(saxlSi) an jgufuradac (sabavSvo baRSi) - Unicef.ge
(saxlSi) an jgufuradac (sabavSvo baRSi) - Unicef.ge
(saxlSi) an jgufuradac (sabavSvo baRSi) - Unicef.ge
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
TamaSebi da aqtivobebi<br />
skolamdeli asakis bavSvebisTvis<br />
mSoblisa da aRmzrdelis wigni<br />
2012
publikacia momzadebulia gaeros bavSvTa fondis (UNICEF) fin<strong>an</strong>suri<br />
mxardaWeriT. publikaciaSi gamoxatuli mosazreb<strong>an</strong>i, SesaZlebelia, ar<br />
asaxavdes gaeros bavSvTa fondis oficialur Tvalsazriss.<br />
avtorebi:<br />
Tamar baqraZe<br />
nino jijavaZe<br />
<strong>an</strong>a j<strong>an</strong>eliZe<br />
eqspertebi:<br />
ia afTaraSvili<br />
<strong>an</strong>astasia qitiaSvili<br />
redaqtor-stilisti: maka beraia<br />
ilustrator-dizaineri: ia ninoSvili<br />
ISBN 978-9941-0-193-6<br />
© saqarTvelos g<strong>an</strong>aTlebisa da mecnierebis saministro
Sinaarsi<br />
Sesavali.........................................................................................5<br />
wignebi da <strong>an</strong>b<strong>an</strong>i.........................................................................7<br />
movusminoT da vesaubroT bavSvebs.................................. 22<br />
xelovneba....................................................................................28<br />
vswavlobT SexebiT.................................................................. 51<br />
samagido TamaSebi.................................................................... 57<br />
patara mecnierebi....................................................................66<br />
saxaliso maTematika...............................................................79<br />
vivarjiSoT erTad...................................................................88<br />
musika da moZraoba..................................................................95<br />
patara mzareulebi................................................................103<br />
saxlis gareT............................................................................109<br />
yvelaferi GCems Sesaxeb........................................................ 114<br />
„viTom-viTom“......................................................................... 124<br />
dResaswaulebi........................................................................134<br />
bavSvebi ekr<strong>an</strong>ebT<strong>an</strong>...............................................................143
Sesavali<br />
Zvirfaso mSoblebo da aRmzrdelebo, Tqvens winaSea wigni, romelSic mocemulia<br />
rGevebi da TamaSebi Tqveni bavSvis mravalmxrivi g<strong>an</strong>viTarebis xelSewyobisTvis.<br />
wignSi mocemuli rekomendaciebi eyrdnoba adreul asakSi swavlisa da<br />
g<strong>an</strong>viTarebis st<strong>an</strong>dartebs, romlebic saqarTvelos g<strong>an</strong>aTlebisa da mecnierebis<br />
saministrosa da gaeros bavSvTa fondis (UNICEF) erToblivi ZalisxmeviT Seiq mna<br />
da 2010 wels gamoica.<br />
wigni da<strong>ge</strong>xmarebaT yoveldRiurad ukeT da<strong>ge</strong>gmoT g<strong>an</strong>maviTarebeli da bav<br />
SvisTvis saintereso aqtivobebi Tu TamaSebi, romlebSic Tqvenc xalisiT<br />
GaerTvebiT .<br />
wignis struqtura<br />
wigni aqtivobebis tipis mixedviT dayofilia Ta vebad, mag., „wignebi da <strong>an</strong>b<strong>an</strong>i“,<br />
„xelovneba“, „musika da moZraoba“, „patara mecnierebi“, „yvelaferi Gems Se saxeb“<br />
da a.S. TiToeuli Tavis dasawyisSi yurad Reba gamaxvilebulia TavSi mocemuli<br />
aqtivobebis mniSvnelobaze, aRwerilia, ra unarebis g<strong>an</strong>viTarebas uwyobs xels aqtivobebi<br />
da mocemulia zogadi rGevebi am unarebis g<strong>an</strong>viTarebisTvis. TiToeul<br />
TavSi mocemulia mravalferov<strong>an</strong>i aqtivobebi, romlebSic SesaZlebelia bavSvebi<br />
individualurad (<strong>saxlSi</strong>) <strong>an</strong> <strong>jgufuradac</strong> (<strong>sabavSvo</strong> <strong>baRSi</strong>) GaerTon. sasurvelia,<br />
skolamdeli asakis bavSvs SeeZlos yoveldRiurad rac SeiZleba mravalferov<strong>an</strong><br />
aqtivobebSi GarTva.<br />
TiToeuli aqtivobis dasawyisSi mocemulia bav Svis minimaluri asaki, rodesac<br />
is mocemul aqtivobaSi SeiZ leba GaerTos. magaliTad, Tu miTiTebulia „4+“, es<br />
aRniSnavs, rom mocemuli aqtivoba SegiZliaT Gaata roT 4 <strong>an</strong> meti wlis asakis bav<br />
SvebT<strong>an</strong>. agreTve, mocemulia aqtivobisTvis saWiro resursebi, romlebic winaswar<br />
unda moimaragoT. aRs<strong>an</strong>iSnavia, rom aqtivobebisa da TamaSebis didi nawilis<br />
Tvis saWiro nivTebi <strong>saxlSi</strong>/<strong>sabavSvo</strong> <strong>baRSi</strong> isedac moiZebneba da Sesabamisad,<br />
Tqven ar mogiwevT g<strong>an</strong>sakuTrebuli mzadeba <strong>an</strong> damatebiTi xarjebis gaweva saWiro<br />
resursebisTvis.<br />
5
usafrTxoeba<br />
mniSvnelov<strong>an</strong>ia, rom sxvadasxva TamaSisa Tu aqtivobis dros daicvaT usafrTxoebis<br />
wesebi. aswavleT bavSvs es wesebi da auxseniT maTi mniSvneloba. wignSi mocemuli<br />
mravali TamaSi Tu aqtivoba ufrosis GarTulobas moiTxovs, rac, erTi mxriv,<br />
usafrTxo ebas uzrunvelyofs, meore mxriv ki gaamyarebs emociur kavSirs Tqvensa<br />
da Tqvens patarebs Soris.<br />
<strong>saxlSi</strong> da <strong>sabavSvo</strong> <strong>baRSi</strong><br />
wignSi mocemuli aqtivobebis da<strong>ge</strong>gmva SesaZlebelia rogorc <strong>saxlSi</strong>, ise sabav<br />
Svo <strong>baRSi</strong>, Tumca, zogierT SemTxvevaSi, SesaZloa, TamaSis Sesabamisi garemos Tvis<br />
mosar<strong>ge</strong>bad aqtivobaSi mcire cvlilebebis Set<strong>an</strong>a dagWirdeT.<br />
mniSvnelov<strong>an</strong>ia gaxsovdeT, rom yvela bavSvi g<strong>an</strong>sakuTrebulia da maT g<strong>an</strong>sxvavebuli<br />
survilebi da saWiroebebi aqvT. Tuki Tqvens pataras specialuri saWiroebebi<br />
aqvs, SeecadeT, wignSi mocemul aqtivobebSi mcire cvlilebebi Seit<strong>an</strong>oT.<br />
vimedovnebT, rom mocemuli wigni da<strong>ge</strong>xmarebaT xeli SeuwyoT Tqveni bavSvis<br />
srulfasov<strong>an</strong> g<strong>an</strong> viTarebas.<br />
6
wignebi da <strong>an</strong>b<strong>an</strong>i<br />
wignebis siyvaruli bavSvs adreul asakSi unda gavuRvivoT. es<br />
Zali<strong>an</strong> daexmareba mas kiTxvis, werisa da metyvelebis unarebis<br />
Gamoya libebaSi da momavalSi skolaSi swavlasac gauadvilebs.<br />
rodesac bavSvs vukiTxavT, is swavlobs mosmenas, rodesac wignis<br />
Sinaarsze vesaubrebiT – sityvebis saSualebiT azris gadmocemas,<br />
rac Zali<strong>an</strong> mniSvnelov<strong>an</strong>ia SemdgomSi T<strong>an</strong>atolebT<strong>an</strong> warmatebuli<br />
urTi erTobisTvis.<br />
kiTxvis dros bavSvi:<br />
•swavlobs axali sityvebis<br />
mniSvnelobas;<br />
•iRebs mravalferov<strong>an</strong><br />
informacias GCveni samyaros<br />
Sesaxeb;<br />
•Seimecnebs kavSirs daweril<br />
da gamoTqmul teqsts Soris;<br />
•ecnoba wignis gamoyenebis<br />
principebs;<br />
•ecnoba ambis gadmocemis<br />
sxvadasxva stils;<br />
•swavlobs wignebis<br />
siyvaruls.<br />
mniSvnelov<strong>an</strong>ia, rom mSobelsa da aRmzrdels axsovdeT: adreul<br />
asakSi bavSvebisTvis wera-kiTxvis swavleba ar aris miz<strong>an</strong> Sewonili.<br />
amis nacvlad, SevuqmnaT bavSvs wignieri garemo Sin da <strong>sabavSvo</strong> baR<br />
Si da vukiTxoT mravalferov<strong>an</strong>i wignebi xSirad.
wignebi da <strong>an</strong>b<strong>an</strong>i<br />
rogor, rodis da ra wavukiTxoT bavSvebs<br />
qsovilisg<strong>an</strong> SeukereT<br />
bavSvs e.w. „wignis GC<strong>an</strong>Ta“,<br />
romliTac yvelg<strong>an</strong><br />
SeZlebs sayvareli<br />
wignis waRebas, Tqven ki –<br />
misTvis wakiTxvas.<br />
SeqmeniT wignieri garemo. moawyveT oTaxSi<br />
(sabav Svo <strong>baRSi</strong>, <strong>saxlSi</strong>) specialuri adgili, patara<br />
kuTxe, sadac bavSvi SeZlebs wignebis daTvalierebas.<br />
dagWirdebaT patara magida, skami, mcire zomis<br />
xaliGa, didi zomis yuTi <strong>an</strong> patara Taro, romelsac<br />
iatakze dadgamT da bavSvi wignebis, furclebis, f<strong>an</strong>qrebis,<br />
konvertebis Ses<strong>an</strong>axad gamoiyenebs. SeecadeT,<br />
bavSvs xeli miuwvdebodes mravalferov<strong>an</strong> da uxvad<br />
ilustrirebul wignebze (ix. gv. 12). bavSvisTvis TvalsaGino<br />
adgilebze miamagreT sityvieri miniSnebebi:<br />
sag nebis dasaxelebebi, mimarTulebis aRmniSvneli<br />
sit yvebi, niSnebi da a.S. (ix. gv. 13). magidasT<strong>an</strong>, bavSvis<br />
Tvalis simaRleze gamofineT asoebi da cifrebi, romlebic<br />
„mxiarulad“ iqneba gaformebuli. gamofineT<br />
bavSvis namuSevrebi (naxatebi da „nawerebi“) <strong>sabavSvo</strong><br />
baRis oTaxSi, agreTve, <strong>saxlSi</strong>, bavSvis oTaxis kedlebze,<br />
samzareuloSi <strong>an</strong> sxva oTaxebSi.<br />
8
a<br />
aqcieT wignis kiTxva sasiamovno saqmi<strong>an</strong>obad.<br />
wignis kiTxvisTvis airGieT komfortuli adgili,<br />
sadac bavSvi (bavSvebi) gverdiT mogijdebaT. SeecadeT,<br />
rom bavSvi usafrTxod da mSvidad grZnobdes<br />
Tavs. gamoavlineT dadebiTi damoki<br />
debuleba kiTxvisadmi. da<strong>an</strong>a xeT<br />
bavSvs, rom kiTxva saintereso<br />
da sasiamovno aqtivobaa. SeecadeT,<br />
bavSvma xSirad daginaxoT,<br />
rom siamovnebiT kiTxulobT<br />
wignebs, gazeTebsa da<br />
Jurnalebs.<br />
waukiTxeT bavSvs wignebi<br />
xSirad, dReSi ramdenjerme.<br />
g<strong>an</strong>sazRvreT dRis monakveTi,<br />
romelsac yoveldRiurad gamoiyenebT<br />
wignebis wasakiT xad, magali<br />
Tad, dRis dasawyisi <strong>an</strong> bolo, Zilis<br />
win. waukiTxeT bavSvebs dilis TamaSe bis Semdeg,<br />
es daexmareba maT damSviddnen. xSirad<br />
kiTxva xels uwyobs mSobels/aRmzrdelsa da<br />
bavSvs Soris emociuri kavSirebis g<strong>an</strong>mtkicebas.<br />
kiTxvis dros daexmareT bavSvebs iswavlon.<br />
daexmareT bavSvebs „SeamGnion“ axali informacia, Ses<br />
TavazeT axsna-g<strong>an</strong>martebebi, mieciT miniSnebebi, ras<br />
daakvirdes da auxseniT, rogor ukavSirdeba wignSi<br />
mocemuli naxatebi teqsts. g<strong>an</strong>umarteT sityvebi,<br />
romelTa mniSvnelobac ar ici<strong>an</strong>. Tu wignSi mocemuli<br />
ambavi romelime istoriul periodSi <strong>an</strong> bav<br />
SvisTvis ucnob adgilas viTardeba, mouyeviT mcireodeni<br />
aRniSnulis Sesaxeb, raTa ukeT gaigon ambavi<br />
da metad isiamovnon. isaubreT wignis gmirebze da maT<br />
emociebze. SeecadeT, daakavSiroT wakiTxuli bavSvis<br />
gamocdilebasT<strong>an</strong>.<br />
wignis kiTxvis dros dausviT bavSvs kiTxvebi,<br />
romlebic daexmareba mas daukavSiros wignis Sinaarsi<br />
sakuTar gamocdilebas <strong>an</strong> sxva wignebs, romlebic miswignebisa<br />
da sxva beWduri<br />
masalebis simravle saxlsa<br />
Tu <strong>sabavSvo</strong> <strong>baRSi</strong> bavSvis<br />
cnobismoyvareobas<br />
gaaRvivebs maT mimarT.<br />
9
wignebi da <strong>an</strong>b<strong>an</strong>i<br />
nu waukiTxavT bavSvebs<br />
wigns, rodesac maT<br />
es ar surT. SeecadeT<br />
daainteresoT is sxva<br />
aqtivobiT da mogvi<strong>an</strong>ebiT<br />
daubrundiT wignebs.<br />
Tvis wagikiTxavT. SeecadeT, kiTxvebi ise iyos formulirebuli,<br />
rom waaxalisos bavSvi, gamoTqvas sakuTari<br />
mosazreba, moifiqros g<strong>an</strong>sxvavebuli da grZeli pasuxebi.<br />
mag., aRweros da daaxasiaTos wignis personaJebi,<br />
Seadaros isini realur adami<strong>an</strong>ebs <strong>an</strong> sxva zRapris<br />
gmirebs (mag., wiTelqudas bebia Seadaros Tavis bebias)<br />
da a.S. wignis wakiTxvamde sTxoveT, ilustraciebis<br />
mixedviT gamoicnos misi Sinaarsi. teqstis Sinaarsis<br />
ukeT gasa<strong>ge</strong>bad kiTxvis procesSi dausviT SekiTxvebi,<br />
SeGerdiT garkveul adgilas da sTxoveT, SemogTavazoT<br />
ambis savaraudo gagrZeleba. mag.:<br />
•rogor fiqrob, ras akeTebs am<br />
naxatze monadire<br />
•Sen dadixar <strong>an</strong> giyvars bebiasT<strong>an</strong><br />
stumroba<br />
•gaxsovs sxva zRapari, sadac<br />
ambavi tyeSi xdeboda romeli<br />
kidev ra msgavsebaa am or<br />
zRapars Soris romeli zRapari<br />
ufro mogwons<br />
•rogor fiqrob, ra moxdeba<br />
Semdeg<br />
waaxaliseT bavSvebi isaubron wignis Sesaxeb.<br />
ga ubiT bavSvs saubari im wignis Sesaxeb, romelsac kiTxulobT.<br />
upasuxeT mis kiTxvebs. mousmineT maT azrebs<br />
da Tqvenc gaac<strong>an</strong>iT Tqveni mosazreba. g<strong>an</strong>agrZeT<br />
wignze msjeloba da saubari wignis wakiTxvis<br />
Semdegac. SesTavazeT bavSvs gamoTqvas SeniSvnebi<br />
wignT<strong>an</strong> dakavSirebiT, isaubros wignis<br />
misTvis sayvarel monakveTze da waaxaliseT,<br />
Tavisi sityvebiT moyves ambavi.<br />
10
a<br />
waukiTxeT bavSvs mravalferov<strong>an</strong>i wignebi.<br />
<strong>sabavSvo</strong> moTxrobebisa da zRaprebis saSualebiT<br />
bavSvi Seimecnebs g<strong>an</strong>sxvavebuli kulturis, epoqis,<br />
xalxis maxasiaTeblebs. moTxrobebi exmareba mas gaigos,<br />
rogor fiqroben, moqmedeben da grZnoben sxvebi.<br />
sainformacio tipis wignebi (mag., <strong>sabavSvo</strong> enciklopediebi)<br />
daexmareba bavSvebs Seityon saintereso<br />
faqtebi Gveni samyaros Sesaxeb. garda amisa, aseTi<br />
wignebis kiTxvis dros bavSvebi ecnobi<strong>an</strong> iseT cnebebsa<br />
da sityvebs, romelTa codna skolaSi gamoad<strong>ge</strong>baT.<br />
waukiTxeT iseTi wignebic, romlebic ukavSirdeba im<br />
konteqsts, romelSic bavSvi izrdeba: maT gamocdilebas,<br />
kulturas, enas, interesebs.<br />
airGCieT wignebi, romlebic da<strong>ge</strong>xmarebaT aswavloT<br />
bavSvs. gamoiyeneT <strong>an</strong>b<strong>an</strong>is wignebi, romlebic<br />
mdidaria ilustraciebiT. maTi saSualebiT bavSvi SeZlebs<br />
b<strong>ge</strong>rebi daakavSiros asoebT<strong>an</strong>; agreTve, SeurGieT<br />
Sesabamisi asakobrivi jgufisTvis g<strong>an</strong>kuT vnili wignebi<br />
Tvlasa da ricxvebze. gamoiyeneT <strong>sabavSvo</strong> leqsebisa<br />
da saTvlulebis wignebi. didi zomis wignebi da<strong>ge</strong>xmarebaT<br />
bavSvebs yuradReba miaqcevinoT asoebze, sityvebsa<br />
Tu teqstis sxva nawilebze, aswavloT wignis<br />
sworad daWera da a.S. SearGieT iseTi moTxrobebi,<br />
romelTa saSualebiT bavSvebi socialurad miRebuli<br />
normebis Sesaxeb mets Seityoben, magaliTad, wignebi<br />
megobrobaze, romlebic daexmareba bavSvs iswavlos<br />
sxvebT<strong>an</strong> urTierToba da T<strong>an</strong>amSromloba.<br />
waukiTxeT BAbavSvs wignebi<br />
misTvis nacnobi da ucnobi<br />
situaciebiTa da gmirebiT,<br />
raTa m<strong>an</strong> SeZlos sakuTaris<br />
sxvebis samyarosT<strong>an</strong><br />
Sedareba.<br />
auxseniT bavSvs, ra<br />
d<strong>an</strong>iSnuleba aqvs wignebs,<br />
Jurnalebs, gazeTebs,<br />
sareklamo posterebs da a.S.<br />
gadaikiTxeT sayvareli wignebi. bavSvebs Zali<strong>an</strong><br />
uyvarT maTi sayvareli wignis kidev da kidev mosmena.<br />
wignebis g<strong>an</strong>meorebiT wakiTxva exmareba bavSvebs<br />
gaigon da SeamGnion axali detalebi. magaliTad, ambis<br />
ramdenjerme mosmenis Semdeg SeuZliaT mixvdnen, ras<br />
niSnavs axali sityva, romlis mniSvneloba aqamde ar<br />
icodnen. Tu g<strong>an</strong>meorebiTi kiTxvis dros bavSvs teqstSi<br />
miuTiTebT zogierT asos <strong>an</strong> sityvas, SesaZloa,<br />
daamaxsovrdes da SeZlos b<strong>ge</strong>rebis nawer asoebT<strong>an</strong>/<br />
sit yvebT<strong>an</strong> dakavSireba.<br />
11
wignebi da <strong>an</strong>b<strong>an</strong>i<br />
romeli wignebi wavikiTxoT<br />
•<strong>an</strong>b<strong>an</strong>is wignebi.<br />
aseT wignebSi TiToeul gverdze mocemulia <strong>an</strong>b<strong>an</strong>is aso da bav-<br />
SvisTvis nacnobi sagnebis, cxovelebis ilustraciebi, romelTa<br />
saxelebi mocemul asoze iwyeba.<br />
• wignebi Tvlasa da ricxvebze.<br />
aseT wignebSi warmod<strong>ge</strong>nilia ricxvebi da Sesabamisi raodenobis<br />
sagnebi/arsebebi, mag., ricxvT<strong>an</strong> „2“ mocemulia ori maimunis<br />
ilustracia da a.S.<br />
• wignebi sxvadasxva cnebis Sesaxeb.<br />
maTi saSualebiT bavSvebi swavloben iseT cnebebs, romelTa codna<br />
mniSvnelov<strong>an</strong>ia momavalSi saskolo warmatebisTvis. magali-<br />
Tad, feri, zoma, forma, mimarTuleba, <strong>an</strong>tonimebi, kategoriebi<br />
(mag. Sinauri da gareuli cxovelebi, tr<strong>an</strong>sporti, sacxovrebeli<br />
adgilebi da a.S.).<br />
• <strong>sabavSvo</strong> leqsebisa da saTvlulebis wignebi.<br />
maTSi mocemulia leqsebi advilad dasamaxsovrebeli riTmiT.<br />
• wignebi g<strong>an</strong>meorebiTi teqstiT.<br />
aseT wignebSi xSirad meordeba sityvebi <strong>an</strong> fraze bi, rac metad<br />
saxa lisoa bavSvebisTvis da ramdenime gverdis wakiTxvis Semdeg<br />
isini SeiZleba agyvnen da Tavadac „waikiTxon“ TqvenT<strong>an</strong> erTad<br />
gameorebuli frazebi.<br />
• tradiciuli literatura.<br />
aseTi literatura gulisxmobs sxvadasxva epoqisa da qveynis<br />
zRaprebs, igav-arakebs, miTebsa da le<strong>ge</strong>ndebs, saTavgadasavlo<br />
moTxrobebs. maTi saSualebiT bavSvi ecnoba sxvadasxva periods,<br />
kulturasa da tradicias.<br />
• naxatebi<strong>an</strong>i wignebi teqstis gareSe.<br />
maTSi mocemulia mxolod ilustraciebi, rac saSualebas aZlevs<br />
bavSvs „waikiTxos“ da Tavad gviambos wignSi gadmocemuli ambavi.<br />
es ki bevr bavSvs Zali<strong>an</strong> uyvars. ambis moyolisas bavSvs uviTardeba<br />
metyveleba da ambavSi mocemuli movlenebis T<strong>an</strong>mimdevrulad<br />
dala<strong>ge</strong>bis unari.<br />
12
a<br />
wignis maRazia<br />
asaki: 3+<br />
bavSvT<strong>an</strong> erTad da<strong>ge</strong>gmeT wignis maRaziaSi wasvla.<br />
winaswar hkiTxeT, rogori wigni surs da ratom. maRaziis<br />
monaxulebisas, masT<strong>an</strong> erTad daaTvaliereT<br />
wignebi. SeecadeT, interesi gauRvivoT sxvadasxva<br />
wignis mimarT, esaubreT maTze, mokled aRuwereT, ris<br />
Sesaxebaa wigni. Tqven SegiZliaT urGioT bavSvs romelime<br />
wigni da daasabuToT Tqveni arGev<strong>an</strong>i, magram<br />
mieciT bavSvs saSualeba, Tavad gadawyvitos, romeli<br />
wignis SeZena surs.<br />
„iarliyebi“<br />
asaki: 3+<br />
dawereT patara ferad furclebze im sagnebis<br />
saxelebi, romlebic gaqvT <strong>saxlSi</strong>/<strong>baRSi</strong>, mag.: magida,<br />
skami, karada, macivari, televizori da a.S. „skoGiT“<br />
daawebeT sityvebi Sesabamis sagnebs. aseve, Sesabamis<br />
oTaxebs SegiZliaT daaweboT: „saZinebeli“, „sastumro<br />
oTaxi“, „sapirfareSo“ da a.S. warwerebi aucileblad<br />
bavSvis simaRleze unda damagrdes. agreTve, SegiZliaT<br />
daamzadoT mimarTulebis aRmniSvneli iarliyebic.<br />
saWiro masala:<br />
•patara zomis Ria feris<br />
feradi (<strong>an</strong> TeTri)<br />
furclebi;<br />
•feradi flomasterebi <strong>an</strong><br />
f<strong>an</strong>qrebi;<br />
•„skoCGi“.<br />
13
wignebi da <strong>an</strong>b<strong>an</strong>i<br />
droTa g<strong>an</strong>mavlobaSi<br />
SecvaleT da gaarTuleT<br />
es „iarliyebi“, magaliTad,<br />
„didi saf<strong>an</strong>qre“, „patara<br />
saf<strong>an</strong>qre“, „rezis wignebi“,<br />
„<strong>an</strong>as saTamaSoebi“ da a.S.<br />
magaliTad, Sesabamisi mimarTulebis maGvenebeli isris<br />
ilustracias miawereT sityvebi „zemoT“, „qvemoT“,<br />
„marjvniv“, „marcxniv“.<br />
ase Tqveni patara iswavlis naweri sityvis sag<strong>an</strong>T<strong>an</strong>,<br />
mimarTulebasT<strong>an</strong> dakavSirebas.<br />
xelnakeTi wignebi<br />
asaki: 3+<br />
daamzadeT bavSvT<strong>an</strong> erTad sxvadasxvagvari wignebi.<br />
moifiqreT zRapari bavSvT<strong>an</strong> erTad. erTi winadadeba<br />
Tqven TqviT, meore – bavSvma. GaiwereT es istoria,<br />
daasuraTebineT bavSvs da akinZeT wignad. ase<br />
Tqven dagigrovdebaT Zali<strong>an</strong> bevri xelnakeTi wigni<br />
saxlis biblioTekaSi. SegiZliaT es wignebi bavSvis megobrebs<br />
aTxovoT.<br />
waaxaliseT bavSvi, daasuraTos yvela „mniSvnelov<strong>an</strong>i<br />
momenti“ mis cxovrebaSi, naxatebiT aRweros<br />
momxdari, sityvierad ki Tqven GaiwereT, akinZeT wignad<br />
da gaukeTeT yda.<br />
daamzadeT bavSvT<strong>an</strong> erTad „wignis movlis wigni“.<br />
sTxoveT bavSvs, daxatos Semdegi Sinaarsis naxatebi:<br />
„Seinaxe wigni saWmlisa da wylisg<strong>an</strong> moSorebiT“, „wigsaWiro<br />
masala:<br />
•TeTri da feradi<br />
furclebi;<br />
•Zveli Jurnalebi/<br />
gazeTebi (sxvadasxva<br />
suraTis amosaWrelad);<br />
•webo;<br />
•feradi f<strong>an</strong>qrebi;<br />
•flomasterebi;<br />
•asakinZi masala.<br />
14
a<br />
nis gverdebi gadafurcle frTxilad“, „daib<strong>an</strong>e xelebi,<br />
s<strong>an</strong>am aiReb wigns xelSi“, „roca daamTavreb daTvalierebas,<br />
Seinaxe wigni Taroze <strong>an</strong> misTvis g<strong>an</strong>kuTvnil<br />
sag<strong>an</strong><strong>ge</strong>bo adgilze“. SegiZliaT naxatebis nacvlad<br />
gamo iyenoT Jurnalid<strong>an</strong> amoWrili suraTebi ise, rom<br />
miiRoT vizualuri miniSnebebi.<br />
wignis damzadebis sxvadasxva gza<br />
xelnakeTi wigni sxvadasxva meTodiT SegiZliaT<br />
daamzadoT:<br />
1.<br />
gadakeceT furclebi akordeonis msgavsad. dakideT ke-<br />
delze ise, rom vertikalurad gaiSalos;<br />
2.<br />
orad gadakeceT furclebi, erTm<strong>an</strong>eTze daawyveT da SuaSi<br />
stepleriT akinZeT;<br />
3.<br />
xelnakeTi wignis furclebi gverdze <strong>an</strong> TavSi or <strong>an</strong> sam<br />
adgilas gaxvriteT da maT Sesakravad gamoiyeneT lenti,<br />
sqeli Zafi, rbili mavTuli <strong>an</strong> fexsacmlis Tasma;<br />
4.<br />
daaxvieT grZeli furceli „gragnilis“ formis wignis<br />
misaRebad, SeinaxeT muyaos rgolSi (SegiZliaT gamoiyenoT<br />
samzareulos xelsaxocis muyaos rgoli, romelsac<br />
moxatavT);<br />
5.<br />
furclebis gverdiTa mxare akinZeT stepleriT da zemo-<br />
d<strong>an</strong> gadaakariT feradi skoCGi.<br />
ydisTvis gamoiyeneT SedarebiT sqeli furclebi da gaaformeT<br />
SesafuTi qaRaldebiT, naWrebiT, Jurnalid<strong>an</strong> amoWrili<br />
detalebiT da a.S. Tu wignis aslebis gadaRebas apirebT,<br />
Sida gverdebisTvis nu gamoiyenebT muqi feris furclebs.<br />
15
wignebi da <strong>an</strong>b<strong>an</strong>i<br />
Tavgadasavlis ZiebaSi<br />
asaki: 4+<br />
saWiro masala:<br />
•saxatavi masalebi<br />
(f<strong>an</strong>qrebi,<br />
flomasterebi,<br />
pastelebi, saRebavebi<br />
da a.S.);<br />
•didi, magari<br />
furclebi.<br />
auxseniT bavSvs aqtivobis miz<strong>an</strong>i: uTxariT, rom yvelam<br />
erTad unda moifiqroT saTavgadasavlo moTxroba<br />
(<strong>saxlSi</strong> am aqtivobaSi SegiZliaT GarToT ojaxis<br />
wevrebi). aqtivobis monawileebs rigrigobiT dausviT<br />
iseTi kiTxvebi, romlebic da<strong>ge</strong>xmarebaT moTxrobis<br />
Sed<strong>ge</strong>naSi. mag.:<br />
•vin ari<strong>an</strong> CGveni moTxrobis mTavari gmirebi<br />
•ris saZieblad midi<strong>an</strong> isini ratom undaT misi<br />
moZieba<br />
•ratom aris rTuli misi moZieba<br />
•ras akeTeben gmirebi mis mosaZieblad<br />
•ra sirTuleebi xvdebaT gzad<br />
•rogor umklavdebi<strong>an</strong> sirTuleebs<br />
•rogor mTavrdeba gmirebis Tavgadasavali<br />
GaiwereT pasuxebi didi formatis furclebze,<br />
romlebsac Semdgom akinZavT da jgufis did wignad<br />
aqcevT. waukiTxeT SeTxzuli moTxroba bav Svebs Tavid<strong>an</strong><br />
bolomde da erTad SeurGieT saTauri. ga<strong>an</strong>awileT<br />
bavSvebi mcire jgufebSi da dauri<strong>ge</strong>T „didi wignis“<br />
TiTo-TiTo gverdi. TiToeul jgufs waukiTxeT<br />
furcelze mocemuli winadadeba moTxrobid<strong>an</strong><br />
da sTxoveT, daasuraTos. akinZeT<br />
wigni da TvalsaGino adgilas gamofineT.<br />
16
a<br />
taqtiluri asoebi<br />
asaki: 2+<br />
Tabaxis furcelze <strong>an</strong> muyaoze msxvilad dawereT<br />
<strong>an</strong>b<strong>an</strong>is romelime aso. wausviT webo-emulsia da daayareT<br />
GamonaTvalid<strong>an</strong> romelime — qviSa, wiwibura,<br />
brinji <strong>an</strong> daawebeT zonari. gaSrobis Semdeg sTxoveT<br />
bavSvs gaayolos TiTi nawers. gamoakariT kedelze.<br />
garkveuli periodulobis dacviT daamzadeT aseTive<br />
baraTebi sxva asoebisTvis da gamoiyeneT sxvadasxva<br />
masala. asoebi SegiZliaT daamzadoT Tematurad.<br />
magaliTad, Tu am aqtivobamde cota xniT adre bav<br />
SvT<strong>an</strong> saubrobdiT xilze, hkiTxeT, romeli xili uyvars<br />
yvelaze metad da mis mier dasaxelebuli sityvis<br />
pirveli aso airGieT dasamzadeblad.<br />
ra mqvia<br />
saWiro masala:<br />
•Tabaxis furceli <strong>an</strong><br />
muyao;<br />
•qviSa (<strong>an</strong> GCamonaTvalid<strong>an</strong><br />
erT-erTi: wiwibura,<br />
brinji, zonari, sxva<br />
Sesabamisi masala);<br />
•flomasteri <strong>an</strong> f<strong>an</strong>qari;<br />
•webo-emulsia.<br />
asaki: 5+<br />
bavSvebs SeuZliaT asoebis amocnoba Tavi<strong>an</strong>Ti<br />
saxelebis saSualebiT iswavlon. grZeli qaRaldis<br />
zeda nawilSi GamowereT didi zomis asoebi (<strong>an</strong>b<strong>an</strong>is<br />
T<strong>an</strong>mimdevrobiT) ise, rom qveda nawilSi datovoT<br />
sivrce bavSvebis saxelebis stikerebis misawebeblad.<br />
winaswar daamzadeT baraTebi, romlebsac bavSvebis<br />
saxelebs waawerT. mieciT TiToeul bavSvs saku<br />
Tari baraTi da uTxariT, rom baraTze misi saxeli<br />
weria. xmamaRla warmoTqviT misi saxeli da TiTiT<br />
aso-aso miyeviT nawers stikerze. Semdeg uTxariT,<br />
rom daasaxelos, romeli b<strong>ge</strong>rid<strong>an</strong> iwyeba misi saxeli,<br />
naxos stikerze es aso da iseTive aso moZebnos <strong>an</strong>b<strong>an</strong>is<br />
GamonaTvalSi. daexmareT bavSvebs webos saSualebiT<br />
miakr<strong>an</strong> Tavi<strong>an</strong>Ti saxelis baraTebi Sesabamisi asos<br />
qveS. mas Semdeg, rac yvela bavSvis saxels miawebebT<br />
<strong>an</strong>b<strong>an</strong>is qveS, dausviT bavSvebs kiTxvebi: „ramdeni bav<br />
Svis saxeli iwyeba aso „a“-ze „v“-ze“ da a.S. kiTxvis<br />
dasmis dros miuTiTeT bavSvebs is aso <strong>an</strong>b<strong>an</strong>ze,<br />
romelzec ekiTxebiT. TiToeuli asos qveS GawereT<br />
ricxvi, romelic im bavSvebis raodenobas Seesabameba,<br />
romelTa saxelebi am asoze iwyeba.<br />
saWiro masala:<br />
•grZeli qaRaldi;<br />
•webo;<br />
•mcire zomis qaRaldebi;<br />
•flomasterebi.<br />
17
wignebi da <strong>an</strong>b<strong>an</strong>i<br />
rGeva mSoblebs: mas Semdeg, rac bavSvi iswavlis<br />
sakuTari saxelis asoebis amocnobas, SegiZ liaT<br />
Tqveni <strong>an</strong> ojaxis sxva wevrebis saxelebi gamoiyenoT<br />
TamaSisTvis.<br />
„ipove gmiri Sens irgvliv“<br />
asaki: 4+<br />
saWiro masala:<br />
•flomasterebi;<br />
•f<strong>an</strong>qrebi, saxatavi<br />
furclebi;<br />
•stikerebi <strong>an</strong> lentebi<br />
gasaformeblad.<br />
esaubreT bavSvs gmirebze — pirovnebebze, romlebic<br />
keTilebi, mzrunvelni da mamacebi ari<strong>an</strong>. uTxariT<br />
maT, rom Gvens garSemo bevria aseTi gmiri da SesaZloa<br />
maT ubralod ver vamGnevT.<br />
mouyeviT bavSvebs Tqvens „rigiT“ gmirebze<br />
(romelTa Soris Tavadac ari<strong>an</strong>!). sTxoveT, gaixsenos<br />
mis <strong>an</strong> sxvis mier Gadenili raime „gmiruli saqcieli“.<br />
mieciT bavSvebs saxatavi masalebi da daamzadebineT<br />
„gmirobis si<strong>ge</strong>li“, romlebsac bavSvi Tavis sayvarel<br />
gmirs (mSobels, maswavlebels, das, Zmas, megobars...)<br />
gadascems. hkiTxeT bavSvs, ris daweras isurvebda da<br />
gaukeTeT warwera (mag., „si<strong>ge</strong>li Gems gmirs — dedikos“).<br />
ufrosi asakis bavSvebT<strong>an</strong> erTad SegiZliaT<br />
TiTi gaayo loT da xmamaRla waikiTxoT naweri. uTxariT<br />
bavSvs, gadasces „gmiris si<strong>ge</strong>li“ adresats.<br />
rGeva <strong>sabavSvo</strong> baRis aRmzrdelebs: SegiZliaT wlis<br />
g<strong>an</strong>mavlobaSi yovel kviras erT <strong>an</strong> or bav Svs gadasceT<br />
„gmiris si<strong>ge</strong>li“ da auxsnaT, ratom daimsaxures is. gaxsovdeT,<br />
rom si<strong>ge</strong>lis gareSe arcerTi bavSvi ar unda<br />
darGes! yovel Tvis ipoviT raRac g<strong>an</strong>sakuTrebuls Ti<br />
Toeul bavSvSi.<br />
18
a<br />
wignis kritikosi<br />
asaki: 4+<br />
Tqveni saxlis (<strong>sabavSvo</strong> baRis) <strong>sabavSvo</strong> biblioTekid<strong>an</strong><br />
SearGieT ramdenime wigni bavSvebis interesebis<br />
gaTvaliswinebiT. yoveldRe warudgineT maT erTi<br />
wigni, romlis wakiTxvis Semdeg hkiTxavT, ras fiqroben<br />
wakiTxul ambavze, mis gmirebze da a.S. did formatze<br />
— „kritikis furcelze“ — dawereT wignis saTauri<br />
da GamowereT bavSvebis mosazrebebi da SeniSvnebi. Ses<br />
TavazeT, moTxrobisadmi sakuTari damo kidebuleba<br />
Seafason „Rimilebis“ saSualebiT. aGveneT nimuSebi da<br />
auxseniT, romeli rogor g<strong>an</strong>wyobas asaxavs:<br />
saWiro masala:<br />
•didi zomis formati;<br />
•flomasterebi;<br />
•mrgvali formis<br />
webov<strong>an</strong>i qaRaldi<br />
(stikeri).<br />
momewona! arauSavs! ar momewona!<br />
rCGeva <strong>sabavSvo</strong> baRis<br />
aRmzrdels: jgufisTvis<br />
wignis wasakiTxad SegiZliaT<br />
<strong>sabavSvo</strong> <strong>baRSi</strong><br />
periodulad moiwvioT<br />
romelime bavSvis mSobeli.<br />
dauri<strong>ge</strong>T mrgvali formis „stikerebi“ da sTxoveT,<br />
miaxaton is „Rimili“, romelic maT azrs Seesabameba.<br />
daxatul „Rimilis stikerebs“ bavSvebi miakraven „kritikis<br />
furcels“, romelic SegiZliaT biblioTekaSi<br />
gamoakraT.<br />
19
wignebi da <strong>an</strong>b<strong>an</strong>i<br />
fosta<br />
asaki: 4+<br />
saWiro masala:<br />
•saxatavi masalebi;<br />
•webo;<br />
•TiToeuli bavSvis<br />
foto <strong>an</strong> naxati;<br />
•fexsacmlis<br />
yuTebi (TiToeuli<br />
bavSvisTvis);<br />
•baraTebi bavSvis<br />
saxelis warweriT<br />
(TiToeuli<br />
bavSvisTvis).<br />
bavSvebs uyvarT werilebis miReba. maTT<strong>an</strong> er<br />
Tad SegiZliaT moawyoT „fostis g<strong>an</strong>yofileba“. Ti<br />
Toeul bavSvs mieciT saSualeba gaaformos saku<br />
Tari yuTis Sida mxare. daexmareT saxelis baraTisa<br />
da sakuTari fotos (<strong>an</strong> naxatis) yuTis gareTa mxares<br />
miwebebaSi. moagroveT es „safosto yuTebi“ da miawebeT<br />
erTm<strong>an</strong>eTs. wlis g<strong>an</strong>mavlobaSi periodulad SegiZliaT<br />
gamoyoT dro safosto baraTebis, naxatebis<br />
dasamzadeblad, romlebsac bavSvebi erTm<strong>an</strong>eTs gaugzavni<strong>an</strong>.<br />
yuradReba miaqcieT, rom werili TiToeulma<br />
bavSvma miiRos.<br />
SesaZlebelia bavSvebs „fostiT“ erTm<strong>an</strong>eTisTvis<br />
gaagzavninoT Tavi<strong>an</strong>Ti xeliT damzadebuli „saGuqrebi“<br />
(ix. gv. 33-45).<br />
<strong>saxlSi</strong> Tqveni bavSvisTvis SegiZliaT martivad<br />
daamzadoT erTi „safosto yuTi“. muyaos yuTs gauke<br />
TeT Wrili da gared<strong>an</strong> moaxatineT bavSvs.<br />
20
a<br />
saxelob<strong>an</strong>a<br />
asaki: 5+<br />
dasxediT bavSvebT<strong>an</strong> erTad wreSi. TiToeuli bavSvi<br />
ityvis sakuTar saxels da kidev raRacas, rac moswons<br />
da romlis pirveli aso misi saxelis pirvel asos<br />
emTxveva. dawereT sityvebi dafaze, ise rom bavSvebma<br />
kargad dainaxon asoebi.<br />
cxrilis saxiT winaswar daxazeT formati. GawereT<br />
TiToeuli bavSvis saxeli, ise rom TiToeul kvadratSi<br />
erTi aso iyos. amoWeriT saxelebi da daexmareT<br />
bavSvebs asoebis wakiTxvaSi da Semdeg mieciT saxelis<br />
baraTi im bavSvs, romlesac ekuTvnis is.<br />
winaswar daxazul formatze grafebs miuTiTeT<br />
kate goriebi: 3, 4, 5, 6 da a.S., romlebic bavSvis saxel<br />
Si asoTa raodenobis aRmniSvneli iqneba. sTxoveT bav<br />
Svebs, daiTvalon maT saxelSi asoTa raodenoba da sakuTari<br />
saxelis baraTebi miawebon Sesabamis grafaze.<br />
mag., „<strong>an</strong>a“-s miawebeben grafa „3“-is qveS, „s<strong>an</strong>dro“-s<br />
– grafa „6“-is qveS da a.S. dausviT bavSvebs Semdegi<br />
saxis kiTxvebi: „vis aqvs yvelaze mokle saxeli“, „ramdeni<br />
bavSvis saxelSi gxvdebaT Tqveni saxelis aso ebi“<br />
da a.S.<br />
saWiro masala:<br />
•TeTri dafa <strong>an</strong><br />
ramdenime formati;<br />
•markerebi, makrateli,<br />
webo.<br />
rGeva mSobels: mouyeviT bavSvs, rogor SeurGieT<br />
saxeli <strong>an</strong> metsaxeli.<br />
21
movusminoT da vesaubroT<br />
bavSvebs<br />
mSoblisTvis bavSvis mier warmoTqmuli pirveli sityva erT-erTi<br />
yvelaze dasamaxsovrebeli momentia. gza sityvid<strong>an</strong> winadadebisken,<br />
winadadebid<strong>an</strong> ki srulfasov<strong>an</strong>i metyvelebisken — g<strong>an</strong>sakuTrebuli<br />
procesia. mSobeli — bavSvis pirveli maswavlebelia. rodesac is usmens,<br />
esaubreba, umReris da eTamaSeba bavSvs, exmareba mas iseTi enobrivi<br />
unarebis g<strong>an</strong>viTarebaSi, romlebic mTeli sicocxlis m<strong>an</strong>Zilze<br />
gahyveba bavSvs. adreuli asakid<strong>an</strong>ve:<br />
esaubreT bavSvs:<br />
•esaubreT, rodesac aWmevT, acmevT, eTamaSebiT;<br />
•bavSvT<strong>an</strong> erTad yofnis dros gaaxmov<strong>an</strong>eT Tqvens mier<br />
Sesrulebuli moqmedebebi (mag., „axla movumzadoT<br />
ninos saWmeli...“) da gaac<strong>an</strong>iT bavSvs Tqveni <strong>ge</strong>gmebi<br />
(mag.: „axla visadilebT erTad da mere wavalT<br />
saseirnod“);<br />
•umRereT martivi simRerebi, moasmenineT melodiuri<br />
simRerebi;<br />
•esaubreT gamarTulad, rodesac bavSvi laparaks<br />
swavlobs. zrdasrulis mier bavSvuri „enis<br />
moGCleqva“ misTvis SeiZleba damabneveli aRmoGCndes;<br />
•mieciT mokle miTiTebebi (mag., „mieci saTamaSo<br />
bebias“);<br />
•mouyeviT saintereso ambebi, zRaprebi da a.S. dausviT<br />
kiTxvebi;<br />
•bavSvT<strong>an</strong> saubris dros, SeecadeT gamoiyenoT axali,<br />
saintereso sityvebi.
