />

ISBN 978-9941-0-193-6<br />

© saqarTvelos g<strong>an</strong>aTlebisa da mecnierebis saministro


Sinaarsi<br />

Sesavali.........................................................................................5<br />

wignebi da <strong>an</strong>b<strong>an</strong>i.........................................................................7<br />

movusminoT da vesaubroT bavSvebs.................................. 22<br />

xelovneba....................................................................................28<br />

vswavlobT SexebiT.................................................................. 51<br />

samagido TamaSebi.................................................................... 57<br />

patara mecnierebi....................................................................66<br />

saxaliso maTematika...............................................................79<br />

vivarjiSoT erTad...................................................................88<br />

musika da moZraoba..................................................................95<br />

patara mzareulebi................................................................103<br />

saxlis gareT............................................................................109<br />

yvelaferi GCems Sesaxeb........................................................ 114<br />

„viTom-viTom“......................................................................... 124<br />

dResaswaulebi........................................................................134<br />

bavSvebi ekr<strong>an</strong>ebT<strong>an</strong>...............................................................143


Sesavali<br />

Zvirfaso mSoblebo da aRmzrdelebo, Tqvens winaSea wigni, romelSic mocemulia<br />

rGevebi da TamaSebi Tqveni bavSvis mravalmxrivi g<strong>an</strong>viTarebis xelSewyobisTvis.<br />

wignSi mocemuli rekomendaciebi eyrdnoba adreul asakSi swavlisa da<br />

g<strong>an</strong>viTarebis st<strong>an</strong>dartebs, romlebic saqarTvelos g<strong>an</strong>aTlebisa da mecnierebis<br />

saministrosa da gaeros bavSvTa fondis (UNICEF) erToblivi ZalisxmeviT Seiq mna<br />

da 2010 wels gamoica.<br />

wigni da<strong>ge</strong>xmarebaT yoveldRiurad ukeT da<strong>ge</strong>gmoT g<strong>an</strong>maviTarebeli da bav­<br />

SvisTvis saintereso aqtivobebi Tu TamaSebi, romlebSic Tqvenc xalisiT<br />

GaerTvebiT .<br />

wignis struqtura<br />

wigni aqtivobebis tipis mixedviT dayofilia Ta vebad, mag., „wignebi da <strong>an</strong>b<strong>an</strong>i“,<br />

„xelovneba“, „musika da moZraoba“, „patara mecnierebi“, „yvelaferi Gems Se saxeb“<br />

da a.S. TiToeuli Tavis dasawyisSi yurad Reba gamaxvilebulia TavSi mocemuli<br />

aqtivobebis mniSvnelobaze, aRwerilia, ra unarebis g<strong>an</strong>viTarebas uwyobs xels aqtivobebi<br />

da mocemulia zogadi rGevebi am unarebis g<strong>an</strong>viTarebisTvis. TiToeul<br />

TavSi mocemulia mravalferov<strong>an</strong>i aqtivobebi, romlebSic SesaZlebelia bavSvebi<br />

individualurad (<strong>saxlSi</strong>) <strong>an</strong> <strong>jgufuradac</strong> (<strong>sabavSvo</strong> <strong>baRSi</strong>) GaerTon. sasurvelia,<br />

skolamdeli asakis bavSvs SeeZlos yoveldRiurad rac SeiZleba mravalferov<strong>an</strong><br />

aqtivobebSi GarTva.<br />

TiToeuli aqtivobis dasawyisSi mocemulia bav Svis minimaluri asaki, rodesac<br />

is mocemul aqtivobaSi SeiZ leba GaerTos. magaliTad, Tu miTiTebulia „4+“, es<br />

aRniSnavs, rom mocemuli aqtivoba SegiZliaT Gaata roT 4 <strong>an</strong> meti wlis asakis bav­<br />

SvebT<strong>an</strong>. agreTve, mocemulia aqtivobisTvis saWiro resursebi, romlebic winaswar<br />

unda moimaragoT. aRs<strong>an</strong>iSnavia, rom aqtivobebisa da TamaSebis didi nawilis­<br />

Tvis saWiro nivTebi <strong>saxlSi</strong>/<strong>sabavSvo</strong> <strong>baRSi</strong> isedac moiZebneba da Sesabamisad,<br />

Tqven ar mogiwevT g<strong>an</strong>sakuTrebuli mzadeba <strong>an</strong> damatebiTi xarjebis gaweva saWiro<br />

resursebisTvis.<br />

5


usafrTxoeba<br />

mniSvnelov<strong>an</strong>ia, rom sxvadasxva TamaSisa Tu aqtivobis dros daicvaT usafrTxoebis<br />

wesebi. aswavleT bavSvs es wesebi da auxseniT maTi mniSvneloba. wignSi mocemuli<br />

mravali TamaSi Tu aqtivoba ufrosis GarTulobas moiTxovs, rac, erTi mxriv,<br />

usafrTxo ebas uzrunvelyofs, meore mxriv ki gaamyarebs emociur kavSirs Tqvensa<br />

da Tqvens patarebs Soris.<br />

<strong>saxlSi</strong> da <strong>sabavSvo</strong> <strong>baRSi</strong><br />

wignSi mocemuli aqtivobebis da<strong>ge</strong>gmva SesaZlebelia rogorc <strong>saxlSi</strong>, ise sabav­<br />

Svo <strong>baRSi</strong>, Tumca, zogierT SemTxvevaSi, SesaZloa, TamaSis Sesabamisi garemos Tvis<br />

mosar<strong>ge</strong>bad aqtivobaSi mcire cvlilebebis Set<strong>an</strong>a dagWirdeT.<br />

mniSvnelov<strong>an</strong>ia gaxsovdeT, rom yvela bavSvi g<strong>an</strong>sakuTrebulia da maT g<strong>an</strong>sxvavebuli<br />

survilebi da saWiroebebi aqvT. Tuki Tqvens pataras specialuri saWiroebebi<br />

aqvs, SeecadeT, wignSi mocemul aqtivobebSi mcire cvlilebebi Seit<strong>an</strong>oT.<br />

vimedovnebT, rom mocemuli wigni da<strong>ge</strong>xmarebaT xeli SeuwyoT Tqveni bavSvis<br />

srulfasov<strong>an</strong> g<strong>an</strong> viTarebas.<br />

6


wignebi da <strong>an</strong>b<strong>an</strong>i<br />

wignebis siyvaruli bavSvs adreul asakSi unda gavuRvivoT. es<br />

Zali<strong>an</strong> daexmareba mas kiTxvis, werisa da metyvelebis unarebis<br />

Gamoya libebaSi da momavalSi skolaSi swavlasac gauadvilebs.<br />

rodesac bavSvs vukiTxavT, is swavlobs mosmenas, rodesac wignis<br />

Sinaarsze vesaubrebiT – sityvebis saSualebiT azris gadmocemas,<br />

rac Zali<strong>an</strong> mniSvnelov<strong>an</strong>ia SemdgomSi T<strong>an</strong>atolebT<strong>an</strong> warmatebuli<br />

urTi erTobisTvis.<br />

kiTxvis dros bavSvi:<br />

•swavlobs axali sityvebis<br />

mniSvnelobas;<br />

•iRebs mravalferov<strong>an</strong><br />

informacias GCveni samyaros<br />

Sesaxeb;<br />

•Seimecnebs kavSirs daweril<br />

da gamoTqmul teqsts Soris;<br />

•ecnoba wignis gamoyenebis<br />

principebs;<br />

•ecnoba ambis gadmocemis<br />

sxvadasxva stils;<br />

•swavlobs wignebis<br />

siyvaruls.<br />

mniSvnelov<strong>an</strong>ia, rom mSobelsa da aRmzrdels axsovdeT: adreul<br />

asakSi bavSvebisTvis wera-kiTxvis swavleba ar aris miz<strong>an</strong> Sewonili.<br />

amis nacvlad, SevuqmnaT bavSvs wignieri garemo Sin da <strong>sabavSvo</strong> baR­<br />

Si da vukiTxoT mravalferov<strong>an</strong>i wignebi xSirad.


wignebi da <strong>an</strong>b<strong>an</strong>i<br />

rogor, rodis da ra wavukiTxoT bavSvebs<br />

qsovilisg<strong>an</strong> SeukereT<br />

bavSvs e.w. „wignis GC<strong>an</strong>Ta“,<br />

romliTac yvelg<strong>an</strong><br />

SeZlebs sayvareli<br />

wignis waRebas, Tqven ki –<br />

misTvis wakiTxvas.<br />

SeqmeniT wignieri garemo. moawyveT oTaxSi<br />

(sabav Svo <strong>baRSi</strong>, <strong>saxlSi</strong>) specialuri adgili, patara<br />

kuTxe, sadac bavSvi SeZlebs wignebis daTvalierebas.<br />

dagWirdebaT patara magida, skami, mcire zomis<br />

xaliGa, didi zomis yuTi <strong>an</strong> patara Taro, romelsac<br />

iatakze dadgamT da bavSvi wignebis, furclebis, f<strong>an</strong>qrebis,<br />

konvertebis Ses<strong>an</strong>axad gamoiyenebs. SeecadeT,<br />

bavSvs xeli miuwvdebodes mravalferov<strong>an</strong> da uxvad<br />

ilustrirebul wignebze (ix. gv. 12). bavSvisTvis TvalsaGino<br />

adgilebze miamagreT sityvieri miniSnebebi:<br />

sag nebis dasaxelebebi, mimarTulebis aRmniSvneli<br />

sit yvebi, niSnebi da a.S. (ix. gv. 13). magidasT<strong>an</strong>, bavSvis<br />

Tvalis simaRleze gamofineT asoebi da cifrebi, romlebic<br />

„mxiarulad“ iqneba gaformebuli. gamofineT<br />

bavSvis namuSevrebi (naxatebi da „nawerebi“) <strong>sabavSvo</strong><br />

baRis oTaxSi, agreTve, <strong>saxlSi</strong>, bavSvis oTaxis kedlebze,<br />

samzareuloSi <strong>an</strong> sxva oTaxebSi.<br />

8


a<br />

aqcieT wignis kiTxva sasiamovno saqmi<strong>an</strong>obad.<br />

wignis kiTxvisTvis airGieT komfortuli adgili,<br />

sadac bavSvi (bavSvebi) gverdiT mogijdebaT. SeecadeT,<br />

rom bavSvi usafrTxod da mSvidad grZnobdes<br />

Tavs. gamoavlineT dadebiTi damoki<br />

debuleba kiTxvisadmi. da<strong>an</strong>a xeT<br />

bavSvs, rom kiTxva saintereso<br />

da sasiamovno aqtivobaa. SeecadeT,<br />

bavSvma xSirad daginaxoT,<br />

rom siamovnebiT kiTxulobT<br />

wignebs, gazeTebsa da<br />

Jurnalebs.<br />

waukiTxeT bavSvs wignebi<br />

xSirad, dReSi ramdenjerme.<br />

g<strong>an</strong>sazRvreT dRis monakveTi,<br />

romelsac yoveldRiurad gamoiyenebT<br />

wignebis wasakiT xad, magali­<br />

Tad, dRis dasawyisi <strong>an</strong> bolo, Zilis<br />

win. waukiTxeT bavSvebs dilis TamaSe bis Semdeg,<br />

es daexmareba maT damSviddnen. xSirad<br />

kiTxva xels uwyobs mSobels/aRmzrdelsa da<br />

bavSvs Soris emociuri kavSirebis g<strong>an</strong>mtkicebas.<br />

kiTxvis dros daexmareT bavSvebs iswavlon.<br />

daexmareT bavSvebs „SeamGnion“ axali informacia, Ses­<br />

TavazeT axsna-g<strong>an</strong>martebebi, mieciT miniSnebebi, ras<br />

daakvirdes da auxseniT, rogor ukavSirdeba wignSi<br />

mocemuli naxatebi teqsts. g<strong>an</strong>umarteT sityvebi,<br />

romelTa mniSvnelobac ar ici<strong>an</strong>. Tu wignSi mocemuli<br />

ambavi romelime istoriul periodSi <strong>an</strong> bav­<br />

SvisTvis ucnob adgilas viTardeba, mouyeviT mcireodeni<br />

aRniSnulis Sesaxeb, raTa ukeT gaigon ambavi<br />

da metad isiamovnon. isaubreT wignis gmirebze da maT<br />

emociebze. SeecadeT, daakavSiroT wakiTxuli bavSvis<br />

gamocdilebasT<strong>an</strong>.<br />

wignis kiTxvis dros dausviT bavSvs kiTxvebi,<br />

romlebic daexmareba mas daukavSiros wignis Sinaarsi<br />

sakuTar gamocdilebas <strong>an</strong> sxva wignebs, romlebic miswignebisa<br />

da sxva beWduri<br />

masalebis simravle saxlsa<br />

Tu <strong>sabavSvo</strong> <strong>baRSi</strong> bavSvis<br />

cnobismoyvareobas<br />

gaaRvivebs maT mimarT.<br />

9


wignebi da <strong>an</strong>b<strong>an</strong>i<br />

nu waukiTxavT bavSvebs<br />

wigns, rodesac maT<br />

es ar surT. SeecadeT<br />

daainteresoT is sxva<br />

aqtivobiT da mogvi<strong>an</strong>ebiT<br />

daubrundiT wignebs.<br />

Tvis wagikiTxavT. SeecadeT, kiTxvebi ise iyos formulirebuli,<br />

rom waaxalisos bavSvi, gamoTqvas sakuTari<br />

mosazreba, moifiqros g<strong>an</strong>sxvavebuli da grZeli pasuxebi.<br />

mag., aRweros da daaxasiaTos wignis personaJebi,<br />

Seadaros isini realur adami<strong>an</strong>ebs <strong>an</strong> sxva zRapris<br />

gmirebs (mag., wiTelqudas bebia Seadaros Tavis bebias)<br />

da a.S. wignis wakiTxvamde sTxoveT, ilustraciebis<br />

mixedviT gamoicnos misi Sinaarsi. teqstis Sinaarsis<br />

ukeT gasa<strong>ge</strong>bad kiTxvis procesSi dausviT SekiTxvebi,<br />

SeGerdiT garkveul adgilas da sTxoveT, SemogTavazoT<br />

ambis savaraudo gagrZeleba. mag.:<br />

•rogor fiqrob, ras akeTebs am<br />

naxatze monadire<br />

•Sen dadixar <strong>an</strong> giyvars bebiasT<strong>an</strong><br />

stumroba<br />

•gaxsovs sxva zRapari, sadac<br />

ambavi tyeSi xdeboda romeli<br />

kidev ra msgavsebaa am or<br />

zRapars Soris romeli zRapari<br />

ufro mogwons<br />

•rogor fiqrob, ra moxdeba<br />

Semdeg<br />

waaxaliseT bavSvebi isaubron wignis Sesaxeb.<br />

ga ubiT bavSvs saubari im wignis Sesaxeb, romelsac kiTxulobT.<br />

upasuxeT mis kiTxvebs. mousmineT maT azrebs<br />

da Tqvenc gaac<strong>an</strong>iT Tqveni mosazreba. g<strong>an</strong>agrZeT<br />

wignze msjeloba da saubari wignis wakiTxvis<br />

Semdegac. SesTavazeT bavSvs gamoTqvas SeniSvnebi<br />

wignT<strong>an</strong> dakavSirebiT, isaubros wignis<br />

misTvis sayvarel monakveTze da waaxaliseT,<br />

Tavisi sityvebiT moyves ambavi.<br />

10


a<br />

waukiTxeT bavSvs mravalferov<strong>an</strong>i wignebi.<br />

<strong>sabavSvo</strong> moTxrobebisa da zRaprebis saSualebiT<br />

bavSvi Seimecnebs g<strong>an</strong>sxvavebuli kulturis, epoqis,<br />

xalxis maxasiaTeblebs. moTxrobebi exmareba mas gaigos,<br />

rogor fiqroben, moqmedeben da grZnoben sxvebi.<br />

sainformacio tipis wignebi (mag., <strong>sabavSvo</strong> enciklopediebi)<br />

daexmareba bavSvebs Seityon saintereso<br />

faqtebi Gveni samyaros Sesaxeb. garda amisa, aseTi<br />

wignebis kiTxvis dros bavSvebi ecnobi<strong>an</strong> iseT cnebebsa<br />

da sityvebs, romelTa codna skolaSi gamoad<strong>ge</strong>baT.<br />

waukiTxeT iseTi wignebic, romlebic ukavSirdeba im<br />

konteqsts, romelSic bavSvi izrdeba: maT gamocdilebas,<br />

kulturas, enas, interesebs.<br />

airGCieT wignebi, romlebic da<strong>ge</strong>xmarebaT aswavloT<br />

bavSvs. gamoiyeneT <strong>an</strong>b<strong>an</strong>is wignebi, romlebic<br />

mdidaria ilustraciebiT. maTi saSualebiT bavSvi SeZlebs<br />

b<strong>ge</strong>rebi daakavSiros asoebT<strong>an</strong>; agreTve, SeurGieT<br />

Sesabamisi asakobrivi jgufisTvis g<strong>an</strong>kuT vnili wignebi<br />

Tvlasa da ricxvebze. gamoiyeneT <strong>sabavSvo</strong> leqsebisa<br />

da saTvlulebis wignebi. didi zomis wignebi da<strong>ge</strong>xmarebaT<br />

bavSvebs yuradReba miaqcevinoT asoebze, sityvebsa<br />

Tu teqstis sxva nawilebze, aswavloT wignis<br />

sworad daWera da a.S. SearGieT iseTi moTxrobebi,<br />

romelTa saSualebiT bavSvebi socialurad miRebuli<br />

normebis Sesaxeb mets Seityoben, magaliTad, wignebi<br />

megobrobaze, romlebic daexmareba bavSvs iswavlos<br />

sxvebT<strong>an</strong> urTierToba da T<strong>an</strong>amSromloba.<br />

waukiTxeT BAbavSvs wignebi<br />

misTvis nacnobi da ucnobi<br />

situaciebiTa da gmirebiT,<br />

raTa m<strong>an</strong> SeZlos sakuTaris<br />

sxvebis samyarosT<strong>an</strong><br />

Sedareba.<br />

auxseniT bavSvs, ra<br />

d<strong>an</strong>iSnuleba aqvs wignebs,<br />

Jurnalebs, gazeTebs,<br />

sareklamo posterebs da a.S.<br />

gadaikiTxeT sayvareli wignebi. bavSvebs Zali<strong>an</strong><br />

uyvarT maTi sayvareli wignis kidev da kidev mosmena.<br />

wignebis g<strong>an</strong>meorebiT wakiTxva exmareba bavSvebs<br />

gaigon da SeamGnion axali detalebi. magaliTad, ambis<br />

ramdenjerme mosmenis Semdeg SeuZliaT mixvdnen, ras<br />

niSnavs axali sityva, romlis mniSvneloba aqamde ar<br />

icodnen. Tu g<strong>an</strong>meorebiTi kiTxvis dros bavSvs teqstSi<br />

miuTiTebT zogierT asos <strong>an</strong> sityvas, SesaZloa,<br />

daamaxsovrdes da SeZlos b<strong>ge</strong>rebis nawer asoebT<strong>an</strong>/<br />

sit yvebT<strong>an</strong> dakavSireba.<br />

11


wignebi da <strong>an</strong>b<strong>an</strong>i<br />

romeli wignebi wavikiTxoT<br />

•<strong>an</strong>b<strong>an</strong>is wignebi.<br />

aseT wignebSi TiToeul gverdze mocemulia <strong>an</strong>b<strong>an</strong>is aso da bav-<br />

SvisTvis nacnobi sagnebis, cxovelebis ilustraciebi, romelTa<br />

saxelebi mocemul asoze iwyeba.<br />

• wignebi Tvlasa da ricxvebze.<br />

aseT wignebSi warmod<strong>ge</strong>nilia ricxvebi da Sesabamisi raodenobis<br />

sagnebi/arsebebi, mag., ricxvT<strong>an</strong> „2“ mocemulia ori maimunis<br />

ilustracia da a.S.<br />

• wignebi sxvadasxva cnebis Sesaxeb.<br />

maTi saSualebiT bavSvebi swavloben iseT cnebebs, romelTa codna<br />

mniSvnelov<strong>an</strong>ia momavalSi saskolo warmatebisTvis. magali-<br />

Tad, feri, zoma, forma, mimarTuleba, <strong>an</strong>tonimebi, kategoriebi<br />

(mag. Sinauri da gareuli cxovelebi, tr<strong>an</strong>sporti, sacxovrebeli<br />

adgilebi da a.S.).<br />

• <strong>sabavSvo</strong> leqsebisa da saTvlulebis wignebi.<br />

maTSi mocemulia leqsebi advilad dasamaxsovrebeli riTmiT.<br />

• wignebi g<strong>an</strong>meorebiTi teqstiT.<br />

aseT wignebSi xSirad meordeba sityvebi <strong>an</strong> fraze bi, rac metad<br />

saxa lisoa bavSvebisTvis da ramdenime gverdis wakiTxvis Semdeg<br />

isini SeiZleba agyvnen da Tavadac „waikiTxon“ TqvenT<strong>an</strong> erTad<br />

gameorebuli frazebi.<br />

• tradiciuli literatura.<br />

aseTi literatura gulisxmobs sxvadasxva epoqisa da qveynis<br />

zRaprebs, igav-arakebs, miTebsa da le<strong>ge</strong>ndebs, saTavgadasavlo<br />

moTxrobebs. maTi saSualebiT bavSvi ecnoba sxvadasxva periods,<br />

kulturasa da tradicias.<br />

• naxatebi<strong>an</strong>i wignebi teqstis gareSe.<br />

maTSi mocemulia mxolod ilustraciebi, rac saSualebas aZlevs<br />

bavSvs „waikiTxos“ da Tavad gviambos wignSi gadmocemuli ambavi.<br />

es ki bevr bavSvs Zali<strong>an</strong> uyvars. ambis moyolisas bavSvs uviTardeba<br />

metyveleba da ambavSi mocemuli movlenebis T<strong>an</strong>mimdevrulad<br />

dala<strong>ge</strong>bis unari.<br />

12


a<br />

wignis maRazia<br />

asaki: 3+<br />

bavSvT<strong>an</strong> erTad da<strong>ge</strong>gmeT wignis maRaziaSi wasvla.<br />

winaswar hkiTxeT, rogori wigni surs da ratom. maRaziis<br />

monaxulebisas, masT<strong>an</strong> erTad daaTvaliereT<br />

wignebi. SeecadeT, interesi gauRvivoT sxvadasxva<br />

wignis mimarT, esaubreT maTze, mokled aRuwereT, ris<br />

Sesaxebaa wigni. Tqven SegiZliaT urGioT bavSvs romelime<br />

wigni da daasabuToT Tqveni arGev<strong>an</strong>i, magram<br />

mieciT bavSvs saSualeba, Tavad gadawyvitos, romeli<br />

wignis SeZena surs.<br />

„iarliyebi“<br />

asaki: 3+<br />

dawereT patara ferad furclebze im sagnebis<br />

saxelebi, romlebic gaqvT <strong>saxlSi</strong>/<strong>baRSi</strong>, mag.: magida,<br />

skami, karada, macivari, televizori da a.S. „skoGiT“<br />

daawebeT sityvebi Sesabamis sagnebs. aseve, Sesabamis<br />

oTaxebs SegiZliaT daaweboT: „saZinebeli“, „sastumro<br />

oTaxi“, „sapirfareSo“ da a.S. warwerebi aucileblad<br />

bavSvis simaRleze unda damagrdes. agreTve, SegiZliaT<br />

daamzadoT mimarTulebis aRmniSvneli iarliyebic.<br />

saWiro masala:<br />

•patara zomis Ria feris<br />

feradi (<strong>an</strong> TeTri)<br />

furclebi;<br />

•feradi flomasterebi <strong>an</strong><br />

f<strong>an</strong>qrebi;<br />

•„skoCGi“.<br />

13


wignebi da <strong>an</strong>b<strong>an</strong>i<br />

droTa g<strong>an</strong>mavlobaSi<br />

SecvaleT da gaarTuleT<br />

es „iarliyebi“, magaliTad,<br />

„didi saf<strong>an</strong>qre“, „patara<br />

saf<strong>an</strong>qre“, „rezis wignebi“,<br />

„<strong>an</strong>as saTamaSoebi“ da a.S.<br />

magaliTad, Sesabamisi mimarTulebis maGvenebeli isris<br />

ilustracias miawereT sityvebi „zemoT“, „qvemoT“,<br />

„marjvniv“, „marcxniv“.<br />

ase Tqveni patara iswavlis naweri sityvis sag<strong>an</strong>T<strong>an</strong>,<br />

mimarTulebasT<strong>an</strong> dakavSirebas.<br />

xelnakeTi wignebi<br />

asaki: 3+<br />

daamzadeT bavSvT<strong>an</strong> erTad sxvadasxvagvari wignebi.<br />

moifiqreT zRapari bavSvT<strong>an</strong> erTad. erTi winadadeba<br />

Tqven TqviT, meore – bavSvma. GaiwereT es istoria,<br />

daasuraTebineT bavSvs da akinZeT wignad. ase<br />

Tqven dagigrovdebaT Zali<strong>an</strong> bevri xelnakeTi wigni<br />

saxlis biblioTekaSi. SegiZliaT es wignebi bavSvis megobrebs<br />

aTxovoT.<br />

waaxaliseT bavSvi, daasuraTos yvela „mniSvnelov<strong>an</strong>i<br />

momenti“ mis cxovrebaSi, naxatebiT aRweros<br />

momxdari, sityvierad ki Tqven GaiwereT, akinZeT wignad<br />

da gaukeTeT yda.<br />

daamzadeT bavSvT<strong>an</strong> erTad „wignis movlis wigni“.<br />

sTxoveT bavSvs, daxatos Semdegi Sinaarsis naxatebi:<br />

„Seinaxe wigni saWmlisa da wylisg<strong>an</strong> moSorebiT“, „wigsaWiro<br />

masala:<br />

•TeTri da feradi<br />

furclebi;<br />

•Zveli Jurnalebi/<br />

gazeTebi (sxvadasxva<br />

suraTis amosaWrelad);<br />

•webo;<br />

•feradi f<strong>an</strong>qrebi;<br />

•flomasterebi;<br />

•asakinZi masala.<br />

14


a<br />

nis gverdebi gadafurcle frTxilad“, „daib<strong>an</strong>e xelebi,<br />

s<strong>an</strong>am aiReb wigns xelSi“, „roca daamTavreb daTvalierebas,<br />

Seinaxe wigni Taroze <strong>an</strong> misTvis g<strong>an</strong>kuTvnil<br />

sag<strong>an</strong><strong>ge</strong>bo adgilze“. SegiZliaT naxatebis nacvlad<br />

gamo iyenoT Jurnalid<strong>an</strong> amoWrili suraTebi ise, rom<br />

miiRoT vizualuri miniSnebebi.<br />

wignis damzadebis sxvadasxva gza<br />

xelnakeTi wigni sxvadasxva meTodiT SegiZliaT<br />

daamzadoT:<br />

1.<br />

gadakeceT furclebi akordeonis msgavsad. dakideT ke-<br />

delze ise, rom vertikalurad gaiSalos;<br />

2.<br />

orad gadakeceT furclebi, erTm<strong>an</strong>eTze daawyveT da SuaSi<br />

stepleriT akinZeT;<br />

3.<br />

xelnakeTi wignis furclebi gverdze <strong>an</strong> TavSi or <strong>an</strong> sam<br />

adgilas gaxvriteT da maT Sesakravad gamoiyeneT lenti,<br />

sqeli Zafi, rbili mavTuli <strong>an</strong> fexsacmlis Tasma;<br />

4.<br />

daaxvieT grZeli furceli „gragnilis“ formis wignis<br />

misaRebad, SeinaxeT muyaos rgolSi (SegiZliaT gamoiyenoT<br />

samzareulos xelsaxocis muyaos rgoli, romelsac<br />

moxatavT);<br />

5.<br />

furclebis gverdiTa mxare akinZeT stepleriT da zemo-<br />

d<strong>an</strong> gadaakariT feradi skoCGi.<br />

ydisTvis gamoiyeneT SedarebiT sqeli furclebi da gaaformeT<br />

SesafuTi qaRaldebiT, naWrebiT, Jurnalid<strong>an</strong> amoWrili<br />

detalebiT da a.S. Tu wignis aslebis gadaRebas apirebT,<br />

Sida gverdebisTvis nu gamoiyenebT muqi feris furclebs.<br />

15


wignebi da <strong>an</strong>b<strong>an</strong>i<br />

Tavgadasavlis ZiebaSi<br />

asaki: 4+<br />

saWiro masala:<br />

•saxatavi masalebi<br />

(f<strong>an</strong>qrebi,<br />

flomasterebi,<br />

pastelebi, saRebavebi<br />

da a.S.);<br />

•didi, magari<br />

furclebi.<br />

auxseniT bavSvs aqtivobis miz<strong>an</strong>i: uTxariT, rom yvelam<br />

erTad unda moifiqroT saTavgadasavlo moTxroba<br />

(<strong>saxlSi</strong> am aqtivobaSi SegiZliaT GarToT ojaxis<br />

wevrebi). aqtivobis monawileebs rigrigobiT dausviT<br />

iseTi kiTxvebi, romlebic da<strong>ge</strong>xmarebaT moTxrobis<br />

Sed<strong>ge</strong>naSi. mag.:<br />

•vin ari<strong>an</strong> CGveni moTxrobis mTavari gmirebi<br />

•ris saZieblad midi<strong>an</strong> isini ratom undaT misi<br />

moZieba<br />

•ratom aris rTuli misi moZieba<br />

•ras akeTeben gmirebi mis mosaZieblad<br />

•ra sirTuleebi xvdebaT gzad<br />

•rogor umklavdebi<strong>an</strong> sirTuleebs<br />

•rogor mTavrdeba gmirebis Tavgadasavali<br />

GaiwereT pasuxebi didi formatis furclebze,<br />

romlebsac Semdgom akinZavT da jgufis did wignad<br />

aqcevT. waukiTxeT SeTxzuli moTxroba bav Svebs Tavid<strong>an</strong><br />

bolomde da erTad SeurGieT saTauri. ga<strong>an</strong>awileT<br />

bavSvebi mcire jgufebSi da dauri<strong>ge</strong>T „didi wignis“<br />

TiTo-TiTo gverdi. TiToeul jgufs waukiTxeT<br />

furcelze mocemuli winadadeba moTxrobid<strong>an</strong><br />

da sTxoveT, daasuraTos. akinZeT<br />

wigni da TvalsaGino adgilas gamofineT.<br />

16


a<br />

taqtiluri asoebi<br />

asaki: 2+<br />

Tabaxis furcelze <strong>an</strong> muyaoze msxvilad dawereT<br />

<strong>an</strong>b<strong>an</strong>is romelime aso. wausviT webo-emulsia da daayareT<br />

GamonaTvalid<strong>an</strong> romelime — qviSa, wiwibura,<br />

brinji <strong>an</strong> daawebeT zonari. gaSrobis Semdeg sTxoveT<br />

bavSvs gaayolos TiTi nawers. gamoakariT kedelze.<br />

garkveuli periodulobis dacviT daamzadeT aseTive<br />

baraTebi sxva asoebisTvis da gamoiyeneT sxvadasxva<br />

masala. asoebi SegiZliaT daamzadoT Tematurad.<br />

magaliTad, Tu am aqtivobamde cota xniT adre bav­<br />

SvT<strong>an</strong> saubrobdiT xilze, hkiTxeT, romeli xili uyvars<br />

yvelaze metad da mis mier dasaxelebuli sityvis<br />

pirveli aso airGieT dasamzadeblad.<br />

ra mqvia<br />

saWiro masala:<br />

•Tabaxis furceli <strong>an</strong><br />

muyao;<br />

•qviSa (<strong>an</strong> GCamonaTvalid<strong>an</strong><br />

erT-erTi: wiwibura,<br />

brinji, zonari, sxva<br />

Sesabamisi masala);<br />

•flomasteri <strong>an</strong> f<strong>an</strong>qari;<br />

•webo-emulsia.<br />

asaki: 5+<br />

bavSvebs SeuZliaT asoebis amocnoba Tavi<strong>an</strong>Ti<br />

saxelebis saSualebiT iswavlon. grZeli qaRaldis<br />

zeda nawilSi GamowereT didi zomis asoebi (<strong>an</strong>b<strong>an</strong>is<br />

T<strong>an</strong>mimdevrobiT) ise, rom qveda nawilSi datovoT<br />

sivrce bavSvebis saxelebis stikerebis misawebeblad.<br />

winaswar daamzadeT baraTebi, romlebsac bavSvebis<br />

saxelebs waawerT. mieciT TiToeul bavSvs saku­<br />

Tari baraTi da uTxariT, rom baraTze misi saxeli<br />

weria. xmamaRla warmoTqviT misi saxeli da TiTiT<br />

aso-aso miyeviT nawers stikerze. Semdeg uTxariT,<br />

rom daasaxelos, romeli b<strong>ge</strong>rid<strong>an</strong> iwyeba misi saxeli,<br />

naxos stikerze es aso da iseTive aso moZebnos <strong>an</strong>b<strong>an</strong>is<br />

GamonaTvalSi. daexmareT bavSvebs webos saSualebiT<br />

miakr<strong>an</strong> Tavi<strong>an</strong>Ti saxelis baraTebi Sesabamisi asos<br />

qveS. mas Semdeg, rac yvela bavSvis saxels miawebebT<br />

<strong>an</strong>b<strong>an</strong>is qveS, dausviT bavSvebs kiTxvebi: „ramdeni bav­<br />

Svis saxeli iwyeba aso „a“-ze „v“-ze“ da a.S. kiTxvis<br />

dasmis dros miuTiTeT bavSvebs is aso <strong>an</strong>b<strong>an</strong>ze,<br />

romelzec ekiTxebiT. TiToeuli asos qveS GawereT<br />

ricxvi, romelic im bavSvebis raodenobas Seesabameba,<br />

romelTa saxelebi am asoze iwyeba.<br />

saWiro masala:<br />

•grZeli qaRaldi;<br />

•webo;<br />

•mcire zomis qaRaldebi;<br />

•flomasterebi.<br />

17


wignebi da <strong>an</strong>b<strong>an</strong>i<br />

rGeva mSoblebs: mas Semdeg, rac bavSvi iswavlis<br />

sakuTari saxelis asoebis amocnobas, SegiZ liaT<br />

Tqveni <strong>an</strong> ojaxis sxva wevrebis saxelebi gamoiyenoT<br />

TamaSisTvis.<br />

„ipove gmiri Sens irgvliv“<br />

asaki: 4+<br />

saWiro masala:<br />

•flomasterebi;<br />

•f<strong>an</strong>qrebi, saxatavi<br />

furclebi;<br />

•stikerebi <strong>an</strong> lentebi<br />

gasaformeblad.<br />

esaubreT bavSvs gmirebze — pirovnebebze, romlebic<br />

keTilebi, mzrunvelni da mamacebi ari<strong>an</strong>. uTxariT<br />

maT, rom Gvens garSemo bevria aseTi gmiri da SesaZloa<br />

maT ubralod ver vamGnevT.<br />

mouyeviT bavSvebs Tqvens „rigiT“ gmirebze<br />

(romelTa Soris Tavadac ari<strong>an</strong>!). sTxoveT, gaixsenos<br />

mis <strong>an</strong> sxvis mier Gadenili raime „gmiruli saqcieli“.<br />

mieciT bavSvebs saxatavi masalebi da daamzadebineT<br />

„gmirobis si<strong>ge</strong>li“, romlebsac bavSvi Tavis sayvarel<br />

gmirs (mSobels, maswavlebels, das, Zmas, megobars...)<br />

gadascems. hkiTxeT bavSvs, ris daweras isurvebda da<br />

gaukeTeT warwera (mag., „si<strong>ge</strong>li Gems gmirs — dedikos“).<br />

ufrosi asakis bavSvebT<strong>an</strong> erTad SegiZliaT<br />

TiTi gaayo loT da xmamaRla waikiTxoT naweri. uTxariT<br />

bavSvs, gadasces „gmiris si<strong>ge</strong>li“ adresats.<br />

rGeva <strong>sabavSvo</strong> baRis aRmzrdelebs: SegiZliaT wlis<br />

g<strong>an</strong>mavlobaSi yovel kviras erT <strong>an</strong> or bav Svs gadasceT<br />

„gmiris si<strong>ge</strong>li“ da auxsnaT, ratom daimsaxures is. gaxsovdeT,<br />

rom si<strong>ge</strong>lis gareSe arcerTi bavSvi ar unda<br />

darGes! yovel Tvis ipoviT raRac g<strong>an</strong>sakuTrebuls Ti­<br />

Toeul bavSvSi.<br />

18


a<br />

wignis kritikosi<br />

asaki: 4+<br />

Tqveni saxlis (<strong>sabavSvo</strong> baRis) <strong>sabavSvo</strong> biblioTekid<strong>an</strong><br />

SearGieT ramdenime wigni bavSvebis interesebis<br />

gaTvaliswinebiT. yoveldRe warudgineT maT erTi<br />

wigni, romlis wakiTxvis Semdeg hkiTxavT, ras fiqroben<br />

wakiTxul ambavze, mis gmirebze da a.S. did formatze<br />

— „kritikis furcelze“ — dawereT wignis saTauri<br />

da GamowereT bavSvebis mosazrebebi da SeniSvnebi. Ses­<br />

TavazeT, moTxrobisadmi sakuTari damo kidebuleba<br />

Seafason „Rimilebis“ saSualebiT. aGveneT nimuSebi da<br />

auxseniT, romeli rogor g<strong>an</strong>wyobas asaxavs:<br />

saWiro masala:<br />

•didi zomis formati;<br />

•flomasterebi;<br />

•mrgvali formis<br />

webov<strong>an</strong>i qaRaldi<br />

(stikeri).<br />

momewona! arauSavs! ar momewona!<br />

rCGeva <strong>sabavSvo</strong> baRis<br />

aRmzrdels: jgufisTvis<br />

wignis wasakiTxad SegiZliaT<br />

<strong>sabavSvo</strong> <strong>baRSi</strong><br />

periodulad moiwvioT<br />

romelime bavSvis mSobeli.<br />

dauri<strong>ge</strong>T mrgvali formis „stikerebi“ da sTxoveT,<br />

miaxaton is „Rimili“, romelic maT azrs Seesabameba.<br />

daxatul „Rimilis stikerebs“ bavSvebi miakraven „kritikis<br />

furcels“, romelic SegiZliaT biblioTekaSi<br />

gamoakraT.<br />

19


wignebi da <strong>an</strong>b<strong>an</strong>i<br />

fosta<br />

asaki: 4+<br />

saWiro masala:<br />

•saxatavi masalebi;<br />

•webo;<br />

•TiToeuli bavSvis<br />

foto <strong>an</strong> naxati;<br />

•fexsacmlis<br />

yuTebi (TiToeuli<br />

bavSvisTvis);<br />

•baraTebi bavSvis<br />

saxelis warweriT<br />

(TiToeuli<br />

bavSvisTvis).<br />

bavSvebs uyvarT werilebis miReba. maTT<strong>an</strong> er­<br />

Tad SegiZliaT moawyoT „fostis g<strong>an</strong>yofileba“. Ti­<br />

Toeul bavSvs mieciT saSualeba gaaformos saku­<br />

Tari yuTis Sida mxare. daexmareT saxelis baraTisa<br />

da sakuTari fotos (<strong>an</strong> naxatis) yuTis gareTa mxares<br />

miwebebaSi. moagroveT es „safosto yuTebi“ da miawebeT<br />

erTm<strong>an</strong>eTs. wlis g<strong>an</strong>mavlobaSi periodulad SegiZliaT<br />

gamoyoT dro safosto baraTebis, naxatebis<br />

dasamzadeblad, romlebsac bavSvebi erTm<strong>an</strong>eTs gaugzavni<strong>an</strong>.<br />

yuradReba miaqcieT, rom werili TiToeulma<br />

bavSvma miiRos.<br />

SesaZlebelia bavSvebs „fostiT“ erTm<strong>an</strong>eTisTvis<br />

gaagzavninoT Tavi<strong>an</strong>Ti xeliT damzadebuli „saGuqrebi“<br />

(ix. gv. 33-45).<br />

<strong>saxlSi</strong> Tqveni bavSvisTvis SegiZliaT martivad<br />

daamzadoT erTi „safosto yuTi“. muyaos yuTs gauke­<br />

TeT Wrili da gared<strong>an</strong> moaxatineT bavSvs.<br />

20


a<br />

saxelob<strong>an</strong>a<br />

asaki: 5+<br />

dasxediT bavSvebT<strong>an</strong> erTad wreSi. TiToeuli bavSvi<br />

ityvis sakuTar saxels da kidev raRacas, rac moswons<br />

da romlis pirveli aso misi saxelis pirvel asos<br />

emTxveva. dawereT sityvebi dafaze, ise rom bavSvebma<br />

kargad dainaxon asoebi.<br />

cxrilis saxiT winaswar daxazeT formati. GawereT<br />

TiToeuli bavSvis saxeli, ise rom TiToeul kvadratSi<br />

erTi aso iyos. amoWeriT saxelebi da daexmareT<br />

bavSvebs asoebis wakiTxvaSi da Semdeg mieciT saxelis<br />

baraTi im bavSvs, romlesac ekuTvnis is.<br />

winaswar daxazul formatze grafebs miuTiTeT<br />

kate goriebi: 3, 4, 5, 6 da a.S., romlebic bavSvis saxel­<br />

Si asoTa raodenobis aRmniSvneli iqneba. sTxoveT bav­<br />

Svebs, daiTvalon maT saxelSi asoTa raodenoba da sakuTari<br />

saxelis baraTebi miawebon Sesabamis grafaze.<br />

mag., „<strong>an</strong>a“-s miawebeben grafa „3“-is qveS, „s<strong>an</strong>dro“-s<br />

– grafa „6“-is qveS da a.S. dausviT bavSvebs Semdegi<br />

saxis kiTxvebi: „vis aqvs yvelaze mokle saxeli“, „ramdeni<br />

bavSvis saxelSi gxvdebaT Tqveni saxelis aso ebi“<br />

da a.S.<br />

saWiro masala:<br />

•TeTri dafa <strong>an</strong><br />

ramdenime formati;<br />

•markerebi, makrateli,<br />

webo.<br />

rGeva mSobels: mouyeviT bavSvs, rogor SeurGieT<br />

saxeli <strong>an</strong> metsaxeli.<br />

21


movusminoT da vesaubroT<br />

bavSvebs<br />

mSoblisTvis bavSvis mier warmoTqmuli pirveli sityva erT-erTi<br />

yvelaze dasamaxsovrebeli momentia. gza sityvid<strong>an</strong> winadadebisken,<br />

winadadebid<strong>an</strong> ki srulfasov<strong>an</strong>i metyvelebisken — g<strong>an</strong>sakuTrebuli<br />

procesia. mSobeli — bavSvis pirveli maswavlebelia. rodesac is usmens,<br />

esaubreba, umReris da eTamaSeba bavSvs, exmareba mas iseTi enobrivi<br />

unarebis g<strong>an</strong>viTarebaSi, romlebic mTeli sicocxlis m<strong>an</strong>Zilze<br />

gahyveba bavSvs. adreuli asakid<strong>an</strong>ve:<br />

esaubreT bavSvs:<br />

•esaubreT, rodesac aWmevT, acmevT, eTamaSebiT;<br />

•bavSvT<strong>an</strong> erTad yofnis dros gaaxmov<strong>an</strong>eT Tqvens mier<br />

Sesrulebuli moqmedebebi (mag., „axla movumzadoT<br />

ninos saWmeli...“) da gaac<strong>an</strong>iT bavSvs Tqveni <strong>ge</strong>gmebi<br />

(mag.: „axla visadilebT erTad da mere wavalT<br />

saseirnod“);<br />

•umRereT martivi simRerebi, moasmenineT melodiuri<br />

simRerebi;<br />

•esaubreT gamarTulad, rodesac bavSvi laparaks<br />

swavlobs. zrdasrulis mier bavSvuri „enis<br />

moGCleqva“ misTvis SeiZleba damabneveli aRmoGCndes;<br />

•mieciT mokle miTiTebebi (mag., „mieci saTamaSo<br />

bebias“);<br />

•mouyeviT saintereso ambebi, zRaprebi da a.S. dausviT<br />

kiTxvebi;<br />

•bavSvT<strong>an</strong> saubris dros, SeecadeT gamoiyenoT axali,<br />

saintereso sityvebi.


a<br />

waukiTxeT bavSvs:<br />

•daaTvalierebineT da waukiTxeT ilustrirebuli<br />

<strong>sabavSvo</strong> wignebi yoveldRiurad. bavSvT<strong>an</strong> erTad aRwereT<br />

wignis ilustraciebi, x<strong>an</strong>dax<strong>an</strong> moGCvenebiTad SecdomiT<br />

daaxasiaTeT naxati, bavSvebs uyvarT mSoblebis naTqvamis<br />

gasworeba;<br />

•daamzadeT wigni, romelSic bavSvisTvis nacnobi<br />

adami<strong>an</strong>ebis, sagnebis, cxovelebis suraTebi iqneba. mieciT<br />

saSualeba bavSvs xSirad daaTvalieros wigni da daexmareT<br />

warmoTqvas suraTze mocemuli adami<strong>an</strong>is/sagnis saxeli;<br />

•waukiTxeT da aswavleT saTvlulebi, saxaliso riTmis<br />

mqone leqsebi.<br />

waaxaliseT bavSvis saubari:<br />

•waaxaliseT bavSvi, gaimeoros mokle winadadebebi;<br />

•aswavleT martivi simRerebi, <strong>sabavSvo</strong> leqsebi;<br />

•waaxaliseT bavSvebi, moyvnen ambebi sakuTari<br />

gamocdilebis Sesaxeb. erTad gatarebuli drois Semdeg<br />

isaubreT STabeWdilebebze;<br />

•waaxaliseT, Tavad moigonon zRaprebi da Tavgadasavlebi;<br />

•waaxaliseT, rom dagisv<strong>an</strong> kiTxvebi da upasuxeT maT;<br />

•mouyeviT sasacilo istoriebi da waaxaliseT, Tavadac<br />

gaixsenon sasacilo ambavi;<br />

•moayoleT sayvareli zRaprebi/ambebi.<br />

aswavleT da eTamaSeT:<br />

•aswavleT bavSvs axlobeli adami<strong>an</strong>ebis, nacnobi sagnebis,<br />

sxeulis nawilebis saxelebi;<br />

•aswavleT xmebi, romlebsac sxvadasxva sag<strong>an</strong>i da arseba<br />

gamoscems;<br />

•eTamaSeT TamaSebi, romlebic sxvadasxva cnebis ga<strong>ge</strong>baSi<br />

daexmareba;<br />

•waaxaliseT, iTamaSos roluri TamaSebi, dadgas martivi<br />

„speqtaklebi“.<br />

gaxsovdeT! mousmineT, esaubreT da waukiTxeT Tqvens bavSvs yoveldRiurad.<br />

23


movusminoT da vesaubroT bavSvebs<br />

„TuTiyuSob<strong>an</strong>a“<br />

asaki: 1+<br />

sityvebisa da frazebis gameoreba xels uwyobs bav­<br />

Svis metyvelebis g<strong>an</strong>viTarebas. eTamaSeT bavSvs „TuTiyuSob<strong>an</strong>a“.<br />

magaliTad, b<strong>an</strong>aobis dros aiReT saTamaSo<br />

Tevzi da uTxariT: „Tevzi micuravs, micuravs, micuravs<br />

wyalSi! ras akeTebs Tevzi“ bavSvma unda gaimeoros.<br />

Semdeg gaagrZeleT sxva sagnebiT, magaliTad,<br />

„saponi aqafda, aqafda, aqafda Sens xelSi“ da a.S.<br />

didi, wiTeli, mrgvali...<br />

asaki: 2+<br />

<strong>saxlSi</strong> <strong>an</strong> ezoSi seirnobisas, bavSvs miuTiTeT sxvadasxva<br />

nivTze, hkiTxeT, rogoria es sag<strong>an</strong>i – priala,<br />

xaoi<strong>an</strong>i, sveli, mSrali, ra ferisa da zomisaa da a.S.<br />

es aqtivoba xels uwyobs leqsikis gamdidrebas.<br />

„poetob<strong>an</strong>a“<br />

saWiro masala:<br />

<strong>sabavSvo</strong> leqsebis krebuli.<br />

asaki: 4-6<br />

poezias bavSvebi axal, warmosaxviT da JRerad samyaroSi<br />

Sehyavs. SearGieT iseTi leqsebi, romelTa ga­<br />

TamaSebasac bavSvebi SeZleben: m. mrevliSvilis „kopi“,<br />

„kikli-kikli kibesa“, „sawyali kurdReli“, „saq<strong>an</strong>ela“,<br />

nodar dumbaZis „saaTi“, „ia“, „burTi da nikora“, givi<br />

WiWinaZis „daTunia drunGa“, moris focxiSvilis „mze<br />

pirs ib<strong>an</strong>s“.<br />

leqsebi, romlebsac moZraobiT ayvebi<strong>an</strong>: mayvala<br />

mrevliSvilis „Wupa-Wupa“, „miabotebs“, „bekeka“, „aGuaGu<br />

cxeno“, moris focxiSvilis „askinkila“, „cxe li<br />

uTo“, givi WiWinaZis „pirsab<strong>an</strong>T<strong>an</strong>“.<br />

aseve leqsebi, romelTa dasrulebas Tavad SeZleben<br />

bavSvebi: mayvala mrevliSvilis „kunwula“, „<strong>an</strong>ao“, givi<br />

WiWinaZis „Wkvi<strong>an</strong>i baWia“, „zRarbo, zRarbo“, moris<br />

focxiSvilis „Gaid<strong>an</strong>i“.<br />

bavSvT<strong>an</strong> erTad moigoneT leqsebi. sTxoveT,<br />

daasaxelos sami sayvareli ram, GamowereT da meoTxe<br />

striqonad miawereT: „Zlier miyvars me!“. mag.:<br />

24


a<br />

„Sokoladis nayini,<br />

TaTiasT<strong>an</strong> TamaSi,<br />

Gemi lamazi Tojina,<br />

Zlier miyvars me!“<br />

amave wesiT bavSvs SeuZlia moigonos leqsebi, romlebic<br />

damTavrdeba mag., „sul mabrazebs es“ <strong>an</strong> „Gem­<br />

Tvis mosawyenia“ da a.S. waikiTxeT xmamaRla bavSvT<strong>an</strong><br />

erTad da Sesabamisi JestebiTa da mimikebiT g<strong>an</strong>asaxiereT<br />

leqsSi gadmocemuli g<strong>an</strong>wyoba. <strong>sabavSvo</strong> baRis<br />

jgufSi TiToeul bavSvs SeuZlia warmoTqvas pirveli<br />

sami striqoni, xolo meoTxe – yvela bavSvma erTad<br />

warmoTqvas.<br />

sagnebis GCafiqreba<br />

asaki: 3+<br />

mgzavrobisas <strong>an</strong> seirnobisas eTamaSeT bavSvs „sagnebis<br />

Gafiqreba“. GaifiqreT iseTi sag<strong>an</strong>i, romelic Tqveni<br />

TvalTaxedvis arealSia. bavSvma iseTi miniSnebebiT<br />

unda gamoicnos, ra sag<strong>an</strong>ia es, rogoricaa, mag., „es<br />

aris grZeli“, „es aris feradi“, „es saWiroa wvimis<br />

dros“ da a.S.<br />

raRac axali<br />

asaki: 3+<br />

mouyeviT bavSvs Tqveni gamocdilebid<strong>an</strong> ambavi,<br />

romelic raRac siaxlis gamocdas ukavSirdeba, romlis<br />

gakeTebac Tavdapirvelad <strong>ge</strong>SinodaT, <strong>ge</strong>zarebodaT<br />

<strong>an</strong> nerviulobdiT mis gamo, Tumca Semdeg aRmoa­<br />

GineT, rom TqvenTvis sasiamovno ram iyo (mag., cekva,<br />

kerZis damzadeba da a.S.). sTxoveT bavSvebs (bavSvs),<br />

gaixsenon msgavsi gamocdileba. daexmareT kiTxvebiT<br />

(raTa ar gaimeoron Tqveni ambavi): „aba, gaixsene, rodis<br />

ar gindoda raRac kerZis/xilis gasinjva (romelime<br />

adgilas gamgzavreba da a.S.) da gasinjvis Semdeg<br />

ki Zali<strong>an</strong> mo<strong>ge</strong>wona“. SeecadeT, bavSvma dawvrilebiT<br />

moyves Tavisi ambavi. Semdeg ki SegiZliaT TojinebiT<br />

gaaTamaSoT bavSvis (bavSvebis) mier moyolili ambebi.<br />

saWiro masala:<br />

Tojinebi.<br />

25


movusminoT da vesaubroT bavSvebs<br />

GCa<strong>an</strong>acvle sityva<br />

asaki: 3+<br />

airGieT bavSvis sayvareli romelime sabavSo leqsi<br />

da waaxaliseT, rom Secvalos sityvebi, Ga<strong>an</strong>acvlos<br />

leqsis teqstSi sityvebi, magaliTad, sakuTari<br />

saxeliT, sayvareli nugbaris, adgilis <strong>an</strong> megobris<br />

saxeliT.<br />

erTi feris sagnebi<br />

asaki: 3+<br />

bavSvT<strong>an</strong> erTad airGieT erT-erTi feri, mag., wi­<br />

Teli da SeejibreT erTm<strong>an</strong>eTs (<strong>an</strong> SeajibreT bavSvebi)<br />

vin ufro met wiTel sag<strong>an</strong>s GamoTvlis, magaliTad:<br />

Tqven ambobT, wiTeli aris marwyvi, bavSvi ambobs, wi­<br />

Teli aris burTi da a.S. aseTive TamaSi SegiZliaT<br />

iTamaSoT sxva zedsarTavi saxelebiT, mag.: ra aris<br />

cxe li, sveli, rbili da a.S.<br />

er-Ti ta-Si, o-ri ta-Si<br />

asaki: 2+<br />

waukiTxeT bavSvs leqsi sxvadasxva intonaciiT da<br />

sTxoveT, gaimeoros. Semdeg damarcvleT leqsi da<br />

daukariT TiTo taSi TiTo marcvlis warmoTqmisas.<br />

mag.:<br />

er-Ti ba-li, o-ri ba-li,<br />

sa-mi ba-li kun-wu-la,<br />

Gi-tu-ni-am da-kri-fa,<br />

Gven-T<strong>an</strong> mo-a-cun-cu-la.<br />

26


a<br />

gamotoveT sityvebi naswavli leqsebid<strong>an</strong>, bavSvma<br />

unda gamoicnos sityvebi. amoirGieT sityvebi<br />

leqsid<strong>an</strong> rom bavSvebma damarcvlon.<br />

romeli JRers sxv<strong>an</strong>airad<br />

asaki: 3+<br />

uTxariT bavSvs sami sityva, aqed<strong>an</strong> ori, romelic<br />

iriTmeba, xolo erTi g<strong>an</strong>sxvavebuli, mag., bali,<br />

Tvali, magida. hkiTxeT bavSvs, romeli sityva JRers<br />

d<strong>an</strong>ar Geni orisg<strong>an</strong> g<strong>an</strong>sxvavebulad.<br />

pirveli aso<br />

asaki: 3+<br />

bavSvebs eTamaSeT aseTi TamaSi: uTxariT sityva<br />

pirveli asos gamoklebiT: mag.: (m)-agida, (w)-iwila da<br />

a.S. bavSvma unda gamoicnos sityva.<br />

27


xelovneba<br />

xelovnebis aqtivobebi, rogoricaa Zerwva, xatva, aplikaciebis<br />

damzadeba da a.S., bavSvebSi aviTarebs SemoqmedebiTobas, xels uwyobs<br />

TviTgamoxatvas, zrdis sakuTari Tavis rwmenas da aviTarebs<br />

xelis wvril kunTebs, rac werisTvis mzaobis winapirobaa.<br />

movemzadoT werisTvis<br />

werisTvis mzaoba gulisxmobs bavSvis natifi motorikis – xelis<br />

wvrili kunTebis moZraobisa da koordinaciis – g<strong>an</strong>viTarebas.<br />

kargad g<strong>an</strong>viTarebuli natifi motorika aucilebelia imisaTvis,<br />

rom bavSvma SeZlos iseTi davalebebis Sesruleba, rogoricaa wera,<br />

gamoWra, G<strong>an</strong>glisa Tu kovzis sworad daWera, Rilebis, Tasmebis Tu<br />

elvis Sekvra, fazlebis awyoba da a.S. natifi motorikis g<strong>an</strong>viTrebas<br />

xels uwyobs xelovnebis sxvadasxva aqtivoba. 3 wlid<strong>an</strong> bavSvi nelnela<br />

swavlobs saweri saSualebis (f<strong>an</strong>qris, flomasteris da a.S.)<br />

xelSi sworad daWeras. mniSvnelov<strong>an</strong>ia, bavSvs Tqven aGvenoT, rogor<br />

unda eWiros xelSi saweri saSualeba da Semdeg daexmaroT, rom Tavadac<br />

gaimeoros. saxatavad da „sawerad“ bavSvs SesTavazeT mravalferov<strong>an</strong>i<br />

masala: f<strong>an</strong>qari, carci, funji, sxvadasxva tipis saRebavebi<br />

da a.S. imave principiT nel-nela aswavleT bavSvs <strong>sabavSvo</strong><br />

makratlis moxmareba, msxvili mZivebis Tokze Gamocma da fexsacmlis<br />

Tas me bis Sekvra.


a<br />

werisaTvis mzaobisTvis natifi motorikis g<strong>an</strong>vi­<br />

TarebasT<strong>an</strong> erTad, mniSvnelov<strong>an</strong>ia, bavSvs esmodes<br />

zogadad weris mniSvneloba da misi funqcia, amitom:<br />

•SeecadeT, sxvadasxva situaciaSi weroT bavSvis<br />

Tvalwin. misalocis werisas, masac mieciT<br />

saSualeba, miaweros erTi – ori sityva. Tu werils<br />

werT, m<strong>an</strong>ac „viTom-viTom“ daweros;<br />

•waaxaliseT bavSvi moaxdinos<br />

weris imitacia, Tundac<br />

najRabnis saxiT; hkiTxeT, ra dawera<br />

da SeaqeT misi mcdeloba;<br />

•GCarTeT sayidlebis siisa Tu wveulebis menius<br />

Sed<strong>ge</strong>nis procesSi. waaxaliseT bavSvi naxatiT<br />

mi<strong>an</strong>iSnos Sinaarsi;<br />

29


xelovneba<br />

•waaxaliseT gaaferados sxvadasxva<br />

gasaferadebeli naxati.<br />

•gadaiReT romelime <strong>sabavSvo</strong> wignis (didi<br />

SriftiT nabeWdi) erTi gverdis qseroasli.<br />

sTxoveT bavSvs am gverdze ipovos erTnairi<br />

asoebi <strong>an</strong> sityvebi da Semoxazos erTi feris<br />

f<strong>an</strong>qriT <strong>an</strong> flomasteriT.<br />

•gaakeTeT axali sityvebis leqsikoni, sadac Tqven<br />

GCawerT namdvil da mogonil sityvebs da bavSvi<br />

daxatavs <strong>an</strong> GCaawebebs Jurnalebid<strong>an</strong> amoWril<br />

Sesabamis naxatebs.<br />

•isar<strong>ge</strong>bleT „safosto yuTiT“, (ix. gv. 20)<br />

daamzadeT <strong>an</strong> moimara<strong>ge</strong>T konvertebi. sTxoveT<br />

bavSvs miweros werilebi <strong>an</strong> misalocebi<br />

megobrebsa da naTesavebs. SeiZleba TviTon<br />

jRabnos – viTom weros furcelze, SesaZloa,<br />

Tqven GCaiweroT misi karnaxiT. werilis<br />

werisas bavSvebma aseve SeiZleba gamoiyenon<br />

<strong>an</strong>b<strong>an</strong>is Stampebi, romlebic Tqvenve SegiZliaT<br />

daumzadoT (ix. gv. 38-40) .<br />

gamoyaviT <strong>saxlSi</strong> iseTi adgili, sadac bavSvi Se­<br />

Zlebs xatvas, Zerwvas, gamoWras, oRond ise, rom<br />

ar iRelvebs dasvrili t<strong>an</strong>sacmlis <strong>an</strong> iatakis gamo.<br />

moamzadeT muSamba, romelsac magidaze gadaafarebT<br />

da, saWiroebisamebr, iatakzec daafenT. aseve SeukereT<br />

bavSvs specialuri samosi, romelsac Gaicvams<br />

xatvis dros (es SeiZleba iyos winsafari samklavurebiT<br />

<strong>an</strong> Tqveni Zveli maisuri da a.S.)<br />

moimara<strong>ge</strong>T plastmasis konteineri <strong>an</strong><br />

muyaos yuTi, romelSic moaTavsebT<br />

samxatvro masalebs.<br />

30


a<br />

xatva<br />

arasodes aswavloT bavSvebs xatva, arasodes<br />

aCGvenoT, rogor ixateba esa Tu is sag<strong>an</strong>i, nu<br />

etyviT bavSvs, rom raRac sworad daxata <strong>an</strong> ra-<br />

Rac arasworad. xatvis swavlis saukeTeso saSualeba<br />

naturid<strong>an</strong> GC<strong>an</strong>axatebis keTebaa.<br />

bavSvebi xSirad aoceben ufrosebs<br />

Tavi<strong>an</strong>Ti unariT gaakeTon realisturi<br />

G<strong>an</strong>axatebi. Tqven SeiZleba gaikvirvoT,<br />

rogor SeZlebs 3-4 wlis,<br />

Tundac 5-6 wlis bavSvi G<strong>an</strong>axatis<br />

gakeTebas. Tavad scadeT:<br />

pirvel rigSi, bavSvT<strong>an</strong> erTad<br />

airGieT dasaxati sag<strong>an</strong>i. daiwyeT SedarebiT<br />

martivi sagnebiT. bavSvebs<br />

ufro metad uadvildebaT patara sagnebis<br />

xatva, vidre didis. magaliTad,<br />

damwyebTaTvis ufro martivia daxaton<br />

saTamaSo m<strong>an</strong>q<strong>an</strong>is borbali da ara mTli<strong>an</strong>ad<br />

m<strong>an</strong>q<strong>an</strong>a. dasviT bavSvi saxatavad ise, rom<br />

m<strong>an</strong> advilad SeZlos dasaxati sagnis sxvadasxva<br />

rakursiT daTvaliereba, xeliT Sexeba.<br />

31


xelovneba<br />

mas Semdeg, rac bavSvT<strong>an</strong> erTad SearGevT dasaxat sag<strong>an</strong>s, daexmareT mas<br />

Semdegnairad:<br />

•dausviT bavSvs iseTi SekiTxvebi,<br />

romelic gamoavlens mis codnas<br />

sagnis Sesaxeb, mag.: „ra hqvia amas<br />

risTvis viyenebT amas“<br />

•bavSvs muSaoba gauadvildeba, Tu mis<br />

yuradRebas mivmarTavT furclisken<br />

da vkiTxavT: „sad daxatav (am dros<br />

ara aqvs mniSvneloba, bavSvi ra<br />

adgils airGCevs), SegiZlia daado<br />

f<strong>an</strong>qari im adgilze, sadac apireb<br />

naxatis dawyebas“<br />

•dausviT bavSvs SekiTxvebi, raTa<br />

mouvides azrebi am sag<strong>an</strong>T<strong>an</strong><br />

dakavSirebiT. mag., „rogori forma<br />

aqvs vaSls“, „SegiZlia haerSi<br />

Semoxazo es forma“, „ras gagonebs<br />

vaSli“, „rogor aris vaSli<br />

damagrebuli xeze“ da a.S.<br />

•dausviT bavSvs iseTi SekiTxvebi,<br />

romlebic daexmareba imis<br />

gaazrebaSi, Tu rogor unda<br />

gadait<strong>an</strong>os is, rasac xedavs,<br />

wertilebad da xazebad qaRaldze:<br />

„rogor daxatav vaSlis formas sad<br />

gaukeTeb yunws“<br />

•naturid<strong>an</strong> GC<strong>an</strong>axatebis keTebisas<br />

adreuli asakis bavSvebi naturas<br />

iseT detalebs amateben, romelic<br />

mas ar aqvs realobaSi. gaxsovdeT,<br />

bavSvebi xataven ara mxolod imas,<br />

rasac xedaven, aramed imasac, rac<br />

ici<strong>an</strong> sakuTari gamocdilebid<strong>an</strong>. nu<br />

aRiqvamT amas, rogorc mis Secdomas.<br />

•waaxaliseT bavSvi daxatos<br />

sakuTari, Tqveni <strong>an</strong> ojaxis sxva<br />

wevrebis portretebi.<br />

•moimara<strong>ge</strong>T martivi formis nivTebi:<br />

finj<strong>an</strong>i, patara GCaid<strong>an</strong>i, aseve vaSli,<br />

msxali da waaxaliseT bavSvi, rom<br />

daxatos.<br />

•sTxoveT bavSvs, daxatos Tavisi<br />

oTaxi, sawoli, sayvareli nivTi da a.S.<br />

32


a<br />

Zerwva<br />

naxati plastilinis rgolebiT<br />

asaki: 3+<br />

bavSvebs Zali<strong>an</strong> uyvarT plastilinisg<strong>an</strong> „Wiayelebis“<br />

gamoZerwva. aseTi „Wiayelebisg<strong>an</strong>“ ki naxatis<br />

„gaferadeba“ SeiZleba. sTxoveT bavSvs, Semoxazos<br />

ubralo f<strong>an</strong>qriT muyaoze <strong>an</strong> sqel qaRaldze sa surveli<br />

konturebi, mag.: yvavilebi, peplebi, xili da a. S.<br />

moimara<strong>ge</strong>T sxvadasxva feris plastilini. sTxoveT<br />

bavSvs, gaakeTos grZeli „Wiayelebi“ TiToeuli ferisg<strong>an</strong>.<br />

Semdeg waaxaliseT daaxvios „Wiayelebi“ ise, rom<br />

moaTavsos Tavisive naxatis sasurvel konturSi.<br />

saWiro masala:<br />

•plastilini;<br />

•sqeli furceli;<br />

•ubralo f<strong>an</strong>qari;<br />

„plastilinis ferwera“<br />

asaki: 3+<br />

plastiliniT lamazi ferweruli namuSevris<br />

damzadeba SeiZleba. sTxoveT bavSvs, Semoxazos muyaoze<br />

<strong>an</strong> sqel qaRaldze sasurveli konturi. Semdeg<br />

daaWylitos plastilini am konturis SigniT ferebis<br />

mixedviT.<br />

saWiro masala:<br />

•plastilini;<br />

•muyao <strong>an</strong> sqeli<br />

qaRaldi;<br />

•ubralo f<strong>an</strong>qari.<br />

marili<strong>an</strong>i comis recepti<br />

kargia, Tu gaqvT saSualeba, rom bavSvma TixiT Zerwos,<br />

Tumca, mravalferovnebisTvis saZerwi masa Tqven<br />

TviTonac SegiZliaT moamzadoT Semdegi receptiT:<br />

SeurieT erTm<strong>an</strong>eTs marili da fqvili, daumateT<br />

zeTi da wyali, mozileT comi. ase damzadebuli comiT<br />

bavSvs SeuZlia gamoZerwos sasurveli figurebi da mas<br />

Semdeg, rac comi gaxmeba, SeRebos guaSis saRebavebiT.<br />

saWiro masala:<br />

•1 Wiqa marili;<br />

•2 Wiqa fqvili;<br />

•1 Wiqa Tbili wyali;<br />

•1<br />

sufris kovzi zeTi.<br />

33


xelovneba<br />

magaliTad, SegiZliaT bavSvs sxvadasxva zomis<br />

burTulebis gamoZerwva SesTavazoT. Semdeg es<br />

burTulebi as<strong>an</strong>Tis ReriT gaxvritoT da gaaSroT. SegiZliaT<br />

moxatoT kidec, zonari gauyaroT da feradi<br />

mZivi <strong>an</strong> samajuri daamzadoT.<br />

Tu saZerw coms sabrtyelebeli joxiT daabrtyelebT<br />

da Semdeg namcxvris formebiT gamoWriT,<br />

Semdeg zonris gasayrelad gaxvretT, moxatavT da<br />

gaaSrobT, lamaz medalionebs miiRebT.<br />

Tu comis damzadebisas fqvilSi sakveb saRebavs<br />

gaurevT, Sesabamisad comic feradi gamova. bavSvi feradi<br />

comiT, plastilinis msgavsad sxvadasxva figurebis<br />

gamoZerwvas SeZlebs.<br />

<strong>an</strong>abeWdebi<strong>an</strong>i medalioni<br />

asaki: 2+<br />

saWiro masala:<br />

•marili<strong>an</strong>i comi;<br />

•patara zomis sagnebi<br />

(gasaRebi, flomasteris<br />

saxuravebi, niJarebi,<br />

Rilebi);<br />

•saRebavi;<br />

•funji.<br />

erTi SexedviT, Gveulebriv sagnebs metad saintereso<br />

da lamazi <strong>an</strong>abeWdebi aqvT. <strong>saxlSi</strong> uamravi ase­<br />

Ti sag<strong>an</strong>i <strong>ge</strong>qnebaT, magaliTad, gasaRebi, flomasteris<br />

saxuravebi, niJarebi, Rilebi da a.S. daexmareT bavSvs<br />

marili<strong>an</strong>i comis sakuTari TiTis sisqeze dabrtyelebaSi.<br />

waaxaliseT, Gais finjniT <strong>an</strong> nebismieri formis<br />

saWreliT gamoWras formebi.<br />

comi erT adgilas gaxvriteT,<br />

raTa SeZloT zonris gayra.<br />

Semdeg moa Tavsos, magaliTad,<br />

gasaRebi comze da xelis<br />

odnav daWe riT datovos<br />

<strong>an</strong>abeWdi. medali ons patara<br />

gamWoli naxvretic<br />

gaukeTeT zonris<br />

gasayrelad. Tu<br />

miRebul <strong>an</strong>abeWds<br />

akvarelis <strong>an</strong> guaSis<br />

34


a<br />

saRebaviT SeRebavT, medalioni ufro feradi gamogivaT.<br />

nebismier SemTxvevaSi comi kargad gaaSreT da<br />

gauya reT zonari Gamosakidad.<br />

„Tixis maqm<strong>an</strong>ebi“<br />

asaki: 3+<br />

Tu Zvelm<strong>an</strong>ebis daxarisxebisas reliefuri maqm<strong>an</strong>ebis<br />

naWrebi SegxvdaT, nu iGqarebT gadayras. Tundac<br />

sul patara naWrebis gamoyenebiT Zali<strong>an</strong> lamazi sam­<br />

Svenisebis damzadeba SeiZleba.<br />

Tavdapirvelad Tqvens patarasT<strong>an</strong> erTad Tixa <strong>an</strong><br />

marili<strong>an</strong>i comi daabrtyeleT TiTis sisqeze. Semdeg<br />

saZerw masas daafineT maqm<strong>an</strong>i da comis sabrtyelebeli<br />

saWiro masala:<br />

•nebismieri saZerwi<br />

masa: Tixa <strong>an</strong><br />

marili<strong>an</strong>i comi;<br />

•faqturi<strong>an</strong>i maqm<strong>an</strong>ebi;<br />

•comis saWreli<br />

formebi;<br />

•comis<br />

gasabrtyelebeli xis<br />

joxi.<br />

gadaagoreT zemod<strong>an</strong>. bolos ki gamoWeriT sasurveli<br />

formebi da gaaSreT. Tu gulsakidis damzadeba gsurT,<br />

maSin nakeToba gaSrobamde gaxvriteT zonris gasayrelad.<br />

„Tixis maqm<strong>an</strong>ebiT“ oTaxis galamazebac Sei­<br />

Zleba. bavSvT<strong>an</strong> erTad airGieT, romel kedels ufro<br />

mouxdeba da ubralod daawebeT webo-emulsiiT.<br />

35


xelovneba<br />

aplikacia<br />

saWiro masala:<br />

•feradi qaRaldi<br />

<strong>an</strong> Zveli feradi<br />

Jurnalebi;<br />

•webo;<br />

•furceli;<br />

•f<strong>an</strong>qari.<br />

aplikacia naxevebiT<br />

asaki: 2+<br />

bavSvebs Zali<strong>an</strong> uyvarT qaRaldis dakuWva, daxeva.<br />

Tqven ki ver audixarT daxeuli qaRaldis gadayras da<br />

albaT arc ki gifiqriaT imaze, rom yovelive es SeiZleba<br />

lamazi aplikaciisTvis gamogad<strong>ge</strong>T. gTavazobT<br />

aseTi aplikaciis ramdenime vari<strong>an</strong>ts:<br />

•Tavdapirvelad sTxoveT bavSvs furcelze<br />

Semoxazos sasurveli konturi. Semdeg ki<br />

wvril naWrebad daxeuli feradi qaRaldi<br />

daawebos sasurvel adgilas.<br />

•SegiZliaT f<strong>an</strong>qriT moxazul naxatze bavSvs<br />

daxeuli qaRaldis nacvlad SesTavazoT<br />

patara burTebad dakuWuli feradi<br />

<strong>an</strong> Jurnalebid<strong>an</strong> amoWrili qaRaldis<br />

daawebeba.<br />

•4+ asakis bavSvebs SegviZlia SevTavazoT<br />

konturuli naxati ferad furcelze<br />

Seasrulos. Semdeg ki miyves am konturs<br />

da moxios sasurvel formaze (makratlis<br />

gareSe). miRebuli forma daawebos<br />

furcelze.<br />

saWiro masala:<br />

•TeTri qaRaldi;<br />

•funji;<br />

•guaSi <strong>an</strong> akvarelis<br />

saRebavi;<br />

•makrateli;<br />

•webo.<br />

feradi qaRaldis damzadeba<br />

asaki: 2+<br />

Tu <strong>saxlSi</strong> feradi qaRaldi ar aRmogaGndaT, magram<br />

gaqvT TeTri furclebi da saRebavi, gTavazobT ramdenime<br />

meTods, rogor daamzadoT feradi furclebi.<br />

TviTnakeTi feradi furclis damzadebis yvelaze<br />

martivi meTodi aseTia: funjis <strong>an</strong> sufTa Rrublis<br />

gamoyenebiT TeTri furceli daasveleT sufTa<br />

36


a<br />

wyliT. Semdeg funji daasveleT sasurveli feris<br />

saRebaviT da daawveTeT <strong>an</strong> SeaxeT furcels. ar dagaviwydeT,<br />

am yvelafers bavSvi TviTon akeTebs, Tqven<br />

ki mxolod saWiroebis SemTxvevaSi exmarebiT. bavSvs<br />

SeuZlia gamoiyenos ramdenime feri, oRond ise, rom<br />

ferebi erTm<strong>an</strong>eTSi TavisiT gadavidnen. gaSrobis Semdeg<br />

waaxaliseT bavSvi „ferad furcelze“ Semoavlos<br />

sasurveli konturi da gamoWras. miRebuli gamosaxuleba<br />

daawebos furcelze.<br />

Tu gamWvirvale, akvarelis ferebis miReba gsurT,<br />

saRebavT<strong>an</strong> erTad qvamarili gamoiyeneT. daexmareT<br />

Tqvens pataras funjis <strong>an</strong> sufTa Rrublis gamoyenebiT<br />

TeTri furceli daasvelos sufTa wyliT. Semdeg<br />

funji daasvelos sasurveli feris saRebaviT da<br />

daawveTos <strong>an</strong> Seaxos furcels. SeuZlia gamoiyenos<br />

ramdenime feri, oRond ise, rom ferebi erTm<strong>an</strong>eTSi<br />

TavisiT gadavidnen. svel saRebavs moayareT qvamarili.<br />

daakvirdiT, ra lamazad dneba marili furclis<br />

zedapirze. gaSrobis Semdeg waaxaliseT bavSvi „ferad<br />

furcelze“ Semoavlos sasurveli konturi da gamoWras.<br />

miRebuli gamosaxuleba daawebos furcelze.<br />

saWiro masala:<br />

•TeTri qaRaldi;<br />

•guaSi <strong>an</strong> akvarelis<br />

saRebavi;<br />

•makrateli;<br />

•webo;<br />

•msxvili marili.<br />

saintereso faqturi<strong>an</strong>i feradi furclebis<br />

damzadeba erTjeradi celofnis daxmarebiTac Segi­<br />

ZliaT. waaxaliseT bavSvi funjis <strong>an</strong> sufTa Rrublis<br />

gamoyenebiT TeTri furceli daasvelos sufTa wyliT.<br />

Semdeg funji daasvelos sasurveli feris saRebaviT<br />

da daawveTos <strong>an</strong> Seaxos furcels. SeuZlia gamoiyenos<br />

ramdenime feri, oRond ise, rom ferebi erTm<strong>an</strong>eTSi<br />

TavisiT gadavidnen. dakuWeT erTjeradi celof<strong>an</strong>i da<br />

waaxaliseT bavSvi saRebavi<strong>an</strong> svel zedapirs Seaxos ise,<br />

rom miiRos celofnis faqtura. gaSrobis Semdeg waaxaliseT<br />

bavSvi „ferad furcelze“ Semoavlos sasurveli<br />

konturi da gamoWras. miRebuli gamosaxuleba<br />

daawebos furcelze (am aqtivobaSi celofnis magivrad<br />

SegiZliaT WurWlis sarecxi Rrubeli gamoiyenoT).<br />

saWiro masala:<br />

•TeTri qaRaldi;<br />

•guaSi <strong>an</strong> akvarelis<br />

saRebavi;<br />

•makrateli;<br />

•webo;<br />

•erTjeradi<br />

celof<strong>an</strong>i.<br />

37


xelovneba<br />

aplikacia qsoviliT<br />

saWiro masala:<br />

•qsovilis naWrebi;<br />

•TeTri qaRaldi;<br />

•f<strong>an</strong>qari;<br />

•webo.<br />

asaki: 4+<br />

patarebs uyvarT eqsperimentebi. amitom SegiZliaT<br />

aplikaciisTvis qaRaldis nacvlad feradi qsovilic<br />

gamoiyenoT.<br />

am aplikaciisTvisac konturuli naxatia saWiro.<br />

daexmareT bavSvs gamoWras sxvadasxva feris qso vili<br />

da gamoiyenos feradi qaRaldis magivrad.<br />

qsovilis gamoWra<br />

gaadvildeba, Tu qsovils<br />

winaswar daawebebT<br />

qaRaldze da gaaSrobT.<br />

<strong>an</strong>abeWdebi, trafaretebi<br />

<strong>an</strong>abeWdebi-Stampebi<br />

sxvadasxva sagnis <strong>an</strong>abeWdebis saSualebiT Zali<strong>an</strong><br />

lamazi da saintereso kolaJebis damzadeba Segi­<br />

ZliaT. imisTvis, rom miviRoT sasurveli <strong>an</strong>abeWdi,<br />

pirvel rigSi, unda davamzadoT e.w. Stampebi. aq Tqveni<br />

daxmareba ufro metad iqneba saWiro. Stampebs Tqven<br />

daamzadebT, xolo maTi gamoyeneba SegiZliaT bavSvebs<br />

mi<strong>an</strong>doT.<br />

38


a<br />

xilisa da bostneulis Stampebi:<br />

asaki: 2+<br />

myari xili <strong>an</strong> bostneuli (mag., vaSli, stafilo,<br />

kartofili) gaWeriT Suaze, frTxilad amoWeriT sasurveli<br />

forma. aswavleT bavSvs, rom Stampis zedapiri<br />

unda daasvelos saRebaviT da furcelze dait<strong>an</strong>os<br />

<strong>an</strong>abeWdi.<br />

saWiro masala:<br />

•nebismieri myari<br />

xili <strong>an</strong> bostneuli<br />

(vaSli, stafilo,<br />

kartofili da a.S.);<br />

•d<strong>an</strong>a;<br />

•furceli;<br />

•saRebavi.<br />

korpis Stampebi<br />

asaki: 2+<br />

korpis sacobze amoWeriT sasurveli formebi.<br />

Semdeg bavSvi am Stamps iseve gamo iyenebs, rogorc<br />

xilisa da bostneulis Stamps.<br />

saWiro masala:<br />

•korpis sacobi;<br />

•d<strong>an</strong>a.<br />

39


xelovneba<br />

sxvadasxva Stampi<br />

asaki: 2+<br />

saWiro masala:<br />

•penoplasti <strong>an</strong> sqeli<br />

muyao;<br />

•sxvadasxva masala<br />

(bawari, Rilebi, nayinis<br />

CGxirebi da a.S.);<br />

•webo-emulsia.<br />

am Stampebis damzadeba Tavad bavSvebsac SeuZliaT.<br />

Tqven ubralod daWeriT sqeli penoplasti oTxkuTxedi<br />

formis naWrebad, <strong>an</strong> oTxkuTxedi formis naWrebad<br />

daWrili muyaos ramdenime fena daawebeT erTm<strong>an</strong>eTze.<br />

daelodeT gaSrobas. axla ukve bavSvis jeria<br />

webo-emulsiis gamoyenebiT daawebos penoplastze <strong>an</strong><br />

muya oze sxvadasxva sag<strong>an</strong>i, mag., spiralurad daxveuli<br />

bawari, Rilebi, nayinis Gxirebi da a.S. kargad gaaSreT.<br />

bavSvi am Stamps iseve gamoiyenebs, rogorc sxva d<strong>an</strong>ar­<br />

Gen Stamps.<br />

trafaretebi<br />

asaki: 3+<br />

saWiro masala:<br />

•TeTri qaRaldi;<br />

•qaRaldisg<strong>an</strong> gamoWrili<br />

trafaretebi;<br />

•f<strong>an</strong>qari;<br />

•makrateli;<br />

•kbilis jagrisi;<br />

•akvarelis <strong>an</strong> guaSis<br />

saRebavi;<br />

•qaRaldis<br />

skoGCi.<br />

trafaretebis gamoyenebiT lamazi kompoziciebis<br />

damzadeba SeiZleba, T<strong>an</strong>ac Zali<strong>an</strong> saxalisoa.<br />

jer unda daixatos sxvadasxva figura (mag., peplebi,<br />

yvavilebi, Gitebi, saxlebi da a.S.). trafaretebis<br />

gamoWraSi bavSvs Tqveni daxmareba daWirdeba. ormxrivi<br />

skoGis saSualebiT daamagreT trafaretebi furcelze.<br />

bav Svma kbilis jagrisi saRebavSi unda daasvelos<br />

da jagarze TiTis gadasmiT miaSxefos saRebavi<br />

trafareti<strong>an</strong> furcelze iqamde, vidre<br />

trafarets gareT darGenili furceli<br />

mTli<strong>an</strong>ad daifareba saRebaviT<br />

(kbilis jagrisis magivrad<br />

SegiZliaT ubralod funji gadausvaT<br />

<strong>an</strong> saRebavi daawuwoT<br />

funjiT). daelodeT gaSrobas<br />

da moxseniT trafareti.<br />

40


a<br />

faqturi<strong>an</strong>i qaRaldi<br />

asaki: 2+<br />

Tavdapirvelad unda daamzadoT saxatavi saSualeba<br />

<strong>an</strong>u saRebavi. amisaTvis ki waaxaliseT bavSvi Seurios<br />

erTm<strong>an</strong>eTs GamoTvlili ingredientebi (saRebavis<br />

garda). miRebuli masa gayaviT ramdenime nawilad da<br />

TiToeulSi SeurieT sxvadasxva saRebavi. unda miiRoT<br />

kremisebri masa. Zabris gamoyenebiT moaTavseT miRebuli<br />

masa plastmasis boTlebSi. waaxaliseT bav Svi<br />

plastmasis boTlis moWeriT gamouSvas feradi masa<br />

furclis zedapirze da Seqmnas naxati.<br />

saWiro masala:<br />

•2/3 Wiqa fqvili;<br />

•2/3 Wiqa marili;<br />

•2/3 Wiqa wyali;<br />

•guaSis saRebavi;<br />

•2 cali WurWlis<br />

Txevadi Jeles <strong>an</strong><br />

Txevadi sapnis<br />

plastmasis boTli.<br />

bunebrivi masalebi<br />

bevri ram, rac bunebaSi moipoveba, SeiZleba gamoviyenoT<br />

lamazi nivTebis dasamzadeblad. amisaTvis f<strong>an</strong>tazia<br />

da mondomebaa saWiro. kargi iqneba, Tu bavSvs<br />

pataraobid<strong>an</strong>ve g<strong>an</strong>uviTarebT SemoqmedebiT azrovnebas.<br />