a<br />
waukiTxeT bavSvs:<br />
•daaTvalierebineT da waukiTxeT ilustrirebuli<br />
<strong>sabavSvo</strong> wignebi yoveldRiurad. bavSvT<strong>an</strong> erTad aRwereT<br />
wignis ilustraciebi, x<strong>an</strong>dax<strong>an</strong> moGCvenebiTad SecdomiT<br />
daaxasiaTeT naxati, bavSvebs uyvarT mSoblebis naTqvamis<br />
gasworeba;<br />
•daamzadeT wigni, romelSic bavSvisTvis nacnobi<br />
adami<strong>an</strong>ebis, sagnebis, cxovelebis suraTebi iqneba. mieciT<br />
saSualeba bavSvs xSirad daaTvalieros wigni da daexmareT<br />
warmoTqvas suraTze mocemuli adami<strong>an</strong>is/sagnis saxeli;<br />
•waukiTxeT da aswavleT saTvlulebi, saxaliso riTmis<br />
mqone leqsebi.<br />
waaxaliseT bavSvis saubari:<br />
•waaxaliseT bavSvi, gaimeoros mokle winadadebebi;<br />
•aswavleT martivi simRerebi, <strong>sabavSvo</strong> leqsebi;<br />
•waaxaliseT bavSvebi, moyvnen ambebi sakuTari<br />
gamocdilebis Sesaxeb. erTad gatarebuli drois Semdeg<br />
isaubreT STabeWdilebebze;<br />
•waaxaliseT, Tavad moigonon zRaprebi da Tavgadasavlebi;<br />
•waaxaliseT, rom dagisv<strong>an</strong> kiTxvebi da upasuxeT maT;<br />
•mouyeviT sasacilo istoriebi da waaxaliseT, Tavadac<br />
gaixsenon sasacilo ambavi;<br />
•moayoleT sayvareli zRaprebi/ambebi.<br />
aswavleT da eTamaSeT:<br />
•aswavleT bavSvs axlobeli adami<strong>an</strong>ebis, nacnobi sagnebis,<br />
sxeulis nawilebis saxelebi;<br />
•aswavleT xmebi, romlebsac sxvadasxva sag<strong>an</strong>i da arseba<br />
gamoscems;<br />
•eTamaSeT TamaSebi, romlebic sxvadasxva cnebis ga<strong>ge</strong>baSi<br />
daexmareba;<br />
•waaxaliseT, iTamaSos roluri TamaSebi, dadgas martivi<br />
„speqtaklebi“.<br />
gaxsovdeT! mousmineT, esaubreT da waukiTxeT Tqvens bavSvs yoveldRiurad.<br />
23
movusminoT da vesaubroT bavSvebs<br />
„TuTiyuSob<strong>an</strong>a“<br />
asaki: 1+<br />
sityvebisa da frazebis gameoreba xels uwyobs bav<br />
Svis metyvelebis g<strong>an</strong>viTarebas. eTamaSeT bavSvs „TuTiyuSob<strong>an</strong>a“.<br />
magaliTad, b<strong>an</strong>aobis dros aiReT saTamaSo<br />
Tevzi da uTxariT: „Tevzi micuravs, micuravs, micuravs<br />
wyalSi! ras akeTebs Tevzi“ bavSvma unda gaimeoros.<br />
Semdeg gaagrZeleT sxva sagnebiT, magaliTad,<br />
„saponi aqafda, aqafda, aqafda Sens xelSi“ da a.S.<br />
didi, wiTeli, mrgvali...<br />
asaki: 2+<br />
<strong>saxlSi</strong> <strong>an</strong> ezoSi seirnobisas, bavSvs miuTiTeT sxvadasxva<br />
nivTze, hkiTxeT, rogoria es sag<strong>an</strong>i – priala,<br />
xaoi<strong>an</strong>i, sveli, mSrali, ra ferisa da zomisaa da a.S.<br />
es aqtivoba xels uwyobs leqsikis gamdidrebas.<br />
„poetob<strong>an</strong>a“<br />
saWiro masala:<br />
<strong>sabavSvo</strong> leqsebis krebuli.<br />
asaki: 4-6<br />
poezias bavSvebi axal, warmosaxviT da JRerad samyaroSi<br />
Sehyavs. SearGieT iseTi leqsebi, romelTa ga<br />
TamaSebasac bavSvebi SeZleben: m. mrevliSvilis „kopi“,<br />
„kikli-kikli kibesa“, „sawyali kurdReli“, „saq<strong>an</strong>ela“,<br />
nodar dumbaZis „saaTi“, „ia“, „burTi da nikora“, givi<br />
WiWinaZis „daTunia drunGa“, moris focxiSvilis „mze<br />
pirs ib<strong>an</strong>s“.<br />
leqsebi, romlebsac moZraobiT ayvebi<strong>an</strong>: mayvala<br />
mrevliSvilis „Wupa-Wupa“, „miabotebs“, „bekeka“, „aGuaGu<br />
cxeno“, moris focxiSvilis „askinkila“, „cxe li<br />
uTo“, givi WiWinaZis „pirsab<strong>an</strong>T<strong>an</strong>“.<br />
aseve leqsebi, romelTa dasrulebas Tavad SeZleben<br />
bavSvebi: mayvala mrevliSvilis „kunwula“, „<strong>an</strong>ao“, givi<br />
WiWinaZis „Wkvi<strong>an</strong>i baWia“, „zRarbo, zRarbo“, moris<br />
focxiSvilis „Gaid<strong>an</strong>i“.<br />
bavSvT<strong>an</strong> erTad moigoneT leqsebi. sTxoveT,<br />
daasaxelos sami sayvareli ram, GamowereT da meoTxe<br />
striqonad miawereT: „Zlier miyvars me!“. mag.:<br />
24
a<br />
„Sokoladis nayini,<br />
TaTiasT<strong>an</strong> TamaSi,<br />
Gemi lamazi Tojina,<br />
Zlier miyvars me!“<br />
amave wesiT bavSvs SeuZlia moigonos leqsebi, romlebic<br />
damTavrdeba mag., „sul mabrazebs es“ <strong>an</strong> „Gem<br />
Tvis mosawyenia“ da a.S. waikiTxeT xmamaRla bavSvT<strong>an</strong><br />
erTad da Sesabamisi JestebiTa da mimikebiT g<strong>an</strong>asaxiereT<br />
leqsSi gadmocemuli g<strong>an</strong>wyoba. <strong>sabavSvo</strong> baRis<br />
jgufSi TiToeul bavSvs SeuZlia warmoTqvas pirveli<br />
sami striqoni, xolo meoTxe – yvela bavSvma erTad<br />
warmoTqvas.<br />
sagnebis GCafiqreba<br />
asaki: 3+<br />
mgzavrobisas <strong>an</strong> seirnobisas eTamaSeT bavSvs „sagnebis<br />
Gafiqreba“. GaifiqreT iseTi sag<strong>an</strong>i, romelic Tqveni<br />
TvalTaxedvis arealSia. bavSvma iseTi miniSnebebiT<br />
unda gamoicnos, ra sag<strong>an</strong>ia es, rogoricaa, mag., „es<br />
aris grZeli“, „es aris feradi“, „es saWiroa wvimis<br />
dros“ da a.S.<br />
raRac axali<br />
asaki: 3+<br />
mouyeviT bavSvs Tqveni gamocdilebid<strong>an</strong> ambavi,<br />
romelic raRac siaxlis gamocdas ukavSirdeba, romlis<br />
gakeTebac Tavdapirvelad <strong>ge</strong>SinodaT, <strong>ge</strong>zarebodaT<br />
<strong>an</strong> nerviulobdiT mis gamo, Tumca Semdeg aRmoa<br />
GineT, rom TqvenTvis sasiamovno ram iyo (mag., cekva,<br />
kerZis damzadeba da a.S.). sTxoveT bavSvebs (bavSvs),<br />
gaixsenon msgavsi gamocdileba. daexmareT kiTxvebiT<br />
(raTa ar gaimeoron Tqveni ambavi): „aba, gaixsene, rodis<br />
ar gindoda raRac kerZis/xilis gasinjva (romelime<br />
adgilas gamgzavreba da a.S.) da gasinjvis Semdeg<br />
ki Zali<strong>an</strong> mo<strong>ge</strong>wona“. SeecadeT, bavSvma dawvrilebiT<br />
moyves Tavisi ambavi. Semdeg ki SegiZliaT TojinebiT<br />
gaaTamaSoT bavSvis (bavSvebis) mier moyolili ambebi.<br />
saWiro masala:<br />
Tojinebi.<br />
25
movusminoT da vesaubroT bavSvebs<br />
GCa<strong>an</strong>acvle sityva<br />
asaki: 3+<br />
airGieT bavSvis sayvareli romelime sabavSo leqsi<br />
da waaxaliseT, rom Secvalos sityvebi, Ga<strong>an</strong>acvlos<br />
leqsis teqstSi sityvebi, magaliTad, sakuTari<br />
saxeliT, sayvareli nugbaris, adgilis <strong>an</strong> megobris<br />
saxeliT.<br />
erTi feris sagnebi<br />
asaki: 3+<br />
bavSvT<strong>an</strong> erTad airGieT erT-erTi feri, mag., wi<br />
Teli da SeejibreT erTm<strong>an</strong>eTs (<strong>an</strong> SeajibreT bavSvebi)<br />
vin ufro met wiTel sag<strong>an</strong>s GamoTvlis, magaliTad:<br />
Tqven ambobT, wiTeli aris marwyvi, bavSvi ambobs, wi<br />
Teli aris burTi da a.S. aseTive TamaSi SegiZliaT<br />
iTamaSoT sxva zedsarTavi saxelebiT, mag.: ra aris<br />
cxe li, sveli, rbili da a.S.<br />
er-Ti ta-Si, o-ri ta-Si<br />
asaki: 2+<br />
waukiTxeT bavSvs leqsi sxvadasxva intonaciiT da<br />
sTxoveT, gaimeoros. Semdeg damarcvleT leqsi da<br />
daukariT TiTo taSi TiTo marcvlis warmoTqmisas.<br />
mag.:<br />
er-Ti ba-li, o-ri ba-li,<br />
sa-mi ba-li kun-wu-la,<br />
Gi-tu-ni-am da-kri-fa,<br />
Gven-T<strong>an</strong> mo-a-cun-cu-la.<br />
26
a<br />
gamotoveT sityvebi naswavli leqsebid<strong>an</strong>, bavSvma<br />
unda gamoicnos sityvebi. amoirGieT sityvebi<br />
leqsid<strong>an</strong> rom bavSvebma damarcvlon.<br />
romeli JRers sxv<strong>an</strong>airad<br />
asaki: 3+<br />
uTxariT bavSvs sami sityva, aqed<strong>an</strong> ori, romelic<br />
iriTmeba, xolo erTi g<strong>an</strong>sxvavebuli, mag., bali,<br />
Tvali, magida. hkiTxeT bavSvs, romeli sityva JRers<br />
d<strong>an</strong>ar Geni orisg<strong>an</strong> g<strong>an</strong>sxvavebulad.<br />
pirveli aso<br />
asaki: 3+<br />
bavSvebs eTamaSeT aseTi TamaSi: uTxariT sityva<br />
pirveli asos gamoklebiT: mag.: (m)-agida, (w)-iwila da<br />
a.S. bavSvma unda gamoicnos sityva.<br />
27
xelovneba<br />
xelovnebis aqtivobebi, rogoricaa Zerwva, xatva, aplikaciebis<br />
damzadeba da a.S., bavSvebSi aviTarebs SemoqmedebiTobas, xels uwyobs<br />
TviTgamoxatvas, zrdis sakuTari Tavis rwmenas da aviTarebs<br />
xelis wvril kunTebs, rac werisTvis mzaobis winapirobaa.<br />
movemzadoT werisTvis<br />
werisTvis mzaoba gulisxmobs bavSvis natifi motorikis – xelis<br />
wvrili kunTebis moZraobisa da koordinaciis – g<strong>an</strong>viTarebas.<br />
kargad g<strong>an</strong>viTarebuli natifi motorika aucilebelia imisaTvis,<br />
rom bavSvma SeZlos iseTi davalebebis Sesruleba, rogoricaa wera,<br />
gamoWra, G<strong>an</strong>glisa Tu kovzis sworad daWera, Rilebis, Tasmebis Tu<br />
elvis Sekvra, fazlebis awyoba da a.S. natifi motorikis g<strong>an</strong>viTrebas<br />
xels uwyobs xelovnebis sxvadasxva aqtivoba. 3 wlid<strong>an</strong> bavSvi nelnela<br />
swavlobs saweri saSualebis (f<strong>an</strong>qris, flomasteris da a.S.)<br />
xelSi sworad daWeras. mniSvnelov<strong>an</strong>ia, bavSvs Tqven aGvenoT, rogor<br />
unda eWiros xelSi saweri saSualeba da Semdeg daexmaroT, rom Tavadac<br />
gaimeoros. saxatavad da „sawerad“ bavSvs SesTavazeT mravalferov<strong>an</strong>i<br />
masala: f<strong>an</strong>qari, carci, funji, sxvadasxva tipis saRebavebi<br />
da a.S. imave principiT nel-nela aswavleT bavSvs <strong>sabavSvo</strong><br />
makratlis moxmareba, msxvili mZivebis Tokze Gamocma da fexsacmlis<br />
Tas me bis Sekvra.
a<br />
werisaTvis mzaobisTvis natifi motorikis g<strong>an</strong>vi<br />
TarebasT<strong>an</strong> erTad, mniSvnelov<strong>an</strong>ia, bavSvs esmodes<br />
zogadad weris mniSvneloba da misi funqcia, amitom:<br />
•SeecadeT, sxvadasxva situaciaSi weroT bavSvis<br />
Tvalwin. misalocis werisas, masac mieciT<br />
saSualeba, miaweros erTi – ori sityva. Tu werils<br />
werT, m<strong>an</strong>ac „viTom-viTom“ daweros;<br />
•waaxaliseT bavSvi moaxdinos<br />
weris imitacia, Tundac<br />
najRabnis saxiT; hkiTxeT, ra dawera<br />
da SeaqeT misi mcdeloba;<br />
•GCarTeT sayidlebis siisa Tu wveulebis menius<br />
Sed<strong>ge</strong>nis procesSi. waaxaliseT bavSvi naxatiT<br />
mi<strong>an</strong>iSnos Sinaarsi;<br />
29
xelovneba<br />
•waaxaliseT gaaferados sxvadasxva<br />
gasaferadebeli naxati.<br />
•gadaiReT romelime <strong>sabavSvo</strong> wignis (didi<br />
SriftiT nabeWdi) erTi gverdis qseroasli.<br />
sTxoveT bavSvs am gverdze ipovos erTnairi<br />
asoebi <strong>an</strong> sityvebi da Semoxazos erTi feris<br />
f<strong>an</strong>qriT <strong>an</strong> flomasteriT.<br />
•gaakeTeT axali sityvebis leqsikoni, sadac Tqven<br />
GCawerT namdvil da mogonil sityvebs da bavSvi<br />
daxatavs <strong>an</strong> GCaawebebs Jurnalebid<strong>an</strong> amoWril<br />
Sesabamis naxatebs.<br />
•isar<strong>ge</strong>bleT „safosto yuTiT“, (ix. gv. 20)<br />
daamzadeT <strong>an</strong> moimara<strong>ge</strong>T konvertebi. sTxoveT<br />
bavSvs miweros werilebi <strong>an</strong> misalocebi<br />
megobrebsa da naTesavebs. SeiZleba TviTon<br />
jRabnos – viTom weros furcelze, SesaZloa,<br />
Tqven GCaiweroT misi karnaxiT. werilis<br />
werisas bavSvebma aseve SeiZleba gamoiyenon<br />
<strong>an</strong>b<strong>an</strong>is Stampebi, romlebic Tqvenve SegiZliaT<br />
daumzadoT (ix. gv. 38-40) .<br />
gamoyaviT <strong>saxlSi</strong> iseTi adgili, sadac bavSvi Se<br />
Zlebs xatvas, Zerwvas, gamoWras, oRond ise, rom<br />
ar iRelvebs dasvrili t<strong>an</strong>sacmlis <strong>an</strong> iatakis gamo.<br />
moamzadeT muSamba, romelsac magidaze gadaafarebT<br />
da, saWiroebisamebr, iatakzec daafenT. aseve SeukereT<br />
bavSvs specialuri samosi, romelsac Gaicvams<br />
xatvis dros (es SeiZleba iyos winsafari samklavurebiT<br />
<strong>an</strong> Tqveni Zveli maisuri da a.S.)<br />
moimara<strong>ge</strong>T plastmasis konteineri <strong>an</strong><br />
muyaos yuTi, romelSic moaTavsebT<br />
samxatvro masalebs.<br />
30
a<br />
xatva<br />
arasodes aswavloT bavSvebs xatva, arasodes<br />
aCGvenoT, rogor ixateba esa Tu is sag<strong>an</strong>i, nu<br />
etyviT bavSvs, rom raRac sworad daxata <strong>an</strong> ra-<br />
Rac arasworad. xatvis swavlis saukeTeso saSualeba<br />
naturid<strong>an</strong> GC<strong>an</strong>axatebis keTebaa.<br />
bavSvebi xSirad aoceben ufrosebs<br />
Tavi<strong>an</strong>Ti unariT gaakeTon realisturi<br />
G<strong>an</strong>axatebi. Tqven SeiZleba gaikvirvoT,<br />
rogor SeZlebs 3-4 wlis,<br />
Tundac 5-6 wlis bavSvi G<strong>an</strong>axatis<br />
gakeTebas. Tavad scadeT:<br />
pirvel rigSi, bavSvT<strong>an</strong> erTad<br />
airGieT dasaxati sag<strong>an</strong>i. daiwyeT SedarebiT<br />
martivi sagnebiT. bavSvebs<br />
ufro metad uadvildebaT patara sagnebis<br />
xatva, vidre didis. magaliTad,<br />
damwyebTaTvis ufro martivia daxaton<br />
saTamaSo m<strong>an</strong>q<strong>an</strong>is borbali da ara mTli<strong>an</strong>ad<br />
m<strong>an</strong>q<strong>an</strong>a. dasviT bavSvi saxatavad ise, rom<br />
m<strong>an</strong> advilad SeZlos dasaxati sagnis sxvadasxva<br />
rakursiT daTvaliereba, xeliT Sexeba.<br />
31
xelovneba<br />
mas Semdeg, rac bavSvT<strong>an</strong> erTad SearGevT dasaxat sag<strong>an</strong>s, daexmareT mas<br />
Semdegnairad:<br />
•dausviT bavSvs iseTi SekiTxvebi,<br />
romelic gamoavlens mis codnas<br />
sagnis Sesaxeb, mag.: „ra hqvia amas<br />
risTvis viyenebT amas“<br />
•bavSvs muSaoba gauadvildeba, Tu mis<br />
yuradRebas mivmarTavT furclisken<br />
da vkiTxavT: „sad daxatav (am dros<br />
ara aqvs mniSvneloba, bavSvi ra<br />
adgils airGCevs), SegiZlia daado<br />
f<strong>an</strong>qari im adgilze, sadac apireb<br />
naxatis dawyebas“<br />
•dausviT bavSvs SekiTxvebi, raTa<br />
mouvides azrebi am sag<strong>an</strong>T<strong>an</strong><br />
dakavSirebiT. mag., „rogori forma<br />
aqvs vaSls“, „SegiZlia haerSi<br />
Semoxazo es forma“, „ras gagonebs<br />
vaSli“, „rogor aris vaSli<br />
damagrebuli xeze“ da a.S.<br />
•dausviT bavSvs iseTi SekiTxvebi,<br />
romlebic daexmareba imis<br />
gaazrebaSi, Tu rogor unda<br />
gadait<strong>an</strong>os is, rasac xedavs,<br />
wertilebad da xazebad qaRaldze:<br />
„rogor daxatav vaSlis formas sad<br />
gaukeTeb yunws“<br />
•naturid<strong>an</strong> GC<strong>an</strong>axatebis keTebisas<br />
adreuli asakis bavSvebi naturas<br />
iseT detalebs amateben, romelic<br />
mas ar aqvs realobaSi. gaxsovdeT,<br />
bavSvebi xataven ara mxolod imas,<br />
rasac xedaven, aramed imasac, rac<br />
ici<strong>an</strong> sakuTari gamocdilebid<strong>an</strong>. nu<br />
aRiqvamT amas, rogorc mis Secdomas.<br />
•waaxaliseT bavSvi daxatos<br />
sakuTari, Tqveni <strong>an</strong> ojaxis sxva<br />
wevrebis portretebi.<br />
•moimara<strong>ge</strong>T martivi formis nivTebi:<br />
finj<strong>an</strong>i, patara GCaid<strong>an</strong>i, aseve vaSli,<br />
msxali da waaxaliseT bavSvi, rom<br />
daxatos.<br />
•sTxoveT bavSvs, daxatos Tavisi<br />
oTaxi, sawoli, sayvareli nivTi da a.S.<br />
32
a<br />
Zerwva<br />
naxati plastilinis rgolebiT<br />
asaki: 3+<br />
bavSvebs Zali<strong>an</strong> uyvarT plastilinisg<strong>an</strong> „Wiayelebis“<br />
gamoZerwva. aseTi „Wiayelebisg<strong>an</strong>“ ki naxatis<br />
„gaferadeba“ SeiZleba. sTxoveT bavSvs, Semoxazos<br />
ubralo f<strong>an</strong>qriT muyaoze <strong>an</strong> sqel qaRaldze sa surveli<br />
konturebi, mag.: yvavilebi, peplebi, xili da a. S.<br />
moimara<strong>ge</strong>T sxvadasxva feris plastilini. sTxoveT<br />
bavSvs, gaakeTos grZeli „Wiayelebi“ TiToeuli ferisg<strong>an</strong>.<br />
Semdeg waaxaliseT daaxvios „Wiayelebi“ ise, rom<br />
moaTavsos Tavisive naxatis sasurvel konturSi.<br />
saWiro masala:<br />
•plastilini;<br />
•sqeli furceli;<br />
•ubralo f<strong>an</strong>qari;<br />
„plastilinis ferwera“<br />
asaki: 3+<br />
plastiliniT lamazi ferweruli namuSevris<br />
damzadeba SeiZleba. sTxoveT bavSvs, Semoxazos muyaoze<br />
<strong>an</strong> sqel qaRaldze sasurveli konturi. Semdeg<br />
daaWylitos plastilini am konturis SigniT ferebis<br />
mixedviT.<br />
saWiro masala:<br />
•plastilini;<br />
•muyao <strong>an</strong> sqeli<br />
qaRaldi;<br />
•ubralo f<strong>an</strong>qari.<br />
marili<strong>an</strong>i comis recepti<br />
kargia, Tu gaqvT saSualeba, rom bavSvma TixiT Zerwos,<br />
Tumca, mravalferovnebisTvis saZerwi masa Tqven<br />
TviTonac SegiZliaT moamzadoT Semdegi receptiT:<br />
SeurieT erTm<strong>an</strong>eTs marili da fqvili, daumateT<br />
zeTi da wyali, mozileT comi. ase damzadebuli comiT<br />
bavSvs SeuZlia gamoZerwos sasurveli figurebi da mas<br />
Semdeg, rac comi gaxmeba, SeRebos guaSis saRebavebiT.<br />
saWiro masala:<br />
•1 Wiqa marili;<br />
•2 Wiqa fqvili;<br />
•1 Wiqa Tbili wyali;<br />
•1<br />
sufris kovzi zeTi.<br />
33
xelovneba<br />
magaliTad, SegiZliaT bavSvs sxvadasxva zomis<br />
burTulebis gamoZerwva SesTavazoT. Semdeg es<br />
burTulebi as<strong>an</strong>Tis ReriT gaxvritoT da gaaSroT. SegiZliaT<br />
moxatoT kidec, zonari gauyaroT da feradi<br />
mZivi <strong>an</strong> samajuri daamzadoT.<br />
Tu saZerw coms sabrtyelebeli joxiT daabrtyelebT<br />
da Semdeg namcxvris formebiT gamoWriT,<br />
Semdeg zonris gasayrelad gaxvretT, moxatavT da<br />
gaaSrobT, lamaz medalionebs miiRebT.<br />
Tu comis damzadebisas fqvilSi sakveb saRebavs<br />
gaurevT, Sesabamisad comic feradi gamova. bavSvi feradi<br />
comiT, plastilinis msgavsad sxvadasxva figurebis<br />
gamoZerwvas SeZlebs.<br />
<strong>an</strong>abeWdebi<strong>an</strong>i medalioni<br />
asaki: 2+<br />
saWiro masala:<br />
•marili<strong>an</strong>i comi;<br />
•patara zomis sagnebi<br />
(gasaRebi, flomasteris<br />
saxuravebi, niJarebi,<br />
Rilebi);<br />
•saRebavi;<br />
•funji.<br />
erTi SexedviT, Gveulebriv sagnebs metad saintereso<br />
da lamazi <strong>an</strong>abeWdebi aqvT. <strong>saxlSi</strong> uamravi ase<br />
Ti sag<strong>an</strong>i <strong>ge</strong>qnebaT, magaliTad, gasaRebi, flomasteris<br />
saxuravebi, niJarebi, Rilebi da a.S. daexmareT bavSvs<br />
marili<strong>an</strong>i comis sakuTari TiTis sisqeze dabrtyelebaSi.<br />
waaxaliseT, Gais finjniT <strong>an</strong> nebismieri formis<br />
saWreliT gamoWras formebi.<br />
comi erT adgilas gaxvriteT,<br />
raTa SeZloT zonris gayra.<br />
Semdeg moa Tavsos, magaliTad,<br />
gasaRebi comze da xelis<br />
odnav daWe riT datovos<br />
<strong>an</strong>abeWdi. medali ons patara<br />
gamWoli naxvretic<br />
gaukeTeT zonris<br />
gasayrelad. Tu<br />
miRebul <strong>an</strong>abeWds<br />
akvarelis <strong>an</strong> guaSis<br />
34
a<br />
saRebaviT SeRebavT, medalioni ufro feradi gamogivaT.<br />
nebismier SemTxvevaSi comi kargad gaaSreT da<br />
gauya reT zonari Gamosakidad.<br />
„Tixis maqm<strong>an</strong>ebi“<br />
asaki: 3+<br />
Tu Zvelm<strong>an</strong>ebis daxarisxebisas reliefuri maqm<strong>an</strong>ebis<br />
naWrebi SegxvdaT, nu iGqarebT gadayras. Tundac<br />
sul patara naWrebis gamoyenebiT Zali<strong>an</strong> lamazi sam<br />
Svenisebis damzadeba SeiZleba.<br />
Tavdapirvelad Tqvens patarasT<strong>an</strong> erTad Tixa <strong>an</strong><br />
marili<strong>an</strong>i comi daabrtyeleT TiTis sisqeze. Semdeg<br />
saZerw masas daafineT maqm<strong>an</strong>i da comis sabrtyelebeli<br />
saWiro masala:<br />
•nebismieri saZerwi<br />
masa: Tixa <strong>an</strong><br />
marili<strong>an</strong>i comi;<br />
•faqturi<strong>an</strong>i maqm<strong>an</strong>ebi;<br />
•comis saWreli<br />
formebi;<br />
•comis<br />
gasabrtyelebeli xis<br />
joxi.<br />
gadaagoreT zemod<strong>an</strong>. bolos ki gamoWeriT sasurveli<br />
formebi da gaaSreT. Tu gulsakidis damzadeba gsurT,<br />
maSin nakeToba gaSrobamde gaxvriteT zonris gasayrelad.<br />
„Tixis maqm<strong>an</strong>ebiT“ oTaxis galamazebac Sei<br />
Zleba. bavSvT<strong>an</strong> erTad airGieT, romel kedels ufro<br />
mouxdeba da ubralod daawebeT webo-emulsiiT.<br />
35
xelovneba<br />
aplikacia<br />
saWiro masala:<br />
•feradi qaRaldi<br />
<strong>an</strong> Zveli feradi<br />
Jurnalebi;<br />
•webo;<br />
•furceli;<br />
•f<strong>an</strong>qari.<br />
aplikacia naxevebiT<br />
asaki: 2+<br />
bavSvebs Zali<strong>an</strong> uyvarT qaRaldis dakuWva, daxeva.<br />
Tqven ki ver audixarT daxeuli qaRaldis gadayras da<br />
albaT arc ki gifiqriaT imaze, rom yovelive es SeiZleba<br />
lamazi aplikaciisTvis gamogad<strong>ge</strong>T. gTavazobT<br />
aseTi aplikaciis ramdenime vari<strong>an</strong>ts:<br />
•Tavdapirvelad sTxoveT bavSvs furcelze<br />
Semoxazos sasurveli konturi. Semdeg ki<br />
wvril naWrebad daxeuli feradi qaRaldi<br />
daawebos sasurvel adgilas.<br />
•SegiZliaT f<strong>an</strong>qriT moxazul naxatze bavSvs<br />
daxeuli qaRaldis nacvlad SesTavazoT<br />
patara burTebad dakuWuli feradi<br />
<strong>an</strong> Jurnalebid<strong>an</strong> amoWrili qaRaldis<br />
daawebeba.<br />
•4+ asakis bavSvebs SegviZlia SevTavazoT<br />
konturuli naxati ferad furcelze<br />
Seasrulos. Semdeg ki miyves am konturs<br />
da moxios sasurvel formaze (makratlis<br />
gareSe). miRebuli forma daawebos<br />
furcelze.<br />
saWiro masala:<br />
•TeTri qaRaldi;<br />
•funji;<br />
•guaSi <strong>an</strong> akvarelis<br />
saRebavi;<br />
•makrateli;<br />
•webo.<br />
feradi qaRaldis damzadeba<br />
asaki: 2+<br />
Tu <strong>saxlSi</strong> feradi qaRaldi ar aRmogaGndaT, magram<br />
gaqvT TeTri furclebi da saRebavi, gTavazobT ramdenime<br />
meTods, rogor daamzadoT feradi furclebi.<br />
TviTnakeTi feradi furclis damzadebis yvelaze<br />
martivi meTodi aseTia: funjis <strong>an</strong> sufTa Rrublis<br />
gamoyenebiT TeTri furceli daasveleT sufTa<br />
36
a<br />
wyliT. Semdeg funji daasveleT sasurveli feris<br />
saRebaviT da daawveTeT <strong>an</strong> SeaxeT furcels. ar dagaviwydeT,<br />
am yvelafers bavSvi TviTon akeTebs, Tqven<br />
ki mxolod saWiroebis SemTxvevaSi exmarebiT. bavSvs<br />
SeuZlia gamoiyenos ramdenime feri, oRond ise, rom<br />
ferebi erTm<strong>an</strong>eTSi TavisiT gadavidnen. gaSrobis Semdeg<br />
waaxaliseT bavSvi „ferad furcelze“ Semoavlos<br />
sasurveli konturi da gamoWras. miRebuli gamosaxuleba<br />
daawebos furcelze.<br />
Tu gamWvirvale, akvarelis ferebis miReba gsurT,<br />
saRebavT<strong>an</strong> erTad qvamarili gamoiyeneT. daexmareT<br />
Tqvens pataras funjis <strong>an</strong> sufTa Rrublis gamoyenebiT<br />
TeTri furceli daasvelos sufTa wyliT. Semdeg<br />
funji daasvelos sasurveli feris saRebaviT da<br />
daawveTos <strong>an</strong> Seaxos furcels. SeuZlia gamoiyenos<br />
ramdenime feri, oRond ise, rom ferebi erTm<strong>an</strong>eTSi<br />
TavisiT gadavidnen. svel saRebavs moayareT qvamarili.<br />
daakvirdiT, ra lamazad dneba marili furclis<br />
zedapirze. gaSrobis Semdeg waaxaliseT bavSvi „ferad<br />
furcelze“ Semoavlos sasurveli konturi da gamoWras.<br />
miRebuli gamosaxuleba daawebos furcelze.<br />
saWiro masala:<br />
•TeTri qaRaldi;<br />
•guaSi <strong>an</strong> akvarelis<br />
saRebavi;<br />
•makrateli;<br />
•webo;<br />
•msxvili marili.<br />
saintereso faqturi<strong>an</strong>i feradi furclebis<br />
damzadeba erTjeradi celofnis daxmarebiTac Segi<br />
ZliaT. waaxaliseT bavSvi funjis <strong>an</strong> sufTa Rrublis<br />
gamoyenebiT TeTri furceli daasvelos sufTa wyliT.<br />
Semdeg funji daasvelos sasurveli feris saRebaviT<br />
da daawveTos <strong>an</strong> Seaxos furcels. SeuZlia gamoiyenos<br />
ramdenime feri, oRond ise, rom ferebi erTm<strong>an</strong>eTSi<br />
TavisiT gadavidnen. dakuWeT erTjeradi celof<strong>an</strong>i da<br />
waaxaliseT bavSvi saRebavi<strong>an</strong> svel zedapirs Seaxos ise,<br />
rom miiRos celofnis faqtura. gaSrobis Semdeg waaxaliseT<br />
bavSvi „ferad furcelze“ Semoavlos sasurveli<br />
konturi da gamoWras. miRebuli gamosaxuleba<br />
daawebos furcelze (am aqtivobaSi celofnis magivrad<br />
SegiZliaT WurWlis sarecxi Rrubeli gamoiyenoT).<br />
saWiro masala:<br />
•TeTri qaRaldi;<br />
•guaSi <strong>an</strong> akvarelis<br />
saRebavi;<br />
•makrateli;<br />
•webo;<br />
•erTjeradi<br />
celof<strong>an</strong>i.<br />
37
xelovneba<br />
aplikacia qsoviliT<br />
saWiro masala:<br />
•qsovilis naWrebi;<br />
•TeTri qaRaldi;<br />
•f<strong>an</strong>qari;<br />
•webo.<br />
asaki: 4+<br />
patarebs uyvarT eqsperimentebi. amitom SegiZliaT<br />
aplikaciisTvis qaRaldis nacvlad feradi qsovilic<br />
gamoiyenoT.<br />
am aplikaciisTvisac konturuli naxatia saWiro.<br />
daexmareT bavSvs gamoWras sxvadasxva feris qso vili<br />
da gamoiyenos feradi qaRaldis magivrad.<br />
qsovilis gamoWra<br />
gaadvildeba, Tu qsovils<br />
winaswar daawebebT<br />
qaRaldze da gaaSrobT.<br />
<strong>an</strong>abeWdebi, trafaretebi<br />
<strong>an</strong>abeWdebi-Stampebi<br />
sxvadasxva sagnis <strong>an</strong>abeWdebis saSualebiT Zali<strong>an</strong><br />
lamazi da saintereso kolaJebis damzadeba Segi<br />
ZliaT. imisTvis, rom miviRoT sasurveli <strong>an</strong>abeWdi,<br />
pirvel rigSi, unda davamzadoT e.w. Stampebi. aq Tqveni<br />
daxmareba ufro metad iqneba saWiro. Stampebs Tqven<br />
daamzadebT, xolo maTi gamoyeneba SegiZliaT bavSvebs<br />
mi<strong>an</strong>doT.<br />
38
a<br />
xilisa da bostneulis Stampebi:<br />
asaki: 2+<br />
myari xili <strong>an</strong> bostneuli (mag., vaSli, stafilo,<br />
kartofili) gaWeriT Suaze, frTxilad amoWeriT sasurveli<br />
forma. aswavleT bavSvs, rom Stampis zedapiri<br />
unda daasvelos saRebaviT da furcelze dait<strong>an</strong>os<br />
<strong>an</strong>abeWdi.<br />
saWiro masala:<br />
•nebismieri myari<br />
xili <strong>an</strong> bostneuli<br />
(vaSli, stafilo,<br />
kartofili da a.S.);<br />
•d<strong>an</strong>a;<br />
•furceli;<br />
•saRebavi.<br />
korpis Stampebi<br />
asaki: 2+<br />
korpis sacobze amoWeriT sasurveli formebi.<br />
Semdeg bavSvi am Stamps iseve gamo iyenebs, rogorc<br />
xilisa da bostneulis Stamps.<br />
saWiro masala:<br />
•korpis sacobi;<br />
•d<strong>an</strong>a.<br />
39
xelovneba<br />
sxvadasxva Stampi<br />
asaki: 2+<br />
saWiro masala:<br />
•penoplasti <strong>an</strong> sqeli<br />
muyao;<br />
•sxvadasxva masala<br />
(bawari, Rilebi, nayinis<br />
CGxirebi da a.S.);<br />
•webo-emulsia.<br />
am Stampebis damzadeba Tavad bavSvebsac SeuZliaT.<br />
Tqven ubralod daWeriT sqeli penoplasti oTxkuTxedi<br />
formis naWrebad, <strong>an</strong> oTxkuTxedi formis naWrebad<br />
daWrili muyaos ramdenime fena daawebeT erTm<strong>an</strong>eTze.<br />
daelodeT gaSrobas. axla ukve bavSvis jeria<br />
webo-emulsiis gamoyenebiT daawebos penoplastze <strong>an</strong><br />
muya oze sxvadasxva sag<strong>an</strong>i, mag., spiralurad daxveuli<br />
bawari, Rilebi, nayinis Gxirebi da a.S. kargad gaaSreT.<br />
bavSvi am Stamps iseve gamoiyenebs, rogorc sxva d<strong>an</strong>ar<br />
Gen Stamps.<br />
trafaretebi<br />
asaki: 3+<br />
saWiro masala:<br />
•TeTri qaRaldi;<br />
•qaRaldisg<strong>an</strong> gamoWrili<br />
trafaretebi;<br />
•f<strong>an</strong>qari;<br />
•makrateli;<br />
•kbilis jagrisi;<br />
•akvarelis <strong>an</strong> guaSis<br />
saRebavi;<br />
•qaRaldis<br />
skoGCi.<br />
trafaretebis gamoyenebiT lamazi kompoziciebis<br />
damzadeba SeiZleba, T<strong>an</strong>ac Zali<strong>an</strong> saxalisoa.<br />
jer unda daixatos sxvadasxva figura (mag., peplebi,<br />
yvavilebi, Gitebi, saxlebi da a.S.). trafaretebis<br />
gamoWraSi bavSvs Tqveni daxmareba daWirdeba. ormxrivi<br />
skoGis saSualebiT daamagreT trafaretebi furcelze.<br />
bav Svma kbilis jagrisi saRebavSi unda daasvelos<br />
da jagarze TiTis gadasmiT miaSxefos saRebavi<br />
trafareti<strong>an</strong> furcelze iqamde, vidre<br />
trafarets gareT darGenili furceli<br />
mTli<strong>an</strong>ad daifareba saRebaviT<br />
(kbilis jagrisis magivrad<br />
SegiZliaT ubralod funji gadausvaT<br />
<strong>an</strong> saRebavi daawuwoT<br />
funjiT). daelodeT gaSrobas<br />
da moxseniT trafareti.<br />
40
a<br />
faqturi<strong>an</strong>i qaRaldi<br />
asaki: 2+<br />
Tavdapirvelad unda daamzadoT saxatavi saSualeba<br />
<strong>an</strong>u saRebavi. amisaTvis ki waaxaliseT bavSvi Seurios<br />
erTm<strong>an</strong>eTs GamoTvlili ingredientebi (saRebavis<br />
garda). miRebuli masa gayaviT ramdenime nawilad da<br />
TiToeulSi SeurieT sxvadasxva saRebavi. unda miiRoT<br />
kremisebri masa. Zabris gamoyenebiT moaTavseT miRebuli<br />
masa plastmasis boTlebSi. waaxaliseT bav Svi<br />
plastmasis boTlis moWeriT gamouSvas feradi masa<br />
furclis zedapirze da Seqmnas naxati.<br />
saWiro masala:<br />
•2/3 Wiqa fqvili;<br />
•2/3 Wiqa marili;<br />
•2/3 Wiqa wyali;<br />
•guaSis saRebavi;<br />
•2 cali WurWlis<br />
Txevadi Jeles <strong>an</strong><br />
Txevadi sapnis<br />
plastmasis boTli.<br />
bunebrivi masalebi<br />
bevri ram, rac bunebaSi moipoveba, SeiZleba gamoviyenoT<br />
lamazi nivTebis dasamzadeblad. amisaTvis f<strong>an</strong>tazia<br />
da mondomebaa saWiro. kargi iqneba, Tu bavSvs<br />
pataraobid<strong>an</strong>ve g<strong>an</strong>uviTarebT SemoqmedebiT azrovnebas.<br />
magaliTad, tyeSi seirnobisas SeagroveT girGebi,<br />
totebi, foTlebi. hkiTxeT bavSvs, risi damzadeba<br />
SeiZleba maTi gamoyenebiT, waaxaliseT, rom ifiqros,<br />
Semdeg ki erTad gadaaqcieT bunebrivi masalebi xelovnebis<br />
nimuSebad.<br />
41
xelovneba<br />
lobios samajurebi<br />
asaki: 4+<br />
saWiro masala:<br />
•muyaos ruloni<br />
(SegiZliaT Tavad<br />
daamzadoT <strong>an</strong> gamoiyenoT<br />
samzareulos qaRaldis<br />
muyao);<br />
•webo-emulsia;<br />
•funji.<br />
gaWeriT muyaos ruloni Suaze da waaxaliseT bavSvi<br />
webo-emulsiis daxmarebiT daawebos lobio <strong>an</strong> sxvadasxva<br />
saxis marcvleuli. daelodeT gaSrobas (am samajuris<br />
damzadebisas g<strong>an</strong>sakuTrebuli yuradReba<br />
gvmarTebs, raTa bavSvma wvrili marcvlebi pirSi ar<br />
Gaidos).<br />
qviSis samSvenisebi<br />
asaki: 5+<br />
saWiro masala:<br />
•qviSa;<br />
•sxvadasxva zomisa da<br />
formis saxuravi<strong>an</strong>i<br />
boTlebi;<br />
•feradi carci <strong>an</strong><br />
saRebavis pigmentebi.<br />
saWiro masala:<br />
•sxvadasxva mcenaris<br />
foToli;<br />
•tyis kenkra <strong>an</strong> patara<br />
zomis girCGebi;<br />
•namcxvris liTonis<br />
forma;<br />
•wyali;<br />
•feradi<br />
lenti.<br />
waaxaliseT bavSvi d<strong>an</strong>ayos feradi carci da Seurios<br />
qviSas TiToeuli feri cal-calke. qaRaldisg<strong>an</strong><br />
gaakeTeT Zabri da patara kovzis gamoyenebiT daexmareT<br />
bavSvs TiToeuli feris qviSa fena-fena Gayaros<br />
boTlSi. savse boTls gaukeTeT saxuravi.<br />
yinulis q<strong>an</strong>dakebebi<br />
asaki: 2+<br />
scadeT Tqvens patarasT<strong>an</strong> erTad yinulis<br />
figurebis damzadeba. Tavdapirvelad SeagroveT<br />
bunebrivi masalebi (mag., foTlebi, yvavilebi, patara<br />
girGebi, pata ra totebi, kenkra, rko, xis qerqi da a.S.).<br />
waaxaliseT bavSvi, es masala moa<br />
Tavsos liTonis formaSi. Gaasxas<br />
wyali ise, rom bunebrivi masalebi<br />
daifaros, oRond WurWeli ar<br />
gaivsos. moaTavseT liTonis<br />
WurWeli sayinuleSi. gayinul<br />
zedapirze daafineT orad<br />
gakecili lenti (romelic<br />
Semdeg sakidi iqneba), kvlav<br />
daasxiT wyali da isev<br />
gayineT. miRebuli yinulis<br />
q<strong>an</strong>dakeba dakideT xis<br />
totze .<br />
42
a<br />
meoradi masalebi<br />
albaT yvela <strong>saxlSi</strong> moiZebneba ramdenime zedmeti<br />
Rili, qsovilis nakuwebi, saqsovi Zafebi da a.S. SesaZloa,<br />
xSirad gifiqriaT maTi gadayra. gaxsovdeT, e.w.<br />
meoradi masalebisg<strong>an</strong> bevri lamazi nivTis damzadeba<br />
SeiZleba.<br />
Rilebi<br />
arasodes gadayaroT Rilebi. Tu t<strong>an</strong>sacmeli daZvelda<br />
da mis gadagdebas apirebT, moaWeriT Rilebi da<br />
SeinaxeT. feradi Rilebisg<strong>an</strong> bevri saintereso da lamazi<br />
nivTis gakeTebas SeZlebT bavSvebT<strong>an</strong> erTad.<br />
Rilebis samajuri<br />
asaki: 5+<br />
waaxaliseT bavSvi aarGios Rilebi sakuTari <strong>ge</strong>movnebiT,<br />
daawyos isini im T<strong>an</strong>mimdevrobiT, rogorc<br />
unda rom g<strong>an</strong>alagos samajurze. mieciT bavSvs mavTuli<br />
da auxseniT, rogor gauyaros Rils — jer qvemod<strong>an</strong><br />
zemoT, Semdeg zemod<strong>an</strong> — qvemoT da a.S. bolos darGenili<br />
mav Tuli gadagrixeT ise, rom samajuri ar gaixsnas.<br />
asaki: 4+<br />
arsebobs samajuris damzadebis sxva xerxi. bav Svma<br />
Rilebi mZivebiviT unda aasxas mavTulze, <strong>an</strong>u qvevi d<strong>an</strong><br />
zemoT gauyaros da Semdeg momdevno Rili aas xas da a.S.<br />
saWiro masala:<br />
•daaxloebiT 10-11<br />
cali saSualo <strong>an</strong> 7-8<br />
cali didi zomis Rili<br />
(damokidebulia bavSvis<br />
majis zomaze);<br />
•Txeli mavTuli (<strong>an</strong><br />
wvrili rezini);<br />
•makrateli.<br />
wvrilm<strong>an</strong>ebis yuTi<br />
asaki: 3+<br />
waaxaliseT bavSvi gadaarGios Rilebi <strong>ge</strong>movnebis<br />
mixedviT da saTiTaod daawebos muyaos yuTze gare<br />
Ta mxrid<strong>an</strong>, Signid<strong>an</strong> ki muyaos qsovili gamoakariT.<br />
aseT yuTSi gogonebs samkaulisa da Tmissamagrebis<br />
Senaxva SeuZliaT, xolo biWebs<br />
— patara saTamaSoebis.<br />
saWiro masala:<br />
•saSualo zomis yuTi;<br />
•sxvadasxva ferisa da<br />
zomis Rilebi;<br />
•webo-emulsia.<br />
43
xelovneba<br />
saWiro masala:<br />
•sxvdadasxva feris<br />
Rilebi;<br />
•sqeli furceli <strong>an</strong><br />
muyao;<br />
•saRebavi;<br />
•funji;<br />
•webo-emulsia.<br />
peizaJi RilebiT<br />
asaki: 3+<br />
Rilebis gamoyeneba aplikaciisTvis feradi furclebis<br />
magivradac SegiZliaT. amisaTvis konturuli<br />
naxatia saWiro, xolo Semdeg — Rilebis SerGeva ferebis<br />
mixedviT da naxatze dawebeba.<br />
magaliTad, Tu bavSvma xe daxata, gadawyvitos,<br />
romeli sezonis xe unda iyos da Sesabamisad SearGios<br />
Rilebis ferebi (gazafxuli — vardisferi, mwv<strong>an</strong>e.<br />
zafxuli — wiTeli, yviTeli, mwv<strong>an</strong>e. SemodgomisTvis<br />
— yviTeli, wiTeli, narinjisferi.<br />
zamTari — TeTri, nacrisferi,<br />
cisferi). daawebos arGeuli Rilebi<br />
xeebis totebze.<br />
daleuli f<strong>an</strong>qrebi<br />
nu gadayriT daleul f<strong>an</strong>qrebs, maTi saSualebiT<br />
SeiZleba lamazi nivTebis damzadeba.<br />
f<strong>an</strong>qrebi<strong>an</strong>i saf<strong>an</strong>qre<br />
asaki: 3+<br />
saWiro masala:<br />
•daleuli f<strong>an</strong>qrebi;<br />
•muyaos yuTi <strong>an</strong><br />
Tunuqis qila;<br />
•webo<br />
emulsia.<br />
waaxaliseT bavSvi saSualo<br />
zomis muyaos yuTze <strong>an</strong> Tunuqis<br />
qilaze erTi mimarTulebiT<br />
daawebos daleuli f<strong>an</strong>qrebi.<br />
kargad gaaS reT.<br />
yuTs Signid<strong>an</strong> qsovili<br />
gamoakariT da<br />
f<strong>an</strong>qrebis, flomasterebis<br />
<strong>an</strong> nebismieri<br />
saxatavi masalis Ses<strong>an</strong>axad<br />
gamoiyenebT.<br />
44
a<br />
f<strong>an</strong>qrebis GCarGCo<br />
asaki: 3+<br />
gamoWeriT muyaosg<strong>an</strong> GarGo, bavSvma ki masze erTi<br />
mimarTulebiT daawebos daleuli f<strong>an</strong>qrebi. GasviT<br />
GarGoSi bavSvis portreti <strong>an</strong> sayvareli naxati da dakideT<br />
kedelze.<br />
saWiro masala:<br />
•daleuli f<strong>an</strong>qrebi;<br />
•muyaos GCarGCo;<br />
•webo-emulsia.<br />
celof<strong>an</strong>i<br />
albaT Tqvens <strong>saxlSi</strong>c uamravi celofnis parki<br />
grovdeba. maTi gamoyenebiT bevri saintereso nivTis<br />
damzadeba SeiZleba.<br />
celofnis baWiebi<br />
asaki: 2+<br />
waaxaliseT bavSvi naxevramde gatenos celof<strong>an</strong>i<br />
bambiT, es iqneba baWias t<strong>an</strong>i. Semdeg gaukeTeT wvrili<br />
rezini da kvlav gateneT bambiT, yurebamde. celofnis<br />
yurebi gamonaskveT. ase miiRebT baWias Tavsa da<br />
yurebs, dauxateT Tvalebi, cxviri da ulvaSebi Savi<br />
markeriT.<br />
saWiro masala:<br />
•TeTri, vardisferi<br />
<strong>an</strong> gamWvirvale<br />
erTjeradi yuri<strong>an</strong>i<br />
celof<strong>an</strong>i;<br />
•bamba;<br />
•wvrili rezini;<br />
•Savi markeri.<br />
sarecxis sarWi<br />
asaki: 4+<br />
waaxaliseT bavSvi dakecos feradi qaRaldi<br />
maraoseburad. daamagros sarWiT ise, rom sarWi iyos<br />
peplis t<strong>an</strong>i, xolo feradi furclebi — frTebi.<br />
daaxa teT pepelas Tvalebi da piri.<br />
saWiro masala:<br />
•sarecxis sarWi;<br />
•feradi qaRaldi;<br />
•Savi<br />
markeri.<br />
45
xelovneba<br />
winda<br />
windebi saukeTeso masalaa sxvadasxva saxis Tojinebis<br />
dasamzadeblad. Tavad scadeT. Tqven SegiZliaT<br />
daamzadoT rbili Tojinebi <strong>an</strong> xelis gasayofi personaJebi.<br />
asaki: 4+<br />
saWiro masala:<br />
•sxvadasxva zomis winda;<br />
•bamba;<br />
•Rilebi;<br />
•wvrili rezini <strong>an</strong> Toki;<br />
•nemsi<br />
da Zafi <strong>an</strong> webo.<br />
waaxaliseT bavSvi bambis<br />
ori qula moaTavsos windis<br />
boloSi da orive nawili<br />
gamoyos wvrili reziniT <strong>an</strong><br />
Tokis moWeriT ise, rom miiRoT<br />
Tojinis ori fexi.<br />
darGenil windaSi kvlav<br />
unda GatenoT bamba, es iqneba<br />
Tojinis t<strong>an</strong>i. Tojinis xelebs<br />
da Tavs, fexebis msgavsad,<br />
gamoyofT ori wvrili<br />
reziniT. gaaformeT Tojina<br />
RilebiT da qsovilebiT.<br />
asaki: 3+<br />
Tu xelis gasayofi Tojinis damzadeba gsurT, maSin<br />
windas ubralod ori Rili daakereT TvalebisTvis da<br />
daaxateT cxviri da piri. gaaformeT saqsovi ZafebiT.<br />
46
a<br />
papie-maSe (qaRaldis masa, romelSic Sereulia<br />
webo. gamoiyeneba sxvadasxva saTamaSos<br />
dasamzadeblad).<br />
saWiro masala:<br />
• p lastmasis jami;<br />
papie-maSes teqnikis gamoyenebiT bevri saintereso<br />
nivTis damzadeba SegiZliaT. ubralod kargad unda<br />
gaecnoT am teqnikas.<br />
waaxaliseT bavSvi daxios meoradi qaRaldi <strong>an</strong><br />
Zveli Jurnal-gazeTebi daaxloebiT 4 sm-is sigrZis<br />
zolebad.<br />
winaswar moamzadeT puris fqvilis webo.<br />
moamzadeT Semdegi narevi: 1/4 Wiqa fqvili gaxseniT<br />
erT Wiqa civ wyalSi, calke cecxlze dadgiT da<br />
aaduReT 5 Wiqa wyali, romelSic nel-nela GaasxamT<br />
fqvilisa da civi wylis narevs. urieT nela, 2-3 wuTis<br />
g<strong>an</strong>mavlobaSi, vidre ar miiRebT bl<strong>an</strong>t webov<strong>an</strong> masas.<br />
moxmarebamde gaacieT. aseTi webo SegiZliaT moaTavsoT<br />
minis qilaSi, SeinaxoT macivarSi da meore dResac<br />
gamoiyenoT.<br />
•meoradi qaRaldi (Zveli<br />
Jurnal-gazeTebi da a.S.);<br />
•saxamebeli <strong>an</strong> puris<br />
fqvilisg<strong>an</strong> momzadebuli<br />
webo;<br />
•funji;<br />
•muSamba magidaze<br />
gadasafareblad;<br />
•gaberili buSti <strong>an</strong><br />
nebismieri sxva forma,<br />
mag., mWidrod daWmuWnuli<br />
gazeTi, romelsac<br />
sasurvel formas miscemT.<br />
kidev erTi, ufro martivi meTodi: erTi wili fqvili<br />
SeurieT or wil wyalSi da kargad gaxseniT, rom ar<br />
iyos koStebi.<br />
47
xelovneba<br />
miRebuli webo GaasxiT plastmasis jamSi da GayareT<br />
daxeuli gazeTebi, Semdeg daawebeT weboSi amovlebuli<br />
gazeTebi buStze jer erTi mimarTulebiT, roca mTli<strong>an</strong>ad<br />
dafaravT, gazeTis naglejebiT kidev erTi fena<br />
gaakeTeT sxva mimarTulebiT, dagWirdebaT daaxloebiT<br />
3-4 fena (fenebis raodenobaze iqneba damokidebuli<br />
miRebuli nakeTobis kedlis sisqe, oRond Zali<strong>an</strong><br />
sqelis gakeTeba ar Rirs, kargad ar gamoSreba da namu<br />
Sevars arasasiamovno suni auva). gaSrobas daWirdeba<br />
12-d<strong>an</strong> 24 saaTamde.<br />
Tu marTkuTxa formis miReba gindaT, buStis nacvlad<br />
gamoiyeneT muyaos yuTi, xolo sxvadasxva uswormasworo<br />
formis misaRebad dakuWeT gazeTi sasurvel<br />
formaze da imas daawebeT saxamebli<strong>an</strong>i gazeTis<br />
naglejebi .<br />
risi damzadeba SegviZlia papie-maSes<br />
teqnikiT<br />
papie-maSes niRbebi<br />
asaki: 3+<br />
saWiro masala:<br />
•papie-maSes webo;<br />
•meoradi qaRaldi;<br />
•guaSis saRebavi;<br />
•funji;<br />
•makrateli;<br />
•niRbis dasamagrebeli<br />
zonari <strong>an</strong> rezini.<br />
waaxaliseT bavSvi, rom papie-maSes teqnikis mixedviT<br />
daawebos buStze meoradi qaRaldi. Tu mTli<strong>an</strong>ad<br />
dafaravT buSts, maSin gaSrobis Semdeg Suaze unda<br />
gaWraT da ori niRabi gamogivaT. Tu mxolod erTi<br />
niRabi gsurT, maSin buStis mxolod naxevari dafareT.<br />
gaiTvaliswineT, rom niRabs unda hqondes Tvalis<br />
da piris adgili (survilis SemTxvevaSi), amitom<br />
buStze winaswar SemoxazeT es konturebi flomasteriT<br />
da gaafrTxileT bavSvi, rom am adgilas ar daawebos<br />
qaRaldi.<br />
Tu niRabs gamoburculi adgilebi unda hqondes,<br />
mag., warbebi, ulvaSebi, dingi, yurebi, cxviri, putkuna<br />
loyebi, am adgilebSi SegiZliaT moculobis misacemad<br />
daadoT sasurvel formaze dakuWuli qaRaldi<br />
da zemod<strong>an</strong> gadaaweboT saxamebli<strong>an</strong>i meoradi qaRaldi.<br />
daelodeT gaSrobas da waaxaliseT bavSvi moxatos niRabi<br />
personaJis xasiaTis Sesabamisad. niRabi orive mxares<br />
gaxvriteT makratliT da gaukeTeT zonari <strong>an</strong> rezina.<br />
48
a<br />
papie-maSes Tojinebi<br />
asaki: 4+<br />
papie-maSes teqnikis gamoyenebiT bavSvT<strong>an</strong> erTad sxvadasxv<strong>an</strong>airi<br />
Tojinebis damzadeba SegiZliaT. Tu Ti<br />
Tis gasayofi Tojina gsurT, maSin waaxaliseT bavSvi,<br />
rom dakuWos gazeTi ise, rom patara burTi miiRos.<br />
Semdeg daawebeT zed cilindris formis muyao bav<br />
Svis TiTis gasayrelad. mas Semdeg, rac daamzadebT<br />
e.w. „Tojinis GonGxs“, zemod<strong>an</strong> gadaawebeT meoradi qa<br />
Raldi. gaSrobis Semdeg Tojinis xasiaTis Sesabamisad<br />
moxateT saRebaviT.<br />
saWiro masala:<br />
•papie-maSes webo;<br />
•meoradi qaRaldi;<br />
•guaSis saRebavi;<br />
•funji;<br />
•makrateli;<br />
•niRbis dasamagrebeli<br />
zonari <strong>an</strong> rezini.<br />
Tu SedarebiT mozrdili Tojina gsurT rom<br />
daamzadoT, maSin waaxaliseT bavSvi, rom gazeTi daku<br />
Wos ise, rom miiRos Tojinis Tavi, t<strong>an</strong>i, xelebi da<br />
fexebi. daawebeT es nawilebi ise, rom aawyoT Tojina<br />
da ukve Semdeg papie-maSes teqnikis mixedviT gadaawebeT<br />
saxamebelSi dasvelebuli qaRaldi. SegiZliaT<br />
aseT Tojinas t<strong>an</strong>sacmelic SeukeroT <strong>an</strong> ubralod<br />
qso vilis naWeri miaweboT.<br />
49
xelovneba<br />
qsova<br />
saWiro masala:<br />
•didi zomis muyaos<br />
yuTi;<br />
•sqeli kapronis Zafi<br />
<strong>an</strong> wvrili Toki;<br />
•feradi saqsovi<br />
Zafebi.<br />
qsova saukeTeso saSualebaa natifi motorikis<br />
gasaviTareblad, ase rom nu daizarebT da daumzadeT<br />
Tqvens pataras saqsovi dafa.<br />
muyaos yuTis mopirdapire gverdebi GaWeriT ramdenime<br />
adgilas mTels sigrZeze. kapronis Zafi daaxvieT<br />
yuTze ise, rom miiRoT saqsovi dazga. waaxaliseT<br />
bavSvi feradi ZafebiT moqsovos am dazgaze.<br />
saqsovi dazgis damzadeba erTjeradi plastmasis<br />
TefSisg<strong>an</strong>ac SegiZliaT mocemuli nimuSis mixedviT.<br />
saqsovad aseve SegiZliaT sawrupebis gamoyeneba nimuSis<br />
mixedviT.<br />
mozaika<br />
mozaikis damzadeba sxvadasxva<br />
masalisg<strong>an</strong> SegiZliaT. mag., SegiZliaT<br />
gamoiyenoT patara oTxkuTxedebad<br />
daWrili marili<strong>an</strong>i comi da is daawebebinoT<br />
bavSvs sasurvel konturze,<br />
Semdeg ki SeaRebinoT. SegiZliaT gamoiyenoT kvadratebad<br />
daWrili feradi qaRaldi, damtvreuli da<br />
SeRebili kvercxis naWuWi, patara kenWebi.<br />
mozaikis principi imaSi mdgomareobs, rom bavSvma<br />
masala erTm<strong>an</strong>eTis gverdze unda daawebos<br />
da ase amoavsos winaswar daxatuli konturi.<br />
mozaikiT SegiZliaT gaaformoT sura<br />
Tis GarGoebi, saf<strong>an</strong>qreebi, <strong>sabavSvo</strong> oTaxis<br />
kedlebic ki.<br />
50
vswavlobT SexebiT<br />
adreul asakSi bavSvi samyaros SegrZnebebis saSualebiT Seimecnebs.<br />
surs, rom xeliT Seexos sag<strong>an</strong>s, usunos, zogjer <strong>ge</strong>mosac ki usinjavs.<br />
sxvadasxva saxis sensoruli aqtivobebiT („sensoruli“ laTinuri<br />
sityvaa da grZnobas, SegrZnebas niSnavs) mas garesamyarosa da<br />
sakuTari SegrZnebebis ukeT SeswavlaSi daexmarebiT.<br />
„jadosnuri“ tomara<br />
asaki: 3+<br />
bavSvebs uyvarT gamoc<strong>an</strong>ebi. Tu „jadosnur“<br />
tomaraSi mogixvdaT xeli, bevri gamoc<strong>an</strong>is amoxsna<br />
mogiwevT. moaTavseT sxvadasxva faqturisa da<br />
formis nivTebi tomaraSi. es SeiZleba iyos: gasaRebi,<br />
savar cxeli, kovzi, majis saaTi, mokled yvelaferi,<br />
rasac saintereso zedapiri aqvs da rac bevri kiTxvis<br />
dasmis saSualebas iZleva. moukariT tomaras<br />
piri ise, rom bavSvma mxolod xelis Gayofa SeZlos.<br />
waaxaliseT bavSvi Gayos xeli tomaraSi da faqturis<br />
mixedviT gamo icnos, ra sag<strong>an</strong>ia es. dausviT damxmare<br />
SekiT xvebi: rogoria es sag<strong>an</strong>i gluvia xorkli<strong>an</strong>ia<br />
pria laa da a.S.<br />
saWiro masala:<br />
•saSualo zomis tomara;<br />
•sxvadasxva faqturisa<br />
da formis nivTebi.