magaliTad, tyeSi seirnobisas SeagroveT girGebi,<br />

totebi, foTlebi. hkiTxeT bavSvs, risi damzadeba<br />

SeiZleba maTi gamoyenebiT, waaxaliseT, rom ifiqros,<br />

Semdeg ki erTad gadaaqcieT bunebrivi masalebi xelovnebis<br />

nimuSebad.<br />

41


xelovneba<br />

lobios samajurebi<br />

asaki: 4+<br />

saWiro masala:<br />

•muyaos ruloni<br />

(SegiZliaT Tavad<br />

daamzadoT <strong>an</strong> gamoiyenoT<br />

samzareulos qaRaldis<br />

muyao);<br />

•webo-emulsia;<br />

•funji.<br />

gaWeriT muyaos ruloni Suaze da waaxaliseT bavSvi<br />

webo-emulsiis daxmarebiT daawebos lobio <strong>an</strong> sxvadasxva<br />

saxis marcvleuli. daelodeT gaSrobas (am samajuris<br />

damzadebisas g<strong>an</strong>sakuTrebuli yuradReba<br />

gvmarTebs, raTa bavSvma wvrili marcvlebi pirSi ar<br />

Gaidos).<br />

qviSis samSvenisebi<br />

asaki: 5+<br />

saWiro masala:<br />

•qviSa;<br />

•sxvadasxva zomisa da<br />

formis saxuravi<strong>an</strong>i<br />

boTlebi;<br />

•feradi carci <strong>an</strong><br />

saRebavis pigmentebi.<br />

saWiro masala:<br />

•sxvadasxva mcenaris<br />

foToli;<br />

•tyis kenkra <strong>an</strong> patara<br />

zomis girCGebi;<br />

•namcxvris liTonis<br />

forma;<br />

•wyali;<br />

•feradi<br />

lenti.<br />

waaxaliseT bavSvi d<strong>an</strong>ayos feradi carci da Seurios<br />

qviSas TiToeuli feri cal-calke. qaRaldisg<strong>an</strong><br />

gaakeTeT Zabri da patara kovzis gamoyenebiT daexmareT<br />

bavSvs TiToeuli feris qviSa fena-fena Gayaros<br />

boTlSi. savse boTls gaukeTeT saxuravi.<br />

yinulis q<strong>an</strong>dakebebi<br />

asaki: 2+<br />

scadeT Tqvens patarasT<strong>an</strong> erTad yinulis<br />

figurebis damzadeba. Tavdapirvelad SeagroveT<br />

bunebrivi masalebi (mag., foTlebi, yvavilebi, patara<br />

girGebi, pata ra totebi, kenkra, rko, xis qerqi da a.S.).<br />

waaxaliseT bavSvi, es masala moa­<br />

Tavsos liTonis formaSi. Gaasxas<br />

wyali ise, rom bunebrivi masalebi<br />

daifaros, oRond WurWeli ar<br />

gaivsos. moaTavseT liTonis<br />

WurWeli sayinuleSi. gayinul<br />

zedapirze daafineT orad<br />

gakecili lenti (romelic<br />

Semdeg sakidi iqneba), kvlav<br />

daasxiT wyali da isev<br />

gayineT. miRebuli yinulis<br />

q<strong>an</strong>dakeba dakideT xis<br />

totze .<br />

42


a<br />

meoradi masalebi<br />

albaT yvela <strong>saxlSi</strong> moiZebneba ramdenime zedmeti<br />

Rili, qsovilis nakuwebi, saqsovi Zafebi da a.S. SesaZloa,<br />

xSirad gifiqriaT maTi gadayra. gaxsovdeT, e.w.<br />

meoradi masalebisg<strong>an</strong> bevri lamazi nivTis damzadeba<br />

SeiZleba.<br />

Rilebi<br />

arasodes gadayaroT Rilebi. Tu t<strong>an</strong>sacmeli daZvelda<br />

da mis gadagdebas apirebT, moaWeriT Rilebi da<br />

SeinaxeT. feradi Rilebisg<strong>an</strong> bevri saintereso da lamazi<br />

nivTis gakeTebas SeZlebT bavSvebT<strong>an</strong> erTad.<br />

Rilebis samajuri<br />

asaki: 5+<br />

waaxaliseT bavSvi aarGios Rilebi sakuTari <strong>ge</strong>movnebiT,<br />

daawyos isini im T<strong>an</strong>mimdevrobiT, rogorc<br />

unda rom g<strong>an</strong>alagos samajurze. mieciT bavSvs mavTuli<br />

da auxseniT, rogor gauyaros Rils — jer qvemod<strong>an</strong><br />

zemoT, Semdeg zemod<strong>an</strong> — qvemoT da a.S. bolos darGenili<br />

mav Tuli gadagrixeT ise, rom samajuri ar gaixsnas.<br />

asaki: 4+<br />

arsebobs samajuris damzadebis sxva xerxi. bav Svma<br />

Rilebi mZivebiviT unda aasxas mavTulze, <strong>an</strong>u qvevi d<strong>an</strong><br />

zemoT gauyaros da Semdeg momdevno Rili aas xas da a.S.<br />

saWiro masala:<br />

•daaxloebiT 10-11<br />

cali saSualo <strong>an</strong> 7-8<br />

cali didi zomis Rili<br />

(damokidebulia bavSvis<br />

majis zomaze);<br />

•Txeli mavTuli (<strong>an</strong><br />

wvrili rezini);<br />

•makrateli.<br />

wvrilm<strong>an</strong>ebis yuTi<br />

asaki: 3+<br />

waaxaliseT bavSvi gadaarGios Rilebi <strong>ge</strong>movnebis<br />

mixedviT da saTiTaod daawebos muyaos yuTze gare­<br />

Ta mxrid<strong>an</strong>, Signid<strong>an</strong> ki muyaos qsovili gamoakariT.<br />

aseT yuTSi gogonebs samkaulisa da Tmissamagrebis<br />

Senaxva SeuZliaT, xolo biWebs<br />

— patara saTamaSoebis.<br />

saWiro masala:<br />

•saSualo zomis yuTi;<br />

•sxvadasxva ferisa da<br />

zomis Rilebi;<br />

•webo-emulsia.<br />

43


xelovneba<br />

saWiro masala:<br />

•sxvdadasxva feris<br />

Rilebi;<br />

•sqeli furceli <strong>an</strong><br />

muyao;<br />

•saRebavi;<br />

•funji;<br />

•webo-emulsia.<br />

peizaJi RilebiT<br />

asaki: 3+<br />

Rilebis gamoyeneba aplikaciisTvis feradi furclebis<br />

magivradac SegiZliaT. amisaTvis konturuli<br />

naxatia saWiro, xolo Semdeg — Rilebis SerGeva ferebis<br />

mixedviT da naxatze dawebeba.<br />

magaliTad, Tu bavSvma xe daxata, gadawyvitos,<br />

romeli sezonis xe unda iyos da Sesabamisad SearGios<br />

Rilebis ferebi (gazafxuli — vardisferi, mwv<strong>an</strong>e.<br />

zafxuli — wiTeli, yviTeli, mwv<strong>an</strong>e. SemodgomisTvis<br />

— yviTeli, wiTeli, narinjisferi.<br />

zamTari — TeTri, nacrisferi,<br />

cisferi). daawebos arGeuli Rilebi<br />

xeebis totebze.<br />

daleuli f<strong>an</strong>qrebi<br />

nu gadayriT daleul f<strong>an</strong>qrebs, maTi saSualebiT<br />

SeiZleba lamazi nivTebis damzadeba.<br />

f<strong>an</strong>qrebi<strong>an</strong>i saf<strong>an</strong>qre<br />

asaki: 3+<br />

saWiro masala:<br />

•daleuli f<strong>an</strong>qrebi;<br />

•muyaos yuTi <strong>an</strong><br />

Tunuqis qila;<br />

•webo<br />

emulsia.<br />

waaxaliseT bavSvi saSualo<br />

zomis muyaos yuTze <strong>an</strong> Tunuqis<br />

qilaze erTi mimarTulebiT<br />

daawebos daleuli f<strong>an</strong>qrebi.<br />

kargad gaaS reT.<br />

yuTs Signid<strong>an</strong> qsovili<br />

gamoakariT da<br />

f<strong>an</strong>qrebis, flomasterebis<br />

<strong>an</strong> nebismieri<br />

saxatavi masalis Ses<strong>an</strong>axad<br />

gamoiyenebT.<br />

44


a<br />

f<strong>an</strong>qrebis GCarGCo<br />

asaki: 3+<br />

gamoWeriT muyaosg<strong>an</strong> GarGo, bavSvma ki masze erTi<br />

mimarTulebiT daawebos daleuli f<strong>an</strong>qrebi. GasviT<br />

GarGoSi bavSvis portreti <strong>an</strong> sayvareli naxati da dakideT<br />

kedelze.<br />

saWiro masala:<br />

•daleuli f<strong>an</strong>qrebi;<br />

•muyaos GCarGCo;<br />

•webo-emulsia.<br />

celof<strong>an</strong>i<br />

albaT Tqvens <strong>saxlSi</strong>c uamravi celofnis parki<br />

grovdeba. maTi gamoyenebiT bevri saintereso nivTis<br />

damzadeba SeiZleba.<br />

celofnis baWiebi<br />

asaki: 2+<br />

waaxaliseT bavSvi naxevramde gatenos celof<strong>an</strong>i<br />

bambiT, es iqneba baWias t<strong>an</strong>i. Semdeg gaukeTeT wvrili<br />

rezini da kvlav gateneT bambiT, yurebamde. celofnis<br />

yurebi gamonaskveT. ase miiRebT baWias Tavsa da<br />

yurebs, dauxateT Tvalebi, cxviri da ulvaSebi Savi<br />

markeriT.<br />

saWiro masala:<br />

•TeTri, vardisferi<br />

<strong>an</strong> gamWvirvale<br />

erTjeradi yuri<strong>an</strong>i<br />

celof<strong>an</strong>i;<br />

•bamba;<br />

•wvrili rezini;<br />

•Savi markeri.<br />

sarecxis sarWi<br />

asaki: 4+<br />

waaxaliseT bavSvi dakecos feradi qaRaldi<br />

maraoseburad. daamagros sarWiT ise, rom sarWi iyos<br />

peplis t<strong>an</strong>i, xolo feradi furclebi — frTebi.<br />

daaxa teT pepelas Tvalebi da piri.<br />

saWiro masala:<br />

•sarecxis sarWi;<br />

•feradi qaRaldi;<br />

•Savi<br />

markeri.<br />

45


xelovneba<br />

winda<br />

windebi saukeTeso masalaa sxvadasxva saxis Tojinebis<br />

dasamzadeblad. Tavad scadeT. Tqven SegiZliaT<br />

daamzadoT rbili Tojinebi <strong>an</strong> xelis gasayofi personaJebi.<br />

asaki: 4+<br />

saWiro masala:<br />

•sxvadasxva zomis winda;<br />

•bamba;<br />

•Rilebi;<br />

•wvrili rezini <strong>an</strong> Toki;<br />

•nemsi<br />

da Zafi <strong>an</strong> webo.<br />

waaxaliseT bavSvi bambis<br />

ori qula moaTavsos windis<br />

boloSi da orive nawili<br />

gamoyos wvrili reziniT <strong>an</strong><br />

Tokis moWeriT ise, rom miiRoT<br />

Tojinis ori fexi.<br />

darGenil windaSi kvlav<br />

unda GatenoT bamba, es iqneba<br />

Tojinis t<strong>an</strong>i. Tojinis xelebs<br />

da Tavs, fexebis msgavsad,<br />

gamoyofT ori wvrili<br />

reziniT. gaaformeT Tojina<br />

RilebiT da qsovilebiT.<br />

asaki: 3+<br />

Tu xelis gasayofi Tojinis damzadeba gsurT, maSin<br />

windas ubralod ori Rili daakereT TvalebisTvis da<br />

daaxateT cxviri da piri. gaaformeT saqsovi ZafebiT.<br />

46


a<br />

papie-maSe (qaRaldis masa, romelSic Sereulia<br />

webo. gamoiyeneba sxvadasxva saTamaSos<br />

dasamzadeblad).<br />

saWiro masala:<br />

• p lastmasis jami;<br />

papie-maSes teqnikis gamoyenebiT bevri saintereso<br />

nivTis damzadeba SegiZliaT. ubralod kargad unda<br />

gaecnoT am teqnikas.<br />

waaxaliseT bavSvi daxios meoradi qaRaldi <strong>an</strong><br />

Zveli Jurnal-gazeTebi daaxloebiT 4 sm-is sigrZis<br />

zolebad.<br />

winaswar moamzadeT puris fqvilis webo.<br />

moamzadeT Semdegi narevi: 1/4 Wiqa fqvili gaxseniT<br />

erT Wiqa civ wyalSi, calke cecxlze dadgiT da<br />

aaduReT 5 Wiqa wyali, romelSic nel-nela GaasxamT<br />

fqvilisa da civi wylis narevs. urieT nela, 2-3 wuTis<br />

g<strong>an</strong>mavlobaSi, vidre ar miiRebT bl<strong>an</strong>t webov<strong>an</strong> masas.<br />

moxmarebamde gaacieT. aseTi webo SegiZliaT moaTavsoT<br />

minis qilaSi, SeinaxoT macivarSi da meore dResac<br />

gamoiyenoT.<br />

•meoradi qaRaldi (Zveli<br />

Jurnal-gazeTebi da a.S.);<br />

•saxamebeli <strong>an</strong> puris<br />

fqvilisg<strong>an</strong> momzadebuli<br />

webo;<br />

•funji;<br />

•muSamba magidaze<br />

gadasafareblad;<br />

•gaberili buSti <strong>an</strong><br />

nebismieri sxva forma,<br />

mag., mWidrod daWmuWnuli<br />

gazeTi, romelsac<br />

sasurvel formas miscemT.<br />

kidev erTi, ufro martivi meTodi: erTi wili fqvili<br />

SeurieT or wil wyalSi da kargad gaxseniT, rom ar<br />

iyos koStebi.<br />

47


xelovneba<br />

miRebuli webo GaasxiT plastmasis jamSi da GayareT<br />

daxeuli gazeTebi, Semdeg daawebeT weboSi amovlebuli<br />

gazeTebi buStze jer erTi mimarTulebiT, roca mTli<strong>an</strong>ad<br />

dafaravT, gazeTis naglejebiT kidev erTi fena<br />

gaakeTeT sxva mimarTulebiT, dagWirdebaT daaxloebiT<br />

3-4 fena (fenebis raodenobaze iqneba damokidebuli<br />

miRebuli nakeTobis kedlis sisqe, oRond Zali<strong>an</strong><br />

sqelis gakeTeba ar Rirs, kargad ar gamoSreba da namu­<br />

Sevars arasasiamovno suni auva). gaSrobas daWirdeba<br />

12-d<strong>an</strong> 24 saaTamde.<br />

Tu marTkuTxa formis miReba gindaT, buStis nacvlad<br />

gamoiyeneT muyaos yuTi, xolo sxvadasxva uswormasworo<br />

formis misaRebad dakuWeT gazeTi sasurvel<br />

formaze da imas daawebeT saxamebli<strong>an</strong>i gazeTis<br />

naglejebi .<br />

risi damzadeba SegviZlia papie-maSes<br />

teqnikiT<br />

papie-maSes niRbebi<br />

asaki: 3+<br />

saWiro masala:<br />

•papie-maSes webo;<br />

•meoradi qaRaldi;<br />

•guaSis saRebavi;<br />

•funji;<br />

•makrateli;<br />

•niRbis dasamagrebeli<br />

zonari <strong>an</strong> rezini.<br />

waaxaliseT bavSvi, rom papie-maSes teqnikis mixedviT<br />

daawebos buStze meoradi qaRaldi. Tu mTli<strong>an</strong>ad<br />

dafaravT buSts, maSin gaSrobis Semdeg Suaze unda<br />

gaWraT da ori niRabi gamogivaT. Tu mxolod erTi<br />

niRabi gsurT, maSin buStis mxolod naxevari dafareT.<br />

gaiTvaliswineT, rom niRabs unda hqondes Tvalis<br />

da piris adgili (survilis SemTxvevaSi), amitom<br />

buStze winaswar SemoxazeT es konturebi flomasteriT<br />

da gaafrTxileT bavSvi, rom am adgilas ar daawebos<br />

qaRaldi.<br />

Tu niRabs gamoburculi adgilebi unda hqondes,<br />

mag., warbebi, ulvaSebi, dingi, yurebi, cxviri, putkuna<br />

loyebi, am adgilebSi SegiZliaT moculobis misacemad<br />

daadoT sasurvel formaze dakuWuli qaRaldi<br />

da zemod<strong>an</strong> gadaaweboT saxamebli<strong>an</strong>i meoradi qaRaldi.<br />

daelodeT gaSrobas da waaxaliseT bavSvi moxatos niRabi<br />

personaJis xasiaTis Sesabamisad. niRabi orive mxares<br />

gaxvriteT makratliT da gaukeTeT zonari <strong>an</strong> rezina.<br />

48


a<br />

papie-maSes Tojinebi<br />

asaki: 4+<br />

papie-maSes teqnikis gamoyenebiT bavSvT<strong>an</strong> erTad sxvadasxv<strong>an</strong>airi<br />

Tojinebis damzadeba SegiZliaT. Tu Ti­<br />

Tis gasayofi Tojina gsurT, maSin waaxaliseT bavSvi,<br />

rom dakuWos gazeTi ise, rom patara burTi miiRos.<br />

Semdeg daawebeT zed cilindris formis muyao bav­<br />

Svis TiTis gasayrelad. mas Semdeg, rac daamzadebT<br />

e.w. „Tojinis GonGxs“, zemod<strong>an</strong> gadaawebeT meoradi qa­<br />

Raldi. gaSrobis Semdeg Tojinis xasiaTis Sesabamisad<br />

moxateT saRebaviT.<br />

saWiro masala:<br />

•papie-maSes webo;<br />

•meoradi qaRaldi;<br />

•guaSis saRebavi;<br />

•funji;<br />

•makrateli;<br />

•niRbis dasamagrebeli<br />

zonari <strong>an</strong> rezini.<br />

Tu SedarebiT mozrdili Tojina gsurT rom<br />

daamzadoT, maSin waaxaliseT bavSvi, rom gazeTi daku­<br />

Wos ise, rom miiRos Tojinis Tavi, t<strong>an</strong>i, xelebi da<br />

fexebi. daawebeT es nawilebi ise, rom aawyoT Tojina<br />

da ukve Semdeg papie-maSes teqnikis mixedviT gadaawebeT<br />

saxamebelSi dasvelebuli qaRaldi. SegiZliaT<br />

aseT Tojinas t<strong>an</strong>sacmelic SeukeroT <strong>an</strong> ubralod<br />

qso vilis naWeri miaweboT.<br />

49


xelovneba<br />

qsova<br />

saWiro masala:<br />

•didi zomis muyaos<br />

yuTi;<br />

•sqeli kapronis Zafi<br />

<strong>an</strong> wvrili Toki;<br />

•feradi saqsovi<br />

Zafebi.<br />

qsova saukeTeso saSualebaa natifi motorikis<br />

gasaviTareblad, ase rom nu daizarebT da daumzadeT<br />

Tqvens pataras saqsovi dafa.<br />

muyaos yuTis mopirdapire gverdebi GaWeriT ramdenime<br />

adgilas mTels sigrZeze. kapronis Zafi daaxvieT<br />

yuTze ise, rom miiRoT saqsovi dazga. waaxaliseT<br />

bavSvi feradi ZafebiT moqsovos am dazgaze.<br />

saqsovi dazgis damzadeba erTjeradi plastmasis<br />

TefSisg<strong>an</strong>ac SegiZliaT mocemuli nimuSis mixedviT.<br />

saqsovad aseve SegiZliaT sawrupebis gamoyeneba nimuSis<br />

mixedviT.<br />

mozaika<br />

mozaikis damzadeba sxvadasxva<br />

masalisg<strong>an</strong> SegiZliaT. mag., SegiZliaT<br />

gamoiyenoT patara oTxkuTxedebad<br />

daWrili marili<strong>an</strong>i comi da is daawebebinoT<br />

bavSvs sasurvel konturze,<br />

Semdeg ki SeaRebinoT. SegiZliaT gamoiyenoT kvadratebad<br />

daWrili feradi qaRaldi, damtvreuli da<br />

SeRebili kvercxis naWuWi, patara kenWebi.<br />

mozaikis principi imaSi mdgomareobs, rom bavSvma<br />

masala erTm<strong>an</strong>eTis gverdze unda daawebos<br />

da ase amoavsos winaswar daxatuli konturi.<br />

mozaikiT SegiZliaT gaaformoT sura­<br />

Tis GarGoebi, saf<strong>an</strong>qreebi, <strong>sabavSvo</strong> oTaxis<br />

kedlebic ki.<br />

50


vswavlobT SexebiT<br />

adreul asakSi bavSvi samyaros SegrZnebebis saSualebiT Seimecnebs.<br />

surs, rom xeliT Seexos sag<strong>an</strong>s, usunos, zogjer <strong>ge</strong>mosac ki usinjavs.<br />

sxvadasxva saxis sensoruli aqtivobebiT („sensoruli“ laTinuri<br />

sityvaa da grZnobas, SegrZnebas niSnavs) mas garesamyarosa da<br />

sakuTari SegrZnebebis ukeT SeswavlaSi daexmarebiT.<br />

„jadosnuri“ tomara<br />

asaki: 3+<br />

bavSvebs uyvarT gamoc<strong>an</strong>ebi. Tu „jadosnur“<br />

tomaraSi mogixvdaT xeli, bevri gamoc<strong>an</strong>is amoxsna<br />

mogiwevT. moaTavseT sxvadasxva faqturisa da<br />

formis nivTebi tomaraSi. es SeiZleba iyos: gasaRebi,<br />

savar cxeli, kovzi, majis saaTi, mokled yvelaferi,<br />

rasac saintereso zedapiri aqvs da rac bevri kiTxvis<br />

dasmis saSualebas iZleva. moukariT tomaras<br />

piri ise, rom bavSvma mxolod xelis Gayofa SeZlos.<br />

waaxaliseT bavSvi Gayos xeli tomaraSi da faqturis<br />

mixedviT gamo icnos, ra sag<strong>an</strong>ia es. dausviT damxmare<br />

SekiT xvebi: rogoria es sag<strong>an</strong>i gluvia xorkli<strong>an</strong>ia<br />

pria laa da a.S.<br />

saWiro masala:<br />

•saSualo zomis tomara;<br />

•sxvadasxva faqturisa<br />

da formis nivTebi.


vswavlobT SexebiT<br />

TiTebiT xatva<br />

saWiro masala:<br />

•2 Wiqa fqvili;<br />

•2 Wiqa civi wyali;<br />

•sakvebi saRebavebi.<br />

asaki: 2+<br />

TiTebiT saxatavi saRebavi <strong>saxlSi</strong>c SegiZliaT<br />

daamzadoT. amisaTvis GaasxiT wyali jamSi da nelnela<br />

daumateT fqvili, T<strong>an</strong> urieT ise, rom ar gaGndes<br />

koStebi. bolos daumateT sakvebi saRebavi (sakvebi<br />

saRebavis SeZena SeiZleba sakonditro maRaziebSi).<br />

waaxaliseT bavSvi daxatos TiTebiT (funjis gareSe).<br />

naxati celof<strong>an</strong>Si<br />

asaki: 2+<br />

saWiro masala:<br />

•saSualo zomis<br />

elva-Sesakravi<strong>an</strong>i<br />

celof<strong>an</strong>i;<br />

•saxamebeli;<br />

•sakvebi saRebavi;<br />

•skoGCi.<br />

moamzadeT sqeli masa<br />

fqvilisa da wylis SereviT<br />

(erT wil fqvils SeurieT<br />

ori wili wyali da aduReT<br />

gasqelebamde). miRebuli masa<br />

rom gacivdeba, daumateT<br />

sakvebi saRebavi. moaTavseT<br />

elva-Sesakravi<strong>an</strong> celof<strong>an</strong>Si<br />

<strong>an</strong> daamagreT celofnis gaxsnili<br />

mxare skoGiT ise, rom<br />

masa gareT ar gamovides. waaxaliseT<br />

bavSvi TiTis daWeriT Seqmnas naxati. bavSvs Ti­<br />

Tis magivrad bambi<strong>an</strong>i Gxirebis gamoyenebac SeuZlia,<br />

xolo Tqven celof<strong>an</strong>Si feradi saxameblis nacvlad<br />

SegiZliaT Txeli guaSi moaTavsoT.<br />

yinulis naxati<br />

asaki: 2+<br />

saWiro masala:<br />

•sakvebi saRebavi;<br />

•gasayini<br />

formebi.<br />

zafxulis cxel dReebSi waaxaliseT bavSvi, rom feradi<br />

yinuliT daxatos. amisaTvis sxvadasxva WurWel­<br />

Si gaxseniT sakvebi saRebavi, GaasxiT patara formebSi<br />

da gayineT.<br />

52


a<br />

saTamaSo comi<br />

asaki: 2+<br />

bavSvebs Zali<strong>an</strong> uyvarT comiT TamaSi, moswonT,<br />

roca zelen coms, aZleven mas sasurvel formas. saTamaSo<br />

comis damzadeba Zali<strong>an</strong> martivia. daexmareT<br />

bavSvs Gayaros fqvili jamSi da daasxas zeTi. kargad<br />

mourieT daaxloebiT 5 wuTis g<strong>an</strong>mavlobaSi, iqamde,<br />

vidre fqvili ar Seikvreba. moaTavseT miRebuli<br />

comi didi zomis konteinerSi <strong>an</strong> plastmasis jamSi da<br />

waaxaliseT bavSvebi, rom iTamaSon, aavson sxvadasxva<br />

formebi, aaSenon kedeli da a.S.<br />

saWiro masala:<br />

•4 Wiqa fqvili;<br />

•1/2<br />

Wiqa zeTi.<br />

pomponebi<br />

patarebs moswonT pomponebis sifafuke, x<strong>an</strong> sulis<br />

SeberviT gadaaadgileben magidis zedapirze, x<strong>an</strong> Tovlis<br />

gundebiviT isvri<strong>an</strong>. ar daizaroT da daamzadeT<br />

sxvadasxva zomis pomponebi.<br />

53


vswavlobT SexebiT<br />

saWiro masala:<br />

•muyaos naWeri;<br />

•saqsovi Zafi;<br />

•makrateli.<br />

muyaosg<strong>an</strong> gamoWeriT ori wre, romlebsac centrSi<br />

agreTve amoaWriT wres. daadeT es muyaoebi erTm<strong>an</strong>eTs.<br />

saqsovi Zafi jer centrSi gauyareT, Semdeg gareTa<br />

mxares SemoaxvieT da isev centrid<strong>an</strong> amouyareT,<br />

vidre centraluri wre mTli<strong>an</strong>ad amoivseba. mWidrod<br />

SemoaxvieT saqsovi Zafi.<br />

makratliT gaWeriT muyaoze daxveuli Zafi muyaos<br />

wris g<strong>an</strong>apira mxares.<br />

odnav daaSoreT erTm<strong>an</strong>eTs muyaos ori wre da centrSi<br />

gayril saqsov Zafs mWidrod SemoaxvieT sxva<br />

Zafi. Semdeg SemoacaleT muyaoebi da aafueT Zafebi<br />

ise, rom pomponma miiRos burTis forma.<br />

asaki: 2+<br />

waaxaliseT bavSvebi, moaTavson pomponebi kvercxis<br />

Ses<strong>an</strong>ax d<strong>an</strong>ayofebi<strong>an</strong> konteinerSi. skoGis saSualebiT<br />

gadaabiT erTm<strong>an</strong>eTs qaRaldis muyao ise, rom miiRoT<br />

saSualo sigrZis mili. waaxaliseT bavSvi saTiTaod Gayaros<br />

pomponebi milSi da gamoagoros meore mxrid<strong>an</strong>.<br />

sensoruli wigni<br />

asaki: 3+<br />

saWiro masala:<br />

•muyaos furclebi;<br />

•sxvadasxva faqturis<br />

mqone qsovili; bewvi,<br />

bamba, celof<strong>an</strong>i da a.S.;<br />

•webo-emulsia;<br />

•makrateli.<br />

sensoruli wigni d<strong>an</strong>arGenebisg<strong>an</strong> imiT g<strong>an</strong>sxvavdeba,<br />

rom saSualebas aZlevs bavSvs wignis zedapirT<strong>an</strong> SexebiT<br />

sag<strong>an</strong>i daakavSiros mis faqturasT<strong>an</strong>. waaxaliseT<br />

bavSvi daxatos sxvadasxva faqturis mqone xili da<br />

bostneuli, <strong>an</strong> cxovelebi da frinvelebi, <strong>an</strong> ubralod<br />

sxvadasxva faqturis mqone nivTebi. Semdeg SearGevineT<br />

winaswar momara<strong>ge</strong>buli masalebid<strong>an</strong>, romeli hgavs ama<br />

Tu im faqturas. gamoWeriT bavSvis naxatis Sesabamisad<br />

da waaxaliseT daawebos qsovili am naxats. naxatebi<br />

SeagroveT da akinZeT wignad.<br />

54


a<br />

qviSis dafa<br />

asaki: 2+<br />

qviSaze xatvisTvis sulac ar aris saWiro zRvis<br />

s<strong>an</strong>apiros miaSuroT, ubralod moimara<strong>ge</strong>T ramdenime<br />

muWa qviSa.<br />

moaTavseT mina muyaos dabalkedlebi<strong>an</strong> yuTSi (raTa<br />

qviSa ar gadmoiyaros). dayareT minaze qviSa da waaxaliseT<br />

bavSvi, rom daxatos TiTiT.<br />

saWiro masala:<br />

•marTxkuTxedis formis<br />

sqeli mina;<br />

•qviSa <strong>an</strong> fqvili<br />

(simindis <strong>an</strong> xorblis).<br />

„sensoruli nabijebi“<br />

asaki: 2+<br />

gamoWeriT bavSvis fexis zomis ramdenime wre da<br />

TiToeul wreze emulsiis saSualebiT daawebeT winaswar<br />

momzadebuli masala (celof<strong>an</strong>i, Zveli pirsaxoci,<br />

Rrubeli, bade, bewvi, bamba). daamagreT „sensoruli<br />

nabijebi“ iatakze skoGis saSualebiT da waaxaliseT<br />

bavSvi, rom SiSveli fexi daadgas TiToeul muyaos.<br />

saWiro masala:<br />

•sqeli muyao;<br />

•makrateli;<br />

•skoGCi;<br />

•webo-emulsia;<br />

•celof<strong>an</strong>i;<br />

•Zveli pirsaxoci;<br />

•Rrubeli;<br />

•bade;<br />

•bewvi;<br />

•bamba.<br />

55


vswavlobT SexebiT<br />

„zamTari yuTSi“<br />

saWiro masala:<br />

•bamba;<br />

•cisferi da lurji<br />

pomponebi;<br />

•TeTri lobios<br />

marcvlebi;<br />

•cisfrad SeRebili<br />

brinjis marcvlebi;<br />

•TeTri da cisferi feris<br />

plastmasis Wiqebi;<br />

•Zabri;<br />

•qvamarili.<br />

asaki: 3+<br />

Tu Tqvens pataras zamTari uyvars, maSin es aqtivoba<br />

swored misTvisaa gaTvlili.<br />

moimara<strong>ge</strong>T GamoTvlili masala da waaxaliseT bav­<br />

Svi saSualo zomis konteiner­<br />

Si Gayaros yvelaferi. kargi<br />

iqneba, Tu Tqvenc masT<strong>an</strong><br />

erTad iTamaSebT. erTad<br />

aavseT WurWeli, gadayareT<br />

erTi Wiqid<strong>an</strong> meoreSi,<br />

gadaarGieT da a.S.<br />

g<strong>an</strong>sakuTrebiT yuradRebiT<br />

iyaviT, rom bav­<br />

Svma wvrili marcvlebi<br />

pirSi ar Gaidos.<br />

tye <strong>saxlSi</strong><br />

asaki: 3+<br />

saWiro masala:<br />

•saSualo zomis<br />

plastmasis jami <strong>an</strong><br />

konteineri;<br />

waaxaliseT bavSvi „kunZulebad“ moaTavsos GamoTvlili<br />

masala plastmasis jamSi <strong>an</strong> konteinerSi. Semdeg<br />

iTamaSeT masT<strong>an</strong> erTad patara plastmasis cxovelebis<br />

gamoyenebiT.<br />

•naZvis wiwvebi;<br />

•patara totebi;<br />

•miwa;<br />

•lobios marcvlebi;<br />

•patara kenWebi;<br />

•patara zomis plastmasis<br />

saTamaSo cxovelebi;<br />

•patara<br />

joxebi.<br />

56


samagido TamaSebi<br />

samagido TamaSebi xels uwyobs bavSvis gonebriv, fizikur da socialur-emociur<br />

g<strong>an</strong>viTarebas. bavSvebs samagido TamaSebis dros<br />

uviTardeba maTematikuri unarebi, mexsiereba, natifi motorika.<br />

isini eGvevi<strong>an</strong> wesebisa da rigis dacvas, mo<strong>ge</strong>basa da wa<strong>ge</strong>bas.<br />

<strong>saxlSi</strong> <strong>an</strong> <strong>sabavSvo</strong> <strong>baRSi</strong> bavSvT<strong>an</strong> erTad SegiZliaT daamzadoT<br />

sxvadasxva samagido TamaSi.<br />

maraToni<br />

asaki: 3+<br />

moawyveT <strong>saxlSi</strong> „samagido maraToni“. amisaTvis<br />

mxo lod saTamaSo dafis damzadeba dagWirdebaT.<br />

moimara<strong>ge</strong>T saSualo zomis muyaos firfita, raTa<br />

daamzadoT xelnakeTi samagido TamaSis dafa. gamoiyeneT<br />

Savi flomasteri da dayaviT dafa sigrZeze oTx<br />

nawilad ise, rom gamovides oTxi mogrZo formis biliki.<br />

dagWirdebaT oTxi feris qaRaldi, mag., wiTeli,<br />

yviTeli, lurji da mwv<strong>an</strong>e. gamoWeriT TiToeuli qaRaldisg<strong>an</strong><br />

T<strong>an</strong>abari raodenobisa (daaxloebiT 20-20<br />

cali) da zomis figurebi, mag., wiTeli wreebi, yviTeli<br />

kvadratebi, lurji samkuTxedebi, mwv<strong>an</strong>e varskvlavebi.<br />

TiToeul bilikze erTm<strong>an</strong>eTis T<strong>an</strong>mimdevrobiT daawebeT<br />

T<strong>an</strong>abari raodenobis figurebi ise, rom erT bilikze<br />

mxolod erTi feris figurebi iyos. TiToeul<br />

biliks daawereT „starti“ da „finiSi“.<br />

saWiro masala:<br />

•muyao (SegiZliaT<br />

gamoiyenoT muyaos<br />

yuTis erTi gverdi);<br />

•feradi qaRaldi;<br />

•makrateli;<br />

•webo <strong>an</strong> skoGCi.<br />

TamaSis wesi: moimara<strong>ge</strong>T kamaTeli da oTxi cali<br />

patara zomis nivTi. es SeiZleba iyos qinderis saTamaSo,<br />

boTlis saxuravi, saSualo zomis Rili, saTamaSo<br />

m<strong>an</strong>q<strong>an</strong>a. yuradRebiT iyaviT da SearGieT asakis Se­


samagido TamaSebi<br />

xelnakeTi fazeli<br />

am aqtivobis sirTule naxatis sirTulezea damokidebuli.<br />

2-d<strong>an</strong> 3 wlamde asakis bavSvisTvis martivi<br />

naxati SearGieT da orad <strong>an</strong>, maqsimum, samad gayaviT,<br />

xolo ufrosebisTvis SedarebiT rTuli suraTic<br />

gamogad<strong>ge</strong>baT.<br />

moimara<strong>ge</strong>T Zveli Jurnalebi <strong>an</strong> fotoebi. bavSvT<strong>an</strong><br />

erTad aarGieT sasurveli suraTi da daawebeT muyaoze.<br />

Semdeg, rogorc ukve aRvniSneT, bavSvis asakis Sesabamisi<br />

usafrTxo nivTebi. pirveli moTamaSe aagdebs<br />

kamaTels da gadaadgilebs saTamaSo dafaze Tavis figuras<br />

imdenjer, ramdeni burTulac amova kamaTelze.<br />

Semdeg — meore moTamaSe da a.S. mo<strong>ge</strong>bulia is moTama­<br />

Se, vinc pirveli miva finiST<strong>an</strong>.<br />

fazeli (asawyobi naxatebi)<br />

asaki: 2+<br />

saWiro masala:<br />

•Zveli Jurnalebi;<br />

•Zveli fotoebi;<br />

•Sokoladis yuTebis<br />

Tavsaxurebi;<br />

•feradi f<strong>an</strong>qrebi;<br />

•makrateli;<br />

•webo.<br />

58


a<br />

sabamisad daWeriT sxvadasxva raodenobis nawilebad<br />

(patarebisTvis 4 nawilad, ufro mozrdilebisTvis<br />

6, 9, 12 <strong>an</strong> meti). Zveli fotoebis nacvlad SegiZliaT<br />

gamo iyenoT bavSvis naxati. waaxaliseT bavSvi aawyos<br />

„xel nakeTi fazli“.<br />

kamaTeli<br />

kamaTeli Zali<strong>an</strong> mosaxerxebelia. is msubuqia da SegiZliaT<br />

yvelg<strong>an</strong> ataroT, Sesabamisad, bavSvT<strong>an</strong> erTad<br />

yvelg<strong>an</strong> SeiqcioT Tavi TamaSiT. kamaTelT<strong>an</strong> erTad<br />

SeiZleba kalami da furceli dagWirdeT, rac aseve<br />

yvelg<strong>an</strong> advili mosapovebelia.<br />

burTulebis Sekreba<br />

asaki: 5+<br />

sTxoveT bavSvs, gaagoros samive kamaTeli da furcelze<br />

GainiSnos burTulebis yvelaze dabali raodenoba<br />

(daxatos imave raodenobis burTulebi <strong>an</strong> dasvas<br />

wertilebi da a.S.) da es kamaTeli gadados. Semdeg<br />

Tavi d<strong>an</strong> gaagoros darGenili ori kamaTeli da kvlav<br />

GainiSnos orid<strong>an</strong> udablesis raodenoba, gadados<br />

es kamaTelic. bolos gaagoros erTi darGenili kamaTeli<br />

da GainiSnos damjdari burTulebis raodenobac.<br />

daexmareT bavSvs Sekribos furcelze miRebuli<br />

wertilebi <strong>an</strong> daiTvalos yvela erTad. axla<br />

Tqveni jeria, mo<strong>ge</strong> bulia is moTamaSe, visac jamSi meti<br />

raodenobis burTula gamouva.<br />

saWiro masala:<br />

•sami cali kamaTeli;<br />

•furceli;<br />

•kalami.<br />

mxiaruli saxe<br />

asaki: 3+<br />

am TamaSis dros bavSvebi g<strong>an</strong>sakuTrebiT xalisoben.<br />

bavSvT<strong>an</strong> erTad daamzadeT kamaTlis sakuTari<br />

versia, risTvisac dagWirdebaT xis kubura, romelsac<br />

waxna<strong>ge</strong>bze daawebebT saxis nakvTebs (piri, cxviri,<br />

erTi Tvali, meore Tvali, erTi yuri, meore yuri).<br />

furcelze winaswar daxateT Tavis konturi Tqvenc da<br />

bavSvmac. Semdeg erTi moTamaSe, mag., bavSvi gaagorebs<br />

saWiro masala:<br />

•furclebi;<br />

•f<strong>an</strong>qrebi;<br />

•didi zomis kamaTeli,<br />

romelzec daxatuli<br />

iqneba saxis nakvTebi:<br />

piri, cxviri, erTi<br />

Tvali, meore Tvali,<br />

Tavi, Tmebi.<br />

59


samagido TamaSebi<br />

kamaTels da dauxatavs saxes im nakvTs, romelic amouva<br />

kamaTelze, Semdeg Tqven gaagorebT da dauxatavT<br />

amosul nakvTs. Tu erTi da igive saxis nakvTi g<strong>an</strong>meorebiT<br />

amova, moTamaSe tovebs svlas. mo<strong>ge</strong>bulia is<br />

moTamaSe, vinc pirvelad Seavsebs saxes.<br />

feradi saxli<br />

asaki: 3+<br />

saWiro masala:<br />

•sami cali kamaTeli;<br />

•furceli;<br />

winaswar daxateT furcelze imdeni saxli (nimuSi),<br />

ramdeni moTamaSec iqneba TamaSSi. saxls unda hqondes<br />

saxuravi, ori f<strong>an</strong>jara da kari. moTamaSeebi gaagoreben<br />

kamaTels da airGeven maTTvis sasurvel nomers.<br />

•feradi<br />

f<strong>an</strong>qrebi.<br />

60


a<br />

magaliTad, bavSvi irGevs „sams“, deda irGevs „oTxs“.<br />

Semdeg gaagoreben kamaTels da Tu amova „sami“, mxolod<br />

maSin aqvs bavSvs ufleba, rom gaaferados Tavisi<br />

saxlis mxolod erTi nawili (saxuravi, f<strong>an</strong>jara<br />

<strong>an</strong> kari da a.S.) mo<strong>ge</strong>bulia is monawile, vinc pirveli<br />

gaaferadebs Tavis saxls.<br />

mozaika<br />

asaki: 3+<br />

mozaika Zali<strong>an</strong> kargi saSualebaa, raTa Tqvens pataras<br />

wvrili motorika da azrovnebis unari g<strong>an</strong>uvi­<br />

TaroT. maRaziaSi nayidi mozaikis garda, SegiZliaT is<br />

Tavadac daamzadoT <strong>saxlSi</strong>.<br />

moimara<strong>ge</strong>T Txeli muyao da feradi furclebi.<br />

daawebeT furclebi muyaoze, meti gamZleobisTvis SegiZliaT<br />

gadaakraT didi zomis skoGi. daWeriT T<strong>an</strong>abari<br />

zomis patara oTxkuTxedebad. SegiZliaT daWraT<br />

samkuTxedebic. waaxaliseT bavSvebi aawyon sasurveli<br />

figurebi xelnakeTi mozaikis gamoyenebiT.<br />

saWiro masala:<br />

•Txeli muyao;<br />

•feradi furclebi;<br />

•makrateli;<br />

•webo.<br />

domino<br />

asaki: 2+<br />

<strong>sabavSvo</strong> dominos TamaSisas, SesaZlebloba gaqvT<br />

bavSvs aswavloT ferebi, formebi, sxvadasxva kategoriis<br />

sagnebi da a.S. maRaziaSi nayidi dominos garda,<br />

bavSvT<strong>an</strong> erTad SegiZliaT xelnakeTi dominos<br />

damzadeba.<br />

61


samagido TamaSebi<br />

SeagroveT brtyeli qvebi da perm<strong>an</strong>entuli markeris<br />

<strong>an</strong> koreqtoris saSualebiT daawereT dominos<br />

niSnebi .<br />

ferebis dominos dasamzadeblad SeagroveT as<strong>an</strong>­<br />

Tis kolofebi da dominos principis mixedviT zemod<strong>an</strong><br />

daawebeT gamoWrili feradi furclebi.<br />

memo (orob<strong>an</strong>a)<br />

asaki: 3+<br />

saWiro masala:<br />

•plastmasis boTlebis<br />

saxuravebi;<br />

•feradi furclebi;<br />

•webo.<br />

TamaSi „memo“ xels uwyobs yuradRebis koncentraciasa<br />

da mexsierebis g<strong>an</strong>viTarebas.<br />

daexmareT bavSvs TiTo ferad furcelze boTlis<br />

Tavsaxuris garSemo Semoxazos ori wre da gamoWras.<br />

Gaawebos wreebi Tavsaxuris Sida mxares. daamzadeT<br />

ramdenme wyvili (mag.: ori yviTeli, ori wiTeli,<br />

ori lurji, ori mwv<strong>an</strong>e). gadmoabruneT da daawyveT<br />

erTm<strong>an</strong>eTis gaswvriv, mwkrivSi, ramde nime<br />

rigad. erTi moTamaSe gadmoabrunebs or<br />

saxuravs, daimaxsovrebs ferebs da saxuravebis<br />

adgilmdebareobas da kvlav<br />

daabrunebs sawyis mdgomareobaSi.<br />

62


a<br />

Semdeg meore moTamaSe gadmoabrunebs sxva saxuravebs<br />

da a.S. moTamaSeebi unda unda Seecadon, moZebnon da<br />

aiRon wyvili ferebi. gamarjvebulia is moTamaSe,<br />

romelic met wyvils Seagrovebs.<br />

„Tevzaoba“<br />

asaki: 4+<br />

am TamaSSi mTavari — Zlieri sunTqvaa. oRond kargad<br />

auxseniT Tqvens pataras TamaSis wesi, Tu saWiro<br />

gaxda, sakuTar magaliTzec aGveneT, ra g<strong>an</strong>sxvavebaa<br />

haeris SesunTqvasa da amosunTqvas Soris. aswavleT,<br />

rogor SeisunTqos haeri jer sawrupis gareSe, xolo<br />

Semdeg — sawrupiT.<br />

TamaSSi monawileobs 3 moTamaSe. dauri<strong>ge</strong>T Ti­<br />

Toeul moTamaSes TiTo sawrupi da TiTo erTjeradi<br />

TefSi, romelsac „tba“ davarqvaT. meoTxe TefSze<br />

moaTavseT Tevzebi da dadgiT moTamaSeebs Soris, Sua­<br />

Si. sTxoveT bavSvs, rom gaagoros kamaTeli. ra feris<br />

saWiro masala:<br />

•4 cali lurjad SeRebili<br />

erTjeradi TefSi;<br />

•3 cali grZeli sawrupi;<br />

•50 cali feradi<br />

furclisg<strong>an</strong> gamoWrili<br />

Tevzi, aqed<strong>an</strong>: 10 cali<br />

didi wiTeli Tevzi,<br />

10-10 cali patara<br />

zomis mwv<strong>an</strong>e, yviTeli,<br />

TeTri da narinjisferi<br />

Tevzebi;<br />

•kamaTeli, romelsac 5<br />

gverdi Tevzebis ferebis<br />

Sesabamisi aqvs (wiTeli,<br />

yviTeli, mwv<strong>an</strong>e, TeTri,<br />

narinjisferi) da erTi<br />

gverdi — Savi;<br />

•makrateli.<br />

63


samagido TamaSebi<br />

gverdzec dajdeba kamaTeli, im feris Tevzs aiRebs<br />

sakuTari sawrupiT jer erTi moTamaSe — SeisunTqavs<br />

Sesabamisi feris Tevzs da SeaGerebs sunTqvas iqamde,<br />

vidre Tevzs saerTo jamid<strong>an</strong> sakuTar jamamde ar gadaiyv<strong>an</strong>s.<br />

Tu moTamaSes sunTqva ar eyofa da Tevzi<br />

sawrupid<strong>an</strong> gauvardeba, daabrunebs saerTo jamSi. Semdeg<br />

momdevno moTamaSe Seasrulebs igive moqmedebas.<br />

Tu kamaTlis agdebisas amova Savi feri, maSin moTamaSe<br />

sakuTari „tbid<strong>an</strong>“ abrunebs erT Tevzs saerTo<br />

„tbaSi“. Tu dasabrunebeli Tevzi aRar aqvs <strong>an</strong> jer ar<br />

aqvs Tevzi, maSin tovebs Tavis jers da rigi gadadis<br />

momdevno moTamaSeze. TamaSi mTavrdeba maSin, roca<br />

saerTo „tbaSi“ arcerTi Tevzi ar darGeba, xolo<br />

gamarjvebulia is moTamaSe, romlis tbaSic yvelaze<br />

meti Tevzi aRmoGndeba. wiTeli Tevzebi unda GaTvalon<br />

orad, radg<strong>an</strong> isini ufro didebia, vidre d<strong>an</strong>arGenebi.<br />

„daagrove samkuTxedebi“<br />

saWiro masala:<br />

•TeTri furceli;<br />

•feradi flomasteri<br />

TiToeuli<br />

moTamaSisTvis.<br />

asaki: 4+<br />

Tu gsurT, rom bavSvi erTdroulad weraSic da<br />

Tvla Sic gaavarjoSoT, maSin es aqtivoba gamogad<strong>ge</strong>baT.<br />

mozrdili zomis TeTr furcelze Savi flomasteriT<br />

dasviT maqsimalurad didi raodenobis msxvili<br />

wertilebi.<br />

gainawileT feradi flomasterebi, TiTos — TiTo<br />

feri. imisaTvis, rom ar dagaviwydeT, vin romeli feria,<br />

xelis zeda mxares daixateT arGeuli feris flomasteriT<br />

mozrdili wertili. pirveli moTamaSe SeaerTebs<br />

sakuTari flomasteriT or wertils, Semdeg<br />

momdevno moTamaSe SeaerTebs Tavisi flomasteriT<br />

or wertils, Semdeg isev pirveli da a.S. TiToeuli<br />

monawile cdilobs, rac SeiZleba meti raodenobis<br />

samkuTxedi Sekras arGeuli feris flomasteriT. samkuTxeds<br />

samive gverdi erTi feris flomasteriT<br />

unda hqondes daxazuli da mxolod am SemTxvevaSi iTvleba<br />

monawile gamarjvebulad. Tu samkuTxedis ori<br />

gverdi erTi ferisaa da mesame sxva feris, aseTi samkuTxedi<br />

arcerT moTamaSes ar ekuTvnis.<br />

64


a<br />

TamaSi „xelTaTm<strong>an</strong>ebi“<br />

asaki: 2+<br />

es saxaliso TamaSi yvelaze patarebT<strong>an</strong>ac SegiZliaT<br />

iTamaSoT. bavSvebi T<strong>an</strong> gaerTobi<strong>an</strong>, ixaliseben, T<strong>an</strong><br />

ferebis cnobas iswavli<strong>an</strong>.<br />

Tavdapirvelad daamzadeT saTamaSo „inventari“.<br />

moaTavseT bavSvis gaSlili xelisgulebi furcelze<br />

da SemoxazeT f<strong>an</strong>qriT, daaxateT frGxilebic da<br />

gaaferadeT Semdegi ferebiT: wiTeli, lurji, yviTeli,<br />

mwv<strong>an</strong>e, yavisferi. gamoWeriT daxatuli xelebi. dag­<br />

WirdebaT 2 wyvili gamoWrili „xelebi“. calke gamoWeriT<br />

40 cali T<strong>an</strong>abari iseTi zomis wre, rom frGxilebze<br />

daetios. wreebze daaxateT patara xelTaTm<strong>an</strong>ebi da<br />

gaaferadeT frGxilebis Sesaferisi ferebiT.<br />

TamaSis wesebi: dauri<strong>ge</strong>T gamoWrili „xelebi“ Ti­<br />

Toeul moTamaSes. magidaze gadaabruneT gaferadebuli<br />

wreebi da aurieT, rogorc dominos qvebs ureven. is<br />

moTamaSe, romelic iwyebs TamaSs, ambobs: „TiTebi momeyina,<br />

me mWirdeba mwv<strong>an</strong>e xelTaTm<strong>an</strong>i“ (lurji/yviTeli/<br />

wiTeli/yavisferi). bavSvi gadmoabrunebs wres da Tu wre_<br />

ze gamosaxuli xelTaTm<strong>an</strong>is feri daemTxveva mis mier naTqvam<br />

fers, aiRebs wres da daafarebs Sesaferis frGxils.<br />

Semdeg rigi gadadis momdevno monawileze.gamarjvebuli<br />

iqneba is moTamaSe, vinc pirveli „Semosavs“ yvela TiTs.<br />

saWiro masala:<br />

•TeTri furclebi;<br />

•feradi f<strong>an</strong>qrebi <strong>an</strong><br />

flomasterebi;<br />

•makrateli.<br />

TamaSi „katapulti“<br />

asaki: 4+<br />

moimarjveT guaSis saRebavi da SeRebeT kvercxis<br />

saTavso firfitis gareTa mxare mwv<strong>an</strong>ed, momdevno<br />

ujredi yviTlad, xolo centrisken wiTlad. moaTavseT<br />

G<strong>an</strong>gali firfitis win. dakuWeT qaRaldi ise,<br />

rom gamovides burTula. daadeT qaRaldis<br />

burTula G<strong>an</strong>glis tarze. waaxaliseT bavSvi<br />

G<strong>an</strong>glis kbilebi<strong>an</strong> mxareze dartymiT moZraobaSi<br />

moiyv<strong>an</strong>os „katapulti“ da moaxvedros<br />

dakuWuli qaRaldis burTula kvercxis<br />

saTavso firfitis wiTel ujredSi,<br />

<strong>an</strong>u centrSi.<br />

saWiro masala:<br />

•kvercxis saTavso<br />

muyaos firfita;<br />

•saRebavebi;<br />

•GC<strong>an</strong>gali;<br />

•qaRaldi.<br />

65


patara mecnierebi<br />

bavSvebi bunebrivad cnobismoyvareni ari<strong>an</strong> da adreuli asakid<strong>an</strong>ve<br />

cdiloben, rac SeiZleba meti Seityon samyaros Sesaxeb. maT<br />

aintersebT, rogor izrdebi<strong>an</strong> yvavilebi, ratom icvleba amindi, ratom<br />

aqvT Tevzebs farfli da a.S. am mecnieruli Ziebis procesSi maT<br />

ufrosebi unda daexmaron, oRond pirdapiri pasuxebis nacvlad maT<br />

kiTxvebs ecadeT eqsperimentebiT upasuxoT. bavSvebs ufro metad<br />

moswonT Semecnebis procesi, roca Tavad ari<strong>an</strong> aRmomGenni da damkvirvebelni.<br />

waaxaliseT bavSvebi dasv<strong>an</strong> „mecnieruli“ kiTxvebi, daexmareT<br />

Seagrovon monacemebi, Gaataron cdebi da gaakeTon daskvnebi.<br />

piradi gamocdilebid<strong>an</strong>, dakvirvebid<strong>an</strong> swavla bavSvisTvis ufro<br />

saintereso da advilad dasamaxsovrebelia.<br />

wyali da haeri<br />

asaki: 4+<br />

aavseT Rrma Tasi wyliT. Wiqas ZirSi miamagreT qaRaldis<br />

<strong>an</strong> qsovilis patara nakuwi skoGis meSveobiT.<br />

sTxoveT bavSvs, amoayiravos Wiqa da Gados wyalSi bolomde.<br />

yuradReba miaqcieT, rom ar Gados gverdulad.<br />

Wiqis amoRebis Semdeg unda Seamowmos, dasvelda<br />

Tu ara qaRaldi. ratom (wyali xels uSlis haeris<br />

gamosvlas).<br />

Semdeg Gados wyalSi Wiqa gverdulad, haeri moaswrebs<br />

amosvlas da qaRaldi dasveldeba.<br />

saWiro masala:<br />

•wyliT savse Rrma Tasi;<br />

•maRali Wiqa;<br />

•qaRaldi <strong>an</strong> naWeri;<br />

•skoGCi.


a<br />

ra ufro swrafad vardeba<br />

asaki: 3+<br />

mieciT bavSvs saSualeba Seajibros sagnebi<br />

vardnis siswrafeSi.<br />

sTxoveT bavSvs, dad<strong>ge</strong>s patara skamze<br />

da rigrigobiT Gamoagdos simaRlid<strong>an</strong><br />

sagnebi. daakvirdes, ra ufro swrafad<br />

vardeba.<br />

Semdeg erTad Gamoagdos ori sxvadasxva<br />

nivTi da Seadaros, romeli ufro<br />

swrafad daecema da romeli ufro didx<strong>an</strong>s<br />

ifrens.<br />

aseve SeiZleba Seadaros erTm<strong>an</strong>eTs<br />

gaSlili da dakuWuli furclis var dnis<br />

siswrafe.<br />

saWiro masala:<br />

•qaRaldi;<br />

•bumbuli;<br />

•qvebi;<br />

•joxebi.<br />

damuxtuli buStebi<br />

asaki: 4+<br />

buStiT SegiZlia iTamaSoT, morToT oTaxi <strong>an</strong> GaataroT<br />

mecnieruli eqsperimenti.<br />

gabereT buStebi, gaberili buSti ramdenjerme<br />

swrafad gausviT Salis naWers <strong>an</strong> matyls da esroleT<br />

kedels. buSti raRac droiT mimagrdeba<br />

kedelze. waaxaliseT bavSvi gaimeoros<br />

Tqveni moqmedeba.<br />

GaabneleT oTaxi, sTxoveT bavSvs<br />

gausvas Salis naWers amjerad orive<br />

buSti da miit<strong>an</strong>os erTm<strong>an</strong>eTT<strong>an</strong> axlos,<br />

oRond ar Seaxos. sibneleSi dainaxavT<br />

patara naperwklebs, romlebic warmoiqmneba<br />

buStebs Soris.<br />

daxieT qaRaldi patara nakuwebad,<br />

damuxtuli buStebi SeaxeT nakuwebs<br />

ise, rom miiwebos.<br />

saWiro masala:<br />

•ori buSti;<br />

•matyli <strong>an</strong> Salis<br />

naWeri;<br />

•qaRaldi.<br />

67


patara mecnierebi<br />

paraSutebi<br />

saWiro masala:<br />

•patara zomis<br />

burTi;<br />

•Txeli Toki <strong>an</strong><br />

kapronis Zafi;<br />

•kvadratuli<br />

formis qsovilis<br />

naWeri.<br />

saWiro masala:<br />

•TefSebi<strong>an</strong>i<br />

saswori;<br />

•sxadasxva patara<br />

zomis asawoni<br />

nivTebi.<br />

asaki:3+<br />

daexmareT bavSvs Semoaxvios burTs Toki da misi boloebi<br />

moabas qsovilis oTxive mxares. bavSvs SeuZlia<br />

gadmoagdos „paraSuti“ simaRlid<strong>an</strong> da daakvirdes mis<br />

frenas.<br />

saswori<br />

asaki: 3+<br />

gaac<strong>an</strong>iT bavSvs TefSebi<strong>an</strong>i sasworis muSaobis principi.<br />

saswori SegiZliaT TviTonac daamzadoT. amisaTvis<br />

dagWirdebaT t<strong>an</strong>sacmlis sakidi, ori plastmasis<br />

<strong>an</strong> muyaos konteineri (mag., xaWos carieli<br />

plastmasis qilebi), joxi, Toki da muyao. daamagreT<br />

konteinerebi TokebiT sakidis<br />

orive mxares. sakidic Tokis<br />

meSveobiT GamokideT kedelze.<br />

SegiZliaT gamoiyenoT xis<br />

kuburebi girebis nacvlad. winaswar<br />

daawereT girebs wona.<br />

waaxaliseT bavSvi awonos<br />

erTnairi zomis sxvadasxva<br />

nivTi: girGebi, niJarebi, sarecxis<br />

sarWebi, patara zomis<br />

qvebi da plastmasis saTamaSoebi.<br />

Seadaros erTm<strong>an</strong>eTs<br />

maTi simZimeebi da Seecados<br />

gaawonasworos saswori.<br />

magniti<br />

saWiro masala:<br />

•sxvadasxva masalis<br />

(xe, rkina, qsovili,<br />

plastmasi, qaRaldi)<br />

patar-patara nivTebi;<br />

•magniti.<br />

asaki: 3+<br />

ratom aris, rom es „jadosnuri“ nivTi yvelafers ar<br />

izidavs <strong>an</strong> ras izidavs da ras ara gaarkvieT erTad.<br />

gaSaleT nivTebi, mieciT bavSvs magniti da sTxoveT<br />

daakvirdes, romeli nivTi miemagreba da romeli ara.<br />

sTxoveT, Seagrovos mimagrebuli nivTebi patara TasSi.<br />

68


a<br />

ra iZireba, ra tivtivebs<br />

asaki: 2+<br />

am cdis Gatareba sul patarebsac SeuZliaT. ubralod<br />

moimara<strong>ge</strong>T saWiro nivTebi da waaxaliseT bavSvebi<br />

Gayaron es nivTebi wyalSi. sTxoveT, daakvirdnen, ra<br />

iZireba da ra tivtivebs, daaxarisxon nivTebi sxvadasxva<br />

WurWelSi.<br />

saWiro masala:<br />

•wyliT savse Rrma Tasi;<br />

•sxvadasxva masalis<br />

(xe, rkina, qsovili,<br />

plastmasi, qaRaldi)<br />

patar-patara nivTebi;<br />

•girCGebi;<br />

•niJarebi;<br />

•bumbuli;<br />

•sarecxis sarWebi;<br />

•patara zomis qvebi;<br />

•plastmasis saTamaSoebi.<br />

vTamaSobT gamocnob<strong>an</strong>as<br />

es eqsperimentebi TamaSiviT aris, T<strong>an</strong> erTobi, T<strong>an</strong><br />

ecnobi, ras rogori forma, suni da xma aqvs.<br />

saWiro masala:<br />

gamocnob<strong>an</strong>a SexebiT<br />

asaki: 3+<br />

naWris tomaraSi GayareT nivTebi, Tvali auxvieT<br />

bavSvs qsoviliT. sTxoveT, amoiRos raime nivTi da<br />

SexebiT gamoicnos, ra sag<strong>an</strong>i uWiravs, aRweros rogoria:<br />

priala, fumfula, xaoi<strong>an</strong>i, mrgvali da a.S.<br />

•naWris tomara <strong>an</strong> GC<strong>an</strong>Ta;<br />

•sxvadasxva masalis<br />

patar-patara nivTebi;<br />

•girCGebi;<br />

•niJarebi;<br />

•bumbuli;<br />

•sarecxis sarWebi;<br />

•patara zomis qvebi;<br />

•plastmasis<br />

saTamaSoebi.<br />

69


patara mecnierebi<br />

saWiro masala:<br />

•patara qilebi;<br />

•limonis, xaxvis,<br />

nioris, patara<br />

naWrebi;<br />

•v<strong>an</strong>ili, Sokoladi,<br />

mixaki da sxva<br />

mZafri sunis mqone<br />

produqti.<br />

gamocnob<strong>an</strong>a suniT<br />

asaki: 3+<br />

patara zomis qilebSi GayareT sxvadaxva sunis mqone<br />

produqtebi: limoni, xaxvi, niori, v<strong>an</strong>ili, Sokoladi,<br />

mixaki da a.S. SemoaxvieT qaRaldi ise, rom SigTavsi ar<br />

gamoGndes.<br />

waaxaliseT bavSvi sunis mixedviT gamoicnos, ra<br />

devs qilaSi. gamoiGineT g<strong>an</strong>sakuTrebuli yuradReba,<br />

rodesac bavSvi fxvier produqts ynosavs, raTa ar<br />

SeisunTqos.<br />

gamocnob<strong>an</strong>a xmiT<br />

asaki: 3+<br />

saWiro masala:<br />

•kovzebi, Wiqa, wyali;<br />

•furceli, f<strong>an</strong>qari;<br />

•zari, elva da sxva<br />

nivTebi, romlebmac<br />

SeiZleba xma gamoscen.<br />

sTxoveT bavSvs, daxuWos Tvalebi <strong>an</strong> auxvieT<br />

Tvalebi qsoviliT. sxvadasxva sagniT gamoeciT xmebi,<br />

magaliTad, GaasxiT wyali WiqaSi, SekariT da gaxseniT<br />

elva-Sesakravi, daakakuneT kovzebi erTm<strong>an</strong>eTze, daxazeT<br />

f<strong>an</strong>qriT furcelze. bavSvma unda gamoicnos, ra<br />

nivTebi gamoscemen ama Tu im xmas.<br />

70


a<br />

ra ixsneba wyalSi<br />

asaki: 3+<br />

Tqvenma pataram albaT ukve icis, rom GaiSi ixsneba<br />

Saqari, wvni<strong>an</strong>Si — marili. neta kidev ra ixsneba wyalSi<br />

amis gasarkvevad sTxoveT bavSvs Gayaros zemoT GamoTvlili<br />

produqtebi da nivTebi mcire raodenobiT<br />

qilebSi, daasxas Tbili wyali da mourios kovziT.<br />

daakvirdes, ra gaixsneba wyalSi da ra — ara. gaSaleT<br />

magidaze sxvadasxva saxis qsovilebi da sTxoveT bavSvs,<br />

daawveTos wyali qsovilze, daakvirdes, romeli naWeri<br />

Seiwovs wyals ufro male.<br />

saWiro masala:<br />

•patara zomis qilebi,<br />

kovzi, pipeti;<br />

•Saqari, marili, zeTi;<br />

•patara totebi, patara<br />

zomis qvebi;<br />

•raime saxis<br />

burRuleuli;<br />

•sxvadasxva saxis<br />

qsovilis patara<br />

naWrebi: Sali, abreSumi,<br />

GCiTi, pirsaxocis<br />

naWeri, xaverdi.<br />

telefoni<br />

asaki: 4+<br />

plastmasis Wiqebs ZirSi gaukeTeT naxvreti, sTxoveT<br />

bavSvs gauyaros Tokis orive bolos Wiqebi, daexmareT<br />

Wiqis Signid<strong>an</strong> Toki gamoabas patara xis Gxirebs.<br />

erTma bavSvma orive xeliT kargad unda daiWiros<br />

Wiqa, miit<strong>an</strong>os pirT<strong>an</strong> da ilaparakos, meorem ki yur­<br />

T<strong>an</strong> miidos da mousminos. xma ismis, roca Toki kargad<br />

aris daWimuli.<br />

saWiro masala:<br />

•ori cali myari<br />

plastmasis Wiqa;<br />

•patara xis GCxirebi;<br />

•Toki.<br />

71


patara mecnierebi<br />

CGempioni burTi<br />

asaki: 3+<br />

saWiro masala:<br />

sxvadasxva zomis,<br />

formis da masalis<br />

burTebi.<br />

moimara<strong>ge</strong>T magidis GogburTis, GogburTis, fexburTis,<br />

naWris da rezinis burTebi. waaxaliseT bav­<br />

Svi, gaagoros, axtunaos da haerSi isrolos, Seajibros<br />

burTebi da maTg<strong>an</strong> gamoavlinos gamarjvebuli<br />

Sors gagorebaSi, siswrafeSi, maRla xtomaSi da Sors<br />

frenaSi.<br />

wylis gamadidebeli<br />

asaki: 4+<br />

saWiro masala:<br />

•patara zomis<br />

qila;<br />

•wyali;<br />

sTxoveT bavSvs daxatos ori erTnairi zomis naxati<br />

da dados erTm<strong>an</strong>eTis gverdiT. aavsos qila wyliT, miit<strong>an</strong>os<br />

erT naxatT<strong>an</strong> da Sexedos mas wyliT savse qilis<br />

miRma. Seadaros, romeli naxati ufro didad moG<strong>an</strong>s.<br />

•f<strong>an</strong>qrebi da<br />

furceli.<br />

saWiro masala:<br />

•oTxi cali saSualo<br />

moculobis plastmasis<br />

boTli saxuraviT;<br />

•erTi feris cvilis,<br />

pastelis <strong>an</strong> f<strong>an</strong>qris<br />

naTali;<br />

•wyali, WurWlis Jele,<br />

Sampuni, guaSi <strong>an</strong><br />

akvareli;<br />

•saqsovi Zafi;<br />

•sakvebi saRebavi;<br />

•brWyvialebi.<br />

vTamaSobT ferebiT<br />

asaki: 4+<br />

gamoyenebamde gamoavleT plastmasis boTlebs wyali.<br />

erT boTlSi GayareT ori kovzi erTi feris, magaliTad,<br />

mwv<strong>an</strong>e f<strong>an</strong>qris wveris nafxveni, SeavseT wyliT.<br />

daaxureT saxuravi da mWidrod mouWireT. meore bo­<br />

TlSi GaasxiT WurWlis Jele, cota wyali da mwv<strong>an</strong>e feris<br />

guaSi. mesame boTlSi GayareT daWrili mwv<strong>an</strong>e saqsovi<br />

Zafi da SeavseT wyliT. meoTxe boTlSi GayareT<br />

mwv<strong>an</strong>e sakvebi saRebavi, brWyvialebi da Sampuni.<br />

72


a<br />

darwmundiT, rom oTxive boTls kargad axuravs<br />

Tavsaxuri.<br />

waaxaliseT bavSvi, a<strong>an</strong>jRrios boTlebi, agoraos<br />

iatakze, gadaabrun-gadmoabrunos. sTxoveT, aRweros<br />

da Seadaros, ra xdeba TiToeul boTlSi.<br />

SevurioT ferebi<br />

asaki: 4+<br />

cal-calke qilebSi cota wyalSi winaswar gaxseniT<br />

akvarelis saRebavis sami ZiriTadi feri — wiTeli,<br />

lurji da yviTeli. bavSvi<br />

rigrigobiT amoiRebs ferebs<br />

pipetis saSuale biT<br />

da patara zomis qi leb­<br />

Si Seurevs erTma neTs<br />

sxvadasxva ferebs. daakvirdiT,<br />

rogor fers miiRebs<br />

wyali TiToeul<br />

patara qilaSi da<br />

Sede<strong>ge</strong>bi GainiSneT<br />

furcelze .<br />

„Zala erTobaSia“<br />

asaki: 4+<br />

GaawyveT kalaTaSi bavSvisTvis mZime nivTebi (mag.,<br />

wignebi) da sTxoveT erT bavSvs, Seecados aswios is.<br />

Semdeg sTxoveT ramdenime bavSvs, erTdroulad scadon<br />

kalaTis aweva.<br />

gaavseT qila wyliT da GaasxiT 2-3 kovzi Zmari.<br />

mourieT da Semdeg GaagdeT 2-3 qiSmiSi. GaumateT 1<br />

kovzi soda. nu mourevT da daakvirdiT, rogor amoiwvereba<br />

wylid<strong>an</strong> qiSmiSi, mas Semdeg, rac buStukebi<br />

gaGndeba mis garSemo. rogorc ki qiSmiSi wylis zedasaWiro<br />

masala:<br />

•akvarelis saRebavebi;<br />

•patara zomis<br />

wamlebis<br />

Tavsaxuri<strong>an</strong>i qilebi;<br />

•pipeti.<br />

saWiro masala:<br />

•bavSvisTvis mZime<br />

nivTebi (wignebi,<br />

kuburebi da a.S.);<br />

•maRali gamWvirvale<br />

qila;<br />

•didi kalaTa;<br />

•soda, qiSmiSi, Zmari,<br />

wyali;<br />

•kovzi.<br />

73


patara mecnierebi<br />

pirze amova, buStukebi gaskdeba da qiSmiSi kvlav<br />

GaiZireba da Tavis garSemo sakmarisi buStukebis<br />

Semokrebis Semdeg isev wamova zedapirisken. hkiTxeT<br />

bavSvebs: „tivtivebs Tu ara qiSmiSi, rodesac erTi<br />

buStuki aqvs mikruli“, „ra xdeba, rodesac bevri<br />

buStuki „cdilobs“ zemoT ait<strong>an</strong>os qiSmiSi“, „riT<br />

hgavs es eqsperimenti Tqvens mcdelobas, erTad a<strong>ge</strong>wiaT<br />

mZime kalaTa“.<br />

patara arqeologi<br />

asaki: 3+<br />

saWiro masala:<br />

•funjebi;<br />

•qviSa;<br />

•niGCbebi da kovzebi;<br />

•saceri <strong>an</strong> sawuri;<br />

didi zomis yuTSi GayareT qviSa. qviSaSi GamaleT<br />

sxvadasxva mcire zomis nivTi da mieciT davaleba bavSvebs,<br />

kovzebis, sacerisa Tu niGbebis saSualebiT awarmoon<br />

„arqeologiuri gaTxrebi“. daexmareT bavSvebs<br />

gaakeTon „muzeumi“, sadac aRmoGenil nivTebs g<strong>an</strong>ala<strong>ge</strong>ben.<br />

isaubreT muzeumebze da nivTebze, romlebic<br />

iq gamoifineba. g<strong>an</strong>umarteT bavSvebs iseTi sityvebi,<br />

rogoricaa, „muzeumi“, „nakvalevi“ da a.S.<br />

•patara zomis<br />

sxvadasxva nivTi (mag.,<br />

saTamaSo dinozavrebi,<br />

bumbulebi, niJarebi,<br />

mZivebi da a.S).<br />

74


a<br />

ufros bavSvebT<strong>an</strong> SegiZliaT es aqtivoba GaataroT<br />

ezoSi, mcire zomis teritoriaze, sadac miwaSi GamalavT<br />

qaTmis ramdenime gasufTavebul Zvals, bavSvebi ki<br />

niGbebiT „dinozavrebis“ Zvlebis aRmoGenas Seecdebi<strong>an</strong>.<br />

Saqaryinuli<br />

asaki: 3+<br />

saWiro masala:<br />

•yinulis dasamzadebeli<br />

formebi;<br />

•sxvadasxva xilis wveni;<br />

•patara zomis qaRaldis<br />

erTjeradi Wiqebi;<br />

•Zafi, plastmasis<br />

kovzebi;<br />

•marili.<br />

mieciT bavSvs yinulis natexi da Zafi. aGveneT, rogor<br />

aswios ZafiT yinuli: moayareT yinulis natexs<br />

marili da zedapirze daadeT Zafi. marili ramdenime<br />

wamiT gaalRobs yinuls da Semdeg Zafs mieyineba. rodesac<br />

xelSi aiRebT Zafs, mas yinulic ahyveba.<br />

hkiTxeT bavSvebs, romeli tkbileuli inaxeba sayinuleSi<br />

maTT<strong>an</strong> erTad daamzadeT Saqaryinuli. bavSvi<br />

airGevs sasurvel xilis wvens, Gaasxams qaRaldis WiqaSi,<br />

romelsac daaxloebiT 1 saaTiT gaaGerebT sayinuleSi.<br />

Semdeg gamoiReT Wiqa da SuaSi vertikalurad<br />

GaarWeT plastmasis kovzi. kvlav SedgiT sayinuleSi da<br />

gaaGereT, s<strong>an</strong>am mTli<strong>an</strong>ad gaiyineba, Semdeg moacaleT<br />

qaRaldis Wiqa da Saqaryinulic mzad aris!<br />

mcenareebi<br />

mcenareebs mxolod didi mecnierebi rodi ikvleven.<br />

maTze dakvirveba patarebsac Zali<strong>an</strong> moswonT.<br />

xilis kurka<br />

asaki: 4+<br />

daWeriT is xili, romelic gaqvT da sTxoveT bavSvs<br />

frTxilad amoiRos kurkebi. weliwadis sxvadasxva<br />

dros SeagroveT da gaaSreT kurkebi patara naWris<br />

qisaSi. erTad SeadareT feris, formis, faqturis<br />

mixedviT.<br />

75


patara mecnierebi<br />

saWiro masala:<br />

•sxvadasxva xili:<br />

sazamTro, vaSli,<br />

qliavi, tyemali,<br />

yurZeni, karalioki,<br />

forToxali, gogra,<br />

nesvi da sxv.;<br />

daexmareT bavSvebs Jurnalebid<strong>an</strong> amoWr<strong>an</strong> xilis<br />

fotoebi da daawebon patara muyaos baraTebze. bavSvebma<br />

unda ipovon, romeli kurka romel xils ekuTvnis<br />

da daawyon Sesabamis baraTebze.<br />

•Jurnalebi;<br />

•makrateli,mSrali<br />

webo.<br />

lobios marcvlebi<br />

asaki: 3+<br />

saWiro masala:<br />

•minis patara<br />

gamWvirvale qilebi<br />

(<strong>sabavSvo</strong> sakvebis <strong>an</strong><br />

sxva);<br />

•bamba;<br />

•lobios marcvlebi;<br />

•wyali.<br />

sTxoveT bavSvebs qila s<strong>an</strong>axevrod gaavson bambiT<br />

da Gadon ramdenime lobios marcvali bambasa da qilis<br />

kedels Soris. bamba yoveldRiurad unda dainamos.<br />

dadgiT qila f<strong>an</strong>jris rafaze<br />

da erTad daakvirdiT,<br />

rogor gaizrdeba Rero da<br />

fesvebi. qilebs SegiZliaT bav­<br />

Svebis saxelebi<strong>an</strong>i warwerebi<br />

gaukeToT, rom advilad icnon<br />

Tavi<strong>an</strong>Ti mcenareebi. SeiZleba<br />

bavSvebma Gaixaton mcenaris<br />

zrdis etapebi <strong>an</strong> gadauRon suraTebi<br />

da Semdeg Seadaron erTm<strong>an</strong>eTs.<br />

yvavilebis zrda<br />

asaki: 4+<br />

saWiro masala:<br />

•Tixis <strong>an</strong> plastmasis<br />

patara qoTnebi;<br />

•yvavilebis miwa;<br />

•yvavilebis<br />

Tesli.<br />

sTxoveT bavSvebs patara qoTnebi aavson miwiT da<br />

Gargon TiToeulSi yvavilis sami marcvali, dadgiT<br />

ori qoT<strong>an</strong>i f<strong>an</strong>jris rafaze, erTi ki srul sibneleSi.<br />

erTi qoT<strong>an</strong>i morwyeT, erTi ki — ara, sibneleSi mdgari<br />

qoT<strong>an</strong>ic morwyeT. erTad daakvirdiT mcenareebis<br />

zrdas. ra xdeba, roca mcenare ar iRebs wyals <strong>an</strong> sinaTles<br />

76


a<br />

patara bost<strong>an</strong>i<br />

asaki: 3+<br />

ezoSi bavSvebs GaayrevineT miwa konteinerebSi, gaakeTon<br />

patara kvlebi, Gargon sasurveli bostneuli,<br />

mouaron da daakvirdnen zrdas. bavSvebs SeuZliaT<br />

nargavebs gaukeTon Sesabamisi abrebi.<br />

saWiro masala:<br />

•patara konteineri;<br />

•bostneulis Tesli;<br />

•patara samuSao<br />

iaraRebi.<br />

cxovelebi<br />

mieciT bavSvs saSualeba daakvirdes cxovelebs,<br />

mwerebs, frinvelebs; yuradReba gaamaxvilos msgavsebebsa<br />

da g<strong>an</strong>sxvavebebze. waaxaliseT, dagisvaT kiTxvebi<br />

ama Tu im cxovelis Sesaxeb.<br />

cxovelebis fazlebi<br />

asaki: 3+<br />

sTxoveT bavSvs ipovos da gamoWras Jurnalebid<strong>an</strong><br />

deda da Svili cxovelebis suraTebi, daawebeT<br />

wyvilebi mogrZo muyaoze, gaWeriT Suaze zigzagisebrad<br />

<strong>an</strong> talRisebrad. aurieT da ipoveT Sesabamisi<br />

wyvilebi.<br />

saWiro masala:<br />

•Zveli Jurnalebi;<br />

•mSrali webo,<br />

makrateli, muyao.<br />

77


patara mecnierebi<br />

saWiro masala:<br />

•gamWvirvale qilebi;<br />

•Savi feris qaRaldi;<br />

•bamba;<br />

•patara niGCabi;<br />

•Wi<strong>an</strong>Wvelebis bude.<br />

Wi<strong>an</strong>Wvelebi<br />

asaki: 4+<br />

qila s<strong>an</strong>axevrod gaavseT miwiT. bavSvT<strong>an</strong> erTad gaiseirneT<br />

bunebaSi Wi<strong>an</strong>Wvelebis budis saZebnelad. daakvirdiT,<br />

rogor miaqvT Wi<strong>an</strong>Wvelebs saWmeli, patara<br />

niGbiT amoiReT miwis patara nawili budid<strong>an</strong> da moaTavseT<br />

qilaSi, SemoaxvieT muqi feris qaRaldi, rom<br />

Wi<strong>an</strong>Wvelebi siRrmeSi Gavidnen, daadeT miwas sveli<br />

bamba, romelic uzrunvelyofs Wi<strong>an</strong>Wvelebs saWiro<br />

wyliT, mouyeviT bavSvebs Wi<strong>an</strong>Wvelebis cxovrebis<br />

Sesaxeb, ras Wamen, rogor deben da uvli<strong>an</strong> kvercxebs,<br />

rogor muSaoben. kviraSi erTxel <strong>an</strong> orjer Wi<strong>an</strong>Wvelebs<br />

SeiZleba GauyaroT puris namcecebi, bavSvi daakvirdeba<br />

Wi<strong>an</strong>Wvelebs gamWvirvale qilis kedlebid<strong>an</strong>.<br />

Wi<strong>an</strong>Wvelebis gaGereba aseT pirobebSi SesaZlebelia<br />

ori-sami kviris g<strong>an</strong>mavlobaSi. Semdeg bavSvT<strong>an</strong> erTad<br />

daabruneT Wi<strong>an</strong>Wvela bunebriv garemoSi.<br />

Wiayelebi<br />

asaki: 4+<br />

saWiro masala:<br />

•gamWvirvale<br />

qilebi;<br />

•qviSa da miwa;<br />

•Wiayelebi;<br />

•lupa.<br />

qilaSi GayareT qviSa da zemod<strong>an</strong> moayareT nami<strong>an</strong>i<br />

Savi miwa. GasviT Wiayelebi miwaSi, zemod<strong>an</strong> daayareT<br />

cota sakvebi. bavSvebi daakvirdebi<strong>an</strong>, rogor Txri<strong>an</strong><br />

Wiayelebi miwas.<br />

dasviT Wiayela furcelze, daakvirdiT lupiT,<br />

rogor moZraobs da mousmineT, rogor xmas gamoscems<br />

xoxvisas. cota x<strong>an</strong>Si Wiayela uk<strong>an</strong> unda daabrunoT mis<br />

bunebriv garemoSi.<br />

78


saxaliso maTematika<br />

bavSvebi maTematikur cnebebs adreul asakSi sxvadasxva aqtivobisa<br />

Tu TamaSis dros ecnobi<strong>an</strong>. sul patara bavSvmac ki icis, rom is pataraa,<br />

xolo deda da mama — didebi ari<strong>an</strong>; icis, rom erT kuburas<br />

Tu meores daadebs, ori kubura iqneba, Tumca, sityvebiT amis gadmocema<br />

jer kidev ar SeuZlia; icis, rom 10 burTula 2 burTulaze<br />

metia. patarebi xSirad axarisxeben nivTebs, Tumca, SesaZloa, Gven<br />

verc mivxvdeT, ra niSnebis Tu kriteriumebis mixedviT gamoyofen<br />

sxvadasxva nivTs erTm<strong>an</strong>eTisg<strong>an</strong>. bavSvebi ricxvebis, zomis, formis,<br />

wonis Sesaxeb bevr rames i<strong>ge</strong>ben maRaziaSi <strong>an</strong> bazarSi gaseirnebisas. es<br />

magaliTebi cxadyofs, rom bavSvs adreuli asakid<strong>an</strong>ve uviTardeba<br />

maTematikuri unarebi, mSoblebs da aRmzrdelebs ki marTebT iseTi<br />

garemos Seqmna, sadac bavSvebi maTematikur cnebebs xSirad da sxvadasxva<br />

situaciaSi gamoiyeneben.<br />

xSirad gamoiyeneT iseTi sityvebi, rogoricaa: maRali da<br />

dabali, cota da bevri, axlos da Sors, pirveli da bolo, carieli<br />

da savse, msubuqi da mZime, yvelaferi da araferi, erTi da igive da<br />

sxvadasxva, meti da naklebi, wyvili, jgufi da a.S.<br />

aswavleT bavSvs leqsebi da saTvlulebi ricxvebis Sesaxeb.<br />

es xels Seuwyobs ricxvebis sityvierad damaxsovrebas, miuxedavad<br />

imisa, rom SeiZleba bavSvs jer kidev ar esmodes maTi mniSvneloba.<br />

imRereT iseTi simRerebi, sadac ricxvebi T<strong>an</strong>mimdevrobiT warmoiTqmeba.<br />

Tavisufal dros erTi wuTi dauTmeT Tvlas ise, rom<br />

bavSvisTvis es mxiaruli aqtivoba iyos.