vswavlobT SexebiT<br />
TiTebiT xatva<br />
saWiro masala:<br />
•2 Wiqa fqvili;<br />
•2 Wiqa civi wyali;<br />
•sakvebi saRebavebi.<br />
asaki: 2+<br />
TiTebiT saxatavi saRebavi <strong>saxlSi</strong>c SegiZliaT<br />
daamzadoT. amisaTvis GaasxiT wyali jamSi da nelnela<br />
daumateT fqvili, T<strong>an</strong> urieT ise, rom ar gaGndes<br />
koStebi. bolos daumateT sakvebi saRebavi (sakvebi<br />
saRebavis SeZena SeiZleba sakonditro maRaziebSi).<br />
waaxaliseT bavSvi daxatos TiTebiT (funjis gareSe).<br />
naxati celof<strong>an</strong>Si<br />
asaki: 2+<br />
saWiro masala:<br />
•saSualo zomis<br />
elva-Sesakravi<strong>an</strong>i<br />
celof<strong>an</strong>i;<br />
•saxamebeli;<br />
•sakvebi saRebavi;<br />
•skoGCi.<br />
moamzadeT sqeli masa<br />
fqvilisa da wylis SereviT<br />
(erT wil fqvils SeurieT<br />
ori wili wyali da aduReT<br />
gasqelebamde). miRebuli masa<br />
rom gacivdeba, daumateT<br />
sakvebi saRebavi. moaTavseT<br />
elva-Sesakravi<strong>an</strong> celof<strong>an</strong>Si<br />
<strong>an</strong> daamagreT celofnis gaxsnili<br />
mxare skoGiT ise, rom<br />
masa gareT ar gamovides. waaxaliseT<br />
bavSvi TiTis daWeriT Seqmnas naxati. bavSvs Ti<br />
Tis magivrad bambi<strong>an</strong>i Gxirebis gamoyenebac SeuZlia,<br />
xolo Tqven celof<strong>an</strong>Si feradi saxameblis nacvlad<br />
SegiZliaT Txeli guaSi moaTavsoT.<br />
yinulis naxati<br />
asaki: 2+<br />
saWiro masala:<br />
•sakvebi saRebavi;<br />
•gasayini<br />
formebi.<br />
zafxulis cxel dReebSi waaxaliseT bavSvi, rom feradi<br />
yinuliT daxatos. amisaTvis sxvadasxva WurWel<br />
Si gaxseniT sakvebi saRebavi, GaasxiT patara formebSi<br />
da gayineT.<br />
52
a<br />
saTamaSo comi<br />
asaki: 2+<br />
bavSvebs Zali<strong>an</strong> uyvarT comiT TamaSi, moswonT,<br />
roca zelen coms, aZleven mas sasurvel formas. saTamaSo<br />
comis damzadeba Zali<strong>an</strong> martivia. daexmareT<br />
bavSvs Gayaros fqvili jamSi da daasxas zeTi. kargad<br />
mourieT daaxloebiT 5 wuTis g<strong>an</strong>mavlobaSi, iqamde,<br />
vidre fqvili ar Seikvreba. moaTavseT miRebuli<br />
comi didi zomis konteinerSi <strong>an</strong> plastmasis jamSi da<br />
waaxaliseT bavSvebi, rom iTamaSon, aavson sxvadasxva<br />
formebi, aaSenon kedeli da a.S.<br />
saWiro masala:<br />
•4 Wiqa fqvili;<br />
•1/2<br />
Wiqa zeTi.<br />
pomponebi<br />
patarebs moswonT pomponebis sifafuke, x<strong>an</strong> sulis<br />
SeberviT gadaaadgileben magidis zedapirze, x<strong>an</strong> Tovlis<br />
gundebiviT isvri<strong>an</strong>. ar daizaroT da daamzadeT<br />
sxvadasxva zomis pomponebi.<br />
53
vswavlobT SexebiT<br />
saWiro masala:<br />
•muyaos naWeri;<br />
•saqsovi Zafi;<br />
•makrateli.<br />
muyaosg<strong>an</strong> gamoWeriT ori wre, romlebsac centrSi<br />
agreTve amoaWriT wres. daadeT es muyaoebi erTm<strong>an</strong>eTs.<br />
saqsovi Zafi jer centrSi gauyareT, Semdeg gareTa<br />
mxares SemoaxvieT da isev centrid<strong>an</strong> amouyareT,<br />
vidre centraluri wre mTli<strong>an</strong>ad amoivseba. mWidrod<br />
SemoaxvieT saqsovi Zafi.<br />
makratliT gaWeriT muyaoze daxveuli Zafi muyaos<br />
wris g<strong>an</strong>apira mxares.<br />
odnav daaSoreT erTm<strong>an</strong>eTs muyaos ori wre da centrSi<br />
gayril saqsov Zafs mWidrod SemoaxvieT sxva<br />
Zafi. Semdeg SemoacaleT muyaoebi da aafueT Zafebi<br />
ise, rom pomponma miiRos burTis forma.<br />
asaki: 2+<br />
waaxaliseT bavSvebi, moaTavson pomponebi kvercxis<br />
Ses<strong>an</strong>ax d<strong>an</strong>ayofebi<strong>an</strong> konteinerSi. skoGis saSualebiT<br />
gadaabiT erTm<strong>an</strong>eTs qaRaldis muyao ise, rom miiRoT<br />
saSualo sigrZis mili. waaxaliseT bavSvi saTiTaod Gayaros<br />
pomponebi milSi da gamoagoros meore mxrid<strong>an</strong>.<br />
sensoruli wigni<br />
asaki: 3+<br />
saWiro masala:<br />
•muyaos furclebi;<br />
•sxvadasxva faqturis<br />
mqone qsovili; bewvi,<br />
bamba, celof<strong>an</strong>i da a.S.;<br />
•webo-emulsia;<br />
•makrateli.<br />
sensoruli wigni d<strong>an</strong>arGenebisg<strong>an</strong> imiT g<strong>an</strong>sxvavdeba,<br />
rom saSualebas aZlevs bavSvs wignis zedapirT<strong>an</strong> SexebiT<br />
sag<strong>an</strong>i daakavSiros mis faqturasT<strong>an</strong>. waaxaliseT<br />
bavSvi daxatos sxvadasxva faqturis mqone xili da<br />
bostneuli, <strong>an</strong> cxovelebi da frinvelebi, <strong>an</strong> ubralod<br />
sxvadasxva faqturis mqone nivTebi. Semdeg SearGevineT<br />
winaswar momara<strong>ge</strong>buli masalebid<strong>an</strong>, romeli hgavs ama<br />
Tu im faqturas. gamoWeriT bavSvis naxatis Sesabamisad<br />
da waaxaliseT daawebos qsovili am naxats. naxatebi<br />
SeagroveT da akinZeT wignad.<br />
54
a<br />
qviSis dafa<br />
asaki: 2+<br />
qviSaze xatvisTvis sulac ar aris saWiro zRvis<br />
s<strong>an</strong>apiros miaSuroT, ubralod moimara<strong>ge</strong>T ramdenime<br />
muWa qviSa.<br />
moaTavseT mina muyaos dabalkedlebi<strong>an</strong> yuTSi (raTa<br />
qviSa ar gadmoiyaros). dayareT minaze qviSa da waaxaliseT<br />
bavSvi, rom daxatos TiTiT.<br />
saWiro masala:<br />
•marTxkuTxedis formis<br />
sqeli mina;<br />
•qviSa <strong>an</strong> fqvili<br />
(simindis <strong>an</strong> xorblis).<br />
„sensoruli nabijebi“<br />
asaki: 2+<br />
gamoWeriT bavSvis fexis zomis ramdenime wre da<br />
TiToeul wreze emulsiis saSualebiT daawebeT winaswar<br />
momzadebuli masala (celof<strong>an</strong>i, Zveli pirsaxoci,<br />
Rrubeli, bade, bewvi, bamba). daamagreT „sensoruli<br />
nabijebi“ iatakze skoGis saSualebiT da waaxaliseT<br />
bavSvi, rom SiSveli fexi daadgas TiToeul muyaos.<br />
saWiro masala:<br />
•sqeli muyao;<br />
•makrateli;<br />
•skoGCi;<br />
•webo-emulsia;<br />
•celof<strong>an</strong>i;<br />
•Zveli pirsaxoci;<br />
•Rrubeli;<br />
•bade;<br />
•bewvi;<br />
•bamba.<br />
55
vswavlobT SexebiT<br />
„zamTari yuTSi“<br />
saWiro masala:<br />
•bamba;<br />
•cisferi da lurji<br />
pomponebi;<br />
•TeTri lobios<br />
marcvlebi;<br />
•cisfrad SeRebili<br />
brinjis marcvlebi;<br />
•TeTri da cisferi feris<br />
plastmasis Wiqebi;<br />
•Zabri;<br />
•qvamarili.<br />
asaki: 3+<br />
Tu Tqvens pataras zamTari uyvars, maSin es aqtivoba<br />
swored misTvisaa gaTvlili.<br />
moimara<strong>ge</strong>T GamoTvlili masala da waaxaliseT bav<br />
Svi saSualo zomis konteiner<br />
Si Gayaros yvelaferi. kargi<br />
iqneba, Tu Tqvenc masT<strong>an</strong><br />
erTad iTamaSebT. erTad<br />
aavseT WurWeli, gadayareT<br />
erTi Wiqid<strong>an</strong> meoreSi,<br />
gadaarGieT da a.S.<br />
g<strong>an</strong>sakuTrebiT yuradRebiT<br />
iyaviT, rom bav<br />
Svma wvrili marcvlebi<br />
pirSi ar Gaidos.<br />
tye <strong>saxlSi</strong><br />
asaki: 3+<br />
saWiro masala:<br />
•saSualo zomis<br />
plastmasis jami <strong>an</strong><br />
konteineri;<br />
waaxaliseT bavSvi „kunZulebad“ moaTavsos GamoTvlili<br />
masala plastmasis jamSi <strong>an</strong> konteinerSi. Semdeg<br />
iTamaSeT masT<strong>an</strong> erTad patara plastmasis cxovelebis<br />
gamoyenebiT.<br />
•naZvis wiwvebi;<br />
•patara totebi;<br />
•miwa;<br />
•lobios marcvlebi;<br />
•patara kenWebi;<br />
•patara zomis plastmasis<br />
saTamaSo cxovelebi;<br />
•patara<br />
joxebi.<br />
56
samagido TamaSebi<br />
samagido TamaSebi xels uwyobs bavSvis gonebriv, fizikur da socialur-emociur<br />
g<strong>an</strong>viTarebas. bavSvebs samagido TamaSebis dros<br />
uviTardeba maTematikuri unarebi, mexsiereba, natifi motorika.<br />
isini eGvevi<strong>an</strong> wesebisa da rigis dacvas, mo<strong>ge</strong>basa da wa<strong>ge</strong>bas.<br />
<strong>saxlSi</strong> <strong>an</strong> <strong>sabavSvo</strong> <strong>baRSi</strong> bavSvT<strong>an</strong> erTad SegiZliaT daamzadoT<br />
sxvadasxva samagido TamaSi.<br />
maraToni<br />
asaki: 3+<br />
moawyveT <strong>saxlSi</strong> „samagido maraToni“. amisaTvis<br />
mxo lod saTamaSo dafis damzadeba dagWirdebaT.<br />
moimara<strong>ge</strong>T saSualo zomis muyaos firfita, raTa<br />
daamzadoT xelnakeTi samagido TamaSis dafa. gamoiyeneT<br />
Savi flomasteri da dayaviT dafa sigrZeze oTx<br />
nawilad ise, rom gamovides oTxi mogrZo formis biliki.<br />
dagWirdebaT oTxi feris qaRaldi, mag., wiTeli,<br />
yviTeli, lurji da mwv<strong>an</strong>e. gamoWeriT TiToeuli qaRaldisg<strong>an</strong><br />
T<strong>an</strong>abari raodenobisa (daaxloebiT 20-20<br />
cali) da zomis figurebi, mag., wiTeli wreebi, yviTeli<br />
kvadratebi, lurji samkuTxedebi, mwv<strong>an</strong>e varskvlavebi.<br />
TiToeul bilikze erTm<strong>an</strong>eTis T<strong>an</strong>mimdevrobiT daawebeT<br />
T<strong>an</strong>abari raodenobis figurebi ise, rom erT bilikze<br />
mxolod erTi feris figurebi iyos. TiToeul<br />
biliks daawereT „starti“ da „finiSi“.<br />
saWiro masala:<br />
•muyao (SegiZliaT<br />
gamoiyenoT muyaos<br />
yuTis erTi gverdi);<br />
•feradi qaRaldi;<br />
•makrateli;<br />
•webo <strong>an</strong> skoGCi.<br />
TamaSis wesi: moimara<strong>ge</strong>T kamaTeli da oTxi cali<br />
patara zomis nivTi. es SeiZleba iyos qinderis saTamaSo,<br />
boTlis saxuravi, saSualo zomis Rili, saTamaSo<br />
m<strong>an</strong>q<strong>an</strong>a. yuradRebiT iyaviT da SearGieT asakis Se
samagido TamaSebi<br />
xelnakeTi fazeli<br />
am aqtivobis sirTule naxatis sirTulezea damokidebuli.<br />
2-d<strong>an</strong> 3 wlamde asakis bavSvisTvis martivi<br />
naxati SearGieT da orad <strong>an</strong>, maqsimum, samad gayaviT,<br />
xolo ufrosebisTvis SedarebiT rTuli suraTic<br />
gamogad<strong>ge</strong>baT.<br />
moimara<strong>ge</strong>T Zveli Jurnalebi <strong>an</strong> fotoebi. bavSvT<strong>an</strong><br />
erTad aarGieT sasurveli suraTi da daawebeT muyaoze.<br />
Semdeg, rogorc ukve aRvniSneT, bavSvis asakis Sesabamisi<br />
usafrTxo nivTebi. pirveli moTamaSe aagdebs<br />
kamaTels da gadaadgilebs saTamaSo dafaze Tavis figuras<br />
imdenjer, ramdeni burTulac amova kamaTelze.<br />
Semdeg — meore moTamaSe da a.S. mo<strong>ge</strong>bulia is moTama<br />
Se, vinc pirveli miva finiST<strong>an</strong>.<br />
fazeli (asawyobi naxatebi)<br />
asaki: 2+<br />
saWiro masala:<br />
•Zveli Jurnalebi;<br />
•Zveli fotoebi;<br />
•Sokoladis yuTebis<br />
Tavsaxurebi;<br />
•feradi f<strong>an</strong>qrebi;<br />
•makrateli;<br />
•webo.<br />
58
a<br />
sabamisad daWeriT sxvadasxva raodenobis nawilebad<br />
(patarebisTvis 4 nawilad, ufro mozrdilebisTvis<br />
6, 9, 12 <strong>an</strong> meti). Zveli fotoebis nacvlad SegiZliaT<br />
gamo iyenoT bavSvis naxati. waaxaliseT bavSvi aawyos<br />
„xel nakeTi fazli“.<br />
kamaTeli<br />
kamaTeli Zali<strong>an</strong> mosaxerxebelia. is msubuqia da SegiZliaT<br />
yvelg<strong>an</strong> ataroT, Sesabamisad, bavSvT<strong>an</strong> erTad<br />
yvelg<strong>an</strong> SeiqcioT Tavi TamaSiT. kamaTelT<strong>an</strong> erTad<br />
SeiZleba kalami da furceli dagWirdeT, rac aseve<br />
yvelg<strong>an</strong> advili mosapovebelia.<br />
burTulebis Sekreba<br />
asaki: 5+<br />
sTxoveT bavSvs, gaagoros samive kamaTeli da furcelze<br />
GainiSnos burTulebis yvelaze dabali raodenoba<br />
(daxatos imave raodenobis burTulebi <strong>an</strong> dasvas<br />
wertilebi da a.S.) da es kamaTeli gadados. Semdeg<br />
Tavi d<strong>an</strong> gaagoros darGenili ori kamaTeli da kvlav<br />
GainiSnos orid<strong>an</strong> udablesis raodenoba, gadados<br />
es kamaTelic. bolos gaagoros erTi darGenili kamaTeli<br />
da GainiSnos damjdari burTulebis raodenobac.<br />
daexmareT bavSvs Sekribos furcelze miRebuli<br />
wertilebi <strong>an</strong> daiTvalos yvela erTad. axla<br />
Tqveni jeria, mo<strong>ge</strong> bulia is moTamaSe, visac jamSi meti<br />
raodenobis burTula gamouva.<br />
saWiro masala:<br />
•sami cali kamaTeli;<br />
•furceli;<br />
•kalami.<br />
mxiaruli saxe<br />
asaki: 3+<br />
am TamaSis dros bavSvebi g<strong>an</strong>sakuTrebiT xalisoben.<br />
bavSvT<strong>an</strong> erTad daamzadeT kamaTlis sakuTari<br />
versia, risTvisac dagWirdebaT xis kubura, romelsac<br />
waxna<strong>ge</strong>bze daawebebT saxis nakvTebs (piri, cxviri,<br />
erTi Tvali, meore Tvali, erTi yuri, meore yuri).<br />
furcelze winaswar daxateT Tavis konturi Tqvenc da<br />
bavSvmac. Semdeg erTi moTamaSe, mag., bavSvi gaagorebs<br />
saWiro masala:<br />
•furclebi;<br />
•f<strong>an</strong>qrebi;<br />
•didi zomis kamaTeli,<br />
romelzec daxatuli<br />
iqneba saxis nakvTebi:<br />
piri, cxviri, erTi<br />
Tvali, meore Tvali,<br />
Tavi, Tmebi.<br />
59
samagido TamaSebi<br />
kamaTels da dauxatavs saxes im nakvTs, romelic amouva<br />
kamaTelze, Semdeg Tqven gaagorebT da dauxatavT<br />
amosul nakvTs. Tu erTi da igive saxis nakvTi g<strong>an</strong>meorebiT<br />
amova, moTamaSe tovebs svlas. mo<strong>ge</strong>bulia is<br />
moTamaSe, vinc pirvelad Seavsebs saxes.<br />
feradi saxli<br />
asaki: 3+<br />
saWiro masala:<br />
•sami cali kamaTeli;<br />
•furceli;<br />
winaswar daxateT furcelze imdeni saxli (nimuSi),<br />
ramdeni moTamaSec iqneba TamaSSi. saxls unda hqondes<br />
saxuravi, ori f<strong>an</strong>jara da kari. moTamaSeebi gaagoreben<br />
kamaTels da airGeven maTTvis sasurvel nomers.<br />
•feradi<br />
f<strong>an</strong>qrebi.<br />
60
a<br />
magaliTad, bavSvi irGevs „sams“, deda irGevs „oTxs“.<br />
Semdeg gaagoreben kamaTels da Tu amova „sami“, mxolod<br />
maSin aqvs bavSvs ufleba, rom gaaferados Tavisi<br />
saxlis mxolod erTi nawili (saxuravi, f<strong>an</strong>jara<br />
<strong>an</strong> kari da a.S.) mo<strong>ge</strong>bulia is monawile, vinc pirveli<br />
gaaferadebs Tavis saxls.<br />
mozaika<br />
asaki: 3+<br />
mozaika Zali<strong>an</strong> kargi saSualebaa, raTa Tqvens pataras<br />
wvrili motorika da azrovnebis unari g<strong>an</strong>uvi<br />
TaroT. maRaziaSi nayidi mozaikis garda, SegiZliaT is<br />
Tavadac daamzadoT <strong>saxlSi</strong>.<br />
moimara<strong>ge</strong>T Txeli muyao da feradi furclebi.<br />
daawebeT furclebi muyaoze, meti gamZleobisTvis SegiZliaT<br />
gadaakraT didi zomis skoGi. daWeriT T<strong>an</strong>abari<br />
zomis patara oTxkuTxedebad. SegiZliaT daWraT<br />
samkuTxedebic. waaxaliseT bavSvebi aawyon sasurveli<br />
figurebi xelnakeTi mozaikis gamoyenebiT.<br />
saWiro masala:<br />
•Txeli muyao;<br />
•feradi furclebi;<br />
•makrateli;<br />
•webo.<br />
domino<br />
asaki: 2+<br />
<strong>sabavSvo</strong> dominos TamaSisas, SesaZlebloba gaqvT<br />
bavSvs aswavloT ferebi, formebi, sxvadasxva kategoriis<br />
sagnebi da a.S. maRaziaSi nayidi dominos garda,<br />
bavSvT<strong>an</strong> erTad SegiZliaT xelnakeTi dominos<br />
damzadeba.<br />
61
samagido TamaSebi<br />
SeagroveT brtyeli qvebi da perm<strong>an</strong>entuli markeris<br />
<strong>an</strong> koreqtoris saSualebiT daawereT dominos<br />
niSnebi .<br />
ferebis dominos dasamzadeblad SeagroveT as<strong>an</strong><br />
Tis kolofebi da dominos principis mixedviT zemod<strong>an</strong><br />
daawebeT gamoWrili feradi furclebi.<br />
memo (orob<strong>an</strong>a)<br />
asaki: 3+<br />
saWiro masala:<br />
•plastmasis boTlebis<br />
saxuravebi;<br />
•feradi furclebi;<br />
•webo.<br />
TamaSi „memo“ xels uwyobs yuradRebis koncentraciasa<br />
da mexsierebis g<strong>an</strong>viTarebas.<br />
daexmareT bavSvs TiTo ferad furcelze boTlis<br />
Tavsaxuris garSemo Semoxazos ori wre da gamoWras.<br />
Gaawebos wreebi Tavsaxuris Sida mxares. daamzadeT<br />
ramdenme wyvili (mag.: ori yviTeli, ori wiTeli,<br />
ori lurji, ori mwv<strong>an</strong>e). gadmoabruneT da daawyveT<br />
erTm<strong>an</strong>eTis gaswvriv, mwkrivSi, ramde nime<br />
rigad. erTi moTamaSe gadmoabrunebs or<br />
saxuravs, daimaxsovrebs ferebs da saxuravebis<br />
adgilmdebareobas da kvlav<br />
daabrunebs sawyis mdgomareobaSi.<br />
62
a<br />
Semdeg meore moTamaSe gadmoabrunebs sxva saxuravebs<br />
da a.S. moTamaSeebi unda unda Seecadon, moZebnon da<br />
aiRon wyvili ferebi. gamarjvebulia is moTamaSe,<br />
romelic met wyvils Seagrovebs.<br />
„Tevzaoba“<br />
asaki: 4+<br />
am TamaSSi mTavari — Zlieri sunTqvaa. oRond kargad<br />
auxseniT Tqvens pataras TamaSis wesi, Tu saWiro<br />
gaxda, sakuTar magaliTzec aGveneT, ra g<strong>an</strong>sxvavebaa<br />
haeris SesunTqvasa da amosunTqvas Soris. aswavleT,<br />
rogor SeisunTqos haeri jer sawrupis gareSe, xolo<br />
Semdeg — sawrupiT.<br />
TamaSSi monawileobs 3 moTamaSe. dauri<strong>ge</strong>T Ti<br />
Toeul moTamaSes TiTo sawrupi da TiTo erTjeradi<br />
TefSi, romelsac „tba“ davarqvaT. meoTxe TefSze<br />
moaTavseT Tevzebi da dadgiT moTamaSeebs Soris, Sua<br />
Si. sTxoveT bavSvs, rom gaagoros kamaTeli. ra feris<br />
saWiro masala:<br />
•4 cali lurjad SeRebili<br />
erTjeradi TefSi;<br />
•3 cali grZeli sawrupi;<br />
•50 cali feradi<br />
furclisg<strong>an</strong> gamoWrili<br />
Tevzi, aqed<strong>an</strong>: 10 cali<br />
didi wiTeli Tevzi,<br />
10-10 cali patara<br />
zomis mwv<strong>an</strong>e, yviTeli,<br />
TeTri da narinjisferi<br />
Tevzebi;<br />
•kamaTeli, romelsac 5<br />
gverdi Tevzebis ferebis<br />
Sesabamisi aqvs (wiTeli,<br />
yviTeli, mwv<strong>an</strong>e, TeTri,<br />
narinjisferi) da erTi<br />
gverdi — Savi;<br />
•makrateli.<br />
63
samagido TamaSebi<br />
gverdzec dajdeba kamaTeli, im feris Tevzs aiRebs<br />
sakuTari sawrupiT jer erTi moTamaSe — SeisunTqavs<br />
Sesabamisi feris Tevzs da SeaGerebs sunTqvas iqamde,<br />
vidre Tevzs saerTo jamid<strong>an</strong> sakuTar jamamde ar gadaiyv<strong>an</strong>s.<br />
Tu moTamaSes sunTqva ar eyofa da Tevzi<br />
sawrupid<strong>an</strong> gauvardeba, daabrunebs saerTo jamSi. Semdeg<br />
momdevno moTamaSe Seasrulebs igive moqmedebas.<br />
Tu kamaTlis agdebisas amova Savi feri, maSin moTamaSe<br />
sakuTari „tbid<strong>an</strong>“ abrunebs erT Tevzs saerTo<br />
„tbaSi“. Tu dasabrunebeli Tevzi aRar aqvs <strong>an</strong> jer ar<br />
aqvs Tevzi, maSin tovebs Tavis jers da rigi gadadis<br />
momdevno moTamaSeze. TamaSi mTavrdeba maSin, roca<br />
saerTo „tbaSi“ arcerTi Tevzi ar darGeba, xolo<br />
gamarjvebulia is moTamaSe, romlis tbaSic yvelaze<br />
meti Tevzi aRmoGndeba. wiTeli Tevzebi unda GaTvalon<br />
orad, radg<strong>an</strong> isini ufro didebia, vidre d<strong>an</strong>arGenebi.<br />
„daagrove samkuTxedebi“<br />
saWiro masala:<br />
•TeTri furceli;<br />
•feradi flomasteri<br />
TiToeuli<br />
moTamaSisTvis.<br />
asaki: 4+<br />
Tu gsurT, rom bavSvi erTdroulad weraSic da<br />
Tvla Sic gaavarjoSoT, maSin es aqtivoba gamogad<strong>ge</strong>baT.<br />
mozrdili zomis TeTr furcelze Savi flomasteriT<br />
dasviT maqsimalurad didi raodenobis msxvili<br />
wertilebi.<br />
gainawileT feradi flomasterebi, TiTos — TiTo<br />
feri. imisaTvis, rom ar dagaviwydeT, vin romeli feria,<br />
xelis zeda mxares daixateT arGeuli feris flomasteriT<br />
mozrdili wertili. pirveli moTamaSe SeaerTebs<br />
sakuTari flomasteriT or wertils, Semdeg<br />
momdevno moTamaSe SeaerTebs Tavisi flomasteriT<br />
or wertils, Semdeg isev pirveli da a.S. TiToeuli<br />
monawile cdilobs, rac SeiZleba meti raodenobis<br />
samkuTxedi Sekras arGeuli feris flomasteriT. samkuTxeds<br />
samive gverdi erTi feris flomasteriT<br />
unda hqondes daxazuli da mxolod am SemTxvevaSi iTvleba<br />
monawile gamarjvebulad. Tu samkuTxedis ori<br />
gverdi erTi ferisaa da mesame sxva feris, aseTi samkuTxedi<br />
arcerT moTamaSes ar ekuTvnis.<br />
64
a<br />
TamaSi „xelTaTm<strong>an</strong>ebi“<br />
asaki: 2+<br />
es saxaliso TamaSi yvelaze patarebT<strong>an</strong>ac SegiZliaT<br />
iTamaSoT. bavSvebi T<strong>an</strong> gaerTobi<strong>an</strong>, ixaliseben, T<strong>an</strong><br />
ferebis cnobas iswavli<strong>an</strong>.<br />
Tavdapirvelad daamzadeT saTamaSo „inventari“.<br />
moaTavseT bavSvis gaSlili xelisgulebi furcelze<br />
da SemoxazeT f<strong>an</strong>qriT, daaxateT frGxilebic da<br />
gaaferadeT Semdegi ferebiT: wiTeli, lurji, yviTeli,<br />
mwv<strong>an</strong>e, yavisferi. gamoWeriT daxatuli xelebi. dag<br />
WirdebaT 2 wyvili gamoWrili „xelebi“. calke gamoWeriT<br />
40 cali T<strong>an</strong>abari iseTi zomis wre, rom frGxilebze<br />
daetios. wreebze daaxateT patara xelTaTm<strong>an</strong>ebi da<br />
gaaferadeT frGxilebis Sesaferisi ferebiT.<br />
TamaSis wesebi: dauri<strong>ge</strong>T gamoWrili „xelebi“ Ti<br />
Toeul moTamaSes. magidaze gadaabruneT gaferadebuli<br />
wreebi da aurieT, rogorc dominos qvebs ureven. is<br />
moTamaSe, romelic iwyebs TamaSs, ambobs: „TiTebi momeyina,<br />
me mWirdeba mwv<strong>an</strong>e xelTaTm<strong>an</strong>i“ (lurji/yviTeli/<br />
wiTeli/yavisferi). bavSvi gadmoabrunebs wres da Tu wre_<br />
ze gamosaxuli xelTaTm<strong>an</strong>is feri daemTxveva mis mier naTqvam<br />
fers, aiRebs wres da daafarebs Sesaferis frGxils.<br />
Semdeg rigi gadadis momdevno monawileze.gamarjvebuli<br />
iqneba is moTamaSe, vinc pirveli „Semosavs“ yvela TiTs.<br />
saWiro masala:<br />
•TeTri furclebi;<br />
•feradi f<strong>an</strong>qrebi <strong>an</strong><br />
flomasterebi;<br />
•makrateli.<br />
TamaSi „katapulti“<br />
asaki: 4+<br />
moimarjveT guaSis saRebavi da SeRebeT kvercxis<br />
saTavso firfitis gareTa mxare mwv<strong>an</strong>ed, momdevno<br />
ujredi yviTlad, xolo centrisken wiTlad. moaTavseT<br />
G<strong>an</strong>gali firfitis win. dakuWeT qaRaldi ise,<br />
rom gamovides burTula. daadeT qaRaldis<br />
burTula G<strong>an</strong>glis tarze. waaxaliseT bavSvi<br />
G<strong>an</strong>glis kbilebi<strong>an</strong> mxareze dartymiT moZraobaSi<br />
moiyv<strong>an</strong>os „katapulti“ da moaxvedros<br />
dakuWuli qaRaldis burTula kvercxis<br />
saTavso firfitis wiTel ujredSi,<br />
<strong>an</strong>u centrSi.<br />
saWiro masala:<br />
•kvercxis saTavso<br />
muyaos firfita;<br />
•saRebavebi;<br />
•GC<strong>an</strong>gali;<br />
•qaRaldi.<br />
65
patara mecnierebi<br />
bavSvebi bunebrivad cnobismoyvareni ari<strong>an</strong> da adreuli asakid<strong>an</strong>ve<br />
cdiloben, rac SeiZleba meti Seityon samyaros Sesaxeb. maT<br />
aintersebT, rogor izrdebi<strong>an</strong> yvavilebi, ratom icvleba amindi, ratom<br />
aqvT Tevzebs farfli da a.S. am mecnieruli Ziebis procesSi maT<br />
ufrosebi unda daexmaron, oRond pirdapiri pasuxebis nacvlad maT<br />
kiTxvebs ecadeT eqsperimentebiT upasuxoT. bavSvebs ufro metad<br />
moswonT Semecnebis procesi, roca Tavad ari<strong>an</strong> aRmomGenni da damkvirvebelni.<br />
waaxaliseT bavSvebi dasv<strong>an</strong> „mecnieruli“ kiTxvebi, daexmareT<br />
Seagrovon monacemebi, Gaataron cdebi da gaakeTon daskvnebi.<br />
piradi gamocdilebid<strong>an</strong>, dakvirvebid<strong>an</strong> swavla bavSvisTvis ufro<br />
saintereso da advilad dasamaxsovrebelia.<br />
wyali da haeri<br />
asaki: 4+<br />
aavseT Rrma Tasi wyliT. Wiqas ZirSi miamagreT qaRaldis<br />
<strong>an</strong> qsovilis patara nakuwi skoGis meSveobiT.<br />
sTxoveT bavSvs, amoayiravos Wiqa da Gados wyalSi bolomde.<br />
yuradReba miaqcieT, rom ar Gados gverdulad.<br />
Wiqis amoRebis Semdeg unda Seamowmos, dasvelda<br />
Tu ara qaRaldi. ratom (wyali xels uSlis haeris<br />
gamosvlas).<br />
Semdeg Gados wyalSi Wiqa gverdulad, haeri moaswrebs<br />
amosvlas da qaRaldi dasveldeba.<br />
saWiro masala:<br />
•wyliT savse Rrma Tasi;<br />
•maRali Wiqa;<br />
•qaRaldi <strong>an</strong> naWeri;<br />
•skoGCi.