saxaliso maTematika<br />

daiTvaleT nivTebi bavSvebT<strong>an</strong> er-<br />

Tad. ase bavSvebi nel-nela Seimecneben,<br />

rom ricxvi „2“ ori nivTis aRmniSvnelia,<br />

„5“ — xuTis da a.S. Tavdapirvelad daiwyeT<br />

mcire raodenobis (2-3) nivTebiT, auxseniT<br />

da Semdeg hkiTxeT bavSvs, ramdeni nivTia.<br />

wignis kiTxvisas bavSvT<strong>an</strong> erTad daaTvaliereT<br />

ilustraciebi, daiTvaleT, ramdeni<br />

gmiria daxatuli, ramdeni cxoveli da<br />

a.S. Tavdapirvelad mieciT bavSvs ramdenime<br />

iseTi nivTi, rom Tvlisas Seexos Ti­<br />

Toeul maTg<strong>an</strong>s; mas Semdeg, rac iswavlis<br />

2-3 nivTis daTvlas, gazardeT nivTebis<br />

raodenoba; ase nel-nela bavSvi iswavlis<br />

Sexebis gareSe sagnebis daTvlas. xSirad<br />

daTvaleT bavSvT<strong>an</strong> erTad: sadilobisas —<br />

TefSebi da G<strong>an</strong>glebi, TamaSisas — kuburebi<br />

da Tojinebi, xatvisas — funjebi da saRebavebi<br />

da a.S.<br />

aswavleT bavSvs Tvlis mniSvneloba ise, rom<br />

gaigos, rom sagnebis Tvlisas uk<strong>an</strong>askneli sagnis daTvlisas<br />

warmoTqmuli ricxvi warmod<strong>ge</strong>nili nivTebis<br />

saerTo raodenobis aRmniSvnelia. daaTvlevineT 3<br />

sag<strong>an</strong>i (mag., „erTi daTvi, ori daTvi, sami daTvi“) da<br />

Semdeg hkiTxeT, ramdeni nivTia sul (mag., „sul ramdeni<br />

daTvia“). xSirad gaimeoreT aseTi savarjiSo,<br />

raTa bavSvma gaigos daTvlis mniSvneloba. mas Sedeg,<br />

rac am savarjiSos Tavs advilad gaarTmevs, gazardeT<br />

nivTebis raodenoba da 4, 5 <strong>an</strong> meti sagniT avarjiSeT.<br />

miumateT da gamoakeliT nivTebi sityvebis<br />

gamoyenebiT. bavSvisTvis nacnobi gmirebisa Tu<br />

nivTebis Sesaxeb moigoneT martivi amoc<strong>an</strong>ebi, raTa<br />

bavSvma iswavlos mimatebisa da gamoklebis martivi<br />

moqmedebebis g<strong>an</strong>xorcieleba. magaliTad, „bebiam<br />

gamogvicxo 3 Rvezeli, erTi Sen SeWame. ramdeni Rvezeli<br />

dagvrGa Seni megobrebisTvis“, „lizi, <strong>an</strong>a da<br />

nika erTad TamaSobdnen kuburebiT. ramdeni bavSvi<br />

TamaSobda kuburebiT cota x<strong>an</strong>Si maTT<strong>an</strong> giorgic<br />

80


a<br />

mivida saTamaSod. axla ramdeni bavSvi TamaSobs er­<br />

Tad“ eTamaSeT bavSvs aseTi maTematikuri amoc<strong>an</strong>ebiT,<br />

s<strong>an</strong>am ar mowyindeba. mieciT bavSvebs sxvadasxva nivTi<br />

da waaxaliseT, rom Tavad moigonon aseTi ambavi-amoc<strong>an</strong>ebi<br />

da gascen pasuxebi.<br />

daajgufeT sagnebi niSnebis mixedviT. daiwyeT<br />

iseTi sagnebiT, romlebic erTm<strong>an</strong>eTisg<strong>an</strong> mxolod<br />

erTi niSniT g<strong>an</strong>sxvavdebi<strong>an</strong>, magali­<br />

Tad, mieciT bavSvs ramdenime feris f<strong>an</strong>qrebi<br />

da sTxoveT, daajgufos feris mixedviT;<br />

moimara<strong>ge</strong>T sxvadasxva formis erTnairi<br />

nivTebi (magaliTad, plastmasis gamWvirvale<br />

boTlebi, xis kuburebi da a.S.) da aswavleT<br />

bavSvs, formis mixedviT dajgufeba. SegiZliaT<br />

gamoiyenoT Rilebi, romlebsac<br />

naxvretebis raodenobis mixedviT<br />

daajgufebs bavSvi. ramdenime<br />

qsovilisg<strong>an</strong> gamoWeriT sxvadasxva<br />

formisa da zomis naWrebi, ise rom<br />

bavSvs SeeZlos maTi dajgufeba<br />

zomis, formis, feris <strong>an</strong> faqturis<br />

mixedviT. aseTi savarjiSoebis­<br />

Tvis SegiZliaT agreTve gamoiyenoT<br />

makaroni, sxvadasxva xilis<br />

kurka, kenWebi da a.S.<br />

SeadareT nivTebi maTi maxasiaTeblebis mixedviT,<br />

romelia ufro didi <strong>an</strong> patara, ufro muqi <strong>an</strong> Ria,<br />

ufro mZime <strong>an</strong> msubuqi da a.S. sTxoveT bavSvs, Seadaros<br />

sxvadasxva saxatavi masaliT (f<strong>an</strong>qari, flomasteri,<br />

funji) daxatuli xazebi, romelia ufro msxvili da<br />

romeli — wvrili; kuburebiT aSenebuli sxvadasxva<br />

zomis koSkid<strong>an</strong> romelia ufro maRali da romeli —<br />

dabali, romels dasWirda meti kubura, SeadareT fexsacmlis<br />

zomebi da a.S.<br />

daala<strong>ge</strong>T nivTebi T<strong>an</strong>mimdevrobiT, zomis (didid<strong>an</strong><br />

pataramde <strong>an</strong> piriqiT), wonis (msubuqid<strong>an</strong> mZimemde),<br />

sigrZis, sisavsis da sxva niSnebis mixedviT. Tavdapirve­<br />

81


saxaliso maTematika<br />

lad gamoiyeneT 2 nivTi (mag., patara f<strong>an</strong>qari<br />

da didi f<strong>an</strong>qari) da nel-nela gazardeT maTi<br />

raodenoba. aseTi savarjiSosTvis SegiZliaT<br />

gamoiyenoT sxvadasxva zomis wignebi.<br />

SeafaseT da ivaraudeT. moaTavseT 10-ze<br />

naklebi raodenobis sag<strong>an</strong>i qilaSi da sTxoveT<br />

bavSvs, gamoicnos sag<strong>an</strong>Ta mTli<strong>an</strong>i raodenoba,<br />

Semdeg daiTvaleT sagnebi erTad. imave<br />

principiT unda gamoicnos bavSvma mag., TefSze<br />

orcxobilebis raodenoba da sxv. bavSvT<strong>an</strong><br />

erTad ivaraudeT, rogori amindi iqneba xval.<br />

daawyveT nivTebi garkveuli g<strong>an</strong>meorebadi<br />

k<strong>an</strong>onzomierebiT. amisTvis SegiZliaT gamoiyenoT<br />

mravalferov<strong>an</strong>i masala: msxvili feradi mZivebi (mag.,<br />

ori wiTeli, erTi lurji, ori wiTeli, erTi lurji,<br />

da a.S.), sxvadasxva feris f<strong>an</strong>qrebi da flomasterebi;<br />

daamzadebineT bavSvs aplikacia ise, rom bavSvma<br />

furcelze feradi furclebis naWrebi <strong>an</strong> sxva masala<br />

garkveuli k<strong>an</strong>onzomierebis dacviT daawebos.<br />

GCarTeT bavSvi iseT aqtivobebSi, sadac giwevT<br />

gazomva, awonva da a.S. magaliTad, sadilis, namcxvris<br />

momzadebisas bavSvT<strong>an</strong> erTad gazomeT saWiro ingredientebi.<br />

neba darTeT bavSvs iTamaSos wylis savse<br />

saTliT ise, rom GamGis <strong>an</strong> Wiqis gamoyenebiT daadginos<br />

wylis moculoba (mag., „saTlSi Gadis 5 GamGa/Wiqa<br />

wyali“). bavSvT<strong>an</strong> erTad gazomeT ojaxis wevrTa simaRle,<br />

kedelze moniSneT misawebebeli furclebiT da<br />

SeadarebineT bavSvs.<br />

aswavleT bavSvs, ricxvebis amocnoba. aTamaSeT<br />

martivi TamaSebi, sadac unda SeaerTos ricxvis aRmniSvneli<br />

baraTi im baraTT<strong>an</strong>, romelzec amave raodenobis<br />

cxoveli <strong>an</strong> sag<strong>an</strong>i xatia (aseTi baraTebi Tqven<br />

TviTon SegiZliaT daamzadoT. bavSvisTvis SesamGnev<br />

82


a<br />

adgilze xSirad dawereT ricxvebi da sityvieradac<br />

warmoTqviT (mag., sayidlebis siis Sed<strong>ge</strong>nisas: „2 qila<br />

araJ<strong>an</strong>i“, „1 sazamTro“ da a.S.). wignebisa da Jurnalebis<br />

Tvalierebisas yuradReba gaamaxvilebineT<br />

bavSvs ricxvebze.<br />

TamaSebi boTlis TavsaxurebiT<br />

plastmasis boTlis TavsaxurebiT uamravi saintereso<br />

TamaSis mofiqreba SeiZleba. SeagroveT plastmasis<br />

boTlebis Tavsaxurebi. gaxsovdeT, maTi gamoyenebiT<br />

SeiZleba bavSvisTvis iseTi unarebis g<strong>an</strong>viTareba,<br />

rogorebicaa: motorika, Tvla, kategorizacia, <strong>an</strong>b<strong>an</strong>is<br />

codna. SeagroveT rac SeiZleba meti Tavsaxuri, raTa<br />

Tamamad gamoiyenoT.<br />

asaki: 3+<br />

pirvel rigSi Tvali gadaavleT saxuravebis asortiments.<br />

Tu gaqvT sxvadasxva feris saxuravebi, amoarGieT<br />

erTi saxuravi TiToeuli ferid<strong>an</strong>, d<strong>an</strong>arGenebi<br />

ki gadadeT. hkiTxeT bavSvs, ramdeni g<strong>an</strong>sxvavebuli<br />

feris saxuravs xedavs sTxoveT, daasaxelos, ra ferebia.<br />

moimara<strong>ge</strong>T TeTri furclebi, daawereT ferebis<br />

saxelebi da warweris gverdze dadeT Sesabamisi feris<br />

saxuravi. sTxoveT bavSvs, daaxarisxos darGenili saxuravebi<br />

da ga<strong>an</strong>awilos furclebze.<br />

saWiro masala:<br />

•erTjeradi plastmasis<br />

boTlebis sxvadasxva<br />

feris Tavsaxurebi (rac<br />

SeiZleba bevri);<br />

•Tabaxis ramdenime<br />

furceli;<br />

•webo;<br />

•Savi markeri <strong>an</strong><br />

flomasteri.<br />

asaki: 3+<br />

SearGieT erTi feris saxuravebi. bavSvT<strong>an</strong> erTad<br />

moifiqreT 10 saxaliso simbolo, romelsac daxatavT<br />

saxuravebze, mag.: varskvlavi, gaRimebuli saxe,<br />

mTvare, mze, guli, yvavili, borbali, samkuTxedi, oTxkuTxedi,<br />

rombi <strong>an</strong> moiSvelieT f<strong>an</strong>tazia da moifiqreT<br />

simboloebis Tqveneuli versia. Semdeg daaxateT simboloebi<br />

saxuravebze perm<strong>an</strong>entuli Savi markeriT <strong>an</strong><br />

Savi flomasteriT. TiTo simbolo samjer gamoiyeneT<br />

ise, rom gqondeT sami saxuravi erTnairi simboloTi.<br />

aurieT saxuravebi erTm<strong>an</strong>eTs. sTxoveT bavSvs, daaxarisxos<br />

naxatebis mixedviT.<br />

83


saxaliso maTematika<br />

asaki: 4+<br />

daawyveT sxvadasxva feris saxuravebi garkveuli<br />

k<strong>an</strong>onzomierebiT, mag.: 1 wiTeli, 2 mwv<strong>an</strong>e, 1 wiTeli, 2<br />

mwv<strong>an</strong>e. sTxoveT bavSvs, yuradRebiT daakvirdes rigs<br />

da gaagrZelos k<strong>an</strong>onzomiereba. SegiZliaT gamoiyenoT<br />

simboloebi<strong>an</strong>i saxuravebic, mag., 3 saxuravi mzis simboloTi,<br />

2 — gulis, 3 — isev mzis simboloTi, d<strong>an</strong>ar­<br />

Geni bavSvma unda gaagrZelos. SegiZliaT iTamaSoT am<br />

TamaSis garTulebuli vari<strong>an</strong>ti:<br />

daawyveT sxvadasxva feris saxuravebi garkveuli k<strong>an</strong>onzomierebiT,<br />

xolo bavSvma simboloebi<strong>an</strong>i saxuravebi<br />

unda daawyos imave k<strong>an</strong>onzomierebiT. mag.: Tqven<br />

daawyveT: 1 lurji, 2 narinjisferi, 1 lurji, 2 narinjisferi,<br />

bavSvma unda daawyos 1 mTvaris simboloTi, 2 samku­<br />

TxediT, 1 mTvaris simboloTi, 2 samkuTxediT da a.S.<br />

asaki: 3+<br />

daaTvlevineT bavSvs saxuravebi. sTxoveT, TiTo<br />

ferid<strong>an</strong> amoirGios mxolod erTi saxuravi, Semdeg<br />

mxolod ori, mxolod sami da a.S. SegiZliaT martivi<br />

ariTmetikuli moqmedebebic SeasrulebinoT. aGveneT<br />

nebismieri feris saxuravi, mag.: „ai, erTi mwv<strong>an</strong>e saxuravi,<br />

amas kidev erTi rom mivumatoT, ramdeni gamova,<br />

aba, daiTvale“.<br />

saWiro resursebi:<br />

•Tabaxis furceli,<br />

romelsac daWriT 10<br />

tol nawilad;<br />

•flomasteri;<br />

•makrateli;<br />

•patara zomis celof<strong>an</strong>i<br />

<strong>an</strong> qaRaldis parki;<br />

•20-30 didi zomis Rili,<br />

aseve gamod<strong>ge</strong>ba kenWebi,<br />

patara kubebi, monetebi,<br />

<strong>an</strong> sxva patara zomis<br />

nivTi.<br />

ramdeni burTulaa<br />

asaki: 4+<br />

am TamaSis dros dagWirdebaT kenWebi, Rilebi<br />

<strong>an</strong> monetebi, ase rom ufrosebs meti yuradReba<br />

gmarTebT.<br />

daWeriT Tabaxis furceli merved naWrebad. am<br />

zomis 10 baraTi gaamzadeT. TiToeulze daaxateT<br />

burTulebi, pirvel baraTze 1 burTula, meoreze 2, mesameze<br />

3 da a.S., 1-d<strong>an</strong> 10-mde. Semdeg gakeceT baraTebi<br />

Suaze da yvela moaTavseT parkSi.<br />

84


a<br />

mieciT bavSvs Rilebi. sTxoveT, daxuWos Tvalebi<br />

da ise amoiRos baraTi parkid<strong>an</strong>. sTxoveT, gaxsnas baraTi,<br />

amoikiTxos burTulebis raodenoba da gadaTvalos<br />

imave raodenobis Rilebi.<br />

erTi mefe, 3 GCiti...<br />

asaki: 3+<br />

Tqven SegiZliaT dasuraTebuli wignebis Tvalierebis<br />

procesi, „maTematikur mecadineobad“ gadaaqcioT.<br />

bavSvT<strong>an</strong> erTad daaTvaliereT dasuraTebuli<br />

wignebi. sTxoveT, daiTvalos, magaliTad, ramdeni<br />

Giti xatia xeze, ramdeni bafTa aqvs gogonas da a.S.<br />

moaZebnineT, ra aris didi da ra — patara, mokle da<br />

grZeli. gamoiyeneT naxatebi formebis saswavlad.<br />

sTxoveT bavSvs, moZebnos mrgvali formis nivTebi/<br />

sag nebi, mag., burTi, mze, borbali, moZebnos oTxkuTxa<br />

formis nivTebi, mag., saxli, f<strong>an</strong>jara da a.S.<br />

saWiro masala:<br />

dasuraTebuli<br />

wignebi, Jurnalebi.<br />

xurda<br />

asaki: 3+<br />

bavSvebisTvis saxalisoa maTematikuri amoc<strong>an</strong>ebis<br />

gadaWra fulis (monetebis) gamoyenebiT. Tqveni meTvalyureobis<br />

qveS mieciT bavSvebs xurda da gaac<strong>an</strong>iT<br />

TamaSis wesebi:<br />

dajgufeba: bavSvebi ajgufeben xurdas, zomis mixedviT<br />

cal-calke awyoben 5, 10, 20 TeTri<strong>an</strong> da 1 lari<strong>an</strong> monetebs.<br />

Semdeg iTvli<strong>an</strong>, ramdeni monetaa TiToeul jgufSi.<br />

k<strong>an</strong>onzomiereba: daawyveT monetebi garkveuli<br />

k<strong>an</strong>onzomierebiT, mag., 5-TeTri<strong>an</strong>i moneta, 20-TeTri<strong>an</strong>i<br />

moneta, 5-TeTri<strong>an</strong>i moneta, 20 TeTri<strong>an</strong>i moneta.<br />

sTxoveT bavSvs, gaagrZelos k<strong>an</strong>onzomiereba (Sesabamisi<br />

T<strong>an</strong>mimdevrobiT daalagos monetebi).<br />

safasuri da <strong>ge</strong>rbi: GayareT xurda (10-15 moneta) Tavsaxuri<strong>an</strong><br />

yuTSi, Se<strong>an</strong>jRrieT da gadmoyareT magidaze. auxseniT<br />

bavSvs, rom monetas ori mxare aqvs — „safasuri“da<br />

„<strong>ge</strong>rbi“. bavSvebs SeuZliaT daiTvalon, ramdeni moneta<br />

daeca safasuris da ramdeni-<strong>ge</strong>rbis mxares.<br />

saWiro masala:<br />

•carieli yuTi<br />

TavsaxuriT;<br />

•5, 10, 20 TeTri<strong>an</strong>i<br />

da 1 lari<strong>an</strong>i<br />

monetebi.<br />

85


saxaliso maTematika<br />

saWiro masala:<br />

•muyaosg<strong>an</strong> gamoWrili<br />

ramdenime figura<br />

(<strong>an</strong> erTi da igive, <strong>an</strong><br />

ramdenime sxvadasxva<br />

figura);<br />

•aseve SegiZliaT<br />

gamoiyenoT sxvadasxva<br />

formis mqone sagnebi,<br />

mag., saTamaSo m<strong>an</strong>q<strong>an</strong>is<br />

borbali, wigni da a.S.;<br />

•muyaos yuTi<br />

figurebis <strong>an</strong> nivTebis<br />

Sesagroveblad.<br />

samkuTxeds dascxa<br />

asaki: 2+<br />

damaleT SerGeuli nivTi (<strong>an</strong> muyaosg<strong>an</strong> gamoWrili<br />

figurebi) bavSvis saTamaSo oTaxSi. waaxaliseT bavSvi,<br />

rom moZebnos es nivTi, Tqven ki daexmareT: Tu miuaxlovdeba<br />

am nivTs, TqviT: „wres dascxa“, Tu daSordeba:<br />

„wres Sescivda“ da a.S. rodesac bavSvi ipovis nivTs,<br />

sTxoveT, moZebnos oTaxSi rac SeiZleba bevri amave<br />

formis nivTi da Seagrovos yuTSi. sTxoveT daiTvalos,<br />

ramdeni nivTi Seagrova, ra ferisaa es nivTebi.<br />

Tu ramdenime bavSvi monawileobs TamaSSi, SegiZliaT<br />

TiToeul bavSvs TiTo nivTi (g<strong>an</strong>sxvavebuli formis)<br />

moaZebninoT.<br />

saWiro masala:<br />

•muyaos yuTi;<br />

•wvrili <strong>an</strong> sakeravi<br />

rezini;<br />

•nemsi da Zafi.<br />

rezinis formebi<br />

asaki: 3+<br />

muyaos yuTis erT gverdze ramdenime rigad daakereT<br />

Rilebi. waaxaliseT bavSvi wvrili rezini Rilebs<br />

ise wamoacvas, rom miiRos sxvadasxva formis figura<br />

(samkuTxedi, oTxkuTxedi da a.S.)<br />

skolamdeli asakis<br />

bavSvebs SegiZliaT<br />

aswavloT oTxi ZiriTadi<br />

formis cnoba: wre,<br />

samkuTxedi, kvadrati,<br />

marTkuTxedi.<br />

saWiro masala:<br />

saSualo zomis<br />

abaz<strong>an</strong>is pirsaxoci.<br />

pirsaxoci<br />

asaki: 3+<br />

formebis saswavlad martivi, yoveldRiuri sagnebis<br />

gamoyeneba SeiZleba. am SemTxvevaSi Gven SegviZlia<br />

pirsaxoci gamoviyenoT.<br />

waaxaliseT bavSvi dakecos Tavisi pirsaxoci ise,<br />

rom miiRos samkuTxedi, marTkuTxedi, kvadrati.<br />

hkiTxeT, ra formisaa misi dakecili pirsaxoci. kidev<br />

ra formebis miReba SeuZlia aris iseTi forma,<br />

romelsac dakecviT ver miiRebs<br />

86


a<br />

sazomi Toki<br />

asaki: 4+<br />

Tu bavSvs adreul asakSive g<strong>an</strong>uviTarebT gazomvisa<br />

da awonvis unars, SemdgomSi aRar gauWirdeba imis<br />

ga<strong>ge</strong>ba, Tu ratom ar eteva didi qvabi pataraSi, ratom<br />

ar swvdeba patara sufra did magidas da a.S.<br />

waaxaliseT bavSvi, gazomos sagnebi,<br />

magaliTad, ramdenjer Gaeteva Toki<br />

magidis fexis sigrZeSi, skamis fexis<br />

sigrZeSi, romeli ufro grZelia. gazomos<br />

magida sigrZeSi da sig<strong>an</strong>eSi,<br />

gazomos Tavisi sawoli. sTxoveT,<br />

ivaraudos, misi azriT, daaxloebiT<br />

ramdenjer Gaeteva Toki sawolis<br />

sigrZeSi, Semdeg gazomos da Seamowmos,<br />

gamoicno Tu ara.<br />

saWiro masala:<br />

0.5 metris sigrZis<br />

Toki.<br />

patara, saSualo, didi<br />

asaki 4+<br />

sidideebis gasacnobad saqsovi Zafis gamoyeneba<br />

SeiZleba.<br />

mieciT bavSvs saqsovi Zafi, makrateli, webo da qa­<br />

Raldis furceli. waaxaliseT bavSvi daWras saqsovi<br />

Zafi sxvadasxva zomis naWrebad da daawyos furcelze<br />

zomis mixedviT — patarid<strong>an</strong> didisken. sTxoveT bavSvs<br />

daawebos.<br />

saswori<br />

am aqtivobis mTavari nivTi xelis sasworia, Tu ar<br />

gaqvT, SegiZliaT bavSvebT<strong>an</strong> erTad Tavad daamzadoT<br />

(ix. gv. 68). Semdeg ki mi<strong>an</strong>deT saswori bavSvs da waaxaliseT<br />

awonos sxvadasva saxis burRuli.<br />

saWiro masala:<br />

•saqsovi Zafi;<br />

•makrateli;<br />

•qaRaldi;<br />

•webo.<br />

saWiro masala:<br />

•celofnis parki;<br />

•sazomi Wiqa;<br />

•f<strong>an</strong>qari;<br />

•qaRaldi;<br />

•sxvadasxva saxis<br />

burRuli;<br />

•t<strong>an</strong>sacmlis sakidi;<br />

•kapronis Zafi.<br />

87


vivarjiSoT erTad<br />

skolamdel asakSi bavSvis org<strong>an</strong>izmi swrafad viTardeba. imisaTvis,<br />

rom bavSvis swor fizikur g<strong>an</strong>viTarebas SevuwyoT xeli, saWiroa<br />

xSirad GavrToT bavSvi asakobrivad Sesabamis sxvadasxva aqtivobaSi.<br />

bavSvisTvis g<strong>an</strong>sakuTrebiT saxalisoa, rodesac ufrosebic maTT<strong>an</strong><br />

erTad TamaSoben moZrav TamaSebs. yoveldRiurad iseirneT, irbineT,<br />

ixtunaveT bavSvT<strong>an</strong> erTad, moZraobiT mibaZeT sxvadasxva cxovels,<br />

xeli SeuwyveT, rom T<strong>an</strong>atolebT<strong>an</strong> erTad GaerTos moZrav<br />

TamaSebSi, aTamaSeT burTiT da sxv.<br />

gaxdi varskvlavi.<br />

asaki: 2+<br />

uTxariT fexze mdgar bavSvs: gaxdi varskvlavi!<br />

rac gulisxmobs Semdegs: bavSvi unda gaiWimos, xelebi<br />

gawios odnav g<strong>an</strong>ze zeviT, fexebi ki gaSalos ise,<br />

rom daemsgavsos xuTqimi<strong>an</strong> varskvlavs (qimebi iqneba:<br />

xelisgulebi, Tavi da fexis terfebi). SegiZliaT igive<br />

varjiSi xaliGazec SeasrulebinoT, bavSvi unda<br />

dawves mucelze da Seecados fexebi da xelebi maqsimalurad<br />

awios iatakid<strong>an</strong> zeviT.


a<br />

daxate cisartyela<br />

asaki: 2+<br />

bavSvebs Zali<strong>an</strong> uyvarT xatva, maT Soris „viTom-vi­<br />

Tom“ (warmosaxviT) xatvac. isini siamovnebiT daxataven<br />

cisartyelas (oRond am SemTxvevaSi ara funjiT).<br />

uTxariT bavSvs: „warmoidgine, rom Seni TiTebi funjebia<br />

(amoZraveT TiTebi da waaxaliseT bavSvi, rom gaimeoros<br />

Tqveni moZraobebi), Gayavi saRebavSi funjebi (welSi<br />

odnav moixareT da xelis TiTebi ise amoZraveT), axla ki<br />

daxate cisartyela haerSi!“ (gaakeTeT xelebis wriuli<br />

moZraoba marjvnid<strong>an</strong> marcxniv ise, rom haerSi rkali<br />

gamoisaxos).<br />

RuRuna mtredi<br />

asaki: 2+<br />

uTxariT bavSvs, viTom mtredia (gaimeoreT masT<strong>an</strong><br />

erTad moZraobebi). dadeqiT Tqven da bavSvi erTm<strong>an</strong>e­<br />

Tis pirispir ise, rom kargad gxedavdeT. qveviT GamoSvebuli<br />

xelebi odnav uk<strong>an</strong> gaswieT, uTxariT bavSvs:<br />

„mtredo, mtredo, mousmine foTlis Srials“ (gaixedeT<br />

marcxniv), „mtredo, mousmine sxva Gitebs“ (gaixedeT<br />

marjvniv). „mtredo, mtredo, aixede caSi“ (aswieT<br />

Tavi zeviT), „mtredo, mtredo, daxede miwas“ (daxareT<br />

Tavi qveviT), „mtredo, mtredo afrindi“ (amoZraveT<br />

xelebi, TiTqos frTebia).<br />

daukari dolze<br />

asaki: 2+<br />

Tu Tqvens pataras <strong>saxlSi</strong> doli aqvs, am varjiSis<br />

Sesruleba ar gauWirdeba, xolo Tu ara, maSin gaivarjiSebs,<br />

rogor unda daukras namdvil dolze.<br />

uTxariT bavSvs, warmoidginos, TiTqos win udevs<br />

doli, xelSi ki joxebi uWiravs. waaxaliseT, rom<br />

daukras „viTom-viTom“ (warmosaxviT) dolze.<br />

89


vivarjiSoT erTad<br />

xtunva<br />

asaki: 2+<br />

patarebi mzad ari<strong>an</strong> dausruleblad ixtunon da amiT<br />

isini Zali<strong>an</strong> xalisoben.<br />

waaxaliseT bavSvi, rom ixtunos. dajeqiT dabal skamze,<br />

cali fexi gaSaleT da uTxariT, rom gadaaxtes Tqvens fexs.<br />

celqi buSti<br />

asaki: 3+<br />

am TamaSisTvis dagWirdebaT gaberili buSti. waaxaliseT<br />

bavSvi, buSti xeliT akenwlos ise, rom ar dauvardes.<br />

Tu buSti gaeqceva <strong>an</strong> dauvardeba, Tqveni jeria.<br />

GCaixede sarkeSi<br />

asaki: 2+<br />

auxseniT bavSvs TamaSis wesebi: erTi moTamaSe aris sarke,<br />

is asrulebs sxvadasxva moZraobas, xolo d<strong>an</strong>arGenebi<br />

imeoreben. TamaSis dros is, vinc „sarkea“, dgas d<strong>an</strong>arGeni<br />

moTamaSeebis pirispir.<br />

90


a<br />

„viTom-viTom“ sportsmeni<br />

asaki: 2+<br />

waaxaliseT bavSvi g<strong>an</strong>asaxieros sportis sxvadasxva<br />

saxeobis moZraobebi Sesabamisi sportuli aRWurvilobis<br />

gareSe, mag., eTamaSeT „viTom-viTom“ Gogbur­<br />

Ti, magidis GogburTi, kalaTburTi, badros tyorcna,<br />

mxatvruli t<strong>an</strong>varjiSi, figuruli sriali da a.S.<br />

qaRaldis TviTmfrinavi<br />

asaki: 2+<br />

daamzadeT qaRaldis TviTmfrinavebi da SeejibreT<br />

erTm<strong>an</strong>eTs, visi TviTmfrinavi ufro Sors gafrindeba.<br />

gadaaxti mdinares<br />

asaki: 3+<br />

moimara<strong>ge</strong>T ramdenime Zveli baliSi, daala<strong>ge</strong>T<br />

baliSebi iatakze erTm<strong>an</strong>eTis moSorebiT ise, rom<br />

bavSvma SeZlos erTi baliSid<strong>an</strong> meoreze gadaxtoma.<br />

uTxariT bavSvs, rom baliSebi qvis lodebia,<br />

iataki ki mdinare. ise unda gadaxtes „qvid<strong>an</strong> qvaze“,<br />

rom „fexi ar daisvelos“, <strong>an</strong>u ar dadgas<br />

fexi iatakze.<br />

GCaagde burTi kalaTSi<br />

asaki: 2+<br />

dagWirdebaT plastmasis<br />

Tasi da patara zomis burTebi<br />

(SegiZliaT Tqven TviTon daamzadoT<br />

„burTebi“, SekereT patara zomis<br />

tomrebi da gaavseT romelime marcvleuliT (xorbali,<br />

brinji da a.S.). dasxediT Tqven da bavSvi „kalaTid<strong>an</strong>“<br />

moSorebiT da burTebi TasSi rigrigobiT GayareT.<br />

TiTo Gagdebuli burTi — TiTo qulaa.<br />

91


vivarjiSoT erTad<br />

saxlis boulingi<br />

mTebis mefe<br />

asaki: 4+<br />

imisaTvis, rom saTamaSo moednebze mdgar „saZromialoebze“<br />

TamaSi ufro saxaliso gaxdes, moimara<strong>ge</strong>T<br />

qsovilis naWeri, romelic iqneba droSa da daamagreT<br />

is „saZromialos“ yvelaze maRal adgilas (gaiTvasaWiro<br />

masala:<br />

•saSualo zomis<br />

plastmasis boTlebi;<br />

•wyali;<br />

•burTi.<br />

asaki: 3+<br />

moimara<strong>ge</strong>T saSualo zomis plastmasis boTlebi da<br />

naxevramde gaavseT wyliT. dadgiT iatakze da waaxaliseT<br />

bavSvi gaagoros burTi ise, rom rac SeiZleba meti<br />

boTli waaqcios.<br />

saxlis hokei<br />

asaki: 3+<br />

Tavdapirvelad moamzadeT hokeis Saiba. dakuWeT<br />

gazeTis furceli ise, rom Saibas daemsgavsos, SegiZliaT<br />

burTis formac misceT. gaaxvieT gamzadebuli<br />

Saiba folgaSi meti simyarisTvis. Tu folga ar<br />

gaqvT, SegiZliaT SemoaxvioT weboi<strong>an</strong>i <strong>an</strong> saxamebelwasmuli<br />

gazeTi da gaaSroT. igive principiT SegiZliaT<br />

hokeis joxic daamzadoT, amisTvis gazeTebi grZlad<br />

unda dakuWoT da aseve simtkicisTvis gared<strong>an</strong> folga<br />

<strong>an</strong> erTi fena webowasmuli gazeTi unda SemoaxvioT. mas<br />

Semdeg, rac inventars daamzadebT, dadgiT ori skami<br />

eTm<strong>an</strong>eTis moSorebiT (erTi iqneba Tqveni kari, meore<br />

ki bavSis). waaxaliseT bavSvi, rom Saiba Tqvens karSi<br />

gait<strong>an</strong>os.<br />

„gaswrob<strong>an</strong>a“ tomrebiT<br />

asaki: 5+<br />

moimara<strong>ge</strong>T tomrebi da saTamaSo moed<strong>an</strong>ze <strong>an</strong> mindorSi<br />

iTamaSeT „gaswrob<strong>an</strong>a“. uTxariT bavSvs, rom<br />

Gajdes tomaraSi da ase xtunva-xtunviT miaRwios finiSamde.<br />

gaafrTxileT, xtunvis dros tomara orive<br />

xeliT ekavos.<br />

92


a<br />

liswineT bavSvis SesaZleblobebi,<br />

m<strong>an</strong> unda SeZlos<br />

d<strong>an</strong>iSnul adgilamde aZroma).<br />

waaxaliseT bavSvi, rom Gamoit<strong>an</strong>os<br />

droSa da gaxdes<br />

„mTebis mefe“.<br />

aavse jami<br />

asaki: 4+<br />

cxel dReebSi gasagrileblad es TamaSic gamogad<strong>ge</strong>baT.<br />

dadgiT wyliT savse jami ezos erT mxa res, xolo<br />

carieli jami — meore mxares. waaxaliseT bavSvi aavsos<br />

tolGa wyliT savse jamid<strong>an</strong> da gadait<strong>an</strong>os carielSi.<br />

dainiSneT dro, ramden x<strong>an</strong>Si moaxer xebs carieli<br />

jamis gavsebas. im SemTxvevaSi, Tu TamaSSi ori<br />

bavSvi monawileobs, oTxi jami dagWirdebaT — orori<br />

TiTo bavSvisTvis. am SemTxvevaSi isini erTm<strong>an</strong>eTs<br />

Seejibrebi<strong>an</strong>.<br />

gait<strong>an</strong>e goli<br />

asaki: 3+<br />

zafxulis cxel dReebSi SegiZliaT am TamaSiT SeiqcioT<br />

Tavi. saSualo zomis jami aavseT wyliT da jamis<br />

or, mopirdapire mxares xis <strong>an</strong> plastmasis sarWebiT<br />

moniSneT kari. GaagdeT wyalSi magidis GogburTis<br />

<strong>an</strong> nebismieri msubuqi mcire zomis burTi, aseve dag­<br />

WirdebaT ori cali sadilis kovzi. waaxaliseT bavSvi,<br />

rom kovzis daxmarebiT gait<strong>an</strong>os goli Tqvens karSi,<br />

<strong>an</strong>u kovzis SexebiT miiyv<strong>an</strong>os wylis zedapirze motivtive<br />

burTi Tqvens karamde, Tqven ki Tqveni kovziT<br />

unda SeecadoT igives.<br />

93


vivarjiSoT erTad<br />

gamarjvebuli burTi<br />

asaki: 5+<br />

SemoxazeT asfaltze <strong>an</strong> qvafenilze saSualo zomis<br />

wre. GadeqiT SigniT Tqvenc da bavSvic. TiTos TiTo<br />

burTi dagWirdebaT, burTebi Zirs moaTavseT. Tama­<br />

Sis wesi aseTia: TiToeuli moTamaSe fexis dartymiT<br />

cdilobs „gamoagdos“ mowinaaRmdegis burTi wris<br />

gareT, oRond ise, rom Tavisi burTic unda daicvas,<br />

raTa is darGes wris SigniT.<br />

celqi maimuni.<br />

asaki: 4+<br />

am TamaSs sami monawile sWirdeba. ori bavSvi daayeneT<br />

erTm<strong>an</strong>eTisg<strong>an</strong> daaxloebiT 10 nabijis daSorebiT<br />

da mieciT burTi. Tqven iyaviT „celqi maimuni“.<br />

bav Svebi erTm<strong>an</strong>eTs esvri<strong>an</strong> burTs da iWeren, xolo<br />

„celqi maimuni“ cdilobs, xeli SeuSalos maT. am TamaSSi<br />

aravin aris arc gamarjvebuli, arc damarcxebuli,<br />

SeecadeT ubralod ixalisoT.<br />

94


musika da moZraoba<br />

musikas mniSvnelov<strong>an</strong>i adgili uWiravs bavSvis adreul g<strong>an</strong>viTarebaSi.<br />

musika dadebiT zegavlenas axdens bavSvis g<strong>an</strong>viTarebis sxvadasxva<br />

sferoze. musikaluri ritmisTvis fexis awyoba da cekva <strong>an</strong> ubralod<br />

moZraoba, rogorc amas Gvilebi akeTeben, xels uwyobs fizikur<br />

g<strong>an</strong>viTarebasa da j<strong>an</strong>mrTelobas. musikis mosmenisas, bavSvi eziareba<br />

mravalferov<strong>an</strong> emociebs; musika amSvidebs <strong>an</strong> energiiT aRavsebs bavSvs.<br />

amasT<strong>an</strong>ave, musika bavSvebs saSualebas aZlevs T<strong>an</strong>atolebT<strong>an</strong> er­<br />

Tad GaerTon aqtivobebSi: imReron, icekvon, taSi daukr<strong>an</strong> da a.S.,<br />

rac maT socialur g<strong>an</strong>viTarebas uwyobs xels. simRera xels uwyobs<br />

metyvelebisa da mexsierebis g<strong>an</strong>viTarebas. amitom:<br />

•moasmenineT bavSvs<br />

g<strong>an</strong>sxvavebuli musika:<br />

klasika, jazi, rokenroli,<br />

<strong>sabavSvo</strong> simRerebi,<br />

sxvadasxva qveynis<br />

nacionaluri simRerebi da<br />

a.S. yuradRebiT SearGCieT<br />

mosasmeni masala, raTa<br />

bavSvisTvis mosawyeni da<br />

damRleli ar iyos;<br />

•xSirad umRereT bavSvs da<br />

imRereT masT<strong>an</strong> erTad;<br />

•SeqmeniT bavSvis<br />

sayvareli simRerebis<br />

nakrebi sxvadasxva<br />

situaciisTvis:<br />

magaliTad, dasaZineblad,<br />

sacekvaod, xelovnebis<br />

aqtivobebisTvis da a.S.;<br />

•Tavad daamzadeT<br />

musikaluri<br />

instrumentebi da<br />

moawyveT saojaxo<br />

koncertebi!


musika da moZraoba<br />

mousmine siGCumes<br />

asaki: 3+<br />

sTxoveT bavSvebs, daxuWon Tvalebi da erTi wuTis<br />

g<strong>an</strong>mavlobaSi mousminon „siGumes“. Semdeg dausviT<br />

kiTxvebi:<br />

•ra xmebi <strong>ge</strong>smodaT oTaxSi<br />

•ra xmebi <strong>ge</strong>smodaT Senobis sxva oTaxebid<strong>an</strong><br />

•ra xmebi <strong>ge</strong>smodaT ezod<strong>an</strong><br />

•rogor fiqrobT, risi xma iyo<br />

saWiro masala:<br />

•sxvadasxva masalis<br />

(xis, metalis da<br />

sxv.) musikaluri<br />

instrumentebi.<br />

patara musikosebi<br />

asaki: 3+<br />

dajeqiT bavSvis pirispir <strong>an</strong> dasviT bavSvebi ororad<br />

erTm<strong>an</strong>eTis pirispir, dauri<strong>ge</strong>T sxvadasxva<br />

musikaluri instrumenti, sasurvelia, sxvadasxva masalis<br />

— xis, metalis da sxv. bavSvebma rigrigobiT unda<br />

daukr<strong>an</strong> da mousminon erTm<strong>an</strong>eTs.<br />

96


a<br />

dasviT kiTxvebi:<br />

•romeli instrumentis xma ismoda ufro didx<strong>an</strong>s<br />

ufro cota x<strong>an</strong>s<br />

•modi SevecadoT SevucvaloT instruments xma.<br />

rogor davartyaT dols x<strong>an</strong> Zlierad, x<strong>an</strong> nazad,<br />

GCavberoT instruments x<strong>an</strong> sustad, x<strong>an</strong> ufro Zlierad<br />

da a.S.<br />

•ras gagonebdaT es xma rogor SeiZleba aRvweroT<br />

CGemi sxeulis musika<br />

asaki: 2+<br />

moasmenineT bavSvebs g<strong>an</strong>sxvavebuli xmebi, rac SeiZleba<br />

sxeuliT gamoscen: xmiT, xelis pirze afarebiT,<br />

gaberil loyebze xelis miWeriT, kbilebze TiTebiT<br />

dakakunebiT, enis tkacuniT, taSis dakvriT, fexebis<br />

dabakunebiT da sxv. waaxaliseT gaimeoron es xmebi da<br />

TviTon moifiqron ama Tu im xmis saxelebi, moifiqron<br />

xmis gamocemis axali xerxebi.<br />

wvima<br />

asaki: 2+<br />

daayeneT bavSvebi wreSi, sTxoveT, xma gamoscen xelis<br />

gulebis erTm<strong>an</strong>eTze gasmiT, Semdeg ori TiTis xelis<br />

gulebze dartymiT, daukr<strong>an</strong> taSi, daarty<strong>an</strong> xelis<br />

gulebi raime brtyel nivTs, bolos aayolon fexis bakunic,<br />

daakvirdnen, rogor matulobs xma.<br />

vmoZraobT riTmSi<br />

asaki: 3+<br />

airGieT raime melodiis G<strong>an</strong>aweri Zlieri riTmiT,<br />

GarTeT da ahyeviT riTms raime moZraobiT — taSiT,<br />

fexis bakuniT, xelis mxrebze dartymiT, raime nivTis<br />

erTm<strong>an</strong>eTze dartymiT. sTxoveT bavSvebs, agyvnen moZsaWiro<br />

masala:<br />

sxvadasxva melodiis<br />

GC<strong>an</strong>awerebi.<br />

97


musika da moZraoba<br />

raobaSi. SecvaleT moZraoba. Tu SesaZlebelia, waaxaliseT<br />

bavSvebi, TviTon iyvnen wamyv<strong>an</strong>ebi da sxvebma<br />

gaimeoron maTi moZraobebi.<br />

diriJori<br />

saWiro masala:<br />

•sxvadasxva melodiis<br />

GC<strong>an</strong>awerebi;<br />

•patara joxi.<br />

asaki: 2+<br />

auxseniT bavSvs, ras niSnavs<br />

sityva „diriJori“. moasmenineT<br />

bavSvebs sxvadsxva melodiis<br />

G<strong>an</strong>awerebi, sTxoveT, rigrigobiT<br />

iyvnen diriJorebi, gaakeTon<br />

diriJirebis imitacia<br />

da ahyvnen musikas<br />

joxis gamoyenebiT.<br />

sTxoveT, aRweron<br />

musika.<br />

saWiro masala:<br />

•musikaluri<br />

kompoziciebis<br />

GC<strong>an</strong>aweri;<br />

•Tabaxis furceli;<br />

•f<strong>an</strong>qari <strong>an</strong><br />

flomasteri.<br />

saWiro masala:<br />

•plastmasis patara zomis<br />

gaumWvirvale qilebi<br />

(kremebis, <strong>sabavSvo</strong><br />

sakvebis, patara wvenebis<br />

carieli WurWeli);<br />

•sxvadasxva saxis<br />

burRuleuli;<br />

•Rilebi, patara<br />

gasaRebebi da sxvadasxva<br />

patara zomis nivTebi.<br />

daxaze musika<br />

asaki: 4+<br />

moasmenineT bavSvs romelime musikaluri kompoziciid<strong>an</strong><br />

nawyveti. sTxoveT bavSvs, musikis melodiis<br />

mixedviT gaavlos furclis erTi bolod<strong>an</strong><br />

meoremde xazi f<strong>an</strong>qriT <strong>an</strong> flomasteriT. igive gaimeoreT<br />

ramdenime g<strong>an</strong>sxvavebuli melodiis gamoyenebiT.<br />

SeadareT erTm<strong>an</strong>eTs xazebi, sTxoveT bavSvs, aRweros,<br />

riTi g<strong>an</strong>sxvavdeboda melodiebi erTm<strong>an</strong>eTisg<strong>an</strong>.<br />

gamocnob<strong>an</strong>a<br />

asaki: 4+<br />

or-or plastmasis qilaSi GayareT erTi saxis<br />

masala, magaliTad, or qilaSi — wiwibura, or qilaSi<br />

— gasaRebebi, or qilaSi — plastmasis Rilebi da a.S.<br />

aurieT qilebi da sTxoveT bavSvs, gauxsnelad, qilis<br />

SenjRreviT da xmis mosmeniT, ipovos erTnairi JReradobis<br />

qilebi da wyvilad daawyos.<br />

98


a<br />

samzareulos melodiebi<br />

asaki: 2+<br />

sTxoveT bavSvs, mosinjos da SearGios sasurveli<br />

JReradobis masala, moifiqros da daukras melodia<br />

am „instrumentebis“ gamoyenebiT, moifiqros sityvebi<br />

Tavisi melodiisTvis, daexmareT bavSvs, Seqmnili<br />

melodia warudginos ojaxis sxva wevrebs.<br />

saWiro masala:<br />

sxvadasxva rkinisa da<br />

xis inventari, qvabebi,<br />

Tunuqis qilebi, kovzebi,<br />

romelic gamoscems<br />

saintereso xmas.<br />

afrikuli simRera<br />

asaki: 2+<br />

SegiZliaT bavSvs SesTavazoT afrikuli stilis —<br />

gamoZaxiliT simRera. Tqven mReriT romelime simReris<br />

frazas da Semdeg bavSvebi imeoreben, T<strong>an</strong> ayolebT sxeulis<br />

ritmul moZraobebs, magaliTad, taSiT, fexebis bakuniT.<br />

SeiZleba cekvis elementebis Set<strong>an</strong>ac.<br />

vcekvavT erTad<br />

asaki: 2+<br />

SegiZliaT moasmeninoT bavSvs sxvadasxvagvari stilis<br />

musika — jazi, roki, sxvadasxva qveynis xalxuri<br />

sacekvao musika. sTxoveT, ahyvnen musikas sxeulis<br />

moZraobiT, jer mxolod xelebis, Semdeg ki Tavisa da<br />

fexebis moZraobiT. cekvisas SegiZliaT gamoiyenoT<br />

burTi, sportuli joxebi, lenti, qsovilebi da a.S.<br />

SegiZliaT erTad dadgaT cekvebi da Semdeg warmoudginoT<br />

ojaxis wevrebs.<br />

saWiro masala:<br />

•komfortuli<br />

fexsacmelebi;<br />

•neli da swrafi<br />

musika;<br />

•sasurvelia<br />

sarke.<br />

99


musika da moZraoba<br />

stepi<br />

asaki: 5+<br />

saWiro masala:<br />

•Zveli fexsacmelebi;<br />

•rkinis xurda fuli;<br />

•skoGCi.<br />

sasurvelia, s<strong>an</strong>am cekvas Seud<strong>ge</strong>bodeT, aGvenoT<br />

bavSvs video-G<strong>an</strong>aweri, sadac naGvenebia stepis cekva<br />

(SeiZleba gamoiyenoT nawyveti romelime Zveli filmid<strong>an</strong>,<br />

romelSic msaxiobebi steps cekvaven).<br />

Zvel fexsacmelebs Zirebze daamagreT xurda fuli<br />

skoGis meSveobiT, or adgilas, fexis wverebT<strong>an</strong> da<br />

quslebT<strong>an</strong>. GaurTeT sasurveli musika da waaxaliseT<br />

bavSvebi am fexsacmelebiT Seasrulon stepi, ukeTesi<br />

JReradobisTvis, sasurvelia, myari zedapiris iataki.<br />

baleti<br />

asaki: 3+<br />

saWiro masala:<br />

•cekvis rbili<br />

fexsacmeli <strong>an</strong> sqeli<br />

windebi;<br />

•musika Tqveni sayvareli<br />

baletid<strong>an</strong>.<br />

aGveneT bavSvs nawyveti romelime baletid<strong>an</strong>. xazi<br />

gausviT im ramdenime ZiriTad pozicias, romelsac<br />

iyeneben baletis cekvisas, daiwyeT varjiSi sxeulis<br />

gaWimviT, amis Semdeg GarTeT sasurveli musika da<br />

waaxaliseT bavSvi imoZraos musikaze, Secvalos moZraobebi<br />

melodiis xasiaTis mixedviT, imoZraos improvizirebulad,<br />

SeecadeT moasmeninoT rogorc<br />

neli, mSvidi, aseve swrafi da mxiaruli musika, nu SeusworebT<br />

da nu ukarnaxebT rogor imoZraos, mieciT sa­<br />

Sualeba TviTon moifiqros.<br />

100


a<br />

musikaluri instrumentebis damzadeba<br />

asaki: 3+<br />

marakasi<br />

SemoaxvieT boTls TeTri leikoplastiri, moxateT<br />

gared<strong>an</strong> flomasteriT <strong>an</strong> guaSis saRebaviT. GayareT<br />

boTlSi marcvlebi, daaxureT Tavsaxuri da marakasi<br />

mzad aris.<br />

saWiro masala:<br />

•patara zomis<br />

carieli plastmasis<br />

boTlebi;<br />

•TeTri<br />

leikoplastiri;<br />

•guaSi <strong>an</strong><br />

flomasteri;<br />

•simindis gamxmari<br />

marcvlebi <strong>an</strong> lobio.<br />

daira<br />

moaxatineT bavSvebs qaRaldis TefSebi, erTm<strong>an</strong>eTs<br />

daadeT, Semdeg saxvretelasa da lentebis meSveobiT<br />

gauyareT lentebi da daamagreT z<strong>an</strong>zalakebi.<br />

saWiro masala:<br />

•qaRaldis ori<br />

erTjeradi TefSi;<br />

•saxvretela;<br />

•lenti;<br />

•saRebavi;<br />

•z<strong>an</strong>zalakebi.<br />

101


musika da moZraoba<br />

dasartyami instrumenti<br />

saWiro masala:<br />

•Tunuqis<br />

sxvadasxva zomis<br />

qilebi;<br />

sxvadasxva zomis Tunuqis qilebi mWidrod SekariT<br />

erTi rezinis TokiT. f<strong>an</strong>qars <strong>an</strong> xis joxs SemoaxvieT<br />

boloSi rezini. dasartyami instrumenti mzad aris.<br />

•rezinis Toki, xis<br />

f<strong>an</strong>qari <strong>an</strong> kovzi.<br />

kazo<br />

saWiro masala:<br />

•muyaos patara<br />

cilindri;<br />

•kalkis qaRaldi,<br />

romelsac namcxvrebis<br />

cxobisas iyeneben;<br />

•makrateli, rezini,<br />

funji, saRebavebi.<br />

muyaos cilindri moaxatineT bavSvs sasurveli<br />

naxa tebiT. erT mxares gadaakariT kalkis qaRaldisg<strong>an</strong><br />

gamoWrili wre da mWidrod SemoakariT rezini. xmis<br />

gamosacemad kazos GabereT Ria mxrid<strong>an</strong>.<br />

sacekvao pomponebi<br />

daWeriT lentebi, qaRaldi <strong>an</strong> celofnis parkebi<br />

erT zomaze, SemoaxvieT erT wverSi skoGiT da gauke­<br />

TeT xelis mosakideblebi.<br />

saWiro masala:<br />

•lentebi;<br />

•feradi krepis qaRaldi<br />

<strong>an</strong> celofnis parkebi;<br />

•saizolacio lenti <strong>an</strong><br />

skoGCi.<br />

102


patara mzareulebi<br />

bavSvebs Zali<strong>an</strong> uyvarT mSoblebT<strong>an</strong> erTad samzareuloSi fusfusi.<br />

maTT<strong>an</strong> erTad kerZebis momzadeba SegiZliaT TqvenTvisac saxaliso<br />

aqtivobad aqcioT. garda amisa, skolamdeli asakis bavSvisTvis<br />

kulinariul aqtivobebSi GarTva mniSvnelov<strong>an</strong>ia, radg<strong>an</strong>:<br />

•martivi kerZis momzadebisas bavSvi ara mxolod am kerZis<br />

momzadebis wess swavlobs, aramed ecnoba sxvadasxva saxis<br />

sakvebs da i<strong>ge</strong>bs, ras niSnavs j<strong>an</strong>saRi kveba;<br />

•kulinariuli aqtivobebi bavSvs Tavdajerebulobas, sakuTari<br />

Tavis rwmenas matebs: kerZis momzadebisas bavSvebi Tavs<br />

arTmeven garkveul amoc<strong>an</strong>as, sakuTari wvlili SeaqvT ojaxis<br />

cxovrebaSi, grZnoben, rom mniSvnelov<strong>an</strong>ni ari<strong>an</strong>;<br />

•bavSvT<strong>an</strong> erTad kerZebis momzadebam SeiZleba bevri dro<br />

wagarTvaT, magram Tqveni SvilisTvis es dro SesaZloa<br />

fasdaudebel da cxovrebis saukeTeso mogonebad<br />

darGCes (gaiTvaliswineT, kerZis momzadeba TqvenTvisac<br />

da bavSvisTvisac sasiamovno im SemTxvevaSi iqneba, Tu<br />

yuradRebas ar miaqcevT iatakze dayril fqvils <strong>an</strong> magidaze<br />

daRvril rZes. nu miscemT SeniSvnebs, nu gauwyrebiT, ubralod<br />

aswavleT da isiamovneT masT<strong>an</strong> erTad);<br />

•bavSvebi ufro <strong>ge</strong>mrielad miirTmeven im kerZs, romelsac<br />

TviTon amzadeben. ase rom, kerZebis ingredientebad<br />

SegiZliaT gamoiyenoT iseTi produqti, romelsac bavSvi<br />

saerTod ar Wams;<br />

•kulinaria aris kargi saSualeba, raTa bavSvs g<strong>an</strong>uviTaroT<br />

metyvelebis, maTematikuri, SemoqmedebiTi unarebi;<br />

•sxvadasxva kerZis momzadebisas bavSvi arGCevs, fcqvnis, Wris<br />

produqts, iyenebs saTqvefelas, gasabrtyelebel joxs,<br />

sacers, sawurs, riTac iviTarebs natif motorikas.


patara mzareulebi<br />

kulinariis saSualebiT bavSvs g<strong>an</strong>uviTardeba iseT maTematikuri<br />

unarebi, rogoricaa:<br />

•Tvla;<br />

•<strong>an</strong>gariSi;<br />

•klasifikacia;<br />

•awonva;<br />

•gazomva;<br />

•formebi;<br />

•ferebi;<br />

•problemis gadaWra.<br />

kulinaria xels uwyobs bavSvis iseTi socialur-emociuri unarebis<br />

g<strong>an</strong>viTarebas, rogoricaa:<br />

•pasuxism<strong>ge</strong>blobis<br />

grZnoba;<br />

•sisufTavis dacva;<br />

•T<strong>an</strong>amSromloba;<br />

•gaziareba, sxvisTvis<br />

g<strong>an</strong>awileba;<br />

•maRali<br />

TviTSefaseba.<br />

•da<strong>ge</strong>gmva da<br />

arCGev<strong>an</strong>is gakeTeba;<br />

kulinaria bavSvs aZlevs saSualebas:<br />

•gaecnos sakvebi<br />

produqtebis saxeobebs;<br />

•gaigos, romeli sakvebi aris<br />

j<strong>an</strong>saRi da romeli mavne;<br />

•winaswar g<strong>an</strong>sazRvros<br />

movlenebi;<br />

•GCaataros eqsperimentebi;<br />

•Seityos, rogor izrdeba<br />

is produqti, romelsac<br />

sakvebad viyenebT;<br />

•gaigos, rogor icvleba<br />

produqti Termuli<br />

damuSavebisas;<br />

•Seityos ufro meti<br />

adami<strong>an</strong>is xuTi SegrZnebis<br />

Sesaxeb;<br />

•gaakeTos sensoruli<br />

aRmoGCenebi sakveb<br />

produqtT<strong>an</strong> xeliT SexebiT<br />

(gaarkvios, rom zogierTi<br />

ram aris sveli, sriala,<br />

magari da a.S.);<br />

•gaimdidros leqsikuri<br />

maragi axali sityvebiT;<br />

•g<strong>an</strong>aviTaros SemoqmedebiTi<br />

azrovneba axali receptebis<br />

SeqmniT.<br />

104


a<br />

rCGevebi<br />

pirvel rigSi, moimara<strong>ge</strong>T samzareulos iseTi inventari, romlis<br />

gamoyenebac usafrTxo iqneba bavSvisTvis. usafrTxo d<strong>an</strong>a momrgvalebuli<br />

piriT, plastmasis saxexi, saWreli dafa. aseve SegiZliaT<br />

daamatoT: saSualo zomis saTqvefela, gasabrtyelebeli joxi.<br />

samzareuloSi samuSaod SeukereT sag<strong>an</strong><strong>ge</strong>bo winsafari <strong>an</strong> gamoiyeneT<br />

didi zomis Zveli maisuri, romelsac lamazad gaaformebT<br />

qso vilis aplikaciiT.<br />

mas Semdeg, rac gaamzadebT saWiro inventars,<br />

moaTavseT nebismieri saxis konteiner­<br />

Si. amisaTvis SegiZliaT gamoiyenoT:<br />

•samzareulos magidis ujra;<br />

•plastmasis konteineri, romelsac<br />

Tavsaxuri aqvs;<br />

•saSualo zomis muyaos <strong>an</strong> plastmasis yuTi.<br />

samzareuloSi gamoZebneT iseTi adgili,<br />

sadac SeinaxavT mxolod bavSvisTvis g<strong>an</strong>kuTvnil<br />

samzareulos iaraRebs. gaiTvaliswineT,<br />

rom bavSvma TviTon unda moamzados saWiro<br />

iaraRi, amitom moaTavseT konteineri samzareulos<br />

karadis qveda Taroze ise, rom bavSvi<br />

advilad wvdebodes mas.<br />

martivi receptebi<br />

bostneulis gvirila<br />

asaki: 3+<br />

momzadebis wesi: Tavdapirvelad waaxaliseT bavSvi,<br />

rom garecxos umi bostneuli da kvercxi gamdi nare<br />

wyalSi. Semdeg moaTavsos qvabSi da daasxas imdeni wyali,<br />

rom bostneuli mTli<strong>an</strong>ad daifaros. dadgiT qvabi<br />

cecxlze da moxarSeT. daexmareT bavSvs moxarSuli<br />

bostneulis gaTlaSi da kvercxis gafcqvnaSi. waaxa­<br />

saWiro masala:<br />

•1 cali momcro zomis<br />

moxarSuli Warxali;<br />

•1 cali saSualo zomis<br />

moxarSuli stafilo;<br />

•1 cali vaSli;<br />

•2 kovzi araJ<strong>an</strong>i;<br />

•2 cali moxarSuli<br />

kvercxi;<br />

•marili <strong>ge</strong>movnebiT.<br />

105


patara mzareulebi<br />

liseT bavSvi gaxexos moxarSuli bostneuli da umi,<br />

gaTlili vaSli. SeurieT gaxexil bostneuls araJ<strong>an</strong>i.<br />

moaTavseT miRebuli masa brtyeli TefSis centrSi.<br />

waaxaliseT bavSvi mrgvalad daWras moxarSuli kvercxi<br />

da naWrebi Semouwyos gaxexili bostneuls.<br />

gogona — salaTa<br />

asaki: 3+<br />

saWiro masala:<br />

•salaTis furceli;<br />

•moxarSuli kartofili,<br />

Warxali da stafilo;<br />

•1 Gs/k. zeTi;<br />

•oxraxuSis Rerebi <strong>an</strong><br />

grZlad daWrili kitri;<br />

•gaxexili yveli;<br />

•qiSmiSi;<br />

•marili <strong>ge</strong>movnebiT.<br />

saWiro masala:<br />

•4 cali moxarSuli<br />

kvercxi;<br />

•1 saSualo zomis<br />

moxarSuli stafilo;<br />

•2 kovzi araJ<strong>an</strong>i;<br />

•1 kb. niori;<br />

•wiTeli, yviTeli<br />

da mwv<strong>an</strong>e feris<br />

bulgaruli wiwaka;<br />

•marili<br />

<strong>ge</strong>movnebiT.<br />

momzadebis wesi: salaTis furceli kargad garecxeT<br />

da dawureT. Semdeg moaWeriT Rero (dagWirdebaT<br />

mxolod furclis foTlov<strong>an</strong>i mxare).<br />

gaSlil TefSze moaTavseT salaTis erTi furceli,<br />

rac gogonas qvedabolo iqneba. wvril saxexze gaxexeT<br />

jer moxarSuli kartofili da yveli, xolo Semdeg<br />

stafilo da Warxali. stafilosa<br />

da Warxals moasxiT<br />

zeTi da moayareT marili.<br />

miRebuli masa moaTavseT<br />

salaTis furcelT<strong>an</strong> ise,<br />

rom miiRoT gogonas t<strong>an</strong>i.<br />

gogonas TavisTvis gamoiyeneT<br />

kartofilisa da yvelis<br />

masa. Tmebis magivrad<br />

gaukeTeT oxraxuSis foTlebi<br />

<strong>an</strong> gaxexili stafilo. xelebisa<br />

da fexebisTvis gamoiyeneT oxraxuSis Reroebi<br />

<strong>an</strong> grZlad daWrili kitris naWrebi. piri gaukeTeT<br />

Warxlis naWriT, xolo Tvalebi — qiSmiSiT.<br />

kvercxis navebi<br />

asaki: 3+<br />

momzadebis wesi: waaxaliseT bavSvi garecxos stafilo<br />

da kvercxi da moaTavsos qvabSi mosaxarSad.<br />

daexmareT bavSvs moxarSuli stafilosa da kvercxis<br />

gafcqvnaSi. kvercxi unda gaiWras Suaze. amoacaleT<br />

gulebi da kovziT dasriseT. gaxexeT stafilo da<br />

niori wvril saxexze, daamateT kvercxis dasresili<br />

106


a<br />

gulebi, araJ<strong>an</strong>i, marili da mourieT. miRebuli masiT<br />

gamoteneT moxarSuli kvercxis cilebi. „navebi“ moa­<br />

TavseT TefSebze. axla ialqnebis damzadebis droa! winaswar<br />

garecxil da dawurul bulgarul wiwakas gaacaleT<br />

Tesli da daWeriT samkuTxedis formis naWrebad.<br />

daadgiT TiTo aseTi samkuTxedi TiTo navs ialqnis<br />

msgavsad.<br />

saWiro masala:<br />

•100 gr. gaxexili yveli;<br />

yvelis orcxobilebi<br />

asaki: 3+<br />

•100 gr. fqvili;<br />

•100 gr. karaqi.<br />

momzadebis wesi: SeurieT erTm<strong>an</strong>eTs yvela ingredienti.<br />

mozileT comi. Tu comi sakmarisad rbili ar<br />

aris, SeurieT cota wyali. mozileT comi da gaabrtyeleT<br />

1/2 sm-is sisqeze. gamoWeriT formebi da gamoacxveT,<br />

s<strong>an</strong>am orcxobila oqrosfers ar miiRebs.<br />

zefiris kacunebi<br />

asaki: 2+<br />

momzadebis wesi: moaTavseT zefiri erTm<strong>an</strong>eTis miyolebiT,<br />

daakavSireT erTm<strong>an</strong>eTT<strong>an</strong> GxirebiT.<br />

M&M-is k<strong>an</strong>fetebiT „kacunas“ gaukeTeT Tvalebi,<br />

xolo darGenili GxirebiT — fexebi da xelebi.<br />

saWiro masala:<br />

•3 cali zefiri;<br />

•tkbili GCxirebi;<br />

• M M&M M-is k<strong>an</strong>fetebi.<br />

limonaTis nayini<br />

asaki: 2+<br />

momzadebis wesi: waaxaliseT bavSvi plastmasis<br />

erTjerad WiqaSi Gayaros daWrili feradi marmeladi,<br />

Semdeg limonaTiT gaavsos Wiqa. daexmareT bavSvs,<br />

Wiqas zemod<strong>an</strong> gadaawebos skoGi, romelSic xis joxs<br />

daamagrebT. frTxilad moaTavseT sayinuleSi. gayinvis<br />

Semdeg moaSoreT xis Gxirs skoGi da plastmasis Wiqa.<br />

saWiro masala:<br />

•erTjeradi Wiqa;<br />

•limonaTi;<br />

•xis GCxiri;<br />

•feradi<br />

marmeladi.<br />

107


patara mzareulebi<br />

tkbili yvavilebi<br />

asaki: 3+<br />

saWiro masala:<br />

•200 gr. karaqi;<br />

•200 gr. Saqari;<br />

•500 gr. fqvili;<br />

•1 c. kvercxi;<br />

•feradi mrgvali<br />

karameli (e.w.<br />

sawuwni k<strong>an</strong>feti).<br />

momzadebis wesi: waaxaliseT bavSvi moaTavsos<br />

darbilebuli karaqi da Saqari jamSi da aTqvifos<br />

saTqvefeliT <strong>an</strong> xis kovziT gaTeTrebamde. masas<br />

SeurieT kvercxi da kargad aTqvifeT. Semdeg daumateT<br />

fqvili. unda miiRoT rbili, plastilinis magvari<br />

comi. waaxaliseT bavSvi daabrtyelos comi saku­<br />

Tari TiTis sisqeze da formebis saWreliT gamoWras<br />

yvavilebi. SuaSi TiTiT gaukeTeT naxvreti, oRond<br />

ima ze patara zomis, vidre feradi karamelia. yvavilebi<br />

moaTavseT sacxob dafaze da SedgiT RumelSi. gamoacxveT<br />

daaxloebiT 10 wT., vidre miiRebs oqrosfers.<br />

gamoiReT Rumelid<strong>an</strong> da gaacieT. Semdeg yvavilis gulis<br />

GaRrmavebaSi moaTavseT TiTo feradi karameli<br />

da kvlav SedeT RumelSi 3 wT-iT.<br />

Wreli xili<br />

saWiro masala:<br />

nebismieri saxis,<br />

g<strong>an</strong>sxvavebuli feris,<br />

daaxloebiT erTnairi<br />

zomis xili (mag., vaSli,<br />

msxali, forToxali).<br />

asaki: 5+<br />

momzadebis wesi: waaxaliseT bavSvi daWras xili<br />

mrgvlad. Semdeg fena-fena daawyos erTm<strong>an</strong>eTze piramidis<br />

principiT. mag., vaSli, msxali; vaSli, msxali<br />

ise, rom gamovides xili, romelsac TiTqos feradi<br />

zolebi aqvs.<br />

limonaTi „vitamini“<br />

saWiro masala:<br />

•40 gr. pitnis foTlebi;<br />

•250 ml. civi wyali;<br />

•6<br />

limonis wveni;<br />

asaki: 3+<br />

momzadebis wesi: moaTavseT yvela ingredienti<br />

blenderSi da aurieT. miRebuli masa moaTavseT Wiqeb­<br />

Si da gaacieT macivarSi. pitnis magivrad SegiZliaT<br />

gamoiyenoT reh<strong>an</strong>i <strong>an</strong> oxraxuSi.<br />

108


saxlis gareT<br />

parkSi, mindorSi <strong>an</strong> tyeSi yofnisas myudrod mokalaTdiT, sTxoveT<br />

bavSvebs aixedon caSi da daakvirdnen Rrublebs. waaxaliseT,<br />

rom Rrublebi sxvadasxva formebs miamsgavson, amoicnon fumfula<br />

lekvi, kata, Giti.<br />

bunebaSi yofnisas waaxaliseT bavSvi, rom mousminos sxvadasxva<br />

xmas. sTxoveT, gamoicnos, risi xma esmis, daasaxelos sagnebi, aRweros<br />

isini, warmoidginos, rogori SeiZleba iyos isini.<br />

moimara<strong>ge</strong>T sapnis buStebis gasaSvebi, waiReT parkSi <strong>an</strong> mindorSi<br />

seirnobisas. SeejibreT vin met buSts gauSvebs, erTad daiTvaleT.<br />

waaxaliseT bavSvebi, rom gaekidon buStebs, xeliT Seexon, gaxeTqon.<br />

karg amindSi gamonaxeT dro imisTvis, rom ikiTxoT Ria cis qveS.<br />

gaiseirneT parkSi, mindorSi, tyeSi. waiReT T<strong>an</strong> bavSvis sayvareli<br />

wigni, monaxeT mSvidi adgili da waukiTxeT.<br />

mindorSi <strong>an</strong> tyeSi gaseirnebisas iqonieT T<strong>an</strong> lupa da waaxaliseT<br />

bavSvi, rom daakvirdes yvavilebs, foTlebs, xis qerqs da a.S.


saxlis gareT<br />

tyeSi yofnisas, waaxaliseT bavSvi Seagrovos bunebrivi masalebi<br />

(qvebi, girGebi, Gamocvenili foTlebi, gamxmari totebi) — es yvelaferi<br />

SegiZliaT gamoiyenoT <strong>saxlSi</strong> xelovnebis aqtivobebisTvis.<br />

kargi iqneba, Tu bunebaSi gaseirnebisas T<strong>an</strong> foto-aparats<br />

waiRebT da bavSvs waaxalisebT, rom fotoebi gadaiRos. aswavleT<br />

foto-aparatis moxmareba da sTxoveT gadaiRos is, rac moewoneba<br />

seirnobisas.<br />

aswavleT bavSvs bunebis siyvaruli, misi movlisa da dacvis<br />

mniSvneloba. auxseniT bunebis dacvisTvis saWiro wesebis mniSvneloba<br />

da xSirad SeaxseneT es wesebi (mag., „nagavi unda gadavagdoT<br />

urnaSi“..).<br />

xelovneba Ria cis qveS<br />

bavSvT<strong>an</strong> erTad gaiseirneT Tqveni qalaqis <strong>an</strong> soflis quGebSi,<br />

T<strong>an</strong> waiReT G<strong>an</strong>axatebisTvis furclebi, amave zomis myari muyao<br />

furclebis dasadebad (furclebi muyaoze sarecxis sarWis <strong>an</strong><br />

skrepebis saSualebiT daamagreT) da f<strong>an</strong>qrebi. waaxaliseT bavSvi,<br />

rom im adgilebis G<strong>an</strong>axatebi gaakeTos, romelic gzadagza moewoneba,<br />

mag., saxlebi, ezoebi, lamazi WiSkari, xeebi da a.S.<br />

bunebaSi seirnobis <strong>an</strong> piknikis drosac SegiZliaT<br />

T<strong>an</strong> waiRoT saxatavi furclebi da ubralo f<strong>an</strong>qrebi.<br />

waaxaliseT bavSvebi Seagrovon foTlebi, gamxmari xis<br />

totebi, girGebi, sxvadasxva formis qvebi. waaxaliseT<br />

bunebriv masalas zemod<strong>an</strong> daadon furceli da gadausv<strong>an</strong><br />

f<strong>an</strong>qari faqturis misaRebad <strong>an</strong> dadon furcelze<br />

TiToeuli nivTi da Semoavlon garSemo konturi<br />

ubralo f<strong>an</strong>qriT. <strong>saxlSi</strong> misvlisas SeuZliaT saRebaviT<br />

gaaferadon.<br />

Tovli<strong>an</strong> amindSi, gundaobisa da cigaobis garda,<br />

SegiZliaT mxatvrobiTac dakavdeT. <strong>saxlSi</strong> winaswar<br />

daamzadeT saRebavebi: sxvadasxva feris sakvebi saRebavebi<br />

gaxseniT wyalSi da ferebis mixedviT GaasxiT<br />

110


a<br />

sxvadasxva plastmasis boTlSi. boTlis saxuravebi<br />

winaswar daxvriteT, raTa saRebavi boTlze<br />

moWerisas gadmoisxas. gadiT ezoSi da moZebneT<br />

iseTi adgili, sadac Tovlze nafexurebi<br />

ar iqneba. uTxariT bavSvs, warmoidginos,<br />

rom Tovli didi TeTri furcelia, waaxaliseT<br />

boTlze xelis moWeriT moxatos<br />

„Tovlis furceli“.<br />

maTematika bunebaSi<br />

bunebaSi yofnisas, gamoiyeneT iq arsebuli bunebrivi masalebi<br />

imisTvis, rom bavSvs g<strong>an</strong>uviTaroT maTematikuri unarebi.<br />

SeagroveT sxvadasxva zomis qvebi, foTlebi da daajgufebineT<br />

zomisa da formis mixedviT. sTxoveT, mrgvali kenWebi erTad<br />

daawyos, brtyeli erTad, <strong>an</strong> didi zomis qvebi erTad, patarebi<br />

erTad.<br />

SeagroveT gamxmari xis totebi da waaxaliseT bavSvi Seadaros<br />

zomebis mixedviT da ipovos yvelaze mokle joxi <strong>an</strong> yve laze<br />

grZeli .<br />

111


saxlis gareT<br />

waaxaliseT daiTvalos, ramdeni nabijiT aris daSorebuli xeebi<br />

erTm<strong>an</strong>eTisg<strong>an</strong>.<br />

Tu mdinaresT<strong>an</strong> axlos xarT, T<strong>an</strong> waiReT sxvadasxva zomis<br />

plastmasis boTlebi <strong>an</strong> qilebi. waaxaliseT bavSvi aavsos boTli<br />

wyliT, wyali erTid<strong>an</strong> meore boTlSi <strong>an</strong> qilaSi gadaasxas.<br />

gamoTqvas mosazrebebi, Gaeteva Tu ara wyali mTli<strong>an</strong>ad Tu gadmoiRvreba<br />

da a.S.<br />

TamaSebi piknikze<br />

ezoSi, mindorSi <strong>an</strong> tyeSi TamaSi bavSvebs g<strong>an</strong>sakuTrebiT uyvarT.<br />

am garemoSi maT saSualeba aqvT, rom iyvnen aqtiurebi,<br />

xmauri<strong>an</strong>ebi, ar ifiqron imaze, rom daisvrebi<strong>an</strong>.<br />

bavSvebs Zali<strong>an</strong> uyvarT Ria cis qveS e.w. „roluri TamaSebi“.<br />

ezo <strong>an</strong> mindori saukeTeso adgilia iseTi TamaSebisTvis, rogoricaa:<br />

saxlob<strong>an</strong>a, mSeneblob<strong>an</strong>a, policielob<strong>an</strong>a, mex<strong>an</strong>Zreob<strong>an</strong>a,<br />

g<strong>an</strong>Zis maZieblob<strong>an</strong>a da a.S.<br />

waaxaliseT bavSvi, rom ezoSi T<strong>an</strong>atolebT<strong>an</strong> erTad iTamaSos.<br />

ezoSi yofnisas Tavad wamoiwyeT xolme iseTi TamaSebi, romleb­<br />

Sic d<strong>an</strong>arGeni bavSvebis GarTvas SeZlebT.<br />

ufrTxildi burTs<br />

asaki: 4+<br />

parkSi <strong>an</strong> mindorSi seirnobisas waiReT T<strong>an</strong> burTi<br />

(gaiTvaliswineT, rom dagWirdebaT msubuqi burTi,<br />

romelic moxvedris SemTxvevaSi aravis arafers atkens)<br />

da iTamaSeT TamaSi „ufrTxildi burTs“. TamaSis<br />

mTavari principi SemdegSi mdgomareobs: erT moTama­<br />

Ses aqvs burTi, xolo d<strong>an</strong>arGenebi dg<strong>an</strong><strong>an</strong> mis garSemo.<br />

rodesac burTi<strong>an</strong>i moTamaSe aisvris burTs zeviT, d<strong>an</strong>arGeni<br />

moTamaSeebi garbi<strong>an</strong> rac SeiZleba Sors da rac<br />

SeiZleba swrafad iqamde, vidre „msroleli“ daiZaxebs<br />

„sdeq!“. am brZ<strong>an</strong>ebaze yvela unda gaSeSdes. „msroleli“<br />

ki cdilobs burTi esrolos masT<strong>an</strong> yvelaze axlos<br />

112


a<br />

mdgar moTamaSes, xolo m<strong>an</strong>, Tavis mxriv, burTi unda<br />

aicdinos, oRond ise, rom fexi ar moicvalos Tavisi<br />

adgilid<strong>an</strong>. Tu moTamaSe daiWreba, is gaxdeba<br />

„msroleli“, xolo Tu veravis ver daWris, isev Tvi­<br />

Ton mouwevs meored burTis srola.<br />

„ukuRma damalob<strong>an</strong>a“<br />

asaki: 4+<br />

iTamaSeT „damalob<strong>an</strong>as“ Sebrunebuli vari<strong>an</strong>ti.<br />

erTi bavSvi imaleba, xolo d<strong>an</strong>arGenebi eZeben mas. Tu<br />

romelime moTamaSe ipovis damaluls, isic iqve imaleba.<br />

vinc bolo poulobs damalulebs, TviTon is imaleba,<br />

oRond sxva adgilas da TamaSi Tavid<strong>an</strong> iwyeba.<br />

113


yvelaferi GCems Sesaxeb<br />

skolamdel asakSi bavSvs nel-nela uyalibdeba warmod<strong>ge</strong>na saku­<br />

Tari Tavis Sesaxeb, gamoyofs sakuTar Tvisebebs, SesaZleblobebsa<br />

da survilebs. bavSvi ukve 3 wlis asakid<strong>an</strong> moiazrebs Tavs, rogorc<br />

ufro didi jgufis, magaliTad, ojaxis wevrad. amitom mniSvnelov<strong>an</strong>ia,<br />

mSoblebma da aRmzrdelebma saT<strong>an</strong>ado yuradReba dauTmon bav­<br />

Svis socialur-emociur g<strong>an</strong>viTarebas.<br />

waaxaliseT bavSvi GaerTos axal saojaxo aqtivobebSi, TamaSebsa<br />

Tu eqsperimentebSi. daexmareT da SeaqeT, rodesac daasrulebs ama<br />

Tu im davalebaze muSaobas. SeaqeT ara mxolod dasrulebuli aqtivoba<br />

da Sedegi, aramed iniciativac. mieciT damoukideblad Tama­<br />

Sis saSualeba. yoveldRiuri saqmi<strong>an</strong>obis dros SeecadeT, xSirad<br />

misceT arGev<strong>an</strong>is saSualeba: Tavad airGios wigni, TamaSi, saxatavi<br />

masala da a.S. dausviT iseTi kiTxvebi, romlebic daexmareba ukeT<br />

gaigos sakuTari emociebi da maTi mizezebi, Tavadac esaubreT saku­<br />

Tar emociebze. wignis kiTxvisas erTad imsjeleT personaJebis xasiaTze<br />

da grZnobebze: ra moswonT, ra ar uyvarT, rogorebi ari<strong>an</strong> da<br />

a.S. auxseniT, ratom iqcevi<strong>an</strong> gmirebi amgvarad.<br />

daexmareT bavSvs gaumklavdes Zlier emociebs. bavSvisTvis mniSvnelov<strong>an</strong>ia<br />

dRis g<strong>an</strong>rigi, amitom yoveldRiuri aqtivobebi T<strong>an</strong>mimdevrobiT<br />

SeasruloebineT, xolo cvlilebebis SemTxvevaSi winaswar<br />

moamzadeT bavSvi amisTvis. waaxaliseT bavSvis pozitiuri qceva<br />

ufrosebT<strong>an</strong> da T<strong>an</strong>atolebT<strong>an</strong> mimarTebaSi, aswavleT saTamaSoebis<br />

gaziareba, rigis dacva. mieciT saSualeba T<strong>an</strong>atolebT<strong>an</strong> iTamaSos<br />

iseTi TamaSebi, sadac garkveuli wesebis dacva mouwevs. waaxaliseT<br />

bavSvi, iTamaSos g<strong>an</strong>sxvavebuli sqesis, warmomavlobis da SesaZleblobis<br />

bavSvebT<strong>an</strong>.


a<br />

mSobelma da aRmzrdelma xeli unda Seuwyon bavSvs<br />

emociebis kontrolisa da gamoxatvis swavlis proces­<br />

Si. rodesac skolamdeli asakis bavSvi jiutobs, ar asrulebs<br />

ufrosis Txovnasa da miTiTebebs, TviTnebobs<br />

da Wirveulobs, mniSvnelov<strong>an</strong>ia, saT<strong>an</strong>ado sapasuxo<br />

reaqcia aGvenoT mas. aseT dros unda SeinarGunoT<br />

keTilg<strong>an</strong>wyoba da simSvide. gaxsovdeT, dauSvebelia<br />

bavSvze Zaladoba, raoden gamaRizi<strong>an</strong>ebelic ar unda<br />

iyos misi qceva.<br />

rodesac bavSvi jiutobs, tiris:<br />

•yuradReba gadaat<strong>an</strong>ineT misTvis sayvarel<br />

sag<strong>an</strong>ze <strong>an</strong> saqmi<strong>an</strong>obaze;<br />