a<br />
ra ufro swrafad vardeba<br />
asaki: 3+<br />
mieciT bavSvs saSualeba Seajibros sagnebi<br />
vardnis siswrafeSi.<br />
sTxoveT bavSvs, dad<strong>ge</strong>s patara skamze<br />
da rigrigobiT Gamoagdos simaRlid<strong>an</strong><br />
sagnebi. daakvirdes, ra ufro swrafad<br />
vardeba.<br />
Semdeg erTad Gamoagdos ori sxvadasxva<br />
nivTi da Seadaros, romeli ufro<br />
swrafad daecema da romeli ufro didx<strong>an</strong>s<br />
ifrens.<br />
aseve SeiZleba Seadaros erTm<strong>an</strong>eTs<br />
gaSlili da dakuWuli furclis var dnis<br />
siswrafe.<br />
saWiro masala:<br />
•qaRaldi;<br />
•bumbuli;<br />
•qvebi;<br />
•joxebi.<br />
damuxtuli buStebi<br />
asaki: 4+<br />
buStiT SegiZlia iTamaSoT, morToT oTaxi <strong>an</strong> GaataroT<br />
mecnieruli eqsperimenti.<br />
gabereT buStebi, gaberili buSti ramdenjerme<br />
swrafad gausviT Salis naWers <strong>an</strong> matyls da esroleT<br />
kedels. buSti raRac droiT mimagrdeba<br />
kedelze. waaxaliseT bavSvi gaimeoros<br />
Tqveni moqmedeba.<br />
GaabneleT oTaxi, sTxoveT bavSvs<br />
gausvas Salis naWers amjerad orive<br />
buSti da miit<strong>an</strong>os erTm<strong>an</strong>eTT<strong>an</strong> axlos,<br />
oRond ar Seaxos. sibneleSi dainaxavT<br />
patara naperwklebs, romlebic warmoiqmneba<br />
buStebs Soris.<br />
daxieT qaRaldi patara nakuwebad,<br />
damuxtuli buStebi SeaxeT nakuwebs<br />
ise, rom miiwebos.<br />
saWiro masala:<br />
•ori buSti;<br />
•matyli <strong>an</strong> Salis<br />
naWeri;<br />
•qaRaldi.<br />
67
patara mecnierebi<br />
paraSutebi<br />
saWiro masala:<br />
•patara zomis<br />
burTi;<br />
•Txeli Toki <strong>an</strong><br />
kapronis Zafi;<br />
•kvadratuli<br />
formis qsovilis<br />
naWeri.<br />
saWiro masala:<br />
•TefSebi<strong>an</strong>i<br />
saswori;<br />
•sxadasxva patara<br />
zomis asawoni<br />
nivTebi.<br />
asaki:3+<br />
daexmareT bavSvs Semoaxvios burTs Toki da misi boloebi<br />
moabas qsovilis oTxive mxares. bavSvs SeuZlia<br />
gadmoagdos „paraSuti“ simaRlid<strong>an</strong> da daakvirdes mis<br />
frenas.<br />
saswori<br />
asaki: 3+<br />
gaac<strong>an</strong>iT bavSvs TefSebi<strong>an</strong>i sasworis muSaobis principi.<br />
saswori SegiZliaT TviTonac daamzadoT. amisaTvis<br />
dagWirdebaT t<strong>an</strong>sacmlis sakidi, ori plastmasis<br />
<strong>an</strong> muyaos konteineri (mag., xaWos carieli<br />
plastmasis qilebi), joxi, Toki da muyao. daamagreT<br />
konteinerebi TokebiT sakidis<br />
orive mxares. sakidic Tokis<br />
meSveobiT GamokideT kedelze.<br />
SegiZliaT gamoiyenoT xis<br />
kuburebi girebis nacvlad. winaswar<br />
daawereT girebs wona.<br />
waaxaliseT bavSvi awonos<br />
erTnairi zomis sxvadasxva<br />
nivTi: girGebi, niJarebi, sarecxis<br />
sarWebi, patara zomis<br />
qvebi da plastmasis saTamaSoebi.<br />
Seadaros erTm<strong>an</strong>eTs<br />
maTi simZimeebi da Seecados<br />
gaawonasworos saswori.<br />
magniti<br />
saWiro masala:<br />
•sxvadasxva masalis<br />
(xe, rkina, qsovili,<br />
plastmasi, qaRaldi)<br />
patar-patara nivTebi;<br />
•magniti.<br />
asaki: 3+<br />
ratom aris, rom es „jadosnuri“ nivTi yvelafers ar<br />
izidavs <strong>an</strong> ras izidavs da ras ara gaarkvieT erTad.<br />
gaSaleT nivTebi, mieciT bavSvs magniti da sTxoveT<br />
daakvirdes, romeli nivTi miemagreba da romeli ara.<br />
sTxoveT, Seagrovos mimagrebuli nivTebi patara TasSi.<br />
68
a<br />
ra iZireba, ra tivtivebs<br />
asaki: 2+<br />
am cdis Gatareba sul patarebsac SeuZliaT. ubralod<br />
moimara<strong>ge</strong>T saWiro nivTebi da waaxaliseT bavSvebi<br />
Gayaron es nivTebi wyalSi. sTxoveT, daakvirdnen, ra<br />
iZireba da ra tivtivebs, daaxarisxon nivTebi sxvadasxva<br />
WurWelSi.<br />
saWiro masala:<br />
•wyliT savse Rrma Tasi;<br />
•sxvadasxva masalis<br />
(xe, rkina, qsovili,<br />
plastmasi, qaRaldi)<br />
patar-patara nivTebi;<br />
•girCGebi;<br />
•niJarebi;<br />
•bumbuli;<br />
•sarecxis sarWebi;<br />
•patara zomis qvebi;<br />
•plastmasis saTamaSoebi.<br />
vTamaSobT gamocnob<strong>an</strong>as<br />
es eqsperimentebi TamaSiviT aris, T<strong>an</strong> erTobi, T<strong>an</strong><br />
ecnobi, ras rogori forma, suni da xma aqvs.<br />
saWiro masala:<br />
gamocnob<strong>an</strong>a SexebiT<br />
asaki: 3+<br />
naWris tomaraSi GayareT nivTebi, Tvali auxvieT<br />
bavSvs qsoviliT. sTxoveT, amoiRos raime nivTi da<br />
SexebiT gamoicnos, ra sag<strong>an</strong>i uWiravs, aRweros rogoria:<br />
priala, fumfula, xaoi<strong>an</strong>i, mrgvali da a.S.<br />
•naWris tomara <strong>an</strong> GC<strong>an</strong>Ta;<br />
•sxvadasxva masalis<br />
patar-patara nivTebi;<br />
•girCGebi;<br />
•niJarebi;<br />
•bumbuli;<br />
•sarecxis sarWebi;<br />
•patara zomis qvebi;<br />
•plastmasis<br />
saTamaSoebi.<br />
69
patara mecnierebi<br />
saWiro masala:<br />
•patara qilebi;<br />
•limonis, xaxvis,<br />
nioris, patara<br />
naWrebi;<br />
•v<strong>an</strong>ili, Sokoladi,<br />
mixaki da sxva<br />
mZafri sunis mqone<br />
produqti.<br />
gamocnob<strong>an</strong>a suniT<br />
asaki: 3+<br />
patara zomis qilebSi GayareT sxvadaxva sunis mqone<br />
produqtebi: limoni, xaxvi, niori, v<strong>an</strong>ili, Sokoladi,<br />
mixaki da a.S. SemoaxvieT qaRaldi ise, rom SigTavsi ar<br />
gamoGndes.<br />
waaxaliseT bavSvi sunis mixedviT gamoicnos, ra<br />
devs qilaSi. gamoiGineT g<strong>an</strong>sakuTrebuli yuradReba,<br />
rodesac bavSvi fxvier produqts ynosavs, raTa ar<br />
SeisunTqos.<br />
gamocnob<strong>an</strong>a xmiT<br />
asaki: 3+<br />
saWiro masala:<br />
•kovzebi, Wiqa, wyali;<br />
•furceli, f<strong>an</strong>qari;<br />
•zari, elva da sxva<br />
nivTebi, romlebmac<br />
SeiZleba xma gamoscen.<br />
sTxoveT bavSvs, daxuWos Tvalebi <strong>an</strong> auxvieT<br />
Tvalebi qsoviliT. sxvadasxva sagniT gamoeciT xmebi,<br />
magaliTad, GaasxiT wyali WiqaSi, SekariT da gaxseniT<br />
elva-Sesakravi, daakakuneT kovzebi erTm<strong>an</strong>eTze, daxazeT<br />
f<strong>an</strong>qriT furcelze. bavSvma unda gamoicnos, ra<br />
nivTebi gamoscemen ama Tu im xmas.<br />
70
a<br />
ra ixsneba wyalSi<br />
asaki: 3+<br />
Tqvenma pataram albaT ukve icis, rom GaiSi ixsneba<br />
Saqari, wvni<strong>an</strong>Si — marili. neta kidev ra ixsneba wyalSi<br />
amis gasarkvevad sTxoveT bavSvs Gayaros zemoT GamoTvlili<br />
produqtebi da nivTebi mcire raodenobiT<br />
qilebSi, daasxas Tbili wyali da mourios kovziT.<br />
daakvirdes, ra gaixsneba wyalSi da ra — ara. gaSaleT<br />
magidaze sxvadasxva saxis qsovilebi da sTxoveT bavSvs,<br />
daawveTos wyali qsovilze, daakvirdes, romeli naWeri<br />
Seiwovs wyals ufro male.<br />
saWiro masala:<br />
•patara zomis qilebi,<br />
kovzi, pipeti;<br />
•Saqari, marili, zeTi;<br />
•patara totebi, patara<br />
zomis qvebi;<br />
•raime saxis<br />
burRuleuli;<br />
•sxvadasxva saxis<br />
qsovilis patara<br />
naWrebi: Sali, abreSumi,<br />
GCiTi, pirsaxocis<br />
naWeri, xaverdi.<br />
telefoni<br />
asaki: 4+<br />
plastmasis Wiqebs ZirSi gaukeTeT naxvreti, sTxoveT<br />
bavSvs gauyaros Tokis orive bolos Wiqebi, daexmareT<br />
Wiqis Signid<strong>an</strong> Toki gamoabas patara xis Gxirebs.<br />
erTma bavSvma orive xeliT kargad unda daiWiros<br />
Wiqa, miit<strong>an</strong>os pirT<strong>an</strong> da ilaparakos, meorem ki yur<br />
T<strong>an</strong> miidos da mousminos. xma ismis, roca Toki kargad<br />
aris daWimuli.<br />
saWiro masala:<br />
•ori cali myari<br />
plastmasis Wiqa;<br />
•patara xis GCxirebi;<br />
•Toki.<br />
71
patara mecnierebi<br />
CGempioni burTi<br />
asaki: 3+<br />
saWiro masala:<br />
sxvadasxva zomis,<br />
formis da masalis<br />
burTebi.<br />
moimara<strong>ge</strong>T magidis GogburTis, GogburTis, fexburTis,<br />
naWris da rezinis burTebi. waaxaliseT bav<br />
Svi, gaagoros, axtunaos da haerSi isrolos, Seajibros<br />
burTebi da maTg<strong>an</strong> gamoavlinos gamarjvebuli<br />
Sors gagorebaSi, siswrafeSi, maRla xtomaSi da Sors<br />
frenaSi.<br />
wylis gamadidebeli<br />
asaki: 4+<br />
saWiro masala:<br />
•patara zomis<br />
qila;<br />
•wyali;<br />
sTxoveT bavSvs daxatos ori erTnairi zomis naxati<br />
da dados erTm<strong>an</strong>eTis gverdiT. aavsos qila wyliT, miit<strong>an</strong>os<br />
erT naxatT<strong>an</strong> da Sexedos mas wyliT savse qilis<br />
miRma. Seadaros, romeli naxati ufro didad moG<strong>an</strong>s.<br />
•f<strong>an</strong>qrebi da<br />
furceli.<br />
saWiro masala:<br />
•oTxi cali saSualo<br />
moculobis plastmasis<br />
boTli saxuraviT;<br />
•erTi feris cvilis,<br />
pastelis <strong>an</strong> f<strong>an</strong>qris<br />
naTali;<br />
•wyali, WurWlis Jele,<br />
Sampuni, guaSi <strong>an</strong><br />
akvareli;<br />
•saqsovi Zafi;<br />
•sakvebi saRebavi;<br />
•brWyvialebi.<br />
vTamaSobT ferebiT<br />
asaki: 4+<br />
gamoyenebamde gamoavleT plastmasis boTlebs wyali.<br />
erT boTlSi GayareT ori kovzi erTi feris, magaliTad,<br />
mwv<strong>an</strong>e f<strong>an</strong>qris wveris nafxveni, SeavseT wyliT.<br />
daaxureT saxuravi da mWidrod mouWireT. meore bo<br />
TlSi GaasxiT WurWlis Jele, cota wyali da mwv<strong>an</strong>e feris<br />
guaSi. mesame boTlSi GayareT daWrili mwv<strong>an</strong>e saqsovi<br />
Zafi da SeavseT wyliT. meoTxe boTlSi GayareT<br />
mwv<strong>an</strong>e sakvebi saRebavi, brWyvialebi da Sampuni.<br />
72
a<br />
darwmundiT, rom oTxive boTls kargad axuravs<br />
Tavsaxuri.<br />
waaxaliseT bavSvi, a<strong>an</strong>jRrios boTlebi, agoraos<br />
iatakze, gadaabrun-gadmoabrunos. sTxoveT, aRweros<br />
da Seadaros, ra xdeba TiToeul boTlSi.<br />
SevurioT ferebi<br />
asaki: 4+<br />
cal-calke qilebSi cota wyalSi winaswar gaxseniT<br />
akvarelis saRebavis sami ZiriTadi feri — wiTeli,<br />
lurji da yviTeli. bavSvi<br />
rigrigobiT amoiRebs ferebs<br />
pipetis saSuale biT<br />
da patara zomis qi leb<br />
Si Seurevs erTma neTs<br />
sxvadasxva ferebs. daakvirdiT,<br />
rogor fers miiRebs<br />
wyali TiToeul<br />
patara qilaSi da<br />
Sede<strong>ge</strong>bi GainiSneT<br />
furcelze .<br />
„Zala erTobaSia“<br />
asaki: 4+<br />
GaawyveT kalaTaSi bavSvisTvis mZime nivTebi (mag.,<br />
wignebi) da sTxoveT erT bavSvs, Seecados aswios is.<br />
Semdeg sTxoveT ramdenime bavSvs, erTdroulad scadon<br />
kalaTis aweva.<br />
gaavseT qila wyliT da GaasxiT 2-3 kovzi Zmari.<br />
mourieT da Semdeg GaagdeT 2-3 qiSmiSi. GaumateT 1<br />
kovzi soda. nu mourevT da daakvirdiT, rogor amoiwvereba<br />
wylid<strong>an</strong> qiSmiSi, mas Semdeg, rac buStukebi<br />
gaGndeba mis garSemo. rogorc ki qiSmiSi wylis zedasaWiro<br />
masala:<br />
•akvarelis saRebavebi;<br />
•patara zomis<br />
wamlebis<br />
Tavsaxuri<strong>an</strong>i qilebi;<br />
•pipeti.<br />
saWiro masala:<br />
•bavSvisTvis mZime<br />
nivTebi (wignebi,<br />
kuburebi da a.S.);<br />
•maRali gamWvirvale<br />
qila;<br />
•didi kalaTa;<br />
•soda, qiSmiSi, Zmari,<br />
wyali;<br />
•kovzi.<br />
73
patara mecnierebi<br />
pirze amova, buStukebi gaskdeba da qiSmiSi kvlav<br />
GaiZireba da Tavis garSemo sakmarisi buStukebis<br />
Semokrebis Semdeg isev wamova zedapirisken. hkiTxeT<br />
bavSvebs: „tivtivebs Tu ara qiSmiSi, rodesac erTi<br />
buStuki aqvs mikruli“, „ra xdeba, rodesac bevri<br />
buStuki „cdilobs“ zemoT ait<strong>an</strong>os qiSmiSi“, „riT<br />
hgavs es eqsperimenti Tqvens mcdelobas, erTad a<strong>ge</strong>wiaT<br />
mZime kalaTa“.<br />
patara arqeologi<br />
asaki: 3+<br />
saWiro masala:<br />
•funjebi;<br />
•qviSa;<br />
•niGCbebi da kovzebi;<br />
•saceri <strong>an</strong> sawuri;<br />
didi zomis yuTSi GayareT qviSa. qviSaSi GamaleT<br />
sxvadasxva mcire zomis nivTi da mieciT davaleba bavSvebs,<br />
kovzebis, sacerisa Tu niGbebis saSualebiT awarmoon<br />
„arqeologiuri gaTxrebi“. daexmareT bavSvebs<br />
gaakeTon „muzeumi“, sadac aRmoGenil nivTebs g<strong>an</strong>ala<strong>ge</strong>ben.<br />
isaubreT muzeumebze da nivTebze, romlebic<br />
iq gamoifineba. g<strong>an</strong>umarteT bavSvebs iseTi sityvebi,<br />
rogoricaa, „muzeumi“, „nakvalevi“ da a.S.<br />
•patara zomis<br />
sxvadasxva nivTi (mag.,<br />
saTamaSo dinozavrebi,<br />
bumbulebi, niJarebi,<br />
mZivebi da a.S).<br />
74
a<br />
ufros bavSvebT<strong>an</strong> SegiZliaT es aqtivoba GaataroT<br />
ezoSi, mcire zomis teritoriaze, sadac miwaSi GamalavT<br />
qaTmis ramdenime gasufTavebul Zvals, bavSvebi ki<br />
niGbebiT „dinozavrebis“ Zvlebis aRmoGenas Seecdebi<strong>an</strong>.<br />
Saqaryinuli<br />
asaki: 3+<br />
saWiro masala:<br />
•yinulis dasamzadebeli<br />
formebi;<br />
•sxvadasxva xilis wveni;<br />
•patara zomis qaRaldis<br />
erTjeradi Wiqebi;<br />
•Zafi, plastmasis<br />
kovzebi;<br />
•marili.<br />
mieciT bavSvs yinulis natexi da Zafi. aGveneT, rogor<br />
aswios ZafiT yinuli: moayareT yinulis natexs<br />
marili da zedapirze daadeT Zafi. marili ramdenime<br />
wamiT gaalRobs yinuls da Semdeg Zafs mieyineba. rodesac<br />
xelSi aiRebT Zafs, mas yinulic ahyveba.<br />
hkiTxeT bavSvebs, romeli tkbileuli inaxeba sayinuleSi<br />
maTT<strong>an</strong> erTad daamzadeT Saqaryinuli. bavSvi<br />
airGevs sasurvel xilis wvens, Gaasxams qaRaldis WiqaSi,<br />
romelsac daaxloebiT 1 saaTiT gaaGerebT sayinuleSi.<br />
Semdeg gamoiReT Wiqa da SuaSi vertikalurad<br />
GaarWeT plastmasis kovzi. kvlav SedgiT sayinuleSi da<br />
gaaGereT, s<strong>an</strong>am mTli<strong>an</strong>ad gaiyineba, Semdeg moacaleT<br />
qaRaldis Wiqa da Saqaryinulic mzad aris!<br />
mcenareebi<br />
mcenareebs mxolod didi mecnierebi rodi ikvleven.<br />
maTze dakvirveba patarebsac Zali<strong>an</strong> moswonT.<br />
xilis kurka<br />
asaki: 4+<br />
daWeriT is xili, romelic gaqvT da sTxoveT bavSvs<br />
frTxilad amoiRos kurkebi. weliwadis sxvadasxva<br />
dros SeagroveT da gaaSreT kurkebi patara naWris<br />
qisaSi. erTad SeadareT feris, formis, faqturis<br />
mixedviT.<br />
75
patara mecnierebi<br />
saWiro masala:<br />
•sxvadasxva xili:<br />
sazamTro, vaSli,<br />
qliavi, tyemali,<br />
yurZeni, karalioki,<br />
forToxali, gogra,<br />
nesvi da sxv.;<br />
daexmareT bavSvebs Jurnalebid<strong>an</strong> amoWr<strong>an</strong> xilis<br />
fotoebi da daawebon patara muyaos baraTebze. bavSvebma<br />
unda ipovon, romeli kurka romel xils ekuTvnis<br />
da daawyon Sesabamis baraTebze.<br />
•Jurnalebi;<br />
•makrateli,mSrali<br />
webo.<br />
lobios marcvlebi<br />
asaki: 3+<br />
saWiro masala:<br />
•minis patara<br />
gamWvirvale qilebi<br />
(<strong>sabavSvo</strong> sakvebis <strong>an</strong><br />
sxva);<br />
•bamba;<br />
•lobios marcvlebi;<br />
•wyali.<br />
sTxoveT bavSvebs qila s<strong>an</strong>axevrod gaavson bambiT<br />
da Gadon ramdenime lobios marcvali bambasa da qilis<br />
kedels Soris. bamba yoveldRiurad unda dainamos.<br />
dadgiT qila f<strong>an</strong>jris rafaze<br />
da erTad daakvirdiT,<br />
rogor gaizrdeba Rero da<br />
fesvebi. qilebs SegiZliaT bav<br />
Svebis saxelebi<strong>an</strong>i warwerebi<br />
gaukeToT, rom advilad icnon<br />
Tavi<strong>an</strong>Ti mcenareebi. SeiZleba<br />
bavSvebma Gaixaton mcenaris<br />
zrdis etapebi <strong>an</strong> gadauRon suraTebi<br />
da Semdeg Seadaron erTm<strong>an</strong>eTs.<br />
yvavilebis zrda<br />
asaki: 4+<br />
saWiro masala:<br />
•Tixis <strong>an</strong> plastmasis<br />
patara qoTnebi;<br />
•yvavilebis miwa;<br />
•yvavilebis<br />
Tesli.<br />
sTxoveT bavSvebs patara qoTnebi aavson miwiT da<br />
Gargon TiToeulSi yvavilis sami marcvali, dadgiT<br />
ori qoT<strong>an</strong>i f<strong>an</strong>jris rafaze, erTi ki srul sibneleSi.<br />
erTi qoT<strong>an</strong>i morwyeT, erTi ki — ara, sibneleSi mdgari<br />
qoT<strong>an</strong>ic morwyeT. erTad daakvirdiT mcenareebis<br />
zrdas. ra xdeba, roca mcenare ar iRebs wyals <strong>an</strong> sinaTles<br />
76
a<br />
patara bost<strong>an</strong>i<br />
asaki: 3+<br />
ezoSi bavSvebs GaayrevineT miwa konteinerebSi, gaakeTon<br />
patara kvlebi, Gargon sasurveli bostneuli,<br />
mouaron da daakvirdnen zrdas. bavSvebs SeuZliaT<br />
nargavebs gaukeTon Sesabamisi abrebi.<br />
saWiro masala:<br />
•patara konteineri;<br />
•bostneulis Tesli;<br />
•patara samuSao<br />
iaraRebi.<br />
cxovelebi<br />
mieciT bavSvs saSualeba daakvirdes cxovelebs,<br />
mwerebs, frinvelebs; yuradReba gaamaxvilos msgavsebebsa<br />
da g<strong>an</strong>sxvavebebze. waaxaliseT, dagisvaT kiTxvebi<br />
ama Tu im cxovelis Sesaxeb.<br />
cxovelebis fazlebi<br />
asaki: 3+<br />
sTxoveT bavSvs ipovos da gamoWras Jurnalebid<strong>an</strong><br />
deda da Svili cxovelebis suraTebi, daawebeT<br />
wyvilebi mogrZo muyaoze, gaWeriT Suaze zigzagisebrad<br />
<strong>an</strong> talRisebrad. aurieT da ipoveT Sesabamisi<br />
wyvilebi.<br />
saWiro masala:<br />
•Zveli Jurnalebi;<br />
•mSrali webo,<br />
makrateli, muyao.<br />
77
patara mecnierebi<br />
saWiro masala:<br />
•gamWvirvale qilebi;<br />
•Savi feris qaRaldi;<br />
•bamba;<br />
•patara niGCabi;<br />
•Wi<strong>an</strong>Wvelebis bude.<br />
Wi<strong>an</strong>Wvelebi<br />
asaki: 4+<br />
qila s<strong>an</strong>axevrod gaavseT miwiT. bavSvT<strong>an</strong> erTad gaiseirneT<br />
bunebaSi Wi<strong>an</strong>Wvelebis budis saZebnelad. daakvirdiT,<br />
rogor miaqvT Wi<strong>an</strong>Wvelebs saWmeli, patara<br />
niGbiT amoiReT miwis patara nawili budid<strong>an</strong> da moaTavseT<br />
qilaSi, SemoaxvieT muqi feris qaRaldi, rom<br />
Wi<strong>an</strong>Wvelebi siRrmeSi Gavidnen, daadeT miwas sveli<br />
bamba, romelic uzrunvelyofs Wi<strong>an</strong>Wvelebs saWiro<br />
wyliT, mouyeviT bavSvebs Wi<strong>an</strong>Wvelebis cxovrebis<br />
Sesaxeb, ras Wamen, rogor deben da uvli<strong>an</strong> kvercxebs,<br />
rogor muSaoben. kviraSi erTxel <strong>an</strong> orjer Wi<strong>an</strong>Wvelebs<br />
SeiZleba GauyaroT puris namcecebi, bavSvi daakvirdeba<br />
Wi<strong>an</strong>Wvelebs gamWvirvale qilis kedlebid<strong>an</strong>.<br />
Wi<strong>an</strong>Wvelebis gaGereba aseT pirobebSi SesaZlebelia<br />
ori-sami kviris g<strong>an</strong>mavlobaSi. Semdeg bavSvT<strong>an</strong> erTad<br />
daabruneT Wi<strong>an</strong>Wvela bunebriv garemoSi.<br />
Wiayelebi<br />
asaki: 4+<br />
saWiro masala:<br />
•gamWvirvale<br />
qilebi;<br />
•qviSa da miwa;<br />
•Wiayelebi;<br />
•lupa.<br />
qilaSi GayareT qviSa da zemod<strong>an</strong> moayareT nami<strong>an</strong>i<br />
Savi miwa. GasviT Wiayelebi miwaSi, zemod<strong>an</strong> daayareT<br />
cota sakvebi. bavSvebi daakvirdebi<strong>an</strong>, rogor Txri<strong>an</strong><br />
Wiayelebi miwas.<br />
dasviT Wiayela furcelze, daakvirdiT lupiT,<br />
rogor moZraobs da mousmineT, rogor xmas gamoscems<br />
xoxvisas. cota x<strong>an</strong>Si Wiayela uk<strong>an</strong> unda daabrunoT mis<br />
bunebriv garemoSi.<br />
78
saxaliso maTematika<br />
bavSvebi maTematikur cnebebs adreul asakSi sxvadasxva aqtivobisa<br />
Tu TamaSis dros ecnobi<strong>an</strong>. sul patara bavSvmac ki icis, rom is pataraa,<br />
xolo deda da mama — didebi ari<strong>an</strong>; icis, rom erT kuburas<br />
Tu meores daadebs, ori kubura iqneba, Tumca, sityvebiT amis gadmocema<br />
jer kidev ar SeuZlia; icis, rom 10 burTula 2 burTulaze<br />
metia. patarebi xSirad axarisxeben nivTebs, Tumca, SesaZloa, Gven<br />
verc mivxvdeT, ra niSnebis Tu kriteriumebis mixedviT gamoyofen<br />
sxvadasxva nivTs erTm<strong>an</strong>eTisg<strong>an</strong>. bavSvebi ricxvebis, zomis, formis,<br />
wonis Sesaxeb bevr rames i<strong>ge</strong>ben maRaziaSi <strong>an</strong> bazarSi gaseirnebisas. es<br />
magaliTebi cxadyofs, rom bavSvs adreuli asakid<strong>an</strong>ve uviTardeba<br />
maTematikuri unarebi, mSoblebs da aRmzrdelebs ki marTebT iseTi<br />
garemos Seqmna, sadac bavSvebi maTematikur cnebebs xSirad da sxvadasxva<br />
situaciaSi gamoiyeneben.<br />
xSirad gamoiyeneT iseTi sityvebi, rogoricaa: maRali da<br />
dabali, cota da bevri, axlos da Sors, pirveli da bolo, carieli<br />
da savse, msubuqi da mZime, yvelaferi da araferi, erTi da igive da<br />
sxvadasxva, meti da naklebi, wyvili, jgufi da a.S.<br />
aswavleT bavSvs leqsebi da saTvlulebi ricxvebis Sesaxeb.<br />
es xels Seuwyobs ricxvebis sityvierad damaxsovrebas, miuxedavad<br />
imisa, rom SeiZleba bavSvs jer kidev ar esmodes maTi mniSvneloba.<br />
imRereT iseTi simRerebi, sadac ricxvebi T<strong>an</strong>mimdevrobiT warmoiTqmeba.<br />
Tavisufal dros erTi wuTi dauTmeT Tvlas ise, rom<br />
bavSvisTvis es mxiaruli aqtivoba iyos.
saxaliso maTematika<br />
daiTvaleT nivTebi bavSvebT<strong>an</strong> er-<br />
Tad. ase bavSvebi nel-nela Seimecneben,<br />
rom ricxvi „2“ ori nivTis aRmniSvnelia,<br />
„5“ — xuTis da a.S. Tavdapirvelad daiwyeT<br />
mcire raodenobis (2-3) nivTebiT, auxseniT<br />
da Semdeg hkiTxeT bavSvs, ramdeni nivTia.<br />
wignis kiTxvisas bavSvT<strong>an</strong> erTad daaTvaliereT<br />
ilustraciebi, daiTvaleT, ramdeni<br />
gmiria daxatuli, ramdeni cxoveli da<br />
a.S. Tavdapirvelad mieciT bavSvs ramdenime<br />
iseTi nivTi, rom Tvlisas Seexos Ti<br />
Toeul maTg<strong>an</strong>s; mas Semdeg, rac iswavlis<br />
2-3 nivTis daTvlas, gazardeT nivTebis<br />
raodenoba; ase nel-nela bavSvi iswavlis<br />
Sexebis gareSe sagnebis daTvlas. xSirad<br />
daTvaleT bavSvT<strong>an</strong> erTad: sadilobisas —<br />
TefSebi da G<strong>an</strong>glebi, TamaSisas — kuburebi<br />
da Tojinebi, xatvisas — funjebi da saRebavebi<br />
da a.S.<br />
aswavleT bavSvs Tvlis mniSvneloba ise, rom<br />
gaigos, rom sagnebis Tvlisas uk<strong>an</strong>askneli sagnis daTvlisas<br />
warmoTqmuli ricxvi warmod<strong>ge</strong>nili nivTebis<br />
saerTo raodenobis aRmniSvnelia. daaTvlevineT 3<br />
sag<strong>an</strong>i (mag., „erTi daTvi, ori daTvi, sami daTvi“) da<br />
Semdeg hkiTxeT, ramdeni nivTia sul (mag., „sul ramdeni<br />
daTvia“). xSirad gaimeoreT aseTi savarjiSo,<br />
raTa bavSvma gaigos daTvlis mniSvneloba. mas Sedeg,<br />
rac am savarjiSos Tavs advilad gaarTmevs, gazardeT<br />
nivTebis raodenoba da 4, 5 <strong>an</strong> meti sagniT avarjiSeT.<br />
miumateT da gamoakeliT nivTebi sityvebis<br />
gamoyenebiT. bavSvisTvis nacnobi gmirebisa Tu<br />
nivTebis Sesaxeb moigoneT martivi amoc<strong>an</strong>ebi, raTa<br />
bavSvma iswavlos mimatebisa da gamoklebis martivi<br />
moqmedebebis g<strong>an</strong>xorcieleba. magaliTad, „bebiam<br />
gamogvicxo 3 Rvezeli, erTi Sen SeWame. ramdeni Rvezeli<br />
dagvrGa Seni megobrebisTvis“, „lizi, <strong>an</strong>a da<br />
nika erTad TamaSobdnen kuburebiT. ramdeni bavSvi<br />
TamaSobda kuburebiT cota x<strong>an</strong>Si maTT<strong>an</strong> giorgic<br />
80
a<br />
mivida saTamaSod. axla ramdeni bavSvi TamaSobs er<br />
Tad“ eTamaSeT bavSvs aseTi maTematikuri amoc<strong>an</strong>ebiT,<br />
s<strong>an</strong>am ar mowyindeba. mieciT bavSvebs sxvadasxva nivTi<br />
da waaxaliseT, rom Tavad moigonon aseTi ambavi-amoc<strong>an</strong>ebi<br />
da gascen pasuxebi.<br />
daajgufeT sagnebi niSnebis mixedviT. daiwyeT<br />
iseTi sagnebiT, romlebic erTm<strong>an</strong>eTisg<strong>an</strong> mxolod<br />
erTi niSniT g<strong>an</strong>sxvavdebi<strong>an</strong>, magali<br />
Tad, mieciT bavSvs ramdenime feris f<strong>an</strong>qrebi<br />
da sTxoveT, daajgufos feris mixedviT;<br />
moimara<strong>ge</strong>T sxvadasxva formis erTnairi<br />
nivTebi (magaliTad, plastmasis gamWvirvale<br />
boTlebi, xis kuburebi da a.S.) da aswavleT<br />
bavSvs, formis mixedviT dajgufeba. SegiZliaT<br />
gamoiyenoT Rilebi, romlebsac<br />
naxvretebis raodenobis mixedviT<br />
daajgufebs bavSvi. ramdenime<br />
qsovilisg<strong>an</strong> gamoWeriT sxvadasxva<br />
formisa da zomis naWrebi, ise rom<br />
bavSvs SeeZlos maTi dajgufeba<br />
zomis, formis, feris <strong>an</strong> faqturis<br />
mixedviT. aseTi savarjiSoebis<br />
Tvis SegiZliaT agreTve gamoiyenoT<br />
makaroni, sxvadasxva xilis<br />
kurka, kenWebi da a.S.<br />
SeadareT nivTebi maTi maxasiaTeblebis mixedviT,<br />
romelia ufro didi <strong>an</strong> patara, ufro muqi <strong>an</strong> Ria,<br />
ufro mZime <strong>an</strong> msubuqi da a.S. sTxoveT bavSvs, Seadaros<br />
sxvadasxva saxatavi masaliT (f<strong>an</strong>qari, flomasteri,<br />
funji) daxatuli xazebi, romelia ufro msxvili da<br />
romeli — wvrili; kuburebiT aSenebuli sxvadasxva<br />
zomis koSkid<strong>an</strong> romelia ufro maRali da romeli —<br />
dabali, romels dasWirda meti kubura, SeadareT fexsacmlis<br />
zomebi da a.S.<br />
daala<strong>ge</strong>T nivTebi T<strong>an</strong>mimdevrobiT, zomis (didid<strong>an</strong><br />
pataramde <strong>an</strong> piriqiT), wonis (msubuqid<strong>an</strong> mZimemde),<br />
sigrZis, sisavsis da sxva niSnebis mixedviT. Tavdapirve<br />
81
saxaliso maTematika<br />
lad gamoiyeneT 2 nivTi (mag., patara f<strong>an</strong>qari<br />
da didi f<strong>an</strong>qari) da nel-nela gazardeT maTi<br />
raodenoba. aseTi savarjiSosTvis SegiZliaT<br />
gamoiyenoT sxvadasxva zomis wignebi.<br />
SeafaseT da ivaraudeT. moaTavseT 10-ze<br />
naklebi raodenobis sag<strong>an</strong>i qilaSi da sTxoveT<br />
bavSvs, gamoicnos sag<strong>an</strong>Ta mTli<strong>an</strong>i raodenoba,<br />
Semdeg daiTvaleT sagnebi erTad. imave<br />
principiT unda gamoicnos bavSvma mag., TefSze<br />
orcxobilebis raodenoba da sxv. bavSvT<strong>an</strong><br />
erTad ivaraudeT, rogori amindi iqneba xval.<br />
daawyveT nivTebi garkveuli g<strong>an</strong>meorebadi<br />
k<strong>an</strong>onzomierebiT. amisTvis SegiZliaT gamoiyenoT<br />
mravalferov<strong>an</strong>i masala: msxvili feradi mZivebi (mag.,<br />
ori wiTeli, erTi lurji, ori wiTeli, erTi lurji,<br />
da a.S.), sxvadasxva feris f<strong>an</strong>qrebi da flomasterebi;<br />
daamzadebineT bavSvs aplikacia ise, rom bavSvma<br />
furcelze feradi furclebis naWrebi <strong>an</strong> sxva masala<br />
garkveuli k<strong>an</strong>onzomierebis dacviT daawebos.<br />
GCarTeT bavSvi iseT aqtivobebSi, sadac giwevT<br />
gazomva, awonva da a.S. magaliTad, sadilis, namcxvris<br />
momzadebisas bavSvT<strong>an</strong> erTad gazomeT saWiro ingredientebi.<br />
neba darTeT bavSvs iTamaSos wylis savse<br />
saTliT ise, rom GamGis <strong>an</strong> Wiqis gamoyenebiT daadginos<br />
wylis moculoba (mag., „saTlSi Gadis 5 GamGa/Wiqa<br />
wyali“). bavSvT<strong>an</strong> erTad gazomeT ojaxis wevrTa simaRle,<br />
kedelze moniSneT misawebebeli furclebiT da<br />
SeadarebineT bavSvs.<br />
aswavleT bavSvs, ricxvebis amocnoba. aTamaSeT<br />
martivi TamaSebi, sadac unda SeaerTos ricxvis aRmniSvneli<br />
baraTi im baraTT<strong>an</strong>, romelzec amave raodenobis<br />
cxoveli <strong>an</strong> sag<strong>an</strong>i xatia (aseTi baraTebi Tqven<br />
TviTon SegiZliaT daamzadoT. bavSvisTvis SesamGnev<br />
82
a<br />
adgilze xSirad dawereT ricxvebi da sityvieradac<br />
warmoTqviT (mag., sayidlebis siis Sed<strong>ge</strong>nisas: „2 qila<br />
araJ<strong>an</strong>i“, „1 sazamTro“ da a.S.). wignebisa da Jurnalebis<br />
Tvalierebisas yuradReba gaamaxvilebineT<br />
bavSvs ricxvebze.<br />
TamaSebi boTlis TavsaxurebiT<br />
plastmasis boTlis TavsaxurebiT uamravi saintereso<br />
TamaSis mofiqreba SeiZleba. SeagroveT plastmasis<br />
boTlebis Tavsaxurebi. gaxsovdeT, maTi gamoyenebiT<br />
SeiZleba bavSvisTvis iseTi unarebis g<strong>an</strong>viTareba,<br />
rogorebicaa: motorika, Tvla, kategorizacia, <strong>an</strong>b<strong>an</strong>is<br />
codna. SeagroveT rac SeiZleba meti Tavsaxuri, raTa<br />
Tamamad gamoiyenoT.<br />
asaki: 3+<br />
pirvel rigSi Tvali gadaavleT saxuravebis asortiments.<br />
Tu gaqvT sxvadasxva feris saxuravebi, amoarGieT<br />
erTi saxuravi TiToeuli ferid<strong>an</strong>, d<strong>an</strong>arGenebi<br />
ki gadadeT. hkiTxeT bavSvs, ramdeni g<strong>an</strong>sxvavebuli<br />
feris saxuravs xedavs sTxoveT, daasaxelos, ra ferebia.<br />
moimara<strong>ge</strong>T TeTri furclebi, daawereT ferebis<br />
saxelebi da warweris gverdze dadeT Sesabamisi feris<br />
saxuravi. sTxoveT bavSvs, daaxarisxos darGenili saxuravebi<br />
da ga<strong>an</strong>awilos furclebze.<br />
saWiro masala:<br />
•erTjeradi plastmasis<br />
boTlebis sxvadasxva<br />
feris Tavsaxurebi (rac<br />
SeiZleba bevri);<br />
•Tabaxis ramdenime<br />
furceli;<br />
•webo;<br />
•Savi markeri <strong>an</strong><br />
flomasteri.<br />
asaki: 3+<br />
SearGieT erTi feris saxuravebi. bavSvT<strong>an</strong> erTad<br />
moifiqreT 10 saxaliso simbolo, romelsac daxatavT<br />
saxuravebze, mag.: varskvlavi, gaRimebuli saxe,<br />
mTvare, mze, guli, yvavili, borbali, samkuTxedi, oTxkuTxedi,<br />
rombi <strong>an</strong> moiSvelieT f<strong>an</strong>tazia da moifiqreT<br />
simboloebis Tqveneuli versia. Semdeg daaxateT simboloebi<br />
saxuravebze perm<strong>an</strong>entuli Savi markeriT <strong>an</strong><br />
Savi flomasteriT. TiTo simbolo samjer gamoiyeneT<br />
ise, rom gqondeT sami saxuravi erTnairi simboloTi.<br />
aurieT saxuravebi erTm<strong>an</strong>eTs. sTxoveT bavSvs, daaxarisxos<br />
naxatebis mixedviT.<br />
83
saxaliso maTematika<br />
asaki: 4+<br />
daawyveT sxvadasxva feris saxuravebi garkveuli<br />
k<strong>an</strong>onzomierebiT, mag.: 1 wiTeli, 2 mwv<strong>an</strong>e, 1 wiTeli, 2<br />
mwv<strong>an</strong>e. sTxoveT bavSvs, yuradRebiT daakvirdes rigs<br />
da gaagrZelos k<strong>an</strong>onzomiereba. SegiZliaT gamoiyenoT<br />
simboloebi<strong>an</strong>i saxuravebic, mag., 3 saxuravi mzis simboloTi,<br />
2 — gulis, 3 — isev mzis simboloTi, d<strong>an</strong>ar<br />
Geni bavSvma unda gaagrZelos. SegiZliaT iTamaSoT am<br />
TamaSis garTulebuli vari<strong>an</strong>ti:<br />
daawyveT sxvadasxva feris saxuravebi garkveuli k<strong>an</strong>onzomierebiT,<br />
xolo bavSvma simboloebi<strong>an</strong>i saxuravebi<br />
unda daawyos imave k<strong>an</strong>onzomierebiT. mag.: Tqven<br />
daawyveT: 1 lurji, 2 narinjisferi, 1 lurji, 2 narinjisferi,<br />
bavSvma unda daawyos 1 mTvaris simboloTi, 2 samku<br />
TxediT, 1 mTvaris simboloTi, 2 samkuTxediT da a.S.<br />
asaki: 3+<br />
daaTvlevineT bavSvs saxuravebi. sTxoveT, TiTo<br />
ferid<strong>an</strong> amoirGios mxolod erTi saxuravi, Semdeg<br />
mxolod ori, mxolod sami da a.S. SegiZliaT martivi<br />
ariTmetikuli moqmedebebic SeasrulebinoT. aGveneT<br />
nebismieri feris saxuravi, mag.: „ai, erTi mwv<strong>an</strong>e saxuravi,<br />
amas kidev erTi rom mivumatoT, ramdeni gamova,<br />
aba, daiTvale“.<br />
saWiro resursebi:<br />
•Tabaxis furceli,<br />
romelsac daWriT 10<br />
tol nawilad;<br />
•flomasteri;<br />
•makrateli;<br />
•patara zomis celof<strong>an</strong>i<br />
<strong>an</strong> qaRaldis parki;<br />
•20-30 didi zomis Rili,<br />
aseve gamod<strong>ge</strong>ba kenWebi,<br />
patara kubebi, monetebi,<br />
<strong>an</strong> sxva patara zomis<br />
nivTi.<br />
ramdeni burTulaa<br />
asaki: 4+<br />
am TamaSis dros dagWirdebaT kenWebi, Rilebi<br />
<strong>an</strong> monetebi, ase rom ufrosebs meti yuradReba<br />
gmarTebT.<br />
daWeriT Tabaxis furceli merved naWrebad. am<br />
zomis 10 baraTi gaamzadeT. TiToeulze daaxateT<br />
burTulebi, pirvel baraTze 1 burTula, meoreze 2, mesameze<br />
3 da a.S., 1-d<strong>an</strong> 10-mde. Semdeg gakeceT baraTebi<br />
Suaze da yvela moaTavseT parkSi.<br />
84
a<br />
mieciT bavSvs Rilebi. sTxoveT, daxuWos Tvalebi<br />
da ise amoiRos baraTi parkid<strong>an</strong>. sTxoveT, gaxsnas baraTi,<br />
amoikiTxos burTulebis raodenoba da gadaTvalos<br />
imave raodenobis Rilebi.<br />
erTi mefe, 3 GCiti...<br />
asaki: 3+<br />
Tqven SegiZliaT dasuraTebuli wignebis Tvalierebis<br />
procesi, „maTematikur mecadineobad“ gadaaqcioT.<br />
bavSvT<strong>an</strong> erTad daaTvaliereT dasuraTebuli<br />
wignebi. sTxoveT, daiTvalos, magaliTad, ramdeni<br />
Giti xatia xeze, ramdeni bafTa aqvs gogonas da a.S.<br />
moaZebnineT, ra aris didi da ra — patara, mokle da<br />
grZeli. gamoiyeneT naxatebi formebis saswavlad.<br />
sTxoveT bavSvs, moZebnos mrgvali formis nivTebi/<br />
sag nebi, mag., burTi, mze, borbali, moZebnos oTxkuTxa<br />
formis nivTebi, mag., saxli, f<strong>an</strong>jara da a.S.<br />
saWiro masala:<br />
dasuraTebuli<br />
wignebi, Jurnalebi.<br />
xurda<br />
asaki: 3+<br />
bavSvebisTvis saxalisoa maTematikuri amoc<strong>an</strong>ebis<br />
gadaWra fulis (monetebis) gamoyenebiT. Tqveni meTvalyureobis<br />
qveS mieciT bavSvebs xurda da gaac<strong>an</strong>iT<br />
TamaSis wesebi:<br />
dajgufeba: bavSvebi ajgufeben xurdas, zomis mixedviT<br />
cal-calke awyoben 5, 10, 20 TeTri<strong>an</strong> da 1 lari<strong>an</strong> monetebs.<br />
Semdeg iTvli<strong>an</strong>, ramdeni monetaa TiToeul jgufSi.<br />
k<strong>an</strong>onzomiereba: daawyveT monetebi garkveuli<br />
k<strong>an</strong>onzomierebiT, mag., 5-TeTri<strong>an</strong>i moneta, 20-TeTri<strong>an</strong>i<br />
moneta, 5-TeTri<strong>an</strong>i moneta, 20 TeTri<strong>an</strong>i moneta.<br />
sTxoveT bavSvs, gaagrZelos k<strong>an</strong>onzomiereba (Sesabamisi<br />
T<strong>an</strong>mimdevrobiT daalagos monetebi).<br />
safasuri da <strong>ge</strong>rbi: GayareT xurda (10-15 moneta) Tavsaxuri<strong>an</strong><br />
yuTSi, Se<strong>an</strong>jRrieT da gadmoyareT magidaze. auxseniT<br />
bavSvs, rom monetas ori mxare aqvs — „safasuri“da<br />
„<strong>ge</strong>rbi“. bavSvebs SeuZliaT daiTvalon, ramdeni moneta<br />
daeca safasuris da ramdeni-<strong>ge</strong>rbis mxares.<br />
saWiro masala:<br />
•carieli yuTi<br />
TavsaxuriT;<br />
•5, 10, 20 TeTri<strong>an</strong>i<br />
da 1 lari<strong>an</strong>i<br />
monetebi.<br />
85
saxaliso maTematika<br />
saWiro masala:<br />
•muyaosg<strong>an</strong> gamoWrili<br />
ramdenime figura<br />
(<strong>an</strong> erTi da igive, <strong>an</strong><br />
ramdenime sxvadasxva<br />
figura);<br />
•aseve SegiZliaT<br />
gamoiyenoT sxvadasxva<br />
formis mqone sagnebi,<br />
mag., saTamaSo m<strong>an</strong>q<strong>an</strong>is<br />
borbali, wigni da a.S.;<br />
•muyaos yuTi<br />
figurebis <strong>an</strong> nivTebis<br />
Sesagroveblad.<br />
samkuTxeds dascxa<br />
asaki: 2+<br />
damaleT SerGeuli nivTi (<strong>an</strong> muyaosg<strong>an</strong> gamoWrili<br />
figurebi) bavSvis saTamaSo oTaxSi. waaxaliseT bavSvi,<br />
rom moZebnos es nivTi, Tqven ki daexmareT: Tu miuaxlovdeba<br />
am nivTs, TqviT: „wres dascxa“, Tu daSordeba:<br />
„wres Sescivda“ da a.S. rodesac bavSvi ipovis nivTs,<br />
sTxoveT, moZebnos oTaxSi rac SeiZleba bevri amave<br />
formis nivTi da Seagrovos yuTSi. sTxoveT daiTvalos,<br />
ramdeni nivTi Seagrova, ra ferisaa es nivTebi.<br />
Tu ramdenime bavSvi monawileobs TamaSSi, SegiZliaT<br />
TiToeul bavSvs TiTo nivTi (g<strong>an</strong>sxvavebuli formis)<br />
moaZebninoT.<br />
saWiro masala:<br />
•muyaos yuTi;<br />
•wvrili <strong>an</strong> sakeravi<br />
rezini;<br />
•nemsi da Zafi.<br />
rezinis formebi<br />
asaki: 3+<br />
muyaos yuTis erT gverdze ramdenime rigad daakereT<br />
Rilebi. waaxaliseT bavSvi wvrili rezini Rilebs<br />
ise wamoacvas, rom miiRos sxvadasxva formis figura<br />
(samkuTxedi, oTxkuTxedi da a.S.)<br />
skolamdeli asakis<br />
bavSvebs SegiZliaT<br />
aswavloT oTxi ZiriTadi<br />
formis cnoba: wre,<br />
samkuTxedi, kvadrati,<br />
marTkuTxedi.<br />
saWiro masala:<br />
saSualo zomis<br />
abaz<strong>an</strong>is pirsaxoci.<br />
pirsaxoci<br />
asaki: 3+<br />
formebis saswavlad martivi, yoveldRiuri sagnebis<br />
gamoyeneba SeiZleba. am SemTxvevaSi Gven SegviZlia<br />
pirsaxoci gamoviyenoT.<br />
waaxaliseT bavSvi dakecos Tavisi pirsaxoci ise,<br />
rom miiRos samkuTxedi, marTkuTxedi, kvadrati.<br />
hkiTxeT, ra formisaa misi dakecili pirsaxoci. kidev<br />
ra formebis miReba SeuZlia aris iseTi forma,<br />
romelsac dakecviT ver miiRebs<br />
86
a<br />
sazomi Toki<br />
asaki: 4+<br />
Tu bavSvs adreul asakSive g<strong>an</strong>uviTarebT gazomvisa<br />
da awonvis unars, SemdgomSi aRar gauWirdeba imis<br />
ga<strong>ge</strong>ba, Tu ratom ar eteva didi qvabi pataraSi, ratom<br />
ar swvdeba patara sufra did magidas da a.S.<br />
waaxaliseT bavSvi, gazomos sagnebi,<br />
magaliTad, ramdenjer Gaeteva Toki<br />
magidis fexis sigrZeSi, skamis fexis<br />
sigrZeSi, romeli ufro grZelia. gazomos<br />
magida sigrZeSi da sig<strong>an</strong>eSi,<br />
gazomos Tavisi sawoli. sTxoveT,<br />
ivaraudos, misi azriT, daaxloebiT<br />
ramdenjer Gaeteva Toki sawolis<br />
sigrZeSi, Semdeg gazomos da Seamowmos,<br />
gamoicno Tu ara.<br />
saWiro masala:<br />
0.5 metris sigrZis<br />
Toki.<br />
patara, saSualo, didi<br />
asaki 4+<br />
sidideebis gasacnobad saqsovi Zafis gamoyeneba<br />
SeiZleba.<br />
mieciT bavSvs saqsovi Zafi, makrateli, webo da qa<br />
Raldis furceli. waaxaliseT bavSvi daWras saqsovi<br />
Zafi sxvadasxva zomis naWrebad da daawyos furcelze<br />
zomis mixedviT — patarid<strong>an</strong> didisken. sTxoveT bavSvs<br />
daawebos.<br />
saswori<br />
am aqtivobis mTavari nivTi xelis sasworia, Tu ar<br />
gaqvT, SegiZliaT bavSvebT<strong>an</strong> erTad Tavad daamzadoT<br />
(ix. gv. 68). Semdeg ki mi<strong>an</strong>deT saswori bavSvs da waaxaliseT<br />
awonos sxvadasva saxis burRuli.<br />
saWiro masala:<br />
•saqsovi Zafi;<br />
•makrateli;<br />
•qaRaldi;<br />
•webo.<br />
saWiro masala:<br />
•celofnis parki;<br />
•sazomi Wiqa;<br />
•f<strong>an</strong>qari;<br />
•qaRaldi;<br />
•sxvadasxva saxis<br />
burRuli;<br />
•t<strong>an</strong>sacmlis sakidi;<br />
•kapronis Zafi.<br />
87
vivarjiSoT erTad<br />
skolamdel asakSi bavSvis org<strong>an</strong>izmi swrafad viTardeba. imisaTvis,<br />
rom bavSvis swor fizikur g<strong>an</strong>viTarebas SevuwyoT xeli, saWiroa<br />
xSirad GavrToT bavSvi asakobrivad Sesabamis sxvadasxva aqtivobaSi.<br />
bavSvisTvis g<strong>an</strong>sakuTrebiT saxalisoa, rodesac ufrosebic maTT<strong>an</strong><br />
erTad TamaSoben moZrav TamaSebs. yoveldRiurad iseirneT, irbineT,<br />
ixtunaveT bavSvT<strong>an</strong> erTad, moZraobiT mibaZeT sxvadasxva cxovels,<br />
xeli SeuwyveT, rom T<strong>an</strong>atolebT<strong>an</strong> erTad GaerTos moZrav<br />
TamaSebSi, aTamaSeT burTiT da sxv.<br />
gaxdi varskvlavi.<br />
asaki: 2+<br />
uTxariT fexze mdgar bavSvs: gaxdi varskvlavi!<br />
rac gulisxmobs Semdegs: bavSvi unda gaiWimos, xelebi<br />
gawios odnav g<strong>an</strong>ze zeviT, fexebi ki gaSalos ise,<br />
rom daemsgavsos xuTqimi<strong>an</strong> varskvlavs (qimebi iqneba:<br />
xelisgulebi, Tavi da fexis terfebi). SegiZliaT igive<br />
varjiSi xaliGazec SeasrulebinoT, bavSvi unda<br />
dawves mucelze da Seecados fexebi da xelebi maqsimalurad<br />
awios iatakid<strong>an</strong> zeviT.