•scadeT bavSvis mier moTxovnili nivTis/<br />

saqmi<strong>an</strong>obis GC<strong>an</strong>acvleba da SesTavazeT mas<br />

alternativa;<br />

•mkacri toniT uTxariT, rom mis mier<br />

moTxovnili ram ar SeiZleba da aRar<br />

gaagrZeloT masT<strong>an</strong> kamaTi; SeinarGCuneT<br />

simSvide, zedmetad nurc moeferebiT da nurc<br />

eGCxubebiT bavSvs, magram yuradRebiT iyaviT,<br />

rom bavSvma rame ar daizi<strong>an</strong>os.<br />

•gamoiyeneT iseTi frazebi, romlebic afaseben<br />

bavSvis qcevas da ara Tavad mas, magaliTad,<br />

fraza „es cudi saqcielia“ — nacvlad<br />

frazisa „cudi bavSvi xar“.<br />

mas Semdeg, rac bavSvi damSviddeba, nu gaaxsenebT<br />

mas momxdaris Sesaxeb da nu usayvedurebT. gaagrZeleT<br />

urTierToba Gveulebrivad, ise, TiTqos araferi<br />

momxdara.<br />

SeaqeT da gauRimeT bavSvs, rodesac is misaRebad<br />

iqceva, emorGileba wesebs da ufrosis Txovnas.<br />

115


yvelaferi Cems Sesaxeb<br />

pozitiuri urTierToba ufrosebsa da<br />

bavSvebs Soris<br />

SeuqmeniT bavSvs <strong>saxlSi</strong> daculi da usafrTxo garemo,<br />

sadac mas pativs scemen, usmenen, ar atyueben da<br />

arafris eSinia.<br />

•iyaviT samagaliTo Tqveni<br />

SvilisTvis. gaxsovdeT, is gbaZavT<br />

Tqven da samyaros, g<strong>an</strong>sakuTrebiT<br />

ki ufrosebisas, Tqveni qcevis<br />

saSualebiT aRmoaGCens. iyaviT iseTi<br />

ufrosi, rogoric gsurT, Tqveni<br />

Svili gaxdes, roca gaizrdeba.<br />

•yovelTvis SeinarGuneT simSvide.<br />

GCxubiTa da yviriliT verafers<br />

aswavliT bavSvs, arasdros<br />

upasuxoT impulsurad bavSvis<br />

qcevas, gaxsovdeT, bavSvs sWirdeba<br />

siyvaruli, g<strong>an</strong>sakuTrebiT maSin,<br />

roca amas TiTqos „ar imsaxurebs“.<br />

•bavSvis qceva zogjer Zali<strong>an</strong><br />

gamaRizi<strong>an</strong>ebelia da GCven es<br />

gvabrazebs, magram scadeT Tqveni<br />

emociebis marTva — yvirilis<br />

nacvlad, damSviddiT, Tu saWiroa,<br />

sxva oTaxSic gadiT. mxolod amis<br />

Semdeg mimarTeT bavSvs, esaubreT<br />

xmadabla, magram damaje re beli<br />

toniT.<br />

•dafiqrdiT, ratom iqceva bavSvi<br />

„cudad“. iqneb, mas Tqveni<br />

yuradRebis miqceva unda <strong>an</strong> raRac<br />

awuxebs. ifiqreT „cud qcevaze“ da<br />

daakvirdiT „cudi qcevis“ mizezebs.<br />

yovelTvis ecadeT, aRniSnoT da<br />

yuradReba gaamaxviloT bavSvis karg<br />

saqcielze, xSirad SeaqeT.<br />

•g<strong>an</strong>uviTareT bavSvs sakuTari<br />

SesaZleblobebis rwmena. mieciT<br />

damoukideblad moqmedebisa da<br />

Secdomebis daSvebis saSualeba. nu<br />

gaakeTebT mis nacvlad imas, risi<br />

gakeTebac Tavad SeuZlia, ubralod,<br />

daexmareT da waaxaliseT, rom<br />

TviTon scados. xSirad gaakeTebineT<br />

arGCev<strong>an</strong>i, mieciT saSualeba, iyos<br />

damoukidebeli.<br />

•aGCveneT bavSvs Tqveni upirobo<br />

siyvaruli. yovelTvis da<strong>an</strong>axeT, rom<br />

igi giyvarT iseTi, rogoric aris.<br />

•aRiareT bavSvi, rogorc pirovneba,<br />

moeqeciT pataras ise, rogorc ukve<br />

zrdasruls moeqceodiT.<br />

•iyaviT gulwrfeli bavSvT<strong>an</strong>, nu<br />

moatyuebT, nu SeuqmniT mcdar<br />

molodins, auxseniT movlenebi<br />

misTvis gasa<strong>ge</strong>b enaze.<br />

•daicaviT bavSvi fizikuri da<br />

fsiqologiuri Zaladobisg<strong>an</strong><br />

<strong>saxlSi</strong> da gareT.<br />

116


a<br />

Zaladobaa: bavSvis cema, yuris aweva, Sej<strong>an</strong>jRareba,<br />

Gqmeta, yvirili, muqara, daSineba, damcireba, dacinva<br />

da sxva bavSvebT<strong>an</strong> Sedareba.<br />

Zaladobis Sede<strong>ge</strong>bi:<br />

•fizikuri j<strong>an</strong>mrTelobis problemebi;<br />

•adami<strong>an</strong>ebT<strong>an</strong> urTierTobis<br />

problemebi;<br />

•swavlis problema;<br />

•sakuTari Tavis gamoxatvis problema;<br />

•fsiqikuri j<strong>an</strong>mrTelobis problemebi<br />

(SfoTva, depresia, agresia);<br />

•midrekilebebi mavne GCvevebis mimarT<br />

(narkom<strong>an</strong>ia, alkoholizmi).<br />

rogor moviqceT:<br />

•xeli SeuwyveT, rom iyos<br />

TviTdajerebuli, laRi,<br />

megobruli;<br />

•mousmineT bavSvs, ras<br />

g<strong>an</strong>icdis, risi moT xovni leba<br />

aqvs;<br />

•gaatareT bevri dro<br />

bavSvebT<strong>an</strong> erTad ise, rom es<br />

dro sasiamovno iyos maTTvis;<br />

•daexmareT, rodesac bavSvi<br />

gTxovT;<br />

•gadaWeriT konfliqtebi<br />

araZaladobrivi gziT;<br />

•xSirad uTxariT bavSvs, rom<br />

is Zvirfasia TqvenTvis da<br />

giyvarT, xSirad moefereT da<br />

akoceT;<br />

•mosTxoveT sakuTar Tavs igive,<br />

ris Sesrulebasac Svilebs<br />

sTxovT; SeecadeT, Tavad iyoT<br />

iseTebi, rogorebic gsurT,<br />

rom Tqveni Svilebi iyvnen.<br />

bavSvi damokidebulia Tqvenze, mas mudmivad uwevs ufrosis azris<br />

gaTvaliswineba, gaxsovdeT es da zedmetad nu SezRudavT mis Tavisuflebas.<br />

nu SeecdebiT bavSvis srulyofas, SeecadeT, srulyofili<br />

urTierTobis damyarebas masT<strong>an</strong>.<br />

117


yvelaferi Cems Sesaxeb<br />

„yvelaferi GCems Sesaxeb“<br />

saWiro masala:<br />

•feradi furclebi;<br />

•TeTri furclebi;<br />

•feradi f<strong>an</strong>qrebi <strong>an</strong><br />

flomasterebi;<br />

•saxvretela da feradi<br />

lenti <strong>an</strong> nemsi da Zafi.<br />

asaki: 3+<br />

waaxaliseT bavSvi daxatos cal-calke furclebze<br />

sakuTari Tavi, mSoblebi, ojaxis wevrebi, Tavisi megobrebi,<br />

sayvareli t<strong>an</strong>sacmeli, sayvareli sakvebi, sayvareli<br />

feri, risi keTeba uyvars yvelaze metad, da wereT<br />

bavSvis saxeli. TiToeul naxats gaukeTeT warwera. naxatebi<br />

akinZeT da feradi furclebisg<strong>an</strong> gaukeTeT yda.<br />

gamocnob<strong>an</strong>a<br />

asaki: 3+<br />

GaifiqreT sxeulis romelime nawili da waaxaliseT<br />

bavSvi, rom gamoicnos is. daexmareT aseTi miniSnebebiT:<br />

„me Gavifiqre sxeulis is nawili, romliTac davdivar<br />

da romelzec Geqmas vicvam“, <strong>an</strong> „me Gavifiqre sxeulis<br />

is nawili, romelic mexmareba sunTqvaSi“ da a.S.<br />

aawyve kacuna<br />

asaki: 2+<br />

saWiro masala:<br />

•mozrdili zomis<br />

furceli;<br />

•f<strong>an</strong>qrebi;<br />

•makrateli.<br />

mozrdili zomis furcelze SemoxazeT adami<strong>an</strong>is<br />

sxe ulis konturi. calke gamoWeriT amave zomis sxeulis<br />

nawilebi, romlebsac damalavT oTaxis sxvadasxva<br />

adgilas. waaxaliseT bavSvi moZebnos es nawilebi,<br />

drodadro mi<strong>an</strong>iSneT: Tu miuaxlovdeba, uTxariT<br />

cxe la, Tu daSordeba — civa.<br />

118


a<br />

„mowyenilobis wamali“<br />

asaki: 3+<br />

Tabaxis furcelze TiTo winadadebis saxiT bavSv­<br />

T<strong>an</strong> erTad GamowereT is saqmi<strong>an</strong>obebi, romelTa keTebac<br />

mas Zali<strong>an</strong> uyvars. waaxaliseT bavSvi, rom rac<br />

SeiZleba meti saqmi<strong>an</strong>oba moifiqros. magaliTad:<br />

saWiro masala:<br />

•patara zomis<br />

minis qila<br />

saxuraviT;<br />

•Tabaxis furceli;<br />

•kalami.<br />

•wignis kiTxva;<br />

•saRebaviT xatva;<br />

•foto-albomis<br />

daTvaliereba;<br />

•ezoSi seirnoba;<br />

•namcxvris gamocxoba;<br />

•tkbileulis mirTmeva;<br />

•oTaxis yvavilebis<br />

morwyva;<br />

•TojinebiT TamaSi;<br />

•carciT xatva ezoSi;<br />

•musikis mosmena;<br />

•damalob<strong>an</strong>as TamaSi;<br />

•stumrad wasvla;<br />

•saxlob<strong>an</strong>as TamaSi;<br />

•gasaferadeblis<br />

gaferadeba da a.S.<br />

•multfilmebis yureba;<br />

dakeceT es furclebi<br />

da moaTavseT qilaSi. maSin,<br />

roca Tqvens pataras ugunebod<br />

yofnas SeatyobT, Ses­<br />

TavazeT qilis gaxsna da „mowyenilobis<br />

wamlis“ miReba.<br />

bavSvi amoiRebs qaRalds, Tqven<br />

waukiTxavT aqtivobas da Semdeg erTad<br />

SeecdebiT „mowyenilobis g<strong>an</strong>kurnebas“.<br />

emociebi<br />

asaki: 3+<br />

esaubreT bavSvebs sxvadasxva emociaze, miiReT Sesabamisi<br />

gamometyveleba, gamoiyeneT mimikebi da moZraobebi<br />

emociebze sasaubrod, mag., „roca gaxarebuli<br />

var, viRimebi da xtunva-xtunviT davdivar“, „roca<br />

119


yvelaferi Cems Sesaxeb<br />

mowyenili var, Tavi daxrili maqvs da mxrebGamoyrili<br />

nela davdivar“. moawyveT „emociebis marSi“ mxiaruli,<br />

mowyenili, SeSinebuli, gabrazebuli mimikebis da moZraobebis<br />

imitirebiT <strong>an</strong> SeecadeT miiRoT „suleluri“<br />

saxeebi erTm<strong>an</strong>eTis gasacineblad.<br />

ras ityodi<br />

asaki: 3+<br />

SesTavazeT bavSvs raime saxaliso situacia, mag.:<br />

„warmoidgine, rom xar dedoflis wveulebaze da<br />

Zali<strong>an</strong> bevri namcxvari SeWame, dedofali ki kidev<br />

gTavazobs, ras ityodi“<br />

„warmoidgine, rom stumrad yofnisas, patara spilos<br />

Zali<strong>an</strong> unda Seni gacnoba, ras etyodi“<br />

„quGaSi SemTxveviT daejaxe ni<strong>an</strong>gs, ras etyodi“<br />

bavSvma ki unda moifiqros, ras ityoda aseT SemTxvevaSi.<br />

waaxaliseT bavSvi gamoiyenos zrdilobi<strong>an</strong>i<br />

formebi.<br />

mec maswavle<br />

asaki: 3+<br />

daexmareT bavSvs, moifiqros rame, rac kargad<br />

gamosdis <strong>an</strong> risi keTebac uyvars, rac SeiZleba gaswavloT<br />

Tqven <strong>an</strong> sxva bavSvebs. es SeiZleba iyos raimes<br />

daxatva, daTvla ucxo enaze, Tokebis dawna. Tu bavSvs<br />

uWirs mofiqreba, SegiZliaT aswavloT rame, rasac<br />

SeZ lebs sxva bavSvebs aswavlos.<br />

waaxaliseT bavSvi, gaswavloT rame Tqven, ojaxis<br />

sxva wevrebs <strong>an</strong> megobrebs.baRis SemTxvevaSi — aswavlos<br />

rame mTel jgufs.<br />

120


a<br />

nu dascineb<br />

asaki: 3+<br />

imisaTvis, rom bavSvebma ukeT gaigon, ras grZnobs<br />

adami<strong>an</strong>i, roca mas dascini<strong>an</strong>, GaatareT Semdegi aqtivoba:<br />

sTxoveT bavSvs, winaswar gamoWril qaRaldis<br />

wreebze daaxatos erTi gaxarebuli da erTi gabrazebuli<br />

saxe.<br />

dausviT mas SekiTxvebi da sTxoveT, giGvenoT Sesabamisi<br />

saxe Sesabamis situaciaze:<br />

saWiro masala:<br />

•qaRaldis wreebi;<br />

•f<strong>an</strong>qrebi.<br />

•ras grZnob, roca megobari dabadebis<br />

dReze dagpatiJebs<br />

•ras grZnob, roca dagaswreben<br />

saq<strong>an</strong>elaze dajdomas<br />

•ras grZnob, roca megobarT<strong>an</strong> erTad<br />

aaSeneb lamaz sasaxles<br />

•ras grZnob, roca sxva bavSvebi<br />

dagcini<strong>an</strong> da <strong>ge</strong>ubnebi<strong>an</strong>, rom patara<br />

xar<br />

•moifiqreT erTad, ra SeiZleba<br />

gaakeTo, roca dagcini<strong>an</strong><br />

SeiZleba SesTavazoT gaakeTos Semdegi:<br />

uTxras bavSvs: „gaGerdi, me ar momwons, roca damcini“;<br />

„me vetyvi maswavlebels/mSobels“ <strong>an</strong> uTxras maswavlebels/mSobels.<br />

„sikeTis xe“<br />

asaki: 3+<br />

gaakeTeT „sikeTis xe“ bavSvebT<strong>an</strong> erTad da auxseniT<br />

bavSvebs, rogor unda „ayvavdes“. didi formatisg<strong>an</strong><br />

gamoWeriT xe, miakariT kedelze.<br />

rogor SeiZleba iyo keTili SeekiTxeT bavSvs, ra<br />

SeiZleba gaakeTo, ra uTxra adami<strong>an</strong>ebs, romlebic<br />

mowyenilebi ari<strong>an</strong>, rogor gaaxaro vinme <strong>an</strong> daexmaro<br />

saWiro masala:<br />

•feradi qaRaldebisg<strong>an</strong><br />

gamoWrili yvavilebi;<br />

•didi formatisg<strong>an</strong><br />

gamoWrili „xe“.<br />

121


yvelaferi Cems Sesaxeb<br />

yoveldRe hkiTxeT bavSvs, TviTon rogor daexmarnen<br />

<strong>an</strong> gaaxares vinme <strong>an</strong> rogor daexmaraT maT <strong>an</strong><br />

gaaxara vinmem. dawereT magaliTebi qaRaldis yvavilebze<br />

da miawebeT xes. SegiZliaT sTxovoT bavSvs daxatos<br />

situaciebi <strong>an</strong> gadauRos fotoebi am adami<strong>an</strong>ebs da suraTebi/fotoebi<br />

daawebeT xeze.<br />

ufrosi megobari<br />

asaki 3+<br />

saWiro masala:<br />

•wignebi;<br />

•f<strong>an</strong>qrebi,<br />

flomasterebi;<br />

•comi<br />

da a.S.<br />

sxvadasxva asakis bavSvebs erTad TamaSis dros uvi­<br />

TardebaT sxvadasxva mniSvnelov<strong>an</strong>i socialuri unari:<br />

ufrosebi swavloben, rogor daexmaron patarebs, aswavlon<br />

da iyvnen samagaliToebi, patarebi eGvevi<strong>an</strong><br />

ufros bavSvebT<strong>an</strong> urTierTobas. SemoTavazebuli aqtivobebi<br />

SesaZloa Gaataron ufros da-ZmebT<strong>an</strong>, naTesavebT<strong>an</strong><br />

da megobrebT<strong>an</strong> erTad.<br />

kiTxva: ufrosma bavSvebma SesaZloa waukiTxon umcrosebs<br />

zRaprebi da martivi moTxrobebi.<br />

xatva: ufrosi bavSvebi SeiZleba daexmaron patarebs<br />

figurebis daxatvas, gamoWrasa da gafe radebaSi.<br />

kulinaria: bavSvebs SeuZliaT erTad daamzadon<br />

buterbrodebi <strong>an</strong> gaakeTon sxvadasxva formis namcxvrebi<br />

saWreli formebis meSveobiT.<br />

hkiTxeT ufrosebs, rogori iyo maswavlebloba<br />

hkiTxeT patarebs, ra iswavles kargi iyo Tu ara<br />

ufros bavSvT<strong>an</strong> „muSaoba“<br />

122


a<br />

mogonebebis wigni<br />

asaki 3+<br />

waaxaliseT bavSvi, gaixsenos yvelaze dasamaxsovrebeli<br />

momentebi. daxatos Sesabamisi naxatebi,<br />

Tqven gaukeTeT warwerebi bavSvis karnaxiT, akinZeT da<br />

daamzadeT „mogonebebis wigni“. SeiZleba GaaweboT Sesabamisi<br />

fotoebi <strong>an</strong> mosagonari nivTebi, magaliTad,<br />

cirkis <strong>an</strong> Tojinebis Teatris bileTebi, erTad aRebuli<br />

samgzavro avtobusis bileTi, lenti, Tasma da<br />

a.S. sTxoveT, daaTvalierebinos wigni stumrad mosul<br />

megobrebs, mouyves da gaixsenos movlenebi.<br />

saWiro masala:<br />

•furclebi;<br />

•saxatavi f<strong>an</strong>qrebi;<br />

•stepleri.<br />

„isaubre Senze“<br />

TamaSisTvis dagWirdebaT „saTamaSo dafa“. dafis<br />

dasamzadeblad didi zomis formatze daxateT daaxloebiT<br />

10sm/10sm-ze kvadratebi, TiToeul kvadratSi<br />

GaxateT martivi suraTebi Tqveni bavSvis cxovrebid<strong>an</strong><br />

<strong>an</strong> gaakeTeT warwerebi. magaliTad: baRi, yoveldRiuri<br />

saqmi<strong>an</strong>obebi (dilis tualeti, Gacma, sauzme, sadili,<br />

samxari), urTierToba da-ZmasT<strong>an</strong>, urTierToba megobrebT<strong>an</strong>,<br />

sxvadasxva unari da a.S.<br />

daafineT iatakze winaswar gamzadebuli „saTamaSo<br />

dafa“ da sTxoveT bavSvs, dafaze gadaagdos kamaTeli.<br />

imis mixedviT, Tu romel ujredSi moxvdeba kamaTeli,<br />

bavSvma unda Tqvas raime kargi sakuTar Tavze. mag., Tu<br />

kamaTeli „baRis“ ujredSi Gavarda, bavSvma unda gaixsenos,<br />

ra gamosdis <strong>baRSi</strong> kargad, Tu „megobrebis“<br />

ujredSi, gaixsenos, riTi gaaxara megobari, Tu „dilis<br />

tualetSi“ — rogor gaixexa damoukideblad kbilebi<br />

da a.S. Tu bavSvma daimorcxva, arafris Tqma ar unda,<br />

maSin jeri Tqvenze gadmova da Tqven gaixsenebT, riTi<br />

gamoiGina m<strong>an</strong> Tavi dadebiTad am konkrertul sfero­<br />

Si. am TamaSiT bavSvi iswavlis sakuTari Tavis dadebi­<br />

Ti mxareebis d<strong>an</strong>axvas.<br />

saWiro masala:<br />

•didi zomis formati;<br />

•f<strong>an</strong>qrebi;<br />

•kamaTeli, saSualo<br />

zomis kubura <strong>an</strong> mcire<br />

zomis burTi.<br />

123


„viTom-viTom“<br />

dramatuli TamaSebi exmareba bavSvebs socialuri rolebisa da<br />

wesebis ga<strong>ge</strong>basa da gamoyenebaSi, aviTarebs sametyvelo, problemis<br />

gadaWrisa da SemoqmedebiTi azrovnebis unarebs.<br />

roluri TamaSi da g<strong>an</strong>viTareba<br />

daaxloebiT 12-15 Tvis asakid<strong>an</strong> bavSvebi iwyeben ufrosebis qcevis<br />

imitacias, Tavdapirvelad martivi moZraobebis, rogoricaa:<br />

wylis Wiqid<strong>an</strong> daleva, telefonze saubris imitacia <strong>an</strong> Tojinis „Wmeva“.<br />

sami wlid<strong>an</strong> roluri TamaSi ufro x<strong>an</strong>grZlivi da rTuli xdeba,<br />

sadili axla ukve aris sufris gawyoba, momzadeba, Wama da xelebis<br />

dab<strong>an</strong>a, bavSvebi esaubrebi<strong>an</strong> Tojinas da a.S. momdevno wlebSi TamaSi<br />

kidev ufro rTuldeba, bavSvebi inawileben da iTavseben ramdenime<br />

rols, gaiTamaSeben televizorSi n<strong>an</strong>ax <strong>an</strong> zRaprebSi mosmenil scenebs.<br />

siuJetebi SeiZleba iyos Zali<strong>an</strong> detaluri da savse saocari<br />

f<strong>an</strong>taziebiT.<br />

rogor wavaxalisoT<br />

imisaTvis, rom bavSvi waaxalisoT romelime roluri TamaSisaTvis,<br />

iqneba es mex<strong>an</strong>Zreoba, eqimob<strong>an</strong>a Tu sxva, kargi iqneba, Tu jer<br />

waukiT xavT da daaTvalierebinebT suraTebi<strong>an</strong> wigns amave Temaze,<br />

stumrad waxvalT da naxavT Sesabamis garemos Tu situacias, auxsniT<br />

axali sityvebis mniSvnelobas, Semdeg erTad moifiqrebT da<br />

moimara<strong>ge</strong>bT masalas, nivTebs, romelic SeiZleba gamogad<strong>ge</strong>T am<br />

TamaSisas da mxolod amis Semdeg Seud<strong>ge</strong>biT TamaSs.


a<br />

oTaxis mowyoba<br />

sasurvelia, bavSvs <strong>saxlSi</strong> hqondes kuTxe, romelsac dramatuli<br />

TamaSebisTvis gamoiyenebs. am kuTxeSi unda id<strong>ge</strong>s patara<br />

magida skamebiT, muyaos Zvel yuTebSi SeiZleba moaTavsoT sa­<br />

TamaSoebi Tematurad: erTSi — kuburebi da patara zomis figurebi,<br />

meoreSi — qsovilebi da saTamaSo t<strong>an</strong>sacmeli, mesameSi<br />

— saTamaSo WurWeli da saWmeli da a.S. es Tqvenc da bavSvsac<br />

gagiadvilebT oTaxis mowesri<strong>ge</strong>bas. sasurvelia, rom kuTxeSi<br />

iyos saTamaSo avejic, samzareulos gazqura, m<strong>an</strong>q<strong>an</strong>a, Tojinis<br />

saxli da a.S., romelic TviTonac SegiZliaT daumzadoT xis <strong>an</strong><br />

muyaos gamoyenebiT.<br />

ra dagWirdebaT:<br />

Zveli da meoradi moxmarebis qsovilebi, t<strong>an</strong>sacmeli, fexsacmeli,<br />

G<strong>an</strong>Tebi, qudebi, Zveli samkauli da mzis saTvaleebi,<br />

Zveli telefoni, saaTi, Jurnalebi, WurWeli, konteinerebi,<br />

naWris xelsaxocebi, xelovnuri yvavilebi, yvela zomis rbili<br />

cxovelebi da Tojinebi, konvertebi da Ria baraTebi, Zveli bileTebi<br />

da meniuebi, ucxouri monetebi, fotoebi da plakatebi,<br />

saweri furclebi da pastebi.<br />

125


„viTom-viTom“<br />

Tojinebi<br />

Tojinebi SeiZleba damzaddes sxvadasxva masalisg<strong>an</strong>: qa­<br />

Raldis parkebiT, xis kovzebiT, windebiT, xelTaTm<strong>an</strong>ebiT, muyaoTi<br />

<strong>an</strong> papie-maSes teqnologiiT. didi yuTi masSi gamoWrili<br />

f<strong>an</strong>jriT Seasrulebs Teatris rols. Tavid<strong>an</strong> Tqven GaatareT<br />

„Tojinebis Teatris“ warmod<strong>ge</strong>na, Semdeg bavSvs sTxoveT daxmareba,<br />

gaaxmov<strong>an</strong>os da aTamaSos erT-erTi personaJi, mieciT<br />

saSualeba TviTon moifiqros da g<strong>an</strong>aviTaros moqmedeba, moigonos<br />

axali personaJebi da istoriebi, daexmareT G<strong>an</strong>afiqris<br />

g<strong>an</strong>xorcielebaSi. moiwvieT ojaxis wevrebi da megobrebi<br />

speqtaklebze.<br />

aseve SegiZliaT Tqven TviTon SeukeroT bavSvs Tojina<br />

„ojaxob<strong>an</strong>as“ saTamaSod.<br />

gadacma<br />

bavSvebs moswonT Tqveni Zveli t<strong>an</strong>sacmlis gadacma.<br />

moimara<strong>ge</strong>T Zveli, saintereso da saxasiaTo t<strong>an</strong>sacmeli da<br />

aqsesuarebi: Zveli saRamos kabebi, qudebi, G<strong>an</strong>Ta da fexsacmeli,<br />

samkauli. SegiZliaT daamzadoT qudebi nayinis mrgvali<br />

konteinerebisg<strong>an</strong>, mosasxamebi — naWrebisg<strong>an</strong> da a.S. gamoiyeneT<br />

Zveli Gemod<strong>an</strong>i t<strong>an</strong>sacmlis Ses<strong>an</strong>axad. sTxoveT bavSvs, gaiTamaSoT<br />

raime scena kinofilmid<strong>an</strong> <strong>an</strong> zRaprid<strong>an</strong>, Seasrulos<br />

sakoncerto nomeri, cekva <strong>an</strong> simRera. dapatiJeT ojaxis sxva<br />

wevrebi <strong>an</strong> megobrebi, oTaxis erTi kuTxe gamoiyeneT patara<br />

scenis mosawyobad, win daudgiT skamebi<br />

mayureble bisTvis. gaaformeT gamosvla<br />

musikiT.<br />

yuradReba miaqcieT, rom grZeli t<strong>an</strong>sacmelis<br />

tarebisas bavSvebi ar waiqcnen.<br />

126


a<br />

saxli, gamoqvabuli, karavi<br />

or skamze <strong>an</strong> magidaze didi qsovilis gadafarebiT miiRebT<br />

patara sivrces, romelsac TamaSis dros bavSvi gamoiyenebs<br />

Temis mixedviT, moawyobs saxliviT da „miiRebs stumrebs“,<br />

„mogzaurobisas“ a<strong>an</strong>Tebs f<strong>an</strong>ars da miirTmevs sagzals, <strong>an</strong> moawyobs<br />

saTamaSo cxovelebis saxlebs.<br />

muyaos yuTebi<br />

muyaos didi yuTebisg<strong>an</strong> SeiZleba<br />

damzaddes didi zomis sxvadasxva<br />

maketi, romelSic bavSvi SeZlebs<br />

SeZvres da g<strong>an</strong>sakuTrebuli xalisiT<br />

iTamaSos. mag.: saxli, m<strong>an</strong>q<strong>an</strong>a, TviTmfrinavi,<br />

raketa, sasaxle <strong>an</strong> cixesimagre,<br />

aseve bavSvis zomis aveji,<br />

samzareulos gazqura, tumbo, karada<br />

da uamravi sxva ram. ubralod daaxateT<br />

<strong>an</strong> gamoWeriT ramdenime nawili:<br />

f<strong>an</strong>jrebi, karebi. ufrosi bavSvebi<br />

ufro metad gaaformeben Sesabamisi<br />

naxatebiTa da aplikaciiT.<br />

saswori<br />

roluri TamaSisaTvis dagWirdebaT saswori, romlis meSveobiTac<br />

bavSvebi awoni<strong>an</strong> sxvadasxva sag<strong>an</strong>s.<br />

salaro<br />

bavSvebs Zali<strong>an</strong> uyvarT saTamaSo salaro-aparatiT TamaSi,<br />

romelic aseve SegiZliaT martivad daamzadoT muyaos yuTebis<br />

gamoyenebiT. muyaos yuTSi kidev damatebiT patara zomis Tav­<br />

Ria yuTiT gaakeTeT fulis Gasadebi ujra, daumagreT Tokis<br />

<strong>an</strong> muyaos gamosaRebi. cifrebi daaxateT <strong>an</strong> daawebeT zemod<strong>an</strong>.<br />

SegiZliaT daamagroT kalkulatori. gauferadeT <strong>an</strong> daawebeT<br />

ekr<strong>an</strong>i. qviTrebisaTvis Tabaxis furclebi daWeriT viwro<br />

zolebad, gadaawebeT erTm<strong>an</strong>eTs, daaxvieT patara rulonad da<br />

daamagreT yuTze.<br />

127


„viTom-viTom“<br />

vaxSami stumrebisaTvis<br />

asaki: 18 Tve +<br />

saWiro resursi:<br />

•GCais Wiqebi da<br />

kovzebi;<br />

•Tojina <strong>an</strong> rbili<br />

saTamaSo cxoveli.<br />

gamarTeT „Gais saRamo“ Tojinebisa da sxva saTamaSo<br />

cxovelebisTvis. dausxiT Gai saTamaSo daTunias<br />

da „viTom-viTom“ daalevineT. waaxaliseT bavSvi gaimeoros<br />

Tqveni qceva, sTxoveT, Tqven dagisxaT Gai, ise<br />

moiqeciT, viTom wyali cxelia da suli SeubereT gasacieblad.<br />

asakis matebasT<strong>an</strong> erTad SegiZliaT gaarTuloT<br />

TamaSi ramdenime moqmedebis damatebiT: Saqris<br />

Gayra, moreva, daleva, Wiqis garecxva. waaxaliseT<br />

bavSvi gamoiGinos iniciativa da miyeviT mis arGeul<br />

moqmedebebs.<br />

„maRaziob<strong>an</strong>a“<br />

saWiro masala:<br />

•qoTnebi;<br />

•xelovnuri yvavilebi;<br />

•qaRaldi;<br />

•plakatebi;<br />

•bavSvis zomis niGCabi,<br />

forcxi, sarwyavi;<br />

•Zveli Jurnalebi;<br />

•sxvadasxva marcvleuli;<br />

•qviSa.<br />

bavSvebs Zali<strong>an</strong> uyvarT „maRaziob<strong>an</strong>as“ TamaSi. am<br />

dros isini baZaven ufrosebs, avlenen TavinT codnasa<br />

da gamocdilebas da iviTareben metyvelebis, maTematikis<br />

da socialur unarebs. Tematurad am TamaSis<br />

bevri variaciaa SesaZlebeli, mag.: sursaTis, yvavilebis,<br />

t<strong>an</strong>sacmlis dafexsacmlis, sak<strong>an</strong>celario <strong>an</strong> saTamaSoebis<br />

„maRaziob<strong>an</strong>a“.<br />

yvavilebis maRazia<br />

asaki: 3+<br />

daamzadeT yvavilebi feradi qaRaldebis <strong>an</strong> sxva<br />

masalisag<strong>an</strong>, gaakeTeT qaRaldis patara paketebi<br />

da daawebeT Jurnalebid<strong>an</strong> amoWrili <strong>an</strong> daxatuli<br />

128


a<br />

yvavilebi, GayareT maTSi sxvadasxva<br />

marcvleuli. moimara<strong>ge</strong>T sxvadasxva<br />

zomis plastmasis qilebi, qviSa,<br />

daamzadeT qaRaldis fuli, moawyveT<br />

oTaxis erTi kuTxe yvavilebis maRaziasaviT,<br />

gaakariT kedleze bavSvis<br />

daxatuli yvavilebis plakatebi.<br />

„viTom-viTom“ midiT maRaziaSi<br />

da sTxoveT „gamyidvels“ (bavSvs), SegirGioT<br />

Taiguli <strong>an</strong> qoTnis yvavili<br />

saGuqrad, hkiTxeT, ra Rirs, „gadauxadeT<br />

fuli“ da Semdeg SeicvaleT<br />

rolebi. waaxaliseT bavSvi daiTvalos<br />

yvavilebi da fuli.<br />

bazarSi<br />

asaki: 2+<br />

daexmareT bavSvs „bazris“ erTi daxlis mowyoba­<br />

Si, gaawyveT Sesabamisad winaswar momara<strong>ge</strong>buli da<br />

damzadebuli masaliT, daawereT da daamagreT fasebi<br />

muyaoze, SeiZleba winaswar daamzadoT „sayidlebis<br />

sia“ vizualuri miniSnebebiT. gainawileT rolebi da<br />

„SeiZineT“ daxlT<strong>an</strong> saWiro produqti. ufrosi bavSvebi<br />

waaxaliseT awonon saWiro raodenobis xili <strong>an</strong><br />

gaakeTon imitacia.<br />

saWiro masala:<br />

•kalaTebi da muyaos<br />

yuTebi (mag.,<br />

fexsacmlis yuTi);<br />

•saTamaSo <strong>an</strong> namdvili<br />

xili da bostneuli;<br />

•furclebi da f<strong>an</strong>qrebi;<br />

•muyao, mSrali webo,<br />

makrateli;<br />

•raime<br />

saxis saswori.<br />

129


„viTom-viTom“<br />

kafe<br />

asaki: 3+<br />

saWiro masala:<br />

•magida da skamebi;<br />

•saTamaSo WurWeli,<br />

saTamaSo saWmelebi;<br />

•magidis<br />

gadasafarebeli;<br />

•menius furclebi,<br />

bloknoti da pasta;<br />

•patara namcxvrebi;<br />

kafeSi stumrobisas, sTxoveT bavSvs daakvirdes garemos<br />

da momsaxure personalis qcevas. moimara<strong>ge</strong>T<br />

saWiro nivTebi da daexmareT bavSvs <strong>saxlSi</strong> „kafes“<br />

mowyobaSi. daamzadeT meniu naxatebiT da nawerebiT,<br />

gainawileT rolebi, iyaviT jer „ofici<strong>an</strong>ti“, Semdeg<br />

ki „stumari“, SesTavazeT meniu, SeukveTeT da moamzadeT<br />

sxvadasxva „kerZi“ sxvadaxva masalisg<strong>an</strong>, daWrili<br />

<strong>an</strong> dakuwuli feradi qaRaldiT, aplikaciiT, qsovilebiT<br />

da a.S.<br />

•winsafrebi da<br />

Tavsafrebi;<br />

•qaRaldis xelsaxocebi,<br />

patara dafa da carci.<br />

130


a<br />

fosta<br />

asaki: 3+<br />

fostis mosawyobad dagWirdebaT patara saweri<br />

magida. auxseniT bavSvebs, rom adre adami<strong>an</strong>ebi erTm<strong>an</strong>eTs<br />

werilebs werdnen, Semdeg werilebi telefonma da<br />

internetma Ga<strong>an</strong>acvla, magram zogjer axlac ugzavni<strong>an</strong><br />

erTm<strong>an</strong>eTs Ria baraTebsa da am<strong>an</strong>aTebs. muyaos yuTisg<strong>an</strong><br />

gaakeTeT „safosto yuTi“, daamzadeT konvertebi,<br />

markebi da Ria baraTebi. gainawileT rolebi, SeiZineT<br />

konvertebi, Ria baraTebi da safosto markebi, „gaagzavneT“<br />

am<strong>an</strong>aTebi da werilebi.<br />

saxelosno<br />

saWiro masala:<br />

•patara magida;<br />

•sxvadasxva zomisa<br />

da feris qaRaldi,<br />

feradi f<strong>an</strong>qrebi da<br />

kalmebi;<br />

•mSrali webo, muyaos<br />

yuTi, Toki.<br />

asaki: 3+<br />

xelos<strong>an</strong>T<strong>an</strong> stumrobisas T<strong>an</strong> waiyv<strong>an</strong>eT bavSvic, er­<br />

Tad daaTvaliereT, ra xelsawyoebs iyenebs da rogor<br />

muSaobs TerZi, durgali, eleqtrikosi, mesaaTe da<br />

a.S. moifiqreT, ra masalis gamoyeneba dagWirdebaT<br />

„saxelosnos“ mosawyobad <strong>saxlSi</strong>. SegiZliaT gamoiyenoT<br />

saTamaSo xelsawyoebi <strong>an</strong> gamoWraT muyaosg<strong>an</strong>:<br />

xerxi, GaquGi da a.S. „viTom-viTom“ miit<strong>an</strong>eT<br />

„saxelosnoSi“ SesakeTebeli nivTi — saaTi, telefoni,<br />

Zveli fexsacmeli <strong>an</strong> raime sxva nivTi, sTxoveT bavSvs,<br />

„SegikeToT“ nivTi, uTxariT, ra aqvs gafuWebuli,<br />

hkiTxeT, ratom gafuWda da ramden x<strong>an</strong>Si iqneba mzad.<br />

Semdeg SecvaleT rolebi.<br />

saWiro masala:<br />

•saTamaSo samuSao<br />

iaraRebi;<br />

•muyao, webo, makrateli;<br />

•Zveli nivTebi.<br />

mogzauroba<br />

asaki: 3+<br />

uTxariT pataras, rom apirebT, „viTom-viTom“<br />

waxvideT samogzaurod, aGveneT raime ruka da hkiTxeT,<br />

misi azriT, ra daWirdebaT am „mogzaurobaSi“.<br />

moimara<strong>ge</strong>T zurgG<strong>an</strong>TaSi sasurveli nivTebi, t<strong>an</strong>sacmeli,<br />

qsovilebi, saTamaSo WurWeli da saWmeli, binokli<br />

da f<strong>an</strong>ari. gaemarTeT “mogzaurobaSi“, SegiZliaT<br />

ramdenjerme „gamoicvaloT“ „tr<strong>an</strong>sporti“ — ori<br />

erTm<strong>an</strong>eTis gverdze dadgmuli skami <strong>an</strong> didi muyaos<br />

saWiro masala:<br />

•zurgGC<strong>an</strong>Ta;<br />

•saTamaSo binokli;<br />

•didi qsovilebi,<br />

kalaTebi, ruka.<br />

131


„viTom-viTom“<br />

yuTi SeiZleba x<strong>an</strong> navi iyos, x<strong>an</strong> m<strong>an</strong>q<strong>an</strong>a, matarebeli<br />

<strong>an</strong> TviTmfrinavi. aRwereT sxvadasxva peizaJi,<br />

romelsac „xedavT“, waaxaliseT bavSvebi mogiyvnen,<br />

TviTon ras xedaven, moifiqreT da g<strong>an</strong>aviTareT<br />

siuJeti, aZveriT „maRal mTebze“, gaWimeT Toki<br />

da „gadadiT mdinareze“, „gadacureT tba“. „SexvdiT“<br />

cxovelebs da adami<strong>an</strong>ebs, „gaSaleT karavi“,<br />

„isadileT“ da gaaTeneT Rame „koconT<strong>an</strong>“.<br />

Tu ezoSi TamaSobT, gamoiyeneT bunebrivi<br />

resursebi — joxebi, qvebi, foTlebi, niJarebi<br />

da sxv. Semdeg jerze waaxaliseT bavSvi, TviTon<br />

wagiyv<strong>an</strong>oT „samogzaurod“ da daexmareT Tavad<br />

waruZRves TamaSs.<br />

amindis prognozi<br />

asaki: 5+<br />

saWiro masala:<br />

•didi zomis msoflio<br />

ruka;<br />

•saGCvenebeli joxi;<br />

•furceli, f<strong>an</strong>qari <strong>an</strong><br />

flomasteri;<br />

•video - <strong>an</strong> foto -kamera<br />

<strong>an</strong> mobiluri telefoni,<br />

videos GCaweris<br />

funqciiT.<br />

aGveneT bavSvs amindis prognozis siuJeti dilis <strong>an</strong><br />

saRamos gadacemebSi, erTad daamzadeT da daxateT<br />

savaraudo erTkviri<strong>an</strong>i prognozi, waaxaliseT saGvenebeli<br />

joxiT aGvenos rukaze adgilebi da moyves,<br />

rogori amindi iqneba: Tbili, civi, mzi<strong>an</strong>i, Tovli<strong>an</strong>i,<br />

qari<strong>an</strong>i Tu wvimi<strong>an</strong>i, aGvenos damzadebuli plakati.<br />

bavSvebi meti enTuziazmiT iTamaSeben, Tu saboloo<br />

vari<strong>an</strong>ts gadaiRebT videoze da aGvenebT siuJets.<br />

TamaSebi patara saTamaSoebiT<br />

qviSa da wyali<br />

asaki: 18 Tve +<br />

farTo taSti gaavseT qviSiT da daasveleT. gaakeTeT<br />

„borcvebi“, „gamoqvabulebi“, „gzebi“ da „tborebi“.<br />

gamoiyeneT patara tr<strong>an</strong>sporti da atareT gzebze. waaxaliseT<br />

bavSvi gaimeoros moqmedebebi, SeTxzeT raime<br />

istoria am „mogzaurobaze“, gaaxmov<strong>an</strong>eT moZraoba da<br />

rigrigobiT moyeviT.<br />

132


a<br />

saWiro masala:<br />

•specialuri saTavso <strong>an</strong><br />

farTo taSti;<br />

•qviSa, wyali;<br />

•patara zomis saTamaSo<br />

tr<strong>an</strong>sporti da<br />

adami<strong>an</strong>ebi.<br />

tyeSi<br />

asaki: 18 Tve +<br />

bunebrivi masalebis — totebis, foTlebis, qvebis<br />

gamoyenebiT muyaos yuTSi moawyveT „tye“. saTamaSo<br />

cxo velebs gaukeTeT saxlebi, waikiTxeT <strong>an</strong> moyeviT<br />

raime moTxroba <strong>an</strong> zRapari tyis cxovelebis monawileobiT<br />

(mag., r. kiplingis zRaprebi, a.S. milnis „vini<br />

puhis“ romelime Tavi <strong>an</strong> sxv.), gaiTamaSeT wakiTxuli<br />

siuJeti saTamaSo cxovelebis figurebiT. waaxaliseT<br />

bavSvi moifiqros da gaiTamaSos axali siuJetebi.<br />

saWiro masala:<br />

•patara zomis saTamaSo<br />

cxovelebis figurebi;<br />

•didi muyaos yuTi;<br />

•bunebrivi<br />

masalebi.<br />

133


dResaswaulebi<br />

dResaswaulebi bavSvebis umravlesobas g<strong>an</strong>sakuTrebulad uyvars.<br />

amitom, mniSvnelov<strong>an</strong>ia, rom TiToeuli maTg<strong>an</strong>isTvis Sesabamisad<br />

moemzadoT: SearGioT da moamzadoT sadResaswaulo kerZebi, gaaformoT<br />

saxli, dapatiJoT ojaxis da bavSvis megobrebi da, rac mTavaria,<br />

am yvelaferSi monawileoba miaRebinoT bavSvs! kargi iqneba,<br />

Tu <strong>sabavSvo</strong> wveulebebs ise, yovelgvari mizezis gareSec moawyobT.<br />

dapatiJeT bavSvis megobrebi da erTad gaatareT dro xalisi<strong>an</strong>ad da<br />

sainteresod. gadaafareT lamazi sufra, gabereT bevri buSti, gaaformeT<br />

saxli sadResaswaulod. aseTi wveulebebiT Tqven bavSvis socialur-emociuri<br />

unarebis g<strong>an</strong>viTarebas SeuwyobT xels. bav SvT<strong>an</strong><br />

erTad moamzadeT gasamaspinZlebeli kerZebi, erTad moifiqreT<br />

gasarTobi TamaSebi. waaxaliseT bavSvis iniciativa, mieciT mas sa­<br />

Sualeba, rom Tavad miiRos gadawyvetilebebi menius <strong>an</strong> TamaSebis<br />

SerGevaSi .<br />

mxiaruli mejlisi<br />

asaki: 2+<br />

da<strong>ge</strong>gmeT mxiaruli mejlisi da dapatiJeT bavSvis megobrebi. bi­<br />

Webi princebi iqnebi<strong>an</strong>, xolo gogonebi — princesebi. feradi qa­<br />

Raldisg<strong>an</strong> winaswar daamzadeT gvirgvinebi. gaaformeT mZivebiT,<br />

biserebiT <strong>an</strong> RilebiT. <strong>saxlSi</strong> Semosul stumrebs daadgiT Tavze<br />

„gvirgvinebi“. GarTeT musika da waaxaliseT bavSvebi icekvon, Tavad<br />

moifiqron ileTebi, dadg<strong>an</strong> sacekvao nomrebi.


a<br />

stumrad „junglebSi“<br />

asaki: 4+<br />

gaaformeT saxli: moawyveT <strong>saxlSi</strong> namdvili „junglebi“.<br />

dagWirdebaT sxvadasxva zomis Tokebi, romlebsac<br />

li<strong>an</strong>ebis msgavsad gaabamT kedlebze, karadebze, Taroebze,<br />

WaRze. Tu gaqvT, SegiZliaT mwv<strong>an</strong>e qsovili <strong>an</strong> saqsovi Zafi<br />

gamoiyenoT da Tokebs SemoaxvioT. aseve daamagreT kedlebze<br />

mwv<strong>an</strong>e da lurji buStebi.<br />

magidaze narinjisferi <strong>an</strong> yavisferi qsovili gadaafareT,<br />

xolo Wiqebs mwv<strong>an</strong>e xelsaxocebi SemoaxvieT.<br />

mosawvevi baraTebi: gaugzavneT stumrebs cxovelebis<br />

formis mosawvevi baraTebi. waaxaliseT bavSvi daxatos<br />

lomebi, vefxvebi, zebrebi, maimunebi, Jirafebi da a.S. (SegiZliaT<br />

meti TvalsaGinoebisTvis aGvenoT am cxovelebis<br />

fotoebi <strong>an</strong> ilustrirebuli wignebi). Semdeg daexmareT<br />

naxatis gamoWraSi da daawebeT ferad furcelze. gaukeTeT<br />

warwera: „<strong>ge</strong>patiJebi mxiarul junglebSi“ <strong>an</strong> „<strong>ge</strong>li wveulebaze<br />

junglebSi“.<br />

samaxsovro saCGuqrebi: daaxvedreT stumrebs samaxsovro<br />

suvenirebi. SegiZliaT SeiZinoT stikerebi junglebis<br />

cxovelebis gamosaxulebiT, aseve moimaragoT junglebis<br />

cxovelebis gasaferadeblebi da f<strong>an</strong>qrebi da wveulebaze<br />

gaaferadebinoT yvela bavSvs erTad.<br />

135


dResaswaulebi<br />

mosul stumrebs winaswar damzadebuli niRbebi<br />

dauri<strong>ge</strong>T. niRbebi SegiZliaT feradi qaRaldisg<strong>an</strong> <strong>an</strong> qa­<br />

Raldis erTjeradi TefSebisg<strong>an</strong> daamzadoT. gamoWeriT<br />

Tvalebisa da piris adgili da Sesabamis ferebSi moxateT<br />

<strong>an</strong> gaaformeT aplikaciiT. Tu gaqvT saxis mosaxati saRebavi,<br />

SegiZliaT daaxatoT cxviri da ulvaSebi.<br />

TamaSebi „junglebSi“:<br />

•bavSvT<strong>an</strong> erTad winaswar gadaarGCieT<br />

Zveli Jurnal-gazeTebi. gamoWeriT<br />

junglebis cxovelebis fotoebi<br />

<strong>an</strong> suraTebi. daawebeT T<strong>an</strong>abari<br />

zomis oTxkuTxed qaraldebze da<br />

daamzadeT baraTebi;<br />

•stumrebis mosvlamde oTaxis<br />

sxvadasxva adgilas damaleT<br />

gaufcqvneli miwis Txili, Txili<br />

<strong>an</strong> sxva nugbari. stumrebi rom<br />

Seikribebi<strong>an</strong>, gamoucxadeT yvelas,<br />

rom axla isini „didi spiloebi“<br />

ari<strong>an</strong> da „sakvebis“ saZebnelad unda<br />

wavidnen. dauri<strong>ge</strong>T erTjeradi<br />

Wiqebi da waaxaliseT bavSvebi, rom<br />

moZebnon „sakvebi“;<br />

•winaswar daxateT da Semdeg<br />

gamoWeriT junglebis cxovelebis<br />

nafexurebi. skoGCiT daamagreT<br />

iatakze. GCarTeT mxiaruli musika,<br />

mag., multfilmid<strong>an</strong> „maugli“ da<br />

waaxaliseT bavSvebi nafexurebze<br />

iaron musikis T<strong>an</strong>xlebiT, xolo<br />

musika rom Sewydeba, gaSeSdnen<br />

sxvadasxva sasacilo pozaSi;<br />

•gaukeTeT bavSvebs junglebis<br />

cxovelebis niRbebi, GCaurTeT<br />

mxiaruli musika da waaxaliseT ise<br />

icekvon, romeli cxovelis niRabic<br />

ukeTiaT;<br />

•waaxaliseT bavSvebi sxvadasxva<br />

cxovelebis xmebi gamoscen.<br />

136


a<br />

junglebis meniu: mowveul stumrebs junglebis<br />

cxovelebis keqsebiT gaumaspinZldiT, romelic<br />

Semdeg nairad mzaddeba:<br />

„vefxvebisa“ da „lomebis“ dasamzadeblad SeurieT<br />

sakvebi saRebavi krems ise, rom miiRoT muqi narinjisferi<br />

da Ria narinjisferi. wausviT keqsebs jer muqi<br />

narinjisferi kremi, Semdeg centrSi wriulad — Ria<br />

narinjisferi. „vefxvebs“ gaukeTeT yavisferi zolebi,<br />

xolo „lomebs“ — tkbili burbuSelas fafari, ulvaSebad<br />

tkbili Gxirebi gamoiyeneT.<br />

saWiro masala:<br />

•patara zomis keqsebi<br />

(SegiZliaT iyidoT mza<br />

<strong>an</strong> Tavad gamoacxoT);<br />

•moxarSuli kremi;<br />

•narinjisferi da<br />

yavisferi sakvebi<br />

saRebavi;<br />

•tkbili bati-buti;<br />

•wvrili tkbili<br />

GCxirebi.<br />

137


dResaswaulebi<br />

saWiro masala:<br />

•Sokoladis batonebi<br />

(stumrebis raodenobis<br />

Sesabamisad);<br />

•cxovelebis formis<br />

patara namcxvrebi<br />

(maTi SeZena SeiZleba<br />

maRaziaSi);<br />

•Sokoladis feradi<br />

draJe;<br />

•Sokoladis karaqi <strong>an</strong><br />

Sokoladis pasta.<br />

cxovelebi m<strong>an</strong>q<strong>an</strong>aSi<br />

momzadebis wesi: Sokoladis pastis <strong>an</strong> karaqis gamoyenebiT<br />

daamagreT erTi <strong>an</strong> ori cxoveli Sokoladis<br />

batonze zemod<strong>an</strong>, xolo draJeebi daamagreT borblebis<br />

msgavsad. ase miiRebT „cxovelebs m<strong>an</strong>q<strong>an</strong>aSi“.<br />

sacirko wveuleba<br />

asaki: 3+<br />

gaaformeT saxli: daamagreT saxlis kedlebze<br />

da WerSi ferad-feradi buStebi. nimuSis mixedviT<br />

daamzadeT Sapitos saxuravi da oTaxis centrSi dakideT.<br />

daamzadeT da kedlebze gamoakariT plakatebi da<br />

„sacirko afiSebi“.<br />

didi zomis muyaosg<strong>an</strong> gamoWeriT bavSvis sxeulis<br />

zomis masxara, Tavi amoWeriT. myarad dadgiT kedelT<strong>an</strong>,<br />

oRond ise, rom bavSvebma SeZlon uk<strong>an</strong> dadgoma da<br />

Tavis gamoyofa.<br />

mosawvevi baraTebi: wiTeli da<br />

narinjisferi qaRaldisg<strong>an</strong><br />

daamzadeT „cirkis bileTebi“.<br />

erT mxares daawereT<br />

„mobrZ<strong>an</strong>diT, <strong>ge</strong>liT!“ (miu­<br />

TiTeT dRe da dro, rodesac<br />

elodebiT stumrebs).<br />

samaxsovro saGCuq rebi:<br />

TiToeuli bavSvisTvis<br />

sqeli qaRaldisg<strong>an</strong><br />

daamzadeT konusis<br />

formis qudebi, romlesac<br />

wvrili reziniT<br />

daimagreben.<br />

138


a<br />

aseve SegiZliaT daaxvedroT masxarebis cxvirebi da moaxatoT<br />

saxe specialuri saxis saRebaviT. frTxilad iyaviT grimis gakeTebisas,<br />

bavSvs saRebavi TvalSi <strong>an</strong> pirSi rom ar moxvdes.<br />

gogonebs gaumzadeT celofnis qvedaboloebi. erTjeradi celofnebi<br />

daawyveT magidaze erTm<strong>an</strong>eTis gverdigverd sigrZeSi,<br />

saqamris magivrad skoGi gamoiyeneT. miRebuli celofnis „qsovili“<br />

SemoaxvieT welze da aseve skoGiT daamagreT.<br />

TiToeuli stumrisTvis feradi qaRaldebisg<strong>an</strong><br />

daamzadeT paketebi, romelSic moaTavsebT patara<br />

zomis cxovelebis TiTo orcxobilas, joxi<strong>an</strong> k<strong>an</strong>fets,<br />

Sokoladis ferad draJeebs da a.S.<br />

139


dResaswaulebi<br />

sacirko warmod<strong>ge</strong>nebi:<br />

•waaxaliseT bavSvebi, rom GCaataron martivi fokusebi <strong>an</strong> klounebis<br />

nomrebi, scadon patara burTebiT <strong>an</strong> vaSlebiT Jonglioroba;<br />

•dauri<strong>ge</strong>T bavSvebs gaberili buStebi da feradi flomasteri da<br />

waaxaliseT daaxaton buStebs masxarebis mxiaruli saxeebi;<br />

•waaxaliseT bavSvebi feradi qaRaldi daWr<strong>an</strong> wvrilad. daexmareT<br />

GCais kovzis saSualebiT GCayaron daWrili qaRaldi buStSi. Semdeg<br />

gabereT buSti da GCamokideT oTaxSi, SegiZliaT dakidoT WaRze,<br />

<strong>an</strong> oTaxSi gaabiT Toki da masze dakideT ramdenime aseTi buSti.<br />

dResaswaulis bolos gaafrTxileT bavSvebi, rom axla buStebi<br />

gaskdeba da iqid<strong>an</strong> „feradi wvima“ wamova, xelis moWeriT <strong>an</strong><br />

CGxvletiT gaxeTqeT buStebi da SeafareT Tavi „ferad wvimas“;<br />

•dauri<strong>ge</strong>T bavSvebs sapnis buStebis gasaSvebi da waaxaliseT, rom<br />

gaberon rac SeiZleba didi <strong>an</strong> rac SeiZleba bevri buSti.<br />

meniu:<br />

•magidaze feradi sufra gadaafareT. sxva kerZebT<strong>an</strong> erTad,<br />

TiToeul bavSvs patara jamebiT daudgiT tkbil bati-butSi areuli<br />

cxovelebis formis patara namcxvrebi. calke jamebSi moaTavseT<br />

qiSmiSi da grZlad <strong>an</strong> rgolebad daWrili stafilo — cirkis<br />

cxovelebs xom es nugbari uyvarT! jamebsa da Wiqebs gared<strong>an</strong> wiTeli<br />

<strong>an</strong> narinjisferi xelsaxocebi SemoaxvieT.<br />

•gamoacxveT biskviti, romelsac feradi kremiT gaaformebT da<br />

Sokoladis feradi draJeebiT <strong>an</strong> feradi marmeladiT morTavT.<br />

feradi forToxali<br />

momzadebis wesi: forToxali gaWeriT Suaze da<br />

sadilis kovzis saSualebiT gamoacaleT SigTavsi.<br />

moamzadeT Jele Jelatinis paketze miTiTebuli instruqciis<br />

mixedviT, siTxeSi GayareT wvrilad<br />

daWrili forToxali da sasurveli feris sakvebi<br />

saRebavi. miRebuli masa GaasxiT Suaze gaWril for­<br />

ToxalSi. SedgiT macivarSi da gaaciveT Jeles gamagrebamde.<br />

Semdeg daWeriT sazamTros naWrebis msgavsad.<br />

saWiro masala:<br />

•10 cali<br />

forToxali;<br />

•2 paketi Jelatini;<br />

•Saqari;<br />

•sakvebi<br />

saRebavi.<br />

140


a<br />

saaxalwlo wveuleba<br />

asaki: 3+<br />

gaaformeT saxli: gaaformeT saxli saaxalwlo aqsesuarebiT.<br />

bavSvebisTvis dasari<strong>ge</strong>blad bambisg<strong>an</strong> daamzadeT Tovlis babuas<br />

wverebi biWebisTvis, xolo gogonebisTvis wvimebisg<strong>an</strong> damzadebuli<br />

gvirgvinebi.<br />

mosawvevi baraTebi: waaxaliseT bavSvi daxatos axali wlis<br />

dekoraciebi (fifqebi, varskvlavebi, naZvis xeebi da a.S.), daexmareT<br />

gamoWraSi da daawebeT feradi furclisg<strong>an</strong> gamoWril baraTebze.<br />

naxats funjiT wausviT webo-emulsia da moayareT wvrilad daWrili<br />

wvimebi <strong>an</strong> sakonditro brWyvialebi.<br />

TamaSebi:<br />

•daamzadeT bambisg<strong>an</strong> <strong>an</strong> TeTri qaRaldisg<strong>an</strong> „gundebi“.<br />

moimara<strong>ge</strong>T didi zomis muyaos yuTi da waaxaliseT bavSvebi<br />

garkveuli m<strong>an</strong>Zilid<strong>an</strong> GCayaron „gundebi“yuTSi. aseTi<br />

gundebiT SegiZliaT „igundaoT“ kidevac saxlis pirobebSi;<br />

•patara zomis muyaos yuTebSi moaTavseT saaxalwlo nugbari<br />

(k<strong>an</strong>feti, marmeladi <strong>an</strong> gozinayi). yuTi SeaxvieT ramdenime<br />

fena SesafuT qaRaldSi. bavSvebi erTm<strong>an</strong>eTs unda Seejibron,<br />

vin ufro male gaxsnis saaxalwlo saCGuqars;<br />

•gaamzadeT patara zomis bambis qulebi <strong>an</strong> dakuWuli qaRaldis<br />

gundebi, moaTavseT magidaze. magidis erT mxares moniSneT<br />

kari da waaxaliseT bavSvebi sulis SeberviT Seagdon karSi;<br />

•saxlis romelime kuTxeSi damaleT „Tovlis babuas“ qudi.<br />

waaxaliseT bavSvebi moZebnon es qudi, Tqven ki daexmareT<br />

miniSnebebiT. Tu miuaxlovdebi<strong>an</strong> quds, uTxariT „cxela“,<br />

xolo Tu daSordebi<strong>an</strong> — „civa“.<br />

141


dResaswaulebi<br />

saaxalwlo meniu:<br />

keqsi „naZvis xe“<br />

saWiro masala:<br />

•patara zomis keqsebi;<br />

•Sokoladis feradi<br />

draJeebi;<br />

•mwv<strong>an</strong>e sakvebi<br />

saRebavi;<br />

•moxarSuli<br />

kremi.<br />

momzadebis wesi: SeurieT moxarSul krems mwv<strong>an</strong>e<br />

saRebavi da patara zomis keqsebi gaaformeT nimuSis<br />

mixedviT ise, rom miiRoT saaxalwlo „naZvis xeebi“.<br />

morTeT feradi draJeebiT.<br />

saaxalwlo saxlebi<br />

saWiro masala:<br />

„saxlis“ kedlebisTvis:<br />

•300 grami karaqi;<br />

•125 grami Saqari;<br />

•225 grami Tafli;<br />

•725 grami fqvili;<br />

•soda da Zmari;<br />

•mixaki da dariCGini.<br />

„saxlis“ kedlebis erTm<strong>an</strong>eTT<strong>an</strong> dasamagreblad:<br />

•2 cali kvercxis cila;<br />

•500 grami Saqari.<br />

„saxlebis“ mosarTavad:<br />

•Sokoladis feradi draJeebi;<br />

•sakonditro brWyvialebi.<br />

momzadebis wesi: SeurieT erTm<strong>an</strong>eTs karaqi, Saqari,<br />

Tafli, sunelebi da fqvili da moamzadeT comi.<br />

daabrtyeleT da gamoWeriT nimuSis mixedviT ise, rom<br />

gamovides saxlis 4 kedeli da ori oTxkuTxedi orferda<br />

saxuravisTvis. gamoacxveT RumelSi.<br />

calke aTqvifeT Saqari da kvercxis cila gaTeTrebamde.<br />

gamomcxvari namcxvrisg<strong>an</strong> aawyveT saxli, xolo<br />

kedlebis dasamagreblad gamoiyeneT beze. beze wausviT<br />

saxlis saxuravsac Tovlis msgavsad da gaaformeT<br />

Sokoladis draJeebiT.<br />

142


avSvebi ekr<strong>an</strong>ebT<strong>an</strong><br />

televizori<br />

bevri bavSvisTvis televizoris yureba erT-erTi yvelaze sayvareli<br />

saqmi<strong>an</strong>obaa. Sesaferisi satelevizio gadacemebis saSualebiT<br />

bavSvi uamrav axal, saintereso informacias ecnoba da imaxsovrebs.<br />

bavSvebs siamovnebas <strong>an</strong>iWebT nacnobi da sayvareli gadacemebisa Tu<br />

multfilmebis yureba.<br />

Tumca, televizoris yurebas uaryofiTi mxareebic aqvs:<br />

•televizoris yurebisas bavSvi gonebrivad da fizikurad<br />

naklebad datvirTulia, g<strong>an</strong>sxvavebiT TamaSis, varjiSis<br />

Tu sxva aqtivobis dros;<br />

•televizorT<strong>an</strong> x<strong>an</strong>grZlivad jdoma xels uSlis bavSvis<br />

socialuri unarebis g<strong>an</strong>viTarebas. kvlevebis T<strong>an</strong>axmad,<br />

im bavSvebis umetesoba, romlebic xSirad uyureben<br />

televizors, gamoirGCevi<strong>an</strong> T<strong>an</strong>atolebT<strong>an</strong> da ufrosebT<strong>an</strong><br />

urTierTobis problemurobiT;<br />

•televizorT<strong>an</strong> gatarebuli yoveli zedmeti wuTi xels<br />

uSlis bavSvis kognitur g<strong>an</strong>viTarebas. rac ufro met<br />

dros atarebs bavSvi televizorT<strong>an</strong>, miT ufro dabalia<br />

misi inteleqtis koeficienti, miT ufro SezRudulia misi<br />

f<strong>an</strong>tazia da sustia SemoqmedebiTi potenciali;<br />

•zogierTi gadacemisa Tu multfilmis Sinaarsma<br />

SesaZloa bavSvSi SfoTva <strong>an</strong> SiSi gamoiwvios. rac, Tavis<br />

mxriv, uaryofiTad aisaxeba mis emociur da pirovnul<br />

g<strong>an</strong>viTarebaze.<br />

•miuxedavad imisa, rom skolamdeli asakis bavSvebma ici<strong>an</strong>,<br />

rom multfilmSi n<strong>an</strong>axi Zaladoba da agresiuli qceva<br />

ararealuria, zogierTi maTg<strong>an</strong>i mainc imeorebs maT<br />

TamaSis dros.<br />

•televizori ayalibebs bavSvSi garkveul stereotipebs,<br />

rac, Tavis mxriv, xels uSlis mas socialur adaptaciaSi.


avSvebi ekr<strong>an</strong>ebT<strong>an</strong><br />

televizoris yurebis wesebi<br />

SeecadeT bavSvT<strong>an</strong><br />

erTad Tqvenc uyuroT<br />

televizors. daakvirdiT<br />

maT damokidebulebas<br />

sxvadasxva gadacemebT<strong>an</strong><br />

dakavSirebiT da n<strong>an</strong>axis<br />

zegavlenas maTze. Semdeg<br />

erTad isaubreT n<strong>an</strong>axze.<br />

x<strong>an</strong>grZlivoba<br />

2 wlamde asakis bavSvebma saerTod ar unda uyuron<br />

ekr<strong>an</strong>s (televizors da kompiuters); 2 wlis asakis<br />

bavSvebma — dRis g<strong>an</strong>mavlobaSi daaxloebiT 1 saaTs,<br />

xolo 2-ze meti asakis bavSvebma — dReSi daaxloebiT<br />

1-2 saaTs. aseve, sasurvelia es dro gad<strong>an</strong>awildes 15-<br />

20 wuTi<strong>an</strong> intervalebad.<br />

gadacemebis Sinaarsi<br />

televizori ar unda iyos<br />

bavSvebis saZinebelSi;<br />

aseve, ar unda iyos<br />

x<strong>an</strong>grZlivad GCarTuli im<br />

oTaxSi, sadac bavSvi dRis<br />

umetes nawils atarebs,<br />

Tundac ar uyurebdes<br />

televizors.<br />

televizoris yureba ar<br />

aris miz<strong>an</strong>Sewonili:<br />

•Wamisa da mecadineobis<br />

dros;<br />

bavSvebi akeTeben n<strong>an</strong>axis imitirebas, rogorc kargis,<br />

aseve cudis. mniSvnelov<strong>an</strong>ia, bavSvebma uyuron<br />

maTi asakisaTvis Sesabamis gadacemebs: multfilmebs,<br />

iseT x<strong>an</strong>mokle saTavgadasavlo siuJetebsa da gadacemebs,<br />

sadac xazgasmulia megobroba, sxvebze zrunva,<br />

toler<strong>an</strong>toba, sikeTe; aseve gadacemebs, romlebic<br />

bavSvebs aswavlis raime axals, uviTarebs leqsikas,<br />

aZlevs fiqris saSualebas da a.S. aseve mniSvnelov<strong>an</strong>ia,<br />

bavSvebma daukavSiron n<strong>an</strong>axi realobas.<br />

dauSvebelia iseTi gadacemebis yureba, romlebic<br />

Seicavs agresias, Zaladobas, mavne Gvevebis (rogoricaa<br />

moweva, daleva da a.S.) demonstrirebas. aseve<br />

dauSvebelia serialebis, blokbasterebis, mozardTa<br />

Souebis da ufrosebisaTvis g<strong>an</strong>kuTvnili sxva tipis<br />

gadacemebis yureba.<br />

•gvi<strong>an</strong> RamiT;<br />

•mSoblebis<br />

meTvalyureobis<br />

gareSe.<br />

144


a<br />

kompiuteri<br />

dRes ukve skolamdeli asakis bevri bavSvisTvis<br />

kompiuteris gamoyeneba sayvarel saqmi<strong>an</strong>obad iqca.<br />

isini zrdasrulebze swrafad da advilad swavloben<br />

kompiuteris gamoyenebas. adreul asakSi kompiuteris<br />

gamoyenebasac dadebiTi da uaryofiTi mxareebi aqvs.<br />

kompiuteris dadebiTi mxareebi:<br />

•sxvadasxva veb-gverdis saSualebiT bavSvebs Tqveni<br />

daxmarebiT SeuZliaT uamrav maTTvis saintereso masalas<br />

gaecnon, mag., daaTvalieron sayvareli cxovelebis<br />

suraTebi da a.S.;<br />

•sxva bavSvebT<strong>an</strong> erTad kompiuteruli TamaSebisas,<br />

bavSvebi swavloben rigiTobis da wesebis dacvas,<br />

T<strong>an</strong>amSromlobas, emociebis urTierTgaziarebas;<br />

•asakobrivad Sesabamisi bevri TamaSi xels<br />

uwyobs azrovnebis, yuradRebis, mexsierebis,<br />

SemoqmedebiTi unarebis g<strong>an</strong>viTarebas;<br />

•kompiuteris „Tagvis“ gamoyenebiT bavSvebs<br />

uviTardebaT natifi motorika da sivrculi<br />

orientacia.<br />

kompiuteris uaryofiTi mxareebi:<br />

•kompiuteriT TamaSis dros bavSvi ar aris<br />

fizikurad aqtiuri;<br />

•rodesac bavSvi kompiuteriT marto TamaSobs,<br />

mas ar uviTardeba socialuri unarebi. amitom<br />

SeecadeT, kopiuteruli TamaSebi sxva bavSvebT<strong>an</strong><br />

erTad aTamaSoT;<br />

•yuradReba unda mieqces TamaSebs, romlebsac<br />

bavSvi TamaSobs. maTi Sinaarsi ar unda atarebdes<br />

agresiul, Zaladobriv xasiaTs.<br />

aucilebelia, Tvali adevnoT bavSvs, rodesac is<br />

kompiuteriT sar<strong>ge</strong>blobs. es SesaZleb lobas mogcemT<br />

yovelTvis icodeT, ras akeTebs bavSvi, ra tipis Tama­<br />

SebiT erToba, ra dros uTmobs kompiuteriT sar<strong>ge</strong>blobas,<br />

ramdenad damokidebulia masze da a.S.<br />

145


2-d<strong>an</strong> 3 wlamde<br />

j<strong>an</strong>mrTeloba da fizikuri g<strong>an</strong>viTareba:<br />

•inarGCunebs wonasworobas sirbilis dros;<br />

•adis kibeze fexis monacvleobiT, ufrosis <strong>an</strong> kibis moajiris daxmarebiT;<br />

•dadis ukusvliT da SeuZlia samTvli<strong>an</strong>i velosipedis marTva;<br />

•iWers f<strong>an</strong>qars da cdilobs daxatos wre da horizontaluri xazebi;<br />

•awyobs 2-3 nawili<strong>an</strong> fazels;<br />

•TamaSobs plastiliniT, Zerwavs;<br />

•iTvalisiwnebs usafrTxoebis wesebs;<br />

•SeuZlia gaixados da GCaicvas t<strong>an</strong>sacmeli, GCaicvas uTasmo fexsacmeli.<br />

SemecnebiTi g<strong>an</strong>viTareba:<br />

•svams SekiTxvebs, raTa gaigos imis mniSvneloba, rasac xedavs, esmis da exeba;<br />

•asrulebs roluri TamaSis martiv elementebs (mag., warmoid<strong>ge</strong>ns, viTom scenazea da<br />

iyenebs mikrofons);<br />

•iCGens iniciativas da amJRavnebs sakuTrebis grZnobas („me TviTon“. „CGemia“);<br />

•problemis gadaWras cdilobs damoukideblad;<br />

•iTvlis 5-mde da cnobs zogierT cifrs, ajgufebs nivTebs saerTo maxasiaTeblebis<br />

mixedviT (mag., wiTeli kubebi, didi mZivebi da a.S.)<br />

•iwyebs movlenebis dakavSirebas.<br />

socialur-emociuri g<strong>an</strong>viTareba:<br />

•akeTebs arGCev<strong>an</strong>s — ra GCaicvas, ra iTamaSos;<br />

•cnobs da g<strong>an</strong>sxvavebulad eqceva nacnob T<strong>an</strong>atolebs;<br />

•iTvaliswinebs da icavs martiv wesebs Sexsenebis SemTxvevaSi;<br />

•g<strong>an</strong>asxvavebs Tavis g<strong>an</strong>cdebs;<br />

•amCGnevs da asaxelebs sxvis emociebs (sixaruls, SiSs, mowyenilobas);<br />

•TamaSis dros ufrosis daxmarebiT icavs rigiTobas da martiv wesebs;<br />

•ufrosis daxmarebiT gamoarTmevs da TviTonac aZlevs saTamaSoebs T<strong>an</strong>atolebs; sxvis<br />

saTamaSos ubrunebs patrons;<br />

•iTvaliswinebs qcevis Sede<strong>ge</strong>bs, magram SeiZleba ar esmis, ratom iwvevs es qceva am Sedegs.<br />

146


wigniereba da metyvelebis g<strong>an</strong>viTareba:<br />

•iTxovs da siamovnebiT usmens mokle zRaprebs, moTxrobebs, romlebsac uyvebi<strong>an</strong>;<br />

•aqvs gamorGCeuli, sayvareli wignebi;<br />

•siamovnebiT aTvalierebs sxvadasxva wigns;<br />

•cdilobs gaaferados „gasaferadeblebi“;<br />

•cdilobs sworad daiWiros xelSi sqeli f<strong>an</strong>qari saGCvenebeli da cera TiTiT;<br />

•sityvierad pasuxobs martiv SekiTxvebs;<br />

•iyenebs sityvebs da Jestebs Tavisi g<strong>an</strong>cdebis, arCGev<strong>an</strong>is, survilis gamosaxatavad;<br />

•mReris simRerebs; taSs ayolebs simReras;<br />

•ambobs mokle, erTstrofi<strong>an</strong> leqsebs.<br />

3-d<strong>an</strong> 5 wlamde<br />

j<strong>an</strong>mrTeloba da fizikuri g<strong>an</strong>viTareba:<br />

•Zvreba sagnebis qveS da saTamaSo gvirabSi; darbis, dacocavs, daxtis;<br />

•fexs urtyams burTs; isvris da iWers didi zomis burTs;<br />

•xtunaobisas <strong>an</strong>acvlebs fexs (x<strong>an</strong> erT fexze xteba, x<strong>an</strong> meoreze);<br />

•Wamis dros iyenebs kovzsa da GC<strong>an</strong>gals;<br />

•xatavs f<strong>an</strong>qriT, Zerwavs, ixatavs martiv <strong>ge</strong>ometriul figurebs;<br />

•TamaSobs wyliTa da qviSiT;<br />

•usmens musikas da cdilobs imoZraos mis ritmSi;<br />

•icvams damoukideblad mciredi daxmarebiT;<br />

•damoukideblad ikmayofilebs moTxovnilebebs <strong>an</strong> atyobinebs ufross.<br />

SemecnebiTi g<strong>an</strong>viTareba:<br />

•Tavisuflad monawileobs Teatralizebul TamaSebSi;<br />

•monawileobs dResaswaulebSi;<br />

•SeuZlia martivad moyves, rogor izrdeba da icvleba mag., mcenare, cxoveli;<br />

•svams SekiTxvebs bunebis Sesaxeb da akvirdeba bunebriv movlenebs;<br />

•asaxelebs cifrebs 10-mde da icis, rom ricxvi aRniSnavs raodenobas;<br />

•g<strong>an</strong>asxvavebs sxvadasxva zomis sagnebs (ufro didi, patara da a.S.);<br />

•moipovebs masalas Tavisi GC<strong>an</strong>afiqris g<strong>an</strong>saxorcieleblad;<br />

147


•agrZelebs saqmi<strong>an</strong>obas 5-15 wuTis g<strong>an</strong>mavlobaSi;<br />

•iyenebs f<strong>an</strong>tazias, igonebs axal TamaSebs, TamaSis dros iyenebs axal Sinaarsebs;<br />

•problemis gadasaWrelad eZebs sxvadasxva gzas da sabolood irCGevs erTs;<br />

•SeuZlia axnas Tavisi naxatis Sinaarsi.<br />

socialur-emociuri g<strong>an</strong>viTareba:<br />

•axasiaTebs sakuTar Tavs, rogorc pirovnebas, romelsac aqvs azrebi, sxeuli da<br />

SegrZnebebi;<br />

•gamoTqvams Tavis azrs, molodins, survils da asaxelebs arGCev<strong>an</strong>s;<br />

•Tavis Tavs akuTvnebs ojaxs; icis, vin ari<strong>an</strong> misi mezoblebi, baRelebi;<br />

•gamoxatavs aRfrTov<strong>an</strong>ebas rigi unar-GCvevebis dauflebis gamo;<br />

•icavs martiv wesebs Sexsenebis gareSe;<br />

•asaxelebs da saubrobs sakuTari grZnobebisa da g<strong>an</strong>cdebis Sesaxeb;<br />

•akontrolebs Zlier emociebs da ise gamoxatavs, rogorc es miRebulia;<br />

•emorCGileba ufrosis miTiTebebs da iRebs rCGevebs;<br />

•icavs TamaSis wesebs;<br />

•pozitiurad epyroba sxva bavSvebs; erTveba jgufur TamaSebSi, uziarebs sxvebs<br />

saTamaSoebs;<br />

•amGCnevs da yuradRebiT akvirdeba sxva bavSvis emociebs; ar dascinis imas, vinc raime<br />

niSniT g<strong>an</strong>sxvavebulia.<br />

wigniereba da metyvelebis g<strong>an</strong>viTareba:<br />

•svams kiTxvebs ucnobi sityvis mniSvnelobis dasad<strong>ge</strong>nad;<br />

•Tavisuflad SeuZlia Setyobinebis gadacema;<br />

•yoveldRiurad mdidrdeba misi sityvaTa maragi;<br />

•iyenebs g<strong>an</strong>sazRvrebis da garemoebis aRmniSvnel sityvebs (mag., „kargad moiqca“); sworad<br />

iyenebs zedsarTav saxelebs;<br />

•sworad iyenebs qvemdebaris brunvas, aT<strong>an</strong>xmebs arsebiTsa da zedsarTav saxelebs<br />

brunvasa da ricxvSi;<br />

•SeuZlia moyves warsulSi momxdari ambavi;<br />

•g<strong>an</strong>asxvavebs msgavsi JReradobis sityvebs;<br />

•ufrosis daxmarebiT SeuZlia sityvis pirveli marcvlis dasaxeleba;<br />

•cnobs niSnebsa da simboloebs, romlebic yoveldRiurad xvdeba;<br />

148


•damoukideblad aTvalierebs wignebs, Jurnalebs da sxva beWdur gamocemebs;<br />

•g<strong>an</strong>asxvavebs asoebsa da ricxvebs; cnobs ramdenime asos;<br />

•TamaSisas iyenebs e.w. warmosaxviT weras.<br />

5-d<strong>an</strong> 6 wlamde<br />

j<strong>an</strong>mrTeloba da fizikuri g<strong>an</strong>viTareba:<br />

•inarGCunebs wonasworobas trialis dros, swor xazze moZraobisas.<br />

•SeuZlia Gamoxtes dabali simaRlid<strong>an</strong>;<br />

•plastilinisa da Tixisg<strong>an</strong> akeTebs martiv figurebs (mag., yvavils, qoT<strong>an</strong>s da a.S.);<br />

•<strong>sabavSvo</strong> makratliT SeuZlia qaRaldisg<strong>an</strong> martivi figurebis gamoWra, aplikaciis<br />

gakeTeba;<br />

•fizikur aqtivobaSi erTveba minimum 30 wuTi dReSi;<br />

•icvams da ixdis damoukideblad;<br />

•damoukideblad ib<strong>an</strong>s xels Wamamde da tualetiT sa<strong>ge</strong>blobis Semdeg, dab<strong>an</strong>isas ar<br />

isvelebs t<strong>an</strong>sacmels;<br />

•icis, rogor gamoiyenos sagnebi usafrTxod.<br />

SemecnebiTi g<strong>an</strong>viTareba:<br />

•Tavisuflad gamoxatavs Tavis azrs ojaxSi da imedi aqvs, rom mousmenen, gaiziareben;<br />

•akvirdeba da aRwers cocxali da aracocxali bunebisTvis damaxasiaTebel niS<strong>an</strong>-<br />

Tvisebebs, gaviTarebis cikls da sxv.;<br />

•icis, Tu rogor unda moufrTxildes bunebas, garemos da amas yoveldRiurobaSi<br />

axorcielebs;<br />

•yoveldRiur aqtivobebSi asrulebs martiv maTematikur gardaqmnebs saTamaSoebis<br />

gamoyenebiT;<br />

•„mzareulobis“ dros SeuZlia awonos ingredientebi ufrosis daxmarebiT;<br />

•adekvaturad iyenebs drois aRmniSvnel sityvebs;<br />

•SeuZlia labirinTSi gzis gakvleva;<br />

•<strong>ge</strong>gmavs martiv saqmi<strong>an</strong>obas da asrulebs <strong>ge</strong>gmas ufrosis mcire daxmarebiT;<br />

•TamaSobs rolur TamaSs;<br />

•cnobs, aRwers da adarebs sagnebs maTi TvalsaGCino maxasiaTeblebis mixedviT.<br />

149


socialur-emociuri g<strong>an</strong>viTareba:<br />

•sakuTari Tavis Sesaxeb sxvebs uziarebs informacias;<br />

•martivad yveba Tavisi ojaxisa da <strong>sabavSvo</strong> baRis Sesaxeb;<br />

•xalisiT erTveba axal saqmi<strong>an</strong>obasa da situaciaSi;<br />

•icavs wesebs sxvadasxva garemoSi;<br />

•advilad urTierTobs nacnob ufrosebT<strong>an</strong>;<br />

•unawilebs sxva bavSvebs saTamaSoebs, erTveba maTT<strong>an</strong> erTad TamaSSi, iTvaliswinebs<br />

T<strong>an</strong>atolebis survils TamaSis dros;<br />

•SeuZlia axsnas sxvisi qceva;<br />

•uvlis da pativiscemiT epyroba bunebasa da cocxal arsebebs.<br />

wigniereba da metyvelebis g<strong>an</strong>viTareba:<br />

•interesiT usmens zRaprebs, moTxrobebs, SeuZlia g<strong>an</strong>asaxieros is, rac moismina;<br />

•zRaprebs, moTxrobebs adarebs Tavis garemos, realobas; svams kiTxvebs wakiTxuli wignis<br />

SinaarsT<strong>an</strong>, personaJebT<strong>an</strong> dakavSirebiT;<br />

•iyenebs rTul winadadebebs; SeuZlia mokle ambis T<strong>an</strong>mimdevrulad, qronologiurad<br />

moyola;<br />

•SeuZlia marcvlebis gaerTi<strong>an</strong>eba erT mTli<strong>an</strong> sityvad; SeuZlia TamaSis dros<br />

damarcvliT gaTvla;<br />

•cdilobs asoebis gamoyv<strong>an</strong>as.<br />

150


gamoyenebuli literatura:<br />

1.<br />

2.<br />

afTaraSvili, i., dalaqiSvili, n., TayaiSvili, r., labartyava, n., niauri, n.,<br />

oGiauri, b., qobalia, q., xajalia, T. (2011) <strong>sabavSvo</strong> baRis aRmzrdelis damxmare<br />

saxelmZRv<strong>an</strong>elo. erovnuli saswavlo <strong>ge</strong>gmebisa da Sefasebis centri;<br />

berZeniSvili, T., xerxeuliZe, m., melaZe, n., k<strong>an</strong>delaki, e., labartyava, n., af­<br />

TaraSvili, i. (2010) adreul asakSi swavlisa da g<strong>an</strong>viTarebis st<strong>an</strong>dartebi.<br />

saqarTvelos g<strong>an</strong>aTlebisa da mecnierebis saministro, erovnuli saswavlo <strong>ge</strong>gmebisa<br />

da Sefasebis centri, gaeros bavSvTa fondi;<br />

3. BBarff, U. (1993)Le gr<strong>an</strong>d livre des 3-6 <strong>an</strong>s :Bricoler, jouer, ch<strong>an</strong>ter, apprendre, écouter des<br />

histoires, cuisine. Fr<strong>an</strong>ce Loisirs<br />

4.<br />

5.<br />

6.<br />

7.<br />

8.<br />

9.<br />

10.<br />

11.<br />

12.<br />

13.<br />

14.<br />

Brown, S. E. (2004)Bubbles, rainbows <strong>an</strong>d worms.Gryphon House<br />

Cerier, L. (1998) Play <strong>an</strong>d Learn with Arthur. Creative Activities for Children A<strong>ge</strong>s 3 to 6.<br />

Volume 2. WGBH TV, Boston, MA<br />

Davis, B. P. (2008) 404 Deskside Activities for Ener<strong>ge</strong>tic Kids. A Hunter House Inc.<br />

Publishers<br />

Green, M. D. (1998)Not! The same old activities for early childhood. Delmar publishers<br />

Linebar<strong>ge</strong>r, D.L., Piotrowski, J.T. (2009). TV as storyteller: How exposure to television<br />

narratives impacts at-risk preschoolers’ story knowled<strong>ge</strong> <strong>an</strong>d narrative skills. British Journal<br />

of Developmental Psychology, 27, 47-69.<br />

Salam<strong>an</strong>, A., Tutchell, S. (2005) Pl<strong>an</strong>ning Educational Visits for the Early Years. Paul<br />

Chapm<strong>an</strong> Publishing<br />

Schottm<strong>an</strong>, E. (1997)Play <strong>an</strong>d Learn with Arthur. 100 Creative Activities for Children A<strong>ge</strong>s 3<br />

to 6. Volume 1. WGBH TV, Boston, MA<br />

Skinner, S. (2007)Creative activities for the early years. Paul Chapm<strong>an</strong> Publishing, United<br />

Kingdom<br />

Young, C. (2008)Entertaining <strong>an</strong>d educating young children. Usborne Publishing Ltd.<br />

London<br />

U.S. Department of Education. (2002) Teaching Our Youn<strong>ge</strong>st, A Guide for Preschool Teachers<br />

<strong>an</strong>d Child Care <strong>an</strong>d Family Providers.U.S. Department of Education, U.S. Department of<br />

Health <strong>an</strong>d Hum<strong>an</strong> Services<br />

http://www.cookingwithkids.com/(20.03.2012)<br />

151


15.<br />

16.<br />

17.<br />

18.<br />

19.<br />

20.<br />

21.<br />

22.<br />

http://www.theimaginationtree.com/(14.02.2012)<br />

http://www.savvykidsofark<strong>an</strong>sas.com/savvyblog/great-craft-for-kids-with-sensoryissues/#.T-LnZhdzVTp(14.02.2012)<br />

http://www.activityvilla<strong>ge</strong>.co.uk/party_games_<strong>an</strong>d_activities.htm(11.01.2012)<br />

http://kidsactivitiesblog.com/(03.02.2012)<br />

http://holidays.kaboose.com/(27.04.2012)<br />

http://www.labbe.de/zzzebra/index.asp (02.04.2012)<br />

http://www.nela-forscht.de/ (07.05.2012)<br />

http://www.yourtherapysource.com/(15.04.2012)<br />

152

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!