a<br />
daxate cisartyela<br />
asaki: 2+<br />
bavSvebs Zali<strong>an</strong> uyvarT xatva, maT Soris „viTom-vi<br />
Tom“ (warmosaxviT) xatvac. isini siamovnebiT daxataven<br />
cisartyelas (oRond am SemTxvevaSi ara funjiT).<br />
uTxariT bavSvs: „warmoidgine, rom Seni TiTebi funjebia<br />
(amoZraveT TiTebi da waaxaliseT bavSvi, rom gaimeoros<br />
Tqveni moZraobebi), Gayavi saRebavSi funjebi (welSi<br />
odnav moixareT da xelis TiTebi ise amoZraveT), axla ki<br />
daxate cisartyela haerSi!“ (gaakeTeT xelebis wriuli<br />
moZraoba marjvnid<strong>an</strong> marcxniv ise, rom haerSi rkali<br />
gamoisaxos).<br />
RuRuna mtredi<br />
asaki: 2+<br />
uTxariT bavSvs, viTom mtredia (gaimeoreT masT<strong>an</strong><br />
erTad moZraobebi). dadeqiT Tqven da bavSvi erTm<strong>an</strong>e<br />
Tis pirispir ise, rom kargad gxedavdeT. qveviT GamoSvebuli<br />
xelebi odnav uk<strong>an</strong> gaswieT, uTxariT bavSvs:<br />
„mtredo, mtredo, mousmine foTlis Srials“ (gaixedeT<br />
marcxniv), „mtredo, mousmine sxva Gitebs“ (gaixedeT<br />
marjvniv). „mtredo, mtredo, aixede caSi“ (aswieT<br />
Tavi zeviT), „mtredo, mtredo, daxede miwas“ (daxareT<br />
Tavi qveviT), „mtredo, mtredo afrindi“ (amoZraveT<br />
xelebi, TiTqos frTebia).<br />
daukari dolze<br />
asaki: 2+<br />
Tu Tqvens pataras <strong>saxlSi</strong> doli aqvs, am varjiSis<br />
Sesruleba ar gauWirdeba, xolo Tu ara, maSin gaivarjiSebs,<br />
rogor unda daukras namdvil dolze.<br />
uTxariT bavSvs, warmoidginos, TiTqos win udevs<br />
doli, xelSi ki joxebi uWiravs. waaxaliseT, rom<br />
daukras „viTom-viTom“ (warmosaxviT) dolze.<br />
89
vivarjiSoT erTad<br />
xtunva<br />
asaki: 2+<br />
patarebi mzad ari<strong>an</strong> dausruleblad ixtunon da amiT<br />
isini Zali<strong>an</strong> xalisoben.<br />
waaxaliseT bavSvi, rom ixtunos. dajeqiT dabal skamze,<br />
cali fexi gaSaleT da uTxariT, rom gadaaxtes Tqvens fexs.<br />
celqi buSti<br />
asaki: 3+<br />
am TamaSisTvis dagWirdebaT gaberili buSti. waaxaliseT<br />
bavSvi, buSti xeliT akenwlos ise, rom ar dauvardes.<br />
Tu buSti gaeqceva <strong>an</strong> dauvardeba, Tqveni jeria.<br />
GCaixede sarkeSi<br />
asaki: 2+<br />
auxseniT bavSvs TamaSis wesebi: erTi moTamaSe aris sarke,<br />
is asrulebs sxvadasxva moZraobas, xolo d<strong>an</strong>arGenebi<br />
imeoreben. TamaSis dros is, vinc „sarkea“, dgas d<strong>an</strong>arGeni<br />
moTamaSeebis pirispir.<br />
90
a<br />
„viTom-viTom“ sportsmeni<br />
asaki: 2+<br />
waaxaliseT bavSvi g<strong>an</strong>asaxieros sportis sxvadasxva<br />
saxeobis moZraobebi Sesabamisi sportuli aRWurvilobis<br />
gareSe, mag., eTamaSeT „viTom-viTom“ Gogbur<br />
Ti, magidis GogburTi, kalaTburTi, badros tyorcna,<br />
mxatvruli t<strong>an</strong>varjiSi, figuruli sriali da a.S.<br />
qaRaldis TviTmfrinavi<br />
asaki: 2+<br />
daamzadeT qaRaldis TviTmfrinavebi da SeejibreT<br />
erTm<strong>an</strong>eTs, visi TviTmfrinavi ufro Sors gafrindeba.<br />
gadaaxti mdinares<br />
asaki: 3+<br />
moimara<strong>ge</strong>T ramdenime Zveli baliSi, daala<strong>ge</strong>T<br />
baliSebi iatakze erTm<strong>an</strong>eTis moSorebiT ise, rom<br />
bavSvma SeZlos erTi baliSid<strong>an</strong> meoreze gadaxtoma.<br />
uTxariT bavSvs, rom baliSebi qvis lodebia,<br />
iataki ki mdinare. ise unda gadaxtes „qvid<strong>an</strong> qvaze“,<br />
rom „fexi ar daisvelos“, <strong>an</strong>u ar dadgas<br />
fexi iatakze.<br />
GCaagde burTi kalaTSi<br />
asaki: 2+<br />
dagWirdebaT plastmasis<br />
Tasi da patara zomis burTebi<br />
(SegiZliaT Tqven TviTon daamzadoT<br />
„burTebi“, SekereT patara zomis<br />
tomrebi da gaavseT romelime marcvleuliT (xorbali,<br />
brinji da a.S.). dasxediT Tqven da bavSvi „kalaTid<strong>an</strong>“<br />
moSorebiT da burTebi TasSi rigrigobiT GayareT.<br />
TiTo Gagdebuli burTi — TiTo qulaa.<br />
91
vivarjiSoT erTad<br />
saxlis boulingi<br />
mTebis mefe<br />
asaki: 4+<br />
imisaTvis, rom saTamaSo moednebze mdgar „saZromialoebze“<br />
TamaSi ufro saxaliso gaxdes, moimara<strong>ge</strong>T<br />
qsovilis naWeri, romelic iqneba droSa da daamagreT<br />
is „saZromialos“ yvelaze maRal adgilas (gaiTvasaWiro<br />
masala:<br />
•saSualo zomis<br />
plastmasis boTlebi;<br />
•wyali;<br />
•burTi.<br />
asaki: 3+<br />
moimara<strong>ge</strong>T saSualo zomis plastmasis boTlebi da<br />
naxevramde gaavseT wyliT. dadgiT iatakze da waaxaliseT<br />
bavSvi gaagoros burTi ise, rom rac SeiZleba meti<br />
boTli waaqcios.<br />
saxlis hokei<br />
asaki: 3+<br />
Tavdapirvelad moamzadeT hokeis Saiba. dakuWeT<br />
gazeTis furceli ise, rom Saibas daemsgavsos, SegiZliaT<br />
burTis formac misceT. gaaxvieT gamzadebuli<br />
Saiba folgaSi meti simyarisTvis. Tu folga ar<br />
gaqvT, SegiZliaT SemoaxvioT weboi<strong>an</strong>i <strong>an</strong> saxamebelwasmuli<br />
gazeTi da gaaSroT. igive principiT SegiZliaT<br />
hokeis joxic daamzadoT, amisTvis gazeTebi grZlad<br />
unda dakuWoT da aseve simtkicisTvis gared<strong>an</strong> folga<br />
<strong>an</strong> erTi fena webowasmuli gazeTi unda SemoaxvioT. mas<br />
Semdeg, rac inventars daamzadebT, dadgiT ori skami<br />
eTm<strong>an</strong>eTis moSorebiT (erTi iqneba Tqveni kari, meore<br />
ki bavSis). waaxaliseT bavSvi, rom Saiba Tqvens karSi<br />
gait<strong>an</strong>os.<br />
„gaswrob<strong>an</strong>a“ tomrebiT<br />
asaki: 5+<br />
moimara<strong>ge</strong>T tomrebi da saTamaSo moed<strong>an</strong>ze <strong>an</strong> mindorSi<br />
iTamaSeT „gaswrob<strong>an</strong>a“. uTxariT bavSvs, rom<br />
Gajdes tomaraSi da ase xtunva-xtunviT miaRwios finiSamde.<br />
gaafrTxileT, xtunvis dros tomara orive<br />
xeliT ekavos.<br />
92
a<br />
liswineT bavSvis SesaZleblobebi,<br />
m<strong>an</strong> unda SeZlos<br />
d<strong>an</strong>iSnul adgilamde aZroma).<br />
waaxaliseT bavSvi, rom Gamoit<strong>an</strong>os<br />
droSa da gaxdes<br />
„mTebis mefe“.<br />
aavse jami<br />
asaki: 4+<br />
cxel dReebSi gasagrileblad es TamaSic gamogad<strong>ge</strong>baT.<br />
dadgiT wyliT savse jami ezos erT mxa res, xolo<br />
carieli jami — meore mxares. waaxaliseT bavSvi aavsos<br />
tolGa wyliT savse jamid<strong>an</strong> da gadait<strong>an</strong>os carielSi.<br />
dainiSneT dro, ramden x<strong>an</strong>Si moaxer xebs carieli<br />
jamis gavsebas. im SemTxvevaSi, Tu TamaSSi ori<br />
bavSvi monawileobs, oTxi jami dagWirdebaT — orori<br />
TiTo bavSvisTvis. am SemTxvevaSi isini erTm<strong>an</strong>eTs<br />
Seejibrebi<strong>an</strong>.<br />
gait<strong>an</strong>e goli<br />
asaki: 3+<br />
zafxulis cxel dReebSi SegiZliaT am TamaSiT SeiqcioT<br />
Tavi. saSualo zomis jami aavseT wyliT da jamis<br />
or, mopirdapire mxares xis <strong>an</strong> plastmasis sarWebiT<br />
moniSneT kari. GaagdeT wyalSi magidis GogburTis<br />
<strong>an</strong> nebismieri msubuqi mcire zomis burTi, aseve dag<br />
WirdebaT ori cali sadilis kovzi. waaxaliseT bavSvi,<br />
rom kovzis daxmarebiT gait<strong>an</strong>os goli Tqvens karSi,<br />
<strong>an</strong>u kovzis SexebiT miiyv<strong>an</strong>os wylis zedapirze motivtive<br />
burTi Tqvens karamde, Tqven ki Tqveni kovziT<br />
unda SeecadoT igives.<br />
93
vivarjiSoT erTad<br />
gamarjvebuli burTi<br />
asaki: 5+<br />
SemoxazeT asfaltze <strong>an</strong> qvafenilze saSualo zomis<br />
wre. GadeqiT SigniT Tqvenc da bavSvic. TiTos TiTo<br />
burTi dagWirdebaT, burTebi Zirs moaTavseT. Tama<br />
Sis wesi aseTia: TiToeuli moTamaSe fexis dartymiT<br />
cdilobs „gamoagdos“ mowinaaRmdegis burTi wris<br />
gareT, oRond ise, rom Tavisi burTic unda daicvas,<br />
raTa is darGes wris SigniT.<br />
celqi maimuni.<br />
asaki: 4+<br />
am TamaSs sami monawile sWirdeba. ori bavSvi daayeneT<br />
erTm<strong>an</strong>eTisg<strong>an</strong> daaxloebiT 10 nabijis daSorebiT<br />
da mieciT burTi. Tqven iyaviT „celqi maimuni“.<br />
bav Svebi erTm<strong>an</strong>eTs esvri<strong>an</strong> burTs da iWeren, xolo<br />
„celqi maimuni“ cdilobs, xeli SeuSalos maT. am TamaSSi<br />
aravin aris arc gamarjvebuli, arc damarcxebuli,<br />
SeecadeT ubralod ixalisoT.<br />
94
musika da moZraoba<br />
musikas mniSvnelov<strong>an</strong>i adgili uWiravs bavSvis adreul g<strong>an</strong>viTarebaSi.<br />
musika dadebiT zegavlenas axdens bavSvis g<strong>an</strong>viTarebis sxvadasxva<br />
sferoze. musikaluri ritmisTvis fexis awyoba da cekva <strong>an</strong> ubralod<br />
moZraoba, rogorc amas Gvilebi akeTeben, xels uwyobs fizikur<br />
g<strong>an</strong>viTarebasa da j<strong>an</strong>mrTelobas. musikis mosmenisas, bavSvi eziareba<br />
mravalferov<strong>an</strong> emociebs; musika amSvidebs <strong>an</strong> energiiT aRavsebs bavSvs.<br />
amasT<strong>an</strong>ave, musika bavSvebs saSualebas aZlevs T<strong>an</strong>atolebT<strong>an</strong> er<br />
Tad GaerTon aqtivobebSi: imReron, icekvon, taSi daukr<strong>an</strong> da a.S.,<br />
rac maT socialur g<strong>an</strong>viTarebas uwyobs xels. simRera xels uwyobs<br />
metyvelebisa da mexsierebis g<strong>an</strong>viTarebas. amitom:<br />
•moasmenineT bavSvs<br />
g<strong>an</strong>sxvavebuli musika:<br />
klasika, jazi, rokenroli,<br />
<strong>sabavSvo</strong> simRerebi,<br />
sxvadasxva qveynis<br />
nacionaluri simRerebi da<br />
a.S. yuradRebiT SearGCieT<br />
mosasmeni masala, raTa<br />
bavSvisTvis mosawyeni da<br />
damRleli ar iyos;<br />
•xSirad umRereT bavSvs da<br />
imRereT masT<strong>an</strong> erTad;<br />
•SeqmeniT bavSvis<br />
sayvareli simRerebis<br />
nakrebi sxvadasxva<br />
situaciisTvis:<br />
magaliTad, dasaZineblad,<br />
sacekvaod, xelovnebis<br />
aqtivobebisTvis da a.S.;<br />
•Tavad daamzadeT<br />
musikaluri<br />
instrumentebi da<br />
moawyveT saojaxo<br />
koncertebi!
musika da moZraoba<br />
mousmine siGCumes<br />
asaki: 3+<br />
sTxoveT bavSvebs, daxuWon Tvalebi da erTi wuTis<br />
g<strong>an</strong>mavlobaSi mousminon „siGumes“. Semdeg dausviT<br />
kiTxvebi:<br />
•ra xmebi <strong>ge</strong>smodaT oTaxSi<br />
•ra xmebi <strong>ge</strong>smodaT Senobis sxva oTaxebid<strong>an</strong><br />
•ra xmebi <strong>ge</strong>smodaT ezod<strong>an</strong><br />
•rogor fiqrobT, risi xma iyo<br />
saWiro masala:<br />
•sxvadasxva masalis<br />
(xis, metalis da<br />
sxv.) musikaluri<br />
instrumentebi.<br />
patara musikosebi<br />
asaki: 3+<br />
dajeqiT bavSvis pirispir <strong>an</strong> dasviT bavSvebi ororad<br />
erTm<strong>an</strong>eTis pirispir, dauri<strong>ge</strong>T sxvadasxva<br />
musikaluri instrumenti, sasurvelia, sxvadasxva masalis<br />
— xis, metalis da sxv. bavSvebma rigrigobiT unda<br />
daukr<strong>an</strong> da mousminon erTm<strong>an</strong>eTs.<br />
96
a<br />
dasviT kiTxvebi:<br />
•romeli instrumentis xma ismoda ufro didx<strong>an</strong>s<br />
ufro cota x<strong>an</strong>s<br />
•modi SevecadoT SevucvaloT instruments xma.<br />
rogor davartyaT dols x<strong>an</strong> Zlierad, x<strong>an</strong> nazad,<br />
GCavberoT instruments x<strong>an</strong> sustad, x<strong>an</strong> ufro Zlierad<br />
da a.S.<br />
•ras gagonebdaT es xma rogor SeiZleba aRvweroT<br />
CGemi sxeulis musika<br />
asaki: 2+<br />
moasmenineT bavSvebs g<strong>an</strong>sxvavebuli xmebi, rac SeiZleba<br />
sxeuliT gamoscen: xmiT, xelis pirze afarebiT,<br />
gaberil loyebze xelis miWeriT, kbilebze TiTebiT<br />
dakakunebiT, enis tkacuniT, taSis dakvriT, fexebis<br />
dabakunebiT da sxv. waaxaliseT gaimeoron es xmebi da<br />
TviTon moifiqron ama Tu im xmis saxelebi, moifiqron<br />
xmis gamocemis axali xerxebi.<br />
wvima<br />
asaki: 2+<br />
daayeneT bavSvebi wreSi, sTxoveT, xma gamoscen xelis<br />
gulebis erTm<strong>an</strong>eTze gasmiT, Semdeg ori TiTis xelis<br />
gulebze dartymiT, daukr<strong>an</strong> taSi, daarty<strong>an</strong> xelis<br />
gulebi raime brtyel nivTs, bolos aayolon fexis bakunic,<br />
daakvirdnen, rogor matulobs xma.<br />
vmoZraobT riTmSi<br />
asaki: 3+<br />
airGieT raime melodiis G<strong>an</strong>aweri Zlieri riTmiT,<br />
GarTeT da ahyeviT riTms raime moZraobiT — taSiT,<br />
fexis bakuniT, xelis mxrebze dartymiT, raime nivTis<br />
erTm<strong>an</strong>eTze dartymiT. sTxoveT bavSvebs, agyvnen moZsaWiro<br />
masala:<br />
sxvadasxva melodiis<br />
GC<strong>an</strong>awerebi.<br />
97
musika da moZraoba<br />
raobaSi. SecvaleT moZraoba. Tu SesaZlebelia, waaxaliseT<br />
bavSvebi, TviTon iyvnen wamyv<strong>an</strong>ebi da sxvebma<br />
gaimeoron maTi moZraobebi.<br />
diriJori<br />
saWiro masala:<br />
•sxvadasxva melodiis<br />
GC<strong>an</strong>awerebi;<br />
•patara joxi.<br />
asaki: 2+<br />
auxseniT bavSvs, ras niSnavs<br />
sityva „diriJori“. moasmenineT<br />
bavSvebs sxvadsxva melodiis<br />
G<strong>an</strong>awerebi, sTxoveT, rigrigobiT<br />
iyvnen diriJorebi, gaakeTon<br />
diriJirebis imitacia<br />
da ahyvnen musikas<br />
joxis gamoyenebiT.<br />
sTxoveT, aRweron<br />
musika.<br />
saWiro masala:<br />
•musikaluri<br />
kompoziciebis<br />
GC<strong>an</strong>aweri;<br />
•Tabaxis furceli;<br />
•f<strong>an</strong>qari <strong>an</strong><br />
flomasteri.<br />
saWiro masala:<br />
•plastmasis patara zomis<br />
gaumWvirvale qilebi<br />
(kremebis, <strong>sabavSvo</strong><br />
sakvebis, patara wvenebis<br />
carieli WurWeli);<br />
•sxvadasxva saxis<br />
burRuleuli;<br />
•Rilebi, patara<br />
gasaRebebi da sxvadasxva<br />
patara zomis nivTebi.<br />
daxaze musika<br />
asaki: 4+<br />
moasmenineT bavSvs romelime musikaluri kompoziciid<strong>an</strong><br />
nawyveti. sTxoveT bavSvs, musikis melodiis<br />
mixedviT gaavlos furclis erTi bolod<strong>an</strong><br />
meoremde xazi f<strong>an</strong>qriT <strong>an</strong> flomasteriT. igive gaimeoreT<br />
ramdenime g<strong>an</strong>sxvavebuli melodiis gamoyenebiT.<br />
SeadareT erTm<strong>an</strong>eTs xazebi, sTxoveT bavSvs, aRweros,<br />
riTi g<strong>an</strong>sxvavdeboda melodiebi erTm<strong>an</strong>eTisg<strong>an</strong>.<br />
gamocnob<strong>an</strong>a<br />
asaki: 4+<br />
or-or plastmasis qilaSi GayareT erTi saxis<br />
masala, magaliTad, or qilaSi — wiwibura, or qilaSi<br />
— gasaRebebi, or qilaSi — plastmasis Rilebi da a.S.<br />
aurieT qilebi da sTxoveT bavSvs, gauxsnelad, qilis<br />
SenjRreviT da xmis mosmeniT, ipovos erTnairi JReradobis<br />
qilebi da wyvilad daawyos.<br />
98
a<br />
samzareulos melodiebi<br />
asaki: 2+<br />
sTxoveT bavSvs, mosinjos da SearGios sasurveli<br />
JReradobis masala, moifiqros da daukras melodia<br />
am „instrumentebis“ gamoyenebiT, moifiqros sityvebi<br />
Tavisi melodiisTvis, daexmareT bavSvs, Seqmnili<br />
melodia warudginos ojaxis sxva wevrebs.<br />
saWiro masala:<br />
sxvadasxva rkinisa da<br />
xis inventari, qvabebi,<br />
Tunuqis qilebi, kovzebi,<br />
romelic gamoscems<br />
saintereso xmas.<br />
afrikuli simRera<br />
asaki: 2+<br />
SegiZliaT bavSvs SesTavazoT afrikuli stilis —<br />
gamoZaxiliT simRera. Tqven mReriT romelime simReris<br />
frazas da Semdeg bavSvebi imeoreben, T<strong>an</strong> ayolebT sxeulis<br />
ritmul moZraobebs, magaliTad, taSiT, fexebis bakuniT.<br />
SeiZleba cekvis elementebis Set<strong>an</strong>ac.<br />
vcekvavT erTad<br />
asaki: 2+<br />
SegiZliaT moasmeninoT bavSvs sxvadasxvagvari stilis<br />
musika — jazi, roki, sxvadasxva qveynis xalxuri<br />
sacekvao musika. sTxoveT, ahyvnen musikas sxeulis<br />
moZraobiT, jer mxolod xelebis, Semdeg ki Tavisa da<br />
fexebis moZraobiT. cekvisas SegiZliaT gamoiyenoT<br />
burTi, sportuli joxebi, lenti, qsovilebi da a.S.<br />
SegiZliaT erTad dadgaT cekvebi da Semdeg warmoudginoT<br />
ojaxis wevrebs.<br />
saWiro masala:<br />
•komfortuli<br />
fexsacmelebi;<br />
•neli da swrafi<br />
musika;<br />
•sasurvelia<br />
sarke.<br />
99
musika da moZraoba<br />
stepi<br />
asaki: 5+<br />
saWiro masala:<br />
•Zveli fexsacmelebi;<br />
•rkinis xurda fuli;<br />
•skoGCi.<br />
sasurvelia, s<strong>an</strong>am cekvas Seud<strong>ge</strong>bodeT, aGvenoT<br />
bavSvs video-G<strong>an</strong>aweri, sadac naGvenebia stepis cekva<br />
(SeiZleba gamoiyenoT nawyveti romelime Zveli filmid<strong>an</strong>,<br />
romelSic msaxiobebi steps cekvaven).<br />
Zvel fexsacmelebs Zirebze daamagreT xurda fuli<br />
skoGis meSveobiT, or adgilas, fexis wverebT<strong>an</strong> da<br />
quslebT<strong>an</strong>. GaurTeT sasurveli musika da waaxaliseT<br />
bavSvebi am fexsacmelebiT Seasrulon stepi, ukeTesi<br />
JReradobisTvis, sasurvelia, myari zedapiris iataki.<br />
baleti<br />
asaki: 3+<br />
saWiro masala:<br />
•cekvis rbili<br />
fexsacmeli <strong>an</strong> sqeli<br />
windebi;<br />
•musika Tqveni sayvareli<br />
baletid<strong>an</strong>.<br />
aGveneT bavSvs nawyveti romelime baletid<strong>an</strong>. xazi<br />
gausviT im ramdenime ZiriTad pozicias, romelsac<br />
iyeneben baletis cekvisas, daiwyeT varjiSi sxeulis<br />
gaWimviT, amis Semdeg GarTeT sasurveli musika da<br />
waaxaliseT bavSvi imoZraos musikaze, Secvalos moZraobebi<br />
melodiis xasiaTis mixedviT, imoZraos improvizirebulad,<br />
SeecadeT moasmeninoT rogorc<br />
neli, mSvidi, aseve swrafi da mxiaruli musika, nu SeusworebT<br />
da nu ukarnaxebT rogor imoZraos, mieciT sa<br />
Sualeba TviTon moifiqros.<br />
100
a<br />
musikaluri instrumentebis damzadeba<br />
asaki: 3+<br />
marakasi<br />
SemoaxvieT boTls TeTri leikoplastiri, moxateT<br />
gared<strong>an</strong> flomasteriT <strong>an</strong> guaSis saRebaviT. GayareT<br />
boTlSi marcvlebi, daaxureT Tavsaxuri da marakasi<br />
mzad aris.<br />
saWiro masala:<br />
•patara zomis<br />
carieli plastmasis<br />
boTlebi;<br />
•TeTri<br />
leikoplastiri;<br />
•guaSi <strong>an</strong><br />
flomasteri;<br />
•simindis gamxmari<br />
marcvlebi <strong>an</strong> lobio.<br />
daira<br />
moaxatineT bavSvebs qaRaldis TefSebi, erTm<strong>an</strong>eTs<br />
daadeT, Semdeg saxvretelasa da lentebis meSveobiT<br />
gauyareT lentebi da daamagreT z<strong>an</strong>zalakebi.<br />
saWiro masala:<br />
•qaRaldis ori<br />
erTjeradi TefSi;<br />
•saxvretela;<br />
•lenti;<br />
•saRebavi;<br />
•z<strong>an</strong>zalakebi.<br />
101
musika da moZraoba<br />
dasartyami instrumenti<br />
saWiro masala:<br />
•Tunuqis<br />
sxvadasxva zomis<br />
qilebi;<br />
sxvadasxva zomis Tunuqis qilebi mWidrod SekariT<br />
erTi rezinis TokiT. f<strong>an</strong>qars <strong>an</strong> xis joxs SemoaxvieT<br />
boloSi rezini. dasartyami instrumenti mzad aris.<br />
•rezinis Toki, xis<br />
f<strong>an</strong>qari <strong>an</strong> kovzi.<br />
kazo<br />
saWiro masala:<br />
•muyaos patara<br />
cilindri;<br />
•kalkis qaRaldi,<br />
romelsac namcxvrebis<br />
cxobisas iyeneben;<br />
•makrateli, rezini,<br />
funji, saRebavebi.<br />
muyaos cilindri moaxatineT bavSvs sasurveli<br />
naxa tebiT. erT mxares gadaakariT kalkis qaRaldisg<strong>an</strong><br />
gamoWrili wre da mWidrod SemoakariT rezini. xmis<br />
gamosacemad kazos GabereT Ria mxrid<strong>an</strong>.<br />
sacekvao pomponebi<br />
daWeriT lentebi, qaRaldi <strong>an</strong> celofnis parkebi<br />
erT zomaze, SemoaxvieT erT wverSi skoGiT da gauke<br />
TeT xelis mosakideblebi.<br />
saWiro masala:<br />
•lentebi;<br />
•feradi krepis qaRaldi<br />
<strong>an</strong> celofnis parkebi;<br />
•saizolacio lenti <strong>an</strong><br />
skoGCi.<br />
102
patara mzareulebi<br />
bavSvebs Zali<strong>an</strong> uyvarT mSoblebT<strong>an</strong> erTad samzareuloSi fusfusi.<br />
maTT<strong>an</strong> erTad kerZebis momzadeba SegiZliaT TqvenTvisac saxaliso<br />
aqtivobad aqcioT. garda amisa, skolamdeli asakis bavSvisTvis<br />
kulinariul aqtivobebSi GarTva mniSvnelov<strong>an</strong>ia, radg<strong>an</strong>:<br />
•martivi kerZis momzadebisas bavSvi ara mxolod am kerZis<br />
momzadebis wess swavlobs, aramed ecnoba sxvadasxva saxis<br />
sakvebs da i<strong>ge</strong>bs, ras niSnavs j<strong>an</strong>saRi kveba;<br />
•kulinariuli aqtivobebi bavSvs Tavdajerebulobas, sakuTari<br />
Tavis rwmenas matebs: kerZis momzadebisas bavSvebi Tavs<br />
arTmeven garkveul amoc<strong>an</strong>as, sakuTari wvlili SeaqvT ojaxis<br />
cxovrebaSi, grZnoben, rom mniSvnelov<strong>an</strong>ni ari<strong>an</strong>;<br />
•bavSvT<strong>an</strong> erTad kerZebis momzadebam SeiZleba bevri dro<br />
wagarTvaT, magram Tqveni SvilisTvis es dro SesaZloa<br />
fasdaudebel da cxovrebis saukeTeso mogonebad<br />
darGCes (gaiTvaliswineT, kerZis momzadeba TqvenTvisac<br />
da bavSvisTvisac sasiamovno im SemTxvevaSi iqneba, Tu<br />
yuradRebas ar miaqcevT iatakze dayril fqvils <strong>an</strong> magidaze<br />
daRvril rZes. nu miscemT SeniSvnebs, nu gauwyrebiT, ubralod<br />
aswavleT da isiamovneT masT<strong>an</strong> erTad);<br />
•bavSvebi ufro <strong>ge</strong>mrielad miirTmeven im kerZs, romelsac<br />
TviTon amzadeben. ase rom, kerZebis ingredientebad<br />
SegiZliaT gamoiyenoT iseTi produqti, romelsac bavSvi<br />
saerTod ar Wams;<br />
•kulinaria aris kargi saSualeba, raTa bavSvs g<strong>an</strong>uviTaroT<br />
metyvelebis, maTematikuri, SemoqmedebiTi unarebi;<br />
•sxvadasxva kerZis momzadebisas bavSvi arGCevs, fcqvnis, Wris<br />
produqts, iyenebs saTqvefelas, gasabrtyelebel joxs,<br />
sacers, sawurs, riTac iviTarebs natif motorikas.
patara mzareulebi<br />
kulinariis saSualebiT bavSvs g<strong>an</strong>uviTardeba iseT maTematikuri<br />
unarebi, rogoricaa:<br />
•Tvla;<br />
•<strong>an</strong>gariSi;<br />
•klasifikacia;<br />
•awonva;<br />
•gazomva;<br />
•formebi;<br />
•ferebi;<br />
•problemis gadaWra.<br />
kulinaria xels uwyobs bavSvis iseTi socialur-emociuri unarebis<br />
g<strong>an</strong>viTarebas, rogoricaa:<br />
•pasuxism<strong>ge</strong>blobis<br />
grZnoba;<br />
•sisufTavis dacva;<br />
•T<strong>an</strong>amSromloba;<br />
•gaziareba, sxvisTvis<br />
g<strong>an</strong>awileba;<br />
•maRali<br />
TviTSefaseba.<br />
•da<strong>ge</strong>gmva da<br />
arCGev<strong>an</strong>is gakeTeba;<br />
kulinaria bavSvs aZlevs saSualebas:<br />
•gaecnos sakvebi<br />
produqtebis saxeobebs;<br />
•gaigos, romeli sakvebi aris<br />
j<strong>an</strong>saRi da romeli mavne;<br />
•winaswar g<strong>an</strong>sazRvros<br />
movlenebi;<br />
•GCaataros eqsperimentebi;<br />
•Seityos, rogor izrdeba<br />
is produqti, romelsac<br />
sakvebad viyenebT;<br />
•gaigos, rogor icvleba<br />
produqti Termuli<br />
damuSavebisas;<br />
•Seityos ufro meti<br />
adami<strong>an</strong>is xuTi SegrZnebis<br />
Sesaxeb;<br />
•gaakeTos sensoruli<br />
aRmoGCenebi sakveb<br />
produqtT<strong>an</strong> xeliT SexebiT<br />
(gaarkvios, rom zogierTi<br />
ram aris sveli, sriala,<br />
magari da a.S.);<br />
•gaimdidros leqsikuri<br />
maragi axali sityvebiT;<br />
•g<strong>an</strong>aviTaros SemoqmedebiTi<br />
azrovneba axali receptebis<br />
SeqmniT.<br />
104
a<br />
rCGevebi<br />
pirvel rigSi, moimara<strong>ge</strong>T samzareulos iseTi inventari, romlis<br />
gamoyenebac usafrTxo iqneba bavSvisTvis. usafrTxo d<strong>an</strong>a momrgvalebuli<br />
piriT, plastmasis saxexi, saWreli dafa. aseve SegiZliaT<br />
daamatoT: saSualo zomis saTqvefela, gasabrtyelebeli joxi.<br />
samzareuloSi samuSaod SeukereT sag<strong>an</strong><strong>ge</strong>bo winsafari <strong>an</strong> gamoiyeneT<br />
didi zomis Zveli maisuri, romelsac lamazad gaaformebT<br />
qso vilis aplikaciiT.<br />
mas Semdeg, rac gaamzadebT saWiro inventars,<br />
moaTavseT nebismieri saxis konteiner<br />
Si. amisaTvis SegiZliaT gamoiyenoT:<br />
•samzareulos magidis ujra;<br />
•plastmasis konteineri, romelsac<br />
Tavsaxuri aqvs;<br />
•saSualo zomis muyaos <strong>an</strong> plastmasis yuTi.<br />
samzareuloSi gamoZebneT iseTi adgili,<br />
sadac SeinaxavT mxolod bavSvisTvis g<strong>an</strong>kuTvnil<br />
samzareulos iaraRebs. gaiTvaliswineT,<br />
rom bavSvma TviTon unda moamzados saWiro<br />
iaraRi, amitom moaTavseT konteineri samzareulos<br />
karadis qveda Taroze ise, rom bavSvi<br />
advilad wvdebodes mas.<br />
martivi receptebi<br />
bostneulis gvirila<br />
asaki: 3+<br />
momzadebis wesi: Tavdapirvelad waaxaliseT bavSvi,<br />
rom garecxos umi bostneuli da kvercxi gamdi nare<br />
wyalSi. Semdeg moaTavsos qvabSi da daasxas imdeni wyali,<br />
rom bostneuli mTli<strong>an</strong>ad daifaros. dadgiT qvabi<br />
cecxlze da moxarSeT. daexmareT bavSvs moxarSuli<br />
bostneulis gaTlaSi da kvercxis gafcqvnaSi. waaxa<br />
saWiro masala:<br />
•1 cali momcro zomis<br />
moxarSuli Warxali;<br />
•1 cali saSualo zomis<br />
moxarSuli stafilo;<br />
•1 cali vaSli;<br />
•2 kovzi araJ<strong>an</strong>i;<br />
•2 cali moxarSuli<br />
kvercxi;<br />
•marili <strong>ge</strong>movnebiT.<br />
105
patara mzareulebi<br />
liseT bavSvi gaxexos moxarSuli bostneuli da umi,<br />
gaTlili vaSli. SeurieT gaxexil bostneuls araJ<strong>an</strong>i.<br />
moaTavseT miRebuli masa brtyeli TefSis centrSi.<br />
waaxaliseT bavSvi mrgvalad daWras moxarSuli kvercxi<br />
da naWrebi Semouwyos gaxexili bostneuls.<br />
gogona — salaTa<br />
asaki: 3+<br />
saWiro masala:<br />
•salaTis furceli;<br />
•moxarSuli kartofili,<br />
Warxali da stafilo;<br />
•1 Gs/k. zeTi;<br />
•oxraxuSis Rerebi <strong>an</strong><br />
grZlad daWrili kitri;<br />
•gaxexili yveli;<br />
•qiSmiSi;<br />
•marili <strong>ge</strong>movnebiT.<br />
saWiro masala:<br />
•4 cali moxarSuli<br />
kvercxi;<br />
•1 saSualo zomis<br />
moxarSuli stafilo;<br />
•2 kovzi araJ<strong>an</strong>i;<br />
•1 kb. niori;<br />
•wiTeli, yviTeli<br />
da mwv<strong>an</strong>e feris<br />
bulgaruli wiwaka;<br />
•marili<br />
<strong>ge</strong>movnebiT.<br />
momzadebis wesi: salaTis furceli kargad garecxeT<br />
da dawureT. Semdeg moaWeriT Rero (dagWirdebaT<br />
mxolod furclis foTlov<strong>an</strong>i mxare).<br />
gaSlil TefSze moaTavseT salaTis erTi furceli,<br />
rac gogonas qvedabolo iqneba. wvril saxexze gaxexeT<br />
jer moxarSuli kartofili da yveli, xolo Semdeg<br />
stafilo da Warxali. stafilosa<br />
da Warxals moasxiT<br />
zeTi da moayareT marili.<br />
miRebuli masa moaTavseT<br />
salaTis furcelT<strong>an</strong> ise,<br />
rom miiRoT gogonas t<strong>an</strong>i.<br />
gogonas TavisTvis gamoiyeneT<br />
kartofilisa da yvelis<br />
masa. Tmebis magivrad<br />
gaukeTeT oxraxuSis foTlebi<br />
<strong>an</strong> gaxexili stafilo. xelebisa<br />
da fexebisTvis gamoiyeneT oxraxuSis Reroebi<br />
<strong>an</strong> grZlad daWrili kitris naWrebi. piri gaukeTeT<br />
Warxlis naWriT, xolo Tvalebi — qiSmiSiT.<br />
kvercxis navebi<br />
asaki: 3+<br />
momzadebis wesi: waaxaliseT bavSvi garecxos stafilo<br />
da kvercxi da moaTavsos qvabSi mosaxarSad.<br />
daexmareT bavSvs moxarSuli stafilosa da kvercxis<br />
gafcqvnaSi. kvercxi unda gaiWras Suaze. amoacaleT<br />
gulebi da kovziT dasriseT. gaxexeT stafilo da<br />
niori wvril saxexze, daamateT kvercxis dasresili<br />
106
a<br />
gulebi, araJ<strong>an</strong>i, marili da mourieT. miRebuli masiT<br />
gamoteneT moxarSuli kvercxis cilebi. „navebi“ moa<br />
TavseT TefSebze. axla ialqnebis damzadebis droa! winaswar<br />
garecxil da dawurul bulgarul wiwakas gaacaleT<br />
Tesli da daWeriT samkuTxedis formis naWrebad.<br />
daadgiT TiTo aseTi samkuTxedi TiTo navs ialqnis<br />
msgavsad.<br />
saWiro masala:<br />
•100 gr. gaxexili yveli;<br />
yvelis orcxobilebi<br />
asaki: 3+<br />
•100 gr. fqvili;<br />
•100 gr. karaqi.<br />
momzadebis wesi: SeurieT erTm<strong>an</strong>eTs yvela ingredienti.<br />
mozileT comi. Tu comi sakmarisad rbili ar<br />
aris, SeurieT cota wyali. mozileT comi da gaabrtyeleT<br />
1/2 sm-is sisqeze. gamoWeriT formebi da gamoacxveT,<br />
s<strong>an</strong>am orcxobila oqrosfers ar miiRebs.<br />
zefiris kacunebi<br />
asaki: 2+<br />
momzadebis wesi: moaTavseT zefiri erTm<strong>an</strong>eTis miyolebiT,<br />
daakavSireT erTm<strong>an</strong>eTT<strong>an</strong> GxirebiT.<br />
M&M-is k<strong>an</strong>fetebiT „kacunas“ gaukeTeT Tvalebi,<br />
xolo darGenili GxirebiT — fexebi da xelebi.<br />
saWiro masala:<br />
•3 cali zefiri;<br />
•tkbili GCxirebi;<br />
• M M&M M-is k<strong>an</strong>fetebi.<br />
limonaTis nayini<br />
asaki: 2+<br />
momzadebis wesi: waaxaliseT bavSvi plastmasis<br />
erTjerad WiqaSi Gayaros daWrili feradi marmeladi,<br />
Semdeg limonaTiT gaavsos Wiqa. daexmareT bavSvs,<br />
Wiqas zemod<strong>an</strong> gadaawebos skoGi, romelSic xis joxs<br />
daamagrebT. frTxilad moaTavseT sayinuleSi. gayinvis<br />
Semdeg moaSoreT xis Gxirs skoGi da plastmasis Wiqa.<br />
saWiro masala:<br />
•erTjeradi Wiqa;<br />
•limonaTi;<br />
•xis GCxiri;<br />
•feradi<br />
marmeladi.<br />
107
patara mzareulebi<br />
tkbili yvavilebi<br />
asaki: 3+<br />
saWiro masala:<br />
•200 gr. karaqi;<br />
•200 gr. Saqari;<br />
•500 gr. fqvili;<br />
•1 c. kvercxi;<br />
•feradi mrgvali<br />
karameli (e.w.<br />
sawuwni k<strong>an</strong>feti).<br />
momzadebis wesi: waaxaliseT bavSvi moaTavsos<br />
darbilebuli karaqi da Saqari jamSi da aTqvifos<br />
saTqvefeliT <strong>an</strong> xis kovziT gaTeTrebamde. masas<br />
SeurieT kvercxi da kargad aTqvifeT. Semdeg daumateT<br />
fqvili. unda miiRoT rbili, plastilinis magvari<br />
comi. waaxaliseT bavSvi daabrtyelos comi saku<br />
Tari TiTis sisqeze da formebis saWreliT gamoWras<br />
yvavilebi. SuaSi TiTiT gaukeTeT naxvreti, oRond<br />
ima ze patara zomis, vidre feradi karamelia. yvavilebi<br />
moaTavseT sacxob dafaze da SedgiT RumelSi. gamoacxveT<br />
daaxloebiT 10 wT., vidre miiRebs oqrosfers.<br />
gamoiReT Rumelid<strong>an</strong> da gaacieT. Semdeg yvavilis gulis<br />
GaRrmavebaSi moaTavseT TiTo feradi karameli<br />
da kvlav SedeT RumelSi 3 wT-iT.<br />
Wreli xili<br />
saWiro masala:<br />
nebismieri saxis,<br />
g<strong>an</strong>sxvavebuli feris,<br />
daaxloebiT erTnairi<br />
zomis xili (mag., vaSli,<br />
msxali, forToxali).<br />
asaki: 5+<br />
momzadebis wesi: waaxaliseT bavSvi daWras xili<br />
mrgvlad. Semdeg fena-fena daawyos erTm<strong>an</strong>eTze piramidis<br />
principiT. mag., vaSli, msxali; vaSli, msxali<br />
ise, rom gamovides xili, romelsac TiTqos feradi<br />
zolebi aqvs.<br />
limonaTi „vitamini“<br />
saWiro masala:<br />
•40 gr. pitnis foTlebi;<br />
•250 ml. civi wyali;<br />
•6<br />
limonis wveni;<br />
asaki: 3+<br />
momzadebis wesi: moaTavseT yvela ingredienti<br />
blenderSi da aurieT. miRebuli masa moaTavseT Wiqeb<br />
Si da gaacieT macivarSi. pitnis magivrad SegiZliaT<br />
gamoiyenoT reh<strong>an</strong>i <strong>an</strong> oxraxuSi.<br />
108
saxlis gareT<br />
parkSi, mindorSi <strong>an</strong> tyeSi yofnisas myudrod mokalaTdiT, sTxoveT<br />
bavSvebs aixedon caSi da daakvirdnen Rrublebs. waaxaliseT,<br />
rom Rrublebi sxvadasxva formebs miamsgavson, amoicnon fumfula<br />
lekvi, kata, Giti.<br />
bunebaSi yofnisas waaxaliseT bavSvi, rom mousminos sxvadasxva<br />
xmas. sTxoveT, gamoicnos, risi xma esmis, daasaxelos sagnebi, aRweros<br />
isini, warmoidginos, rogori SeiZleba iyos isini.<br />
moimara<strong>ge</strong>T sapnis buStebis gasaSvebi, waiReT parkSi <strong>an</strong> mindorSi<br />
seirnobisas. SeejibreT vin met buSts gauSvebs, erTad daiTvaleT.<br />
waaxaliseT bavSvebi, rom gaekidon buStebs, xeliT Seexon, gaxeTqon.<br />
karg amindSi gamonaxeT dro imisTvis, rom ikiTxoT Ria cis qveS.<br />
gaiseirneT parkSi, mindorSi, tyeSi. waiReT T<strong>an</strong> bavSvis sayvareli<br />
wigni, monaxeT mSvidi adgili da waukiTxeT.<br />
mindorSi <strong>an</strong> tyeSi gaseirnebisas iqonieT T<strong>an</strong> lupa da waaxaliseT<br />
bavSvi, rom daakvirdes yvavilebs, foTlebs, xis qerqs da a.S.
saxlis gareT<br />
tyeSi yofnisas, waaxaliseT bavSvi Seagrovos bunebrivi masalebi<br />
(qvebi, girGebi, Gamocvenili foTlebi, gamxmari totebi) — es yvelaferi<br />
SegiZliaT gamoiyenoT <strong>saxlSi</strong> xelovnebis aqtivobebisTvis.<br />
kargi iqneba, Tu bunebaSi gaseirnebisas T<strong>an</strong> foto-aparats<br />
waiRebT da bavSvs waaxalisebT, rom fotoebi gadaiRos. aswavleT<br />
foto-aparatis moxmareba da sTxoveT gadaiRos is, rac moewoneba<br />
seirnobisas.<br />
aswavleT bavSvs bunebis siyvaruli, misi movlisa da dacvis<br />
mniSvneloba. auxseniT bunebis dacvisTvis saWiro wesebis mniSvneloba<br />
da xSirad SeaxseneT es wesebi (mag., „nagavi unda gadavagdoT<br />
urnaSi“..).<br />
xelovneba Ria cis qveS<br />
bavSvT<strong>an</strong> erTad gaiseirneT Tqveni qalaqis <strong>an</strong> soflis quGebSi,<br />
T<strong>an</strong> waiReT G<strong>an</strong>axatebisTvis furclebi, amave zomis myari muyao<br />
furclebis dasadebad (furclebi muyaoze sarecxis sarWis <strong>an</strong><br />
skrepebis saSualebiT daamagreT) da f<strong>an</strong>qrebi. waaxaliseT bavSvi,<br />
rom im adgilebis G<strong>an</strong>axatebi gaakeTos, romelic gzadagza moewoneba,<br />
mag., saxlebi, ezoebi, lamazi WiSkari, xeebi da a.S.<br />
bunebaSi seirnobis <strong>an</strong> piknikis drosac SegiZliaT<br />
T<strong>an</strong> waiRoT saxatavi furclebi da ubralo f<strong>an</strong>qrebi.<br />
waaxaliseT bavSvebi Seagrovon foTlebi, gamxmari xis<br />
totebi, girGebi, sxvadasxva formis qvebi. waaxaliseT<br />
bunebriv masalas zemod<strong>an</strong> daadon furceli da gadausv<strong>an</strong><br />
f<strong>an</strong>qari faqturis misaRebad <strong>an</strong> dadon furcelze<br />
TiToeuli nivTi da Semoavlon garSemo konturi<br />
ubralo f<strong>an</strong>qriT. <strong>saxlSi</strong> misvlisas SeuZliaT saRebaviT<br />
gaaferadon.<br />
Tovli<strong>an</strong> amindSi, gundaobisa da cigaobis garda,<br />
SegiZliaT mxatvrobiTac dakavdeT. <strong>saxlSi</strong> winaswar<br />
daamzadeT saRebavebi: sxvadasxva feris sakvebi saRebavebi<br />
gaxseniT wyalSi da ferebis mixedviT GaasxiT<br />
110
a<br />
sxvadasxva plastmasis boTlSi. boTlis saxuravebi<br />
winaswar daxvriteT, raTa saRebavi boTlze<br />
moWerisas gadmoisxas. gadiT ezoSi da moZebneT<br />
iseTi adgili, sadac Tovlze nafexurebi<br />
ar iqneba. uTxariT bavSvs, warmoidginos,<br />
rom Tovli didi TeTri furcelia, waaxaliseT<br />
boTlze xelis moWeriT moxatos<br />
„Tovlis furceli“.<br />
maTematika bunebaSi<br />
bunebaSi yofnisas, gamoiyeneT iq arsebuli bunebrivi masalebi<br />
imisTvis, rom bavSvs g<strong>an</strong>uviTaroT maTematikuri unarebi.<br />
SeagroveT sxvadasxva zomis qvebi, foTlebi da daajgufebineT<br />
zomisa da formis mixedviT. sTxoveT, mrgvali kenWebi erTad<br />
daawyos, brtyeli erTad, <strong>an</strong> didi zomis qvebi erTad, patarebi<br />
erTad.<br />
SeagroveT gamxmari xis totebi da waaxaliseT bavSvi Seadaros<br />
zomebis mixedviT da ipovos yvelaze mokle joxi <strong>an</strong> yve laze<br />
grZeli .<br />
111
saxlis gareT<br />
waaxaliseT daiTvalos, ramdeni nabijiT aris daSorebuli xeebi<br />
erTm<strong>an</strong>eTisg<strong>an</strong>.<br />
Tu mdinaresT<strong>an</strong> axlos xarT, T<strong>an</strong> waiReT sxvadasxva zomis<br />
plastmasis boTlebi <strong>an</strong> qilebi. waaxaliseT bavSvi aavsos boTli<br />
wyliT, wyali erTid<strong>an</strong> meore boTlSi <strong>an</strong> qilaSi gadaasxas.<br />
gamoTqvas mosazrebebi, Gaeteva Tu ara wyali mTli<strong>an</strong>ad Tu gadmoiRvreba<br />
da a.S.<br />
TamaSebi piknikze<br />
ezoSi, mindorSi <strong>an</strong> tyeSi TamaSi bavSvebs g<strong>an</strong>sakuTrebiT uyvarT.<br />
am garemoSi maT saSualeba aqvT, rom iyvnen aqtiurebi,<br />
xmauri<strong>an</strong>ebi, ar ifiqron imaze, rom daisvrebi<strong>an</strong>.<br />
bavSvebs Zali<strong>an</strong> uyvarT Ria cis qveS e.w. „roluri TamaSebi“.<br />
ezo <strong>an</strong> mindori saukeTeso adgilia iseTi TamaSebisTvis, rogoricaa:<br />
saxlob<strong>an</strong>a, mSeneblob<strong>an</strong>a, policielob<strong>an</strong>a, mex<strong>an</strong>Zreob<strong>an</strong>a,<br />
g<strong>an</strong>Zis maZieblob<strong>an</strong>a da a.S.<br />
waaxaliseT bavSvi, rom ezoSi T<strong>an</strong>atolebT<strong>an</strong> erTad iTamaSos.<br />
ezoSi yofnisas Tavad wamoiwyeT xolme iseTi TamaSebi, romleb<br />
Sic d<strong>an</strong>arGeni bavSvebis GarTvas SeZlebT.<br />
ufrTxildi burTs<br />
asaki: 4+<br />
parkSi <strong>an</strong> mindorSi seirnobisas waiReT T<strong>an</strong> burTi<br />
(gaiTvaliswineT, rom dagWirdebaT msubuqi burTi,<br />
romelic moxvedris SemTxvevaSi aravis arafers atkens)<br />
da iTamaSeT TamaSi „ufrTxildi burTs“. TamaSis<br />
mTavari principi SemdegSi mdgomareobs: erT moTama<br />
Ses aqvs burTi, xolo d<strong>an</strong>arGenebi dg<strong>an</strong><strong>an</strong> mis garSemo.<br />
rodesac burTi<strong>an</strong>i moTamaSe aisvris burTs zeviT, d<strong>an</strong>arGeni<br />
moTamaSeebi garbi<strong>an</strong> rac SeiZleba Sors da rac<br />
SeiZleba swrafad iqamde, vidre „msroleli“ daiZaxebs<br />
„sdeq!“. am brZ<strong>an</strong>ebaze yvela unda gaSeSdes. „msroleli“<br />
ki cdilobs burTi esrolos masT<strong>an</strong> yvelaze axlos<br />
112
a<br />
mdgar moTamaSes, xolo m<strong>an</strong>, Tavis mxriv, burTi unda<br />
aicdinos, oRond ise, rom fexi ar moicvalos Tavisi<br />
adgilid<strong>an</strong>. Tu moTamaSe daiWreba, is gaxdeba<br />
„msroleli“, xolo Tu veravis ver daWris, isev Tvi<br />
Ton mouwevs meored burTis srola.<br />
„ukuRma damalob<strong>an</strong>a“<br />
asaki: 4+<br />
iTamaSeT „damalob<strong>an</strong>as“ Sebrunebuli vari<strong>an</strong>ti.<br />
erTi bavSvi imaleba, xolo d<strong>an</strong>arGenebi eZeben mas. Tu<br />
romelime moTamaSe ipovis damaluls, isic iqve imaleba.<br />
vinc bolo poulobs damalulebs, TviTon is imaleba,<br />
oRond sxva adgilas da TamaSi Tavid<strong>an</strong> iwyeba.<br />
113
yvelaferi GCems Sesaxeb<br />
skolamdel asakSi bavSvs nel-nela uyalibdeba warmod<strong>ge</strong>na saku<br />
Tari Tavis Sesaxeb, gamoyofs sakuTar Tvisebebs, SesaZleblobebsa<br />
da survilebs. bavSvi ukve 3 wlis asakid<strong>an</strong> moiazrebs Tavs, rogorc<br />
ufro didi jgufis, magaliTad, ojaxis wevrad. amitom mniSvnelov<strong>an</strong>ia,<br />
mSoblebma da aRmzrdelebma saT<strong>an</strong>ado yuradReba dauTmon bav<br />
Svis socialur-emociur g<strong>an</strong>viTarebas.<br />
waaxaliseT bavSvi GaerTos axal saojaxo aqtivobebSi, TamaSebsa<br />
Tu eqsperimentebSi. daexmareT da SeaqeT, rodesac daasrulebs ama<br />
Tu im davalebaze muSaobas. SeaqeT ara mxolod dasrulebuli aqtivoba<br />
da Sedegi, aramed iniciativac. mieciT damoukideblad Tama<br />
Sis saSualeba. yoveldRiuri saqmi<strong>an</strong>obis dros SeecadeT, xSirad<br />
misceT arGev<strong>an</strong>is saSualeba: Tavad airGios wigni, TamaSi, saxatavi<br />
masala da a.S. dausviT iseTi kiTxvebi, romlebic daexmareba ukeT<br />
gaigos sakuTari emociebi da maTi mizezebi, Tavadac esaubreT saku<br />
Tar emociebze. wignis kiTxvisas erTad imsjeleT personaJebis xasiaTze<br />
da grZnobebze: ra moswonT, ra ar uyvarT, rogorebi ari<strong>an</strong> da<br />
a.S. auxseniT, ratom iqcevi<strong>an</strong> gmirebi amgvarad.<br />
daexmareT bavSvs gaumklavdes Zlier emociebs. bavSvisTvis mniSvnelov<strong>an</strong>ia<br />
dRis g<strong>an</strong>rigi, amitom yoveldRiuri aqtivobebi T<strong>an</strong>mimdevrobiT<br />
SeasruloebineT, xolo cvlilebebis SemTxvevaSi winaswar<br />
moamzadeT bavSvi amisTvis. waaxaliseT bavSvis pozitiuri qceva<br />
ufrosebT<strong>an</strong> da T<strong>an</strong>atolebT<strong>an</strong> mimarTebaSi, aswavleT saTamaSoebis<br />
gaziareba, rigis dacva. mieciT saSualeba T<strong>an</strong>atolebT<strong>an</strong> iTamaSos<br />
iseTi TamaSebi, sadac garkveuli wesebis dacva mouwevs. waaxaliseT<br />
bavSvi, iTamaSos g<strong>an</strong>sxvavebuli sqesis, warmomavlobis da SesaZleblobis<br />
bavSvebT<strong>an</strong>.
a<br />
mSobelma da aRmzrdelma xeli unda Seuwyon bavSvs<br />
emociebis kontrolisa da gamoxatvis swavlis proces<br />
Si. rodesac skolamdeli asakis bavSvi jiutobs, ar asrulebs<br />
ufrosis Txovnasa da miTiTebebs, TviTnebobs<br />
da Wirveulobs, mniSvnelov<strong>an</strong>ia, saT<strong>an</strong>ado sapasuxo<br />
reaqcia aGvenoT mas. aseT dros unda SeinarGunoT<br />
keTilg<strong>an</strong>wyoba da simSvide. gaxsovdeT, dauSvebelia<br />
bavSvze Zaladoba, raoden gamaRizi<strong>an</strong>ebelic ar unda<br />
iyos misi qceva.<br />
rodesac bavSvi jiutobs, tiris:<br />
•yuradReba gadaat<strong>an</strong>ineT misTvis sayvarel<br />
sag<strong>an</strong>ze <strong>an</strong> saqmi<strong>an</strong>obaze;<br />
•scadeT bavSvis mier moTxovnili nivTis/<br />
saqmi<strong>an</strong>obis GC<strong>an</strong>acvleba da SesTavazeT mas<br />
alternativa;<br />
•mkacri toniT uTxariT, rom mis mier<br />
moTxovnili ram ar SeiZleba da aRar<br />
gaagrZeloT masT<strong>an</strong> kamaTi; SeinarGCuneT<br />
simSvide, zedmetad nurc moeferebiT da nurc<br />
eGCxubebiT bavSvs, magram yuradRebiT iyaviT,<br />
rom bavSvma rame ar daizi<strong>an</strong>os.<br />
•gamoiyeneT iseTi frazebi, romlebic afaseben<br />
bavSvis qcevas da ara Tavad mas, magaliTad,<br />
fraza „es cudi saqcielia“ — nacvlad<br />
frazisa „cudi bavSvi xar“.<br />
mas Semdeg, rac bavSvi damSviddeba, nu gaaxsenebT<br />
mas momxdaris Sesaxeb da nu usayvedurebT. gaagrZeleT<br />
urTierToba Gveulebrivad, ise, TiTqos araferi<br />
momxdara.<br />
SeaqeT da gauRimeT bavSvs, rodesac is misaRebad<br />
iqceva, emorGileba wesebs da ufrosis Txovnas.<br />
115
yvelaferi Cems Sesaxeb<br />
pozitiuri urTierToba ufrosebsa da<br />
bavSvebs Soris<br />
SeuqmeniT bavSvs <strong>saxlSi</strong> daculi da usafrTxo garemo,<br />
sadac mas pativs scemen, usmenen, ar atyueben da<br />
arafris eSinia.<br />
•iyaviT samagaliTo Tqveni<br />
SvilisTvis. gaxsovdeT, is gbaZavT<br />
Tqven da samyaros, g<strong>an</strong>sakuTrebiT<br />
ki ufrosebisas, Tqveni qcevis<br />
saSualebiT aRmoaGCens. iyaviT iseTi<br />
ufrosi, rogoric gsurT, Tqveni<br />
Svili gaxdes, roca gaizrdeba.<br />
•yovelTvis SeinarGuneT simSvide.<br />
GCxubiTa da yviriliT verafers<br />
aswavliT bavSvs, arasdros<br />
upasuxoT impulsurad bavSvis<br />
qcevas, gaxsovdeT, bavSvs sWirdeba<br />
siyvaruli, g<strong>an</strong>sakuTrebiT maSin,<br />
roca amas TiTqos „ar imsaxurebs“.<br />
•bavSvis qceva zogjer Zali<strong>an</strong><br />
gamaRizi<strong>an</strong>ebelia da GCven es<br />
gvabrazebs, magram scadeT Tqveni<br />
emociebis marTva — yvirilis<br />
nacvlad, damSviddiT, Tu saWiroa,<br />
sxva oTaxSic gadiT. mxolod amis<br />
Semdeg mimarTeT bavSvs, esaubreT<br />
xmadabla, magram damaje re beli<br />
toniT.<br />
•dafiqrdiT, ratom iqceva bavSvi<br />
„cudad“. iqneb, mas Tqveni<br />
yuradRebis miqceva unda <strong>an</strong> raRac<br />
awuxebs. ifiqreT „cud qcevaze“ da<br />
daakvirdiT „cudi qcevis“ mizezebs.<br />
yovelTvis ecadeT, aRniSnoT da<br />
yuradReba gaamaxviloT bavSvis karg<br />
saqcielze, xSirad SeaqeT.<br />
•g<strong>an</strong>uviTareT bavSvs sakuTari<br />
SesaZleblobebis rwmena. mieciT<br />
damoukideblad moqmedebisa da<br />
Secdomebis daSvebis saSualeba. nu<br />
gaakeTebT mis nacvlad imas, risi<br />
gakeTebac Tavad SeuZlia, ubralod,<br />
daexmareT da waaxaliseT, rom<br />
TviTon scados. xSirad gaakeTebineT<br />
arGCev<strong>an</strong>i, mieciT saSualeba, iyos<br />
damoukidebeli.<br />
•aGCveneT bavSvs Tqveni upirobo<br />
siyvaruli. yovelTvis da<strong>an</strong>axeT, rom<br />
igi giyvarT iseTi, rogoric aris.<br />
•aRiareT bavSvi, rogorc pirovneba,<br />
moeqeciT pataras ise, rogorc ukve<br />
zrdasruls moeqceodiT.<br />
•iyaviT gulwrfeli bavSvT<strong>an</strong>, nu<br />
moatyuebT, nu SeuqmniT mcdar<br />
molodins, auxseniT movlenebi<br />
misTvis gasa<strong>ge</strong>b enaze.<br />
•daicaviT bavSvi fizikuri da<br />
fsiqologiuri Zaladobisg<strong>an</strong><br />
<strong>saxlSi</strong> da gareT.<br />
116
a<br />
Zaladobaa: bavSvis cema, yuris aweva, Sej<strong>an</strong>jRareba,<br />
Gqmeta, yvirili, muqara, daSineba, damcireba, dacinva<br />
da sxva bavSvebT<strong>an</strong> Sedareba.<br />
Zaladobis Sede<strong>ge</strong>bi:<br />
•fizikuri j<strong>an</strong>mrTelobis problemebi;<br />
•adami<strong>an</strong>ebT<strong>an</strong> urTierTobis<br />
problemebi;<br />
•swavlis problema;<br />
•sakuTari Tavis gamoxatvis problema;<br />
•fsiqikuri j<strong>an</strong>mrTelobis problemebi<br />
(SfoTva, depresia, agresia);<br />
•midrekilebebi mavne GCvevebis mimarT<br />
(narkom<strong>an</strong>ia, alkoholizmi).<br />
rogor moviqceT:<br />
•xeli SeuwyveT, rom iyos<br />
TviTdajerebuli, laRi,<br />
megobruli;<br />
•mousmineT bavSvs, ras<br />
g<strong>an</strong>icdis, risi moT xovni leba<br />
aqvs;<br />
•gaatareT bevri dro<br />
bavSvebT<strong>an</strong> erTad ise, rom es<br />
dro sasiamovno iyos maTTvis;<br />
•daexmareT, rodesac bavSvi<br />
gTxovT;<br />
•gadaWeriT konfliqtebi<br />
araZaladobrivi gziT;<br />
•xSirad uTxariT bavSvs, rom<br />
is Zvirfasia TqvenTvis da<br />
giyvarT, xSirad moefereT da<br />
akoceT;<br />
•mosTxoveT sakuTar Tavs igive,<br />
ris Sesrulebasac Svilebs<br />
sTxovT; SeecadeT, Tavad iyoT<br />
iseTebi, rogorebic gsurT,<br />
rom Tqveni Svilebi iyvnen.<br />
bavSvi damokidebulia Tqvenze, mas mudmivad uwevs ufrosis azris<br />
gaTvaliswineba, gaxsovdeT es da zedmetad nu SezRudavT mis Tavisuflebas.<br />
nu SeecdebiT bavSvis srulyofas, SeecadeT, srulyofili<br />
urTierTobis damyarebas masT<strong>an</strong>.<br />
117
yvelaferi Cems Sesaxeb<br />
„yvelaferi GCems Sesaxeb“<br />
saWiro masala:<br />
•feradi furclebi;<br />
•TeTri furclebi;<br />
•feradi f<strong>an</strong>qrebi <strong>an</strong><br />
flomasterebi;<br />
•saxvretela da feradi<br />
lenti <strong>an</strong> nemsi da Zafi.<br />
asaki: 3+<br />
waaxaliseT bavSvi daxatos cal-calke furclebze<br />
sakuTari Tavi, mSoblebi, ojaxis wevrebi, Tavisi megobrebi,<br />
sayvareli t<strong>an</strong>sacmeli, sayvareli sakvebi, sayvareli<br />
feri, risi keTeba uyvars yvelaze metad, da wereT<br />
bavSvis saxeli. TiToeul naxats gaukeTeT warwera. naxatebi<br />
akinZeT da feradi furclebisg<strong>an</strong> gaukeTeT yda.<br />
gamocnob<strong>an</strong>a<br />
asaki: 3+<br />
GaifiqreT sxeulis romelime nawili da waaxaliseT<br />
bavSvi, rom gamoicnos is. daexmareT aseTi miniSnebebiT:<br />
„me Gavifiqre sxeulis is nawili, romliTac davdivar<br />
da romelzec Geqmas vicvam“, <strong>an</strong> „me Gavifiqre sxeulis<br />
is nawili, romelic mexmareba sunTqvaSi“ da a.S.<br />
aawyve kacuna<br />
asaki: 2+<br />
saWiro masala:<br />
•mozrdili zomis<br />
furceli;<br />
•f<strong>an</strong>qrebi;<br />
•makrateli.<br />
mozrdili zomis furcelze SemoxazeT adami<strong>an</strong>is<br />
sxe ulis konturi. calke gamoWeriT amave zomis sxeulis<br />
nawilebi, romlebsac damalavT oTaxis sxvadasxva<br />
adgilas. waaxaliseT bavSvi moZebnos es nawilebi,<br />
drodadro mi<strong>an</strong>iSneT: Tu miuaxlovdeba, uTxariT<br />
cxe la, Tu daSordeba — civa.<br />
118
a<br />
„mowyenilobis wamali“<br />
asaki: 3+<br />
Tabaxis furcelze TiTo winadadebis saxiT bavSv<br />
T<strong>an</strong> erTad GamowereT is saqmi<strong>an</strong>obebi, romelTa keTebac<br />
mas Zali<strong>an</strong> uyvars. waaxaliseT bavSvi, rom rac<br />
SeiZleba meti saqmi<strong>an</strong>oba moifiqros. magaliTad:<br />
saWiro masala:<br />
•patara zomis<br />
minis qila<br />
saxuraviT;<br />
•Tabaxis furceli;<br />
•kalami.<br />
•wignis kiTxva;<br />
•saRebaviT xatva;<br />
•foto-albomis<br />
daTvaliereba;<br />
•ezoSi seirnoba;<br />
•namcxvris gamocxoba;<br />
•tkbileulis mirTmeva;<br />
•oTaxis yvavilebis<br />
morwyva;<br />
•TojinebiT TamaSi;<br />
•carciT xatva ezoSi;<br />
•musikis mosmena;<br />
•damalob<strong>an</strong>as TamaSi;<br />
•stumrad wasvla;<br />
•saxlob<strong>an</strong>as TamaSi;<br />
•gasaferadeblis<br />
gaferadeba da a.S.<br />
•multfilmebis yureba;<br />
dakeceT es furclebi<br />
da moaTavseT qilaSi. maSin,<br />
roca Tqvens pataras ugunebod<br />
yofnas SeatyobT, Ses<br />
TavazeT qilis gaxsna da „mowyenilobis<br />
wamlis“ miReba.<br />
bavSvi amoiRebs qaRalds, Tqven<br />
waukiTxavT aqtivobas da Semdeg erTad<br />
SeecdebiT „mowyenilobis g<strong>an</strong>kurnebas“.<br />
emociebi<br />
asaki: 3+<br />
esaubreT bavSvebs sxvadasxva emociaze, miiReT Sesabamisi<br />
gamometyveleba, gamoiyeneT mimikebi da moZraobebi<br />
emociebze sasaubrod, mag., „roca gaxarebuli<br />
var, viRimebi da xtunva-xtunviT davdivar“, „roca<br />
119
yvelaferi Cems Sesaxeb<br />
mowyenili var, Tavi daxrili maqvs da mxrebGamoyrili<br />
nela davdivar“. moawyveT „emociebis marSi“ mxiaruli,<br />
mowyenili, SeSinebuli, gabrazebuli mimikebis da moZraobebis<br />
imitirebiT <strong>an</strong> SeecadeT miiRoT „suleluri“<br />
saxeebi erTm<strong>an</strong>eTis gasacineblad.<br />
ras ityodi<br />
asaki: 3+<br />
SesTavazeT bavSvs raime saxaliso situacia, mag.:<br />
„warmoidgine, rom xar dedoflis wveulebaze da<br />
Zali<strong>an</strong> bevri namcxvari SeWame, dedofali ki kidev<br />
gTavazobs, ras ityodi“<br />
„warmoidgine, rom stumrad yofnisas, patara spilos<br />
Zali<strong>an</strong> unda Seni gacnoba, ras etyodi“<br />
„quGaSi SemTxveviT daejaxe ni<strong>an</strong>gs, ras etyodi“<br />
bavSvma ki unda moifiqros, ras ityoda aseT SemTxvevaSi.<br />
waaxaliseT bavSvi gamoiyenos zrdilobi<strong>an</strong>i<br />
formebi.<br />
mec maswavle<br />
asaki: 3+<br />
daexmareT bavSvs, moifiqros rame, rac kargad<br />
gamosdis <strong>an</strong> risi keTebac uyvars, rac SeiZleba gaswavloT<br />
Tqven <strong>an</strong> sxva bavSvebs. es SeiZleba iyos raimes<br />
daxatva, daTvla ucxo enaze, Tokebis dawna. Tu bavSvs<br />
uWirs mofiqreba, SegiZliaT aswavloT rame, rasac<br />
SeZ lebs sxva bavSvebs aswavlos.<br />
waaxaliseT bavSvi, gaswavloT rame Tqven, ojaxis<br />
sxva wevrebs <strong>an</strong> megobrebs.baRis SemTxvevaSi — aswavlos<br />
rame mTel jgufs.<br />
120
a<br />
nu dascineb<br />
asaki: 3+<br />
imisaTvis, rom bavSvebma ukeT gaigon, ras grZnobs<br />
adami<strong>an</strong>i, roca mas dascini<strong>an</strong>, GaatareT Semdegi aqtivoba:<br />
sTxoveT bavSvs, winaswar gamoWril qaRaldis<br />
wreebze daaxatos erTi gaxarebuli da erTi gabrazebuli<br />
saxe.<br />
dausviT mas SekiTxvebi da sTxoveT, giGvenoT Sesabamisi<br />
saxe Sesabamis situaciaze:<br />
saWiro masala:<br />
•qaRaldis wreebi;<br />
•f<strong>an</strong>qrebi.<br />
•ras grZnob, roca megobari dabadebis<br />
dReze dagpatiJebs<br />
•ras grZnob, roca dagaswreben<br />
saq<strong>an</strong>elaze dajdomas<br />
•ras grZnob, roca megobarT<strong>an</strong> erTad<br />
aaSeneb lamaz sasaxles<br />
•ras grZnob, roca sxva bavSvebi<br />
dagcini<strong>an</strong> da <strong>ge</strong>ubnebi<strong>an</strong>, rom patara<br />
xar<br />
•moifiqreT erTad, ra SeiZleba<br />
gaakeTo, roca dagcini<strong>an</strong><br />
SeiZleba SesTavazoT gaakeTos Semdegi:<br />
uTxras bavSvs: „gaGerdi, me ar momwons, roca damcini“;<br />
„me vetyvi maswavlebels/mSobels“ <strong>an</strong> uTxras maswavlebels/mSobels.<br />
„sikeTis xe“<br />
asaki: 3+<br />
gaakeTeT „sikeTis xe“ bavSvebT<strong>an</strong> erTad da auxseniT<br />
bavSvebs, rogor unda „ayvavdes“. didi formatisg<strong>an</strong><br />
gamoWeriT xe, miakariT kedelze.<br />
rogor SeiZleba iyo keTili SeekiTxeT bavSvs, ra<br />
SeiZleba gaakeTo, ra uTxra adami<strong>an</strong>ebs, romlebic<br />
mowyenilebi ari<strong>an</strong>, rogor gaaxaro vinme <strong>an</strong> daexmaro<br />
saWiro masala:<br />
•feradi qaRaldebisg<strong>an</strong><br />
gamoWrili yvavilebi;<br />
•didi formatisg<strong>an</strong><br />
gamoWrili „xe“.<br />
121
yvelaferi Cems Sesaxeb<br />
yoveldRe hkiTxeT bavSvs, TviTon rogor daexmarnen<br />
<strong>an</strong> gaaxares vinme <strong>an</strong> rogor daexmaraT maT <strong>an</strong><br />
gaaxara vinmem. dawereT magaliTebi qaRaldis yvavilebze<br />
da miawebeT xes. SegiZliaT sTxovoT bavSvs daxatos<br />
situaciebi <strong>an</strong> gadauRos fotoebi am adami<strong>an</strong>ebs da suraTebi/fotoebi<br />
daawebeT xeze.<br />
ufrosi megobari<br />
asaki 3+<br />
saWiro masala:<br />
•wignebi;<br />
•f<strong>an</strong>qrebi,<br />
flomasterebi;<br />
•comi<br />
da a.S.<br />
sxvadasxva asakis bavSvebs erTad TamaSis dros uvi<br />
TardebaT sxvadasxva mniSvnelov<strong>an</strong>i socialuri unari:<br />
ufrosebi swavloben, rogor daexmaron patarebs, aswavlon<br />
da iyvnen samagaliToebi, patarebi eGvevi<strong>an</strong><br />
ufros bavSvebT<strong>an</strong> urTierTobas. SemoTavazebuli aqtivobebi<br />
SesaZloa Gaataron ufros da-ZmebT<strong>an</strong>, naTesavebT<strong>an</strong><br />
da megobrebT<strong>an</strong> erTad.<br />
kiTxva: ufrosma bavSvebma SesaZloa waukiTxon umcrosebs<br />
zRaprebi da martivi moTxrobebi.<br />
xatva: ufrosi bavSvebi SeiZleba daexmaron patarebs<br />
figurebis daxatvas, gamoWrasa da gafe radebaSi.<br />
kulinaria: bavSvebs SeuZliaT erTad daamzadon<br />
buterbrodebi <strong>an</strong> gaakeTon sxvadasxva formis namcxvrebi<br />
saWreli formebis meSveobiT.<br />
hkiTxeT ufrosebs, rogori iyo maswavlebloba<br />
hkiTxeT patarebs, ra iswavles kargi iyo Tu ara<br />
ufros bavSvT<strong>an</strong> „muSaoba“<br />
122
a<br />
mogonebebis wigni<br />
asaki 3+<br />
waaxaliseT bavSvi, gaixsenos yvelaze dasamaxsovrebeli<br />
momentebi. daxatos Sesabamisi naxatebi,<br />
Tqven gaukeTeT warwerebi bavSvis karnaxiT, akinZeT da<br />
daamzadeT „mogonebebis wigni“. SeiZleba GaaweboT Sesabamisi<br />
fotoebi <strong>an</strong> mosagonari nivTebi, magaliTad,<br />
cirkis <strong>an</strong> Tojinebis Teatris bileTebi, erTad aRebuli<br />
samgzavro avtobusis bileTi, lenti, Tasma da<br />
a.S. sTxoveT, daaTvalierebinos wigni stumrad mosul<br />
megobrebs, mouyves da gaixsenos movlenebi.<br />
saWiro masala:<br />
•furclebi;<br />
•saxatavi f<strong>an</strong>qrebi;<br />
•stepleri.<br />
„isaubre Senze“<br />
TamaSisTvis dagWirdebaT „saTamaSo dafa“. dafis<br />
dasamzadeblad didi zomis formatze daxateT daaxloebiT<br />
10sm/10sm-ze kvadratebi, TiToeul kvadratSi<br />
GaxateT martivi suraTebi Tqveni bavSvis cxovrebid<strong>an</strong><br />
<strong>an</strong> gaakeTeT warwerebi. magaliTad: baRi, yoveldRiuri<br />
saqmi<strong>an</strong>obebi (dilis tualeti, Gacma, sauzme, sadili,<br />
samxari), urTierToba da-ZmasT<strong>an</strong>, urTierToba megobrebT<strong>an</strong>,<br />
sxvadasxva unari da a.S.<br />
daafineT iatakze winaswar gamzadebuli „saTamaSo<br />
dafa“ da sTxoveT bavSvs, dafaze gadaagdos kamaTeli.<br />
imis mixedviT, Tu romel ujredSi moxvdeba kamaTeli,<br />
bavSvma unda Tqvas raime kargi sakuTar Tavze. mag., Tu<br />
kamaTeli „baRis“ ujredSi Gavarda, bavSvma unda gaixsenos,<br />
ra gamosdis <strong>baRSi</strong> kargad, Tu „megobrebis“<br />
ujredSi, gaixsenos, riTi gaaxara megobari, Tu „dilis<br />
tualetSi“ — rogor gaixexa damoukideblad kbilebi<br />
da a.S. Tu bavSvma daimorcxva, arafris Tqma ar unda,<br />
maSin jeri Tqvenze gadmova da Tqven gaixsenebT, riTi<br />
gamoiGina m<strong>an</strong> Tavi dadebiTad am konkrertul sfero<br />
Si. am TamaSiT bavSvi iswavlis sakuTari Tavis dadebi<br />
Ti mxareebis d<strong>an</strong>axvas.<br />
saWiro masala:<br />
•didi zomis formati;<br />
•f<strong>an</strong>qrebi;<br />
•kamaTeli, saSualo<br />
zomis kubura <strong>an</strong> mcire<br />
zomis burTi.<br />
123
„viTom-viTom“<br />
dramatuli TamaSebi exmareba bavSvebs socialuri rolebisa da<br />
wesebis ga<strong>ge</strong>basa da gamoyenebaSi, aviTarebs sametyvelo, problemis<br />
gadaWrisa da SemoqmedebiTi azrovnebis unarebs.<br />
roluri TamaSi da g<strong>an</strong>viTareba<br />
daaxloebiT 12-15 Tvis asakid<strong>an</strong> bavSvebi iwyeben ufrosebis qcevis<br />
imitacias, Tavdapirvelad martivi moZraobebis, rogoricaa:<br />
wylis Wiqid<strong>an</strong> daleva, telefonze saubris imitacia <strong>an</strong> Tojinis „Wmeva“.<br />
sami wlid<strong>an</strong> roluri TamaSi ufro x<strong>an</strong>grZlivi da rTuli xdeba,<br />
sadili axla ukve aris sufris gawyoba, momzadeba, Wama da xelebis<br />
dab<strong>an</strong>a, bavSvebi esaubrebi<strong>an</strong> Tojinas da a.S. momdevno wlebSi TamaSi<br />
kidev ufro rTuldeba, bavSvebi inawileben da iTavseben ramdenime<br />
rols, gaiTamaSeben televizorSi n<strong>an</strong>ax <strong>an</strong> zRaprebSi mosmenil scenebs.<br />
siuJetebi SeiZleba iyos Zali<strong>an</strong> detaluri da savse saocari<br />
f<strong>an</strong>taziebiT.<br />
rogor wavaxalisoT<br />
imisaTvis, rom bavSvi waaxalisoT romelime roluri TamaSisaTvis,<br />
iqneba es mex<strong>an</strong>Zreoba, eqimob<strong>an</strong>a Tu sxva, kargi iqneba, Tu jer<br />
waukiT xavT da daaTvalierebinebT suraTebi<strong>an</strong> wigns amave Temaze,<br />
stumrad waxvalT da naxavT Sesabamis garemos Tu situacias, auxsniT<br />
axali sityvebis mniSvnelobas, Semdeg erTad moifiqrebT da<br />
moimara<strong>ge</strong>bT masalas, nivTebs, romelic SeiZleba gamogad<strong>ge</strong>T am<br />
TamaSisas da mxolod amis Semdeg Seud<strong>ge</strong>biT TamaSs.
a<br />
oTaxis mowyoba<br />
sasurvelia, bavSvs <strong>saxlSi</strong> hqondes kuTxe, romelsac dramatuli<br />
TamaSebisTvis gamoiyenebs. am kuTxeSi unda id<strong>ge</strong>s patara<br />
magida skamebiT, muyaos Zvel yuTebSi SeiZleba moaTavsoT sa<br />
TamaSoebi Tematurad: erTSi — kuburebi da patara zomis figurebi,<br />
meoreSi — qsovilebi da saTamaSo t<strong>an</strong>sacmeli, mesameSi<br />
— saTamaSo WurWeli da saWmeli da a.S. es Tqvenc da bavSvsac<br />
gagiadvilebT oTaxis mowesri<strong>ge</strong>bas. sasurvelia, rom kuTxeSi<br />
iyos saTamaSo avejic, samzareulos gazqura, m<strong>an</strong>q<strong>an</strong>a, Tojinis<br />
saxli da a.S., romelic TviTonac SegiZliaT daumzadoT xis <strong>an</strong><br />
muyaos gamoyenebiT.<br />
ra dagWirdebaT:<br />
Zveli da meoradi moxmarebis qsovilebi, t<strong>an</strong>sacmeli, fexsacmeli,<br />
G<strong>an</strong>Tebi, qudebi, Zveli samkauli da mzis saTvaleebi,<br />
Zveli telefoni, saaTi, Jurnalebi, WurWeli, konteinerebi,<br />
naWris xelsaxocebi, xelovnuri yvavilebi, yvela zomis rbili<br />
cxovelebi da Tojinebi, konvertebi da Ria baraTebi, Zveli bileTebi<br />
da meniuebi, ucxouri monetebi, fotoebi da plakatebi,<br />
saweri furclebi da pastebi.<br />
125
„viTom-viTom“<br />
Tojinebi<br />
Tojinebi SeiZleba damzaddes sxvadasxva masalisg<strong>an</strong>: qa<br />
Raldis parkebiT, xis kovzebiT, windebiT, xelTaTm<strong>an</strong>ebiT, muyaoTi<br />
<strong>an</strong> papie-maSes teqnologiiT. didi yuTi masSi gamoWrili<br />
f<strong>an</strong>jriT Seasrulebs Teatris rols. Tavid<strong>an</strong> Tqven GaatareT<br />
„Tojinebis Teatris“ warmod<strong>ge</strong>na, Semdeg bavSvs sTxoveT daxmareba,<br />
gaaxmov<strong>an</strong>os da aTamaSos erT-erTi personaJi, mieciT<br />
saSualeba TviTon moifiqros da g<strong>an</strong>aviTaros moqmedeba, moigonos<br />
axali personaJebi da istoriebi, daexmareT G<strong>an</strong>afiqris<br />
g<strong>an</strong>xorcielebaSi. moiwvieT ojaxis wevrebi da megobrebi<br />
speqtaklebze.<br />
aseve SegiZliaT Tqven TviTon SeukeroT bavSvs Tojina<br />
„ojaxob<strong>an</strong>as“ saTamaSod.<br />
gadacma<br />
bavSvebs moswonT Tqveni Zveli t<strong>an</strong>sacmlis gadacma.<br />
moimara<strong>ge</strong>T Zveli, saintereso da saxasiaTo t<strong>an</strong>sacmeli da<br />
aqsesuarebi: Zveli saRamos kabebi, qudebi, G<strong>an</strong>Ta da fexsacmeli,<br />
samkauli. SegiZliaT daamzadoT qudebi nayinis mrgvali<br />
konteinerebisg<strong>an</strong>, mosasxamebi — naWrebisg<strong>an</strong> da a.S. gamoiyeneT<br />
Zveli Gemod<strong>an</strong>i t<strong>an</strong>sacmlis Ses<strong>an</strong>axad. sTxoveT bavSvs, gaiTamaSoT<br />
raime scena kinofilmid<strong>an</strong> <strong>an</strong> zRaprid<strong>an</strong>, Seasrulos<br />
sakoncerto nomeri, cekva <strong>an</strong> simRera. dapatiJeT ojaxis sxva<br />
wevrebi <strong>an</strong> megobrebi, oTaxis erTi kuTxe gamoiyeneT patara<br />
scenis mosawyobad, win daudgiT skamebi<br />
mayureble bisTvis. gaaformeT gamosvla<br />
musikiT.<br />
yuradReba miaqcieT, rom grZeli t<strong>an</strong>sacmelis<br />
tarebisas bavSvebi ar waiqcnen.<br />
126
a<br />
saxli, gamoqvabuli, karavi<br />
or skamze <strong>an</strong> magidaze didi qsovilis gadafarebiT miiRebT<br />
patara sivrces, romelsac TamaSis dros bavSvi gamoiyenebs<br />
Temis mixedviT, moawyobs saxliviT da „miiRebs stumrebs“,<br />
„mogzaurobisas“ a<strong>an</strong>Tebs f<strong>an</strong>ars da miirTmevs sagzals, <strong>an</strong> moawyobs<br />
saTamaSo cxovelebis saxlebs.<br />
muyaos yuTebi<br />
muyaos didi yuTebisg<strong>an</strong> SeiZleba<br />
damzaddes didi zomis sxvadasxva<br />
maketi, romelSic bavSvi SeZlebs<br />
SeZvres da g<strong>an</strong>sakuTrebuli xalisiT<br />
iTamaSos. mag.: saxli, m<strong>an</strong>q<strong>an</strong>a, TviTmfrinavi,<br />
raketa, sasaxle <strong>an</strong> cixesimagre,<br />
aseve bavSvis zomis aveji,<br />
samzareulos gazqura, tumbo, karada<br />
da uamravi sxva ram. ubralod daaxateT<br />
<strong>an</strong> gamoWeriT ramdenime nawili:<br />
f<strong>an</strong>jrebi, karebi. ufrosi bavSvebi<br />
ufro metad gaaformeben Sesabamisi<br />
naxatebiTa da aplikaciiT.<br />
saswori<br />
roluri TamaSisaTvis dagWirdebaT saswori, romlis meSveobiTac<br />
bavSvebi awoni<strong>an</strong> sxvadasxva sag<strong>an</strong>s.<br />
salaro<br />
bavSvebs Zali<strong>an</strong> uyvarT saTamaSo salaro-aparatiT TamaSi,<br />
romelic aseve SegiZliaT martivad daamzadoT muyaos yuTebis<br />
gamoyenebiT. muyaos yuTSi kidev damatebiT patara zomis Tav<br />
Ria yuTiT gaakeTeT fulis Gasadebi ujra, daumagreT Tokis<br />
<strong>an</strong> muyaos gamosaRebi. cifrebi daaxateT <strong>an</strong> daawebeT zemod<strong>an</strong>.<br />
SegiZliaT daamagroT kalkulatori. gauferadeT <strong>an</strong> daawebeT<br />
ekr<strong>an</strong>i. qviTrebisaTvis Tabaxis furclebi daWeriT viwro<br />
zolebad, gadaawebeT erTm<strong>an</strong>eTs, daaxvieT patara rulonad da<br />
daamagreT yuTze.<br />
127
„viTom-viTom“<br />
vaxSami stumrebisaTvis<br />
asaki: 18 Tve +<br />
saWiro resursi:<br />
•GCais Wiqebi da<br />
kovzebi;<br />
•Tojina <strong>an</strong> rbili<br />
saTamaSo cxoveli.<br />
gamarTeT „Gais saRamo“ Tojinebisa da sxva saTamaSo<br />
cxovelebisTvis. dausxiT Gai saTamaSo daTunias<br />
da „viTom-viTom“ daalevineT. waaxaliseT bavSvi gaimeoros<br />
Tqveni qceva, sTxoveT, Tqven dagisxaT Gai, ise<br />
moiqeciT, viTom wyali cxelia da suli SeubereT gasacieblad.<br />
asakis matebasT<strong>an</strong> erTad SegiZliaT gaarTuloT<br />
TamaSi ramdenime moqmedebis damatebiT: Saqris<br />
Gayra, moreva, daleva, Wiqis garecxva. waaxaliseT<br />
bavSvi gamoiGinos iniciativa da miyeviT mis arGeul<br />
moqmedebebs.<br />
„maRaziob<strong>an</strong>a“<br />
saWiro masala:<br />
•qoTnebi;<br />
•xelovnuri yvavilebi;<br />
•qaRaldi;<br />
•plakatebi;<br />
•bavSvis zomis niGCabi,<br />
forcxi, sarwyavi;<br />
•Zveli Jurnalebi;<br />
•sxvadasxva marcvleuli;<br />
•qviSa.<br />
bavSvebs Zali<strong>an</strong> uyvarT „maRaziob<strong>an</strong>as“ TamaSi. am<br />
dros isini baZaven ufrosebs, avlenen TavinT codnasa<br />
da gamocdilebas da iviTareben metyvelebis, maTematikis<br />
da socialur unarebs. Tematurad am TamaSis<br />
bevri variaciaa SesaZlebeli, mag.: sursaTis, yvavilebis,<br />
t<strong>an</strong>sacmlis dafexsacmlis, sak<strong>an</strong>celario <strong>an</strong> saTamaSoebis<br />
„maRaziob<strong>an</strong>a“.<br />
yvavilebis maRazia<br />
asaki: 3+<br />
daamzadeT yvavilebi feradi qaRaldebis <strong>an</strong> sxva<br />
masalisag<strong>an</strong>, gaakeTeT qaRaldis patara paketebi<br />
da daawebeT Jurnalebid<strong>an</strong> amoWrili <strong>an</strong> daxatuli<br />
128
a<br />
yvavilebi, GayareT maTSi sxvadasxva<br />
marcvleuli. moimara<strong>ge</strong>T sxvadasxva<br />
zomis plastmasis qilebi, qviSa,<br />
daamzadeT qaRaldis fuli, moawyveT<br />
oTaxis erTi kuTxe yvavilebis maRaziasaviT,<br />
gaakariT kedleze bavSvis<br />
daxatuli yvavilebis plakatebi.<br />
„viTom-viTom“ midiT maRaziaSi<br />
da sTxoveT „gamyidvels“ (bavSvs), SegirGioT<br />
Taiguli <strong>an</strong> qoTnis yvavili<br />
saGuqrad, hkiTxeT, ra Rirs, „gadauxadeT<br />
fuli“ da Semdeg SeicvaleT<br />
rolebi. waaxaliseT bavSvi daiTvalos<br />
yvavilebi da fuli.<br />
bazarSi<br />
asaki: 2+<br />
daexmareT bavSvs „bazris“ erTi daxlis mowyoba<br />
Si, gaawyveT Sesabamisad winaswar momara<strong>ge</strong>buli da<br />
damzadebuli masaliT, daawereT da daamagreT fasebi<br />
muyaoze, SeiZleba winaswar daamzadoT „sayidlebis<br />
sia“ vizualuri miniSnebebiT. gainawileT rolebi da<br />
„SeiZineT“ daxlT<strong>an</strong> saWiro produqti. ufrosi bavSvebi<br />
waaxaliseT awonon saWiro raodenobis xili <strong>an</strong><br />
gaakeTon imitacia.<br />
saWiro masala:<br />
•kalaTebi da muyaos<br />
yuTebi (mag.,<br />
fexsacmlis yuTi);<br />
•saTamaSo <strong>an</strong> namdvili<br />
xili da bostneuli;<br />
•furclebi da f<strong>an</strong>qrebi;<br />
•muyao, mSrali webo,<br />
makrateli;<br />
•raime<br />
saxis saswori.<br />
129
„viTom-viTom“<br />
kafe<br />
asaki: 3+<br />
saWiro masala:<br />
•magida da skamebi;<br />
•saTamaSo WurWeli,<br />
saTamaSo saWmelebi;<br />
•magidis<br />
gadasafarebeli;<br />
•menius furclebi,<br />
bloknoti da pasta;<br />
•patara namcxvrebi;<br />
kafeSi stumrobisas, sTxoveT bavSvs daakvirdes garemos<br />
da momsaxure personalis qcevas. moimara<strong>ge</strong>T<br />
saWiro nivTebi da daexmareT bavSvs <strong>saxlSi</strong> „kafes“<br />
mowyobaSi. daamzadeT meniu naxatebiT da nawerebiT,<br />
gainawileT rolebi, iyaviT jer „ofici<strong>an</strong>ti“, Semdeg<br />
ki „stumari“, SesTavazeT meniu, SeukveTeT da moamzadeT<br />
sxvadasxva „kerZi“ sxvadaxva masalisg<strong>an</strong>, daWrili<br />
<strong>an</strong> dakuwuli feradi qaRaldiT, aplikaciiT, qsovilebiT<br />
da a.S.<br />
•winsafrebi da<br />
Tavsafrebi;<br />
•qaRaldis xelsaxocebi,<br />
patara dafa da carci.<br />
130
a<br />
fosta<br />
asaki: 3+<br />
fostis mosawyobad dagWirdebaT patara saweri<br />
magida. auxseniT bavSvebs, rom adre adami<strong>an</strong>ebi erTm<strong>an</strong>eTs<br />
werilebs werdnen, Semdeg werilebi telefonma da<br />
internetma Ga<strong>an</strong>acvla, magram zogjer axlac ugzavni<strong>an</strong><br />
erTm<strong>an</strong>eTs Ria baraTebsa da am<strong>an</strong>aTebs. muyaos yuTisg<strong>an</strong><br />
gaakeTeT „safosto yuTi“, daamzadeT konvertebi,<br />
markebi da Ria baraTebi. gainawileT rolebi, SeiZineT<br />
konvertebi, Ria baraTebi da safosto markebi, „gaagzavneT“<br />
am<strong>an</strong>aTebi da werilebi.<br />
saxelosno<br />
saWiro masala:<br />
•patara magida;<br />
•sxvadasxva zomisa<br />
da feris qaRaldi,<br />
feradi f<strong>an</strong>qrebi da<br />
kalmebi;<br />
•mSrali webo, muyaos<br />
yuTi, Toki.<br />
asaki: 3+<br />
xelos<strong>an</strong>T<strong>an</strong> stumrobisas T<strong>an</strong> waiyv<strong>an</strong>eT bavSvic, er<br />
Tad daaTvaliereT, ra xelsawyoebs iyenebs da rogor<br />
muSaobs TerZi, durgali, eleqtrikosi, mesaaTe da<br />
a.S. moifiqreT, ra masalis gamoyeneba dagWirdebaT<br />
„saxelosnos“ mosawyobad <strong>saxlSi</strong>. SegiZliaT gamoiyenoT<br />
saTamaSo xelsawyoebi <strong>an</strong> gamoWraT muyaosg<strong>an</strong>:<br />
xerxi, GaquGi da a.S. „viTom-viTom“ miit<strong>an</strong>eT<br />
„saxelosnoSi“ SesakeTebeli nivTi — saaTi, telefoni,<br />
Zveli fexsacmeli <strong>an</strong> raime sxva nivTi, sTxoveT bavSvs,<br />
„SegikeToT“ nivTi, uTxariT, ra aqvs gafuWebuli,<br />
hkiTxeT, ratom gafuWda da ramden x<strong>an</strong>Si iqneba mzad.<br />
Semdeg SecvaleT rolebi.<br />
saWiro masala:<br />
•saTamaSo samuSao<br />
iaraRebi;<br />
•muyao, webo, makrateli;<br />
•Zveli nivTebi.<br />
mogzauroba<br />
asaki: 3+<br />
uTxariT pataras, rom apirebT, „viTom-viTom“<br />
waxvideT samogzaurod, aGveneT raime ruka da hkiTxeT,<br />
misi azriT, ra daWirdebaT am „mogzaurobaSi“.<br />
moimara<strong>ge</strong>T zurgG<strong>an</strong>TaSi sasurveli nivTebi, t<strong>an</strong>sacmeli,<br />
qsovilebi, saTamaSo WurWeli da saWmeli, binokli<br />
da f<strong>an</strong>ari. gaemarTeT “mogzaurobaSi“, SegiZliaT<br />
ramdenjerme „gamoicvaloT“ „tr<strong>an</strong>sporti“ — ori<br />
erTm<strong>an</strong>eTis gverdze dadgmuli skami <strong>an</strong> didi muyaos<br />
saWiro masala:<br />
•zurgGC<strong>an</strong>Ta;<br />
•saTamaSo binokli;<br />
•didi qsovilebi,<br />
kalaTebi, ruka.<br />
131
„viTom-viTom“<br />
yuTi SeiZleba x<strong>an</strong> navi iyos, x<strong>an</strong> m<strong>an</strong>q<strong>an</strong>a, matarebeli<br />
<strong>an</strong> TviTmfrinavi. aRwereT sxvadasxva peizaJi,<br />
romelsac „xedavT“, waaxaliseT bavSvebi mogiyvnen,<br />
TviTon ras xedaven, moifiqreT da g<strong>an</strong>aviTareT<br />
siuJeti, aZveriT „maRal mTebze“, gaWimeT Toki<br />
da „gadadiT mdinareze“, „gadacureT tba“. „SexvdiT“<br />
cxovelebs da adami<strong>an</strong>ebs, „gaSaleT karavi“,<br />
„isadileT“ da gaaTeneT Rame „koconT<strong>an</strong>“.<br />
Tu ezoSi TamaSobT, gamoiyeneT bunebrivi<br />
resursebi — joxebi, qvebi, foTlebi, niJarebi<br />
da sxv. Semdeg jerze waaxaliseT bavSvi, TviTon<br />
wagiyv<strong>an</strong>oT „samogzaurod“ da daexmareT Tavad<br />
waruZRves TamaSs.<br />
amindis prognozi<br />
asaki: 5+<br />
saWiro masala:<br />
•didi zomis msoflio<br />
ruka;<br />
•saGCvenebeli joxi;<br />
•furceli, f<strong>an</strong>qari <strong>an</strong><br />
flomasteri;<br />
•video - <strong>an</strong> foto -kamera<br />
<strong>an</strong> mobiluri telefoni,<br />
videos GCaweris<br />
funqciiT.<br />
aGveneT bavSvs amindis prognozis siuJeti dilis <strong>an</strong><br />
saRamos gadacemebSi, erTad daamzadeT da daxateT<br />
savaraudo erTkviri<strong>an</strong>i prognozi, waaxaliseT saGvenebeli<br />
joxiT aGvenos rukaze adgilebi da moyves,<br />
rogori amindi iqneba: Tbili, civi, mzi<strong>an</strong>i, Tovli<strong>an</strong>i,<br />
qari<strong>an</strong>i Tu wvimi<strong>an</strong>i, aGvenos damzadebuli plakati.<br />
bavSvebi meti enTuziazmiT iTamaSeben, Tu saboloo<br />
vari<strong>an</strong>ts gadaiRebT videoze da aGvenebT siuJets.<br />
TamaSebi patara saTamaSoebiT<br />
qviSa da wyali<br />
asaki: 18 Tve +<br />
farTo taSti gaavseT qviSiT da daasveleT. gaakeTeT<br />
„borcvebi“, „gamoqvabulebi“, „gzebi“ da „tborebi“.<br />
gamoiyeneT patara tr<strong>an</strong>sporti da atareT gzebze. waaxaliseT<br />
bavSvi gaimeoros moqmedebebi, SeTxzeT raime<br />
istoria am „mogzaurobaze“, gaaxmov<strong>an</strong>eT moZraoba da<br />
rigrigobiT moyeviT.<br />
132
a<br />
saWiro masala:<br />
•specialuri saTavso <strong>an</strong><br />
farTo taSti;<br />
•qviSa, wyali;<br />
•patara zomis saTamaSo<br />
tr<strong>an</strong>sporti da<br />
adami<strong>an</strong>ebi.<br />
tyeSi<br />
asaki: 18 Tve +<br />
bunebrivi masalebis — totebis, foTlebis, qvebis<br />
gamoyenebiT muyaos yuTSi moawyveT „tye“. saTamaSo<br />
cxo velebs gaukeTeT saxlebi, waikiTxeT <strong>an</strong> moyeviT<br />
raime moTxroba <strong>an</strong> zRapari tyis cxovelebis monawileobiT<br />
(mag., r. kiplingis zRaprebi, a.S. milnis „vini<br />
puhis“ romelime Tavi <strong>an</strong> sxv.), gaiTamaSeT wakiTxuli<br />
siuJeti saTamaSo cxovelebis figurebiT. waaxaliseT<br />
bavSvi moifiqros da gaiTamaSos axali siuJetebi.<br />
saWiro masala:<br />
•patara zomis saTamaSo<br />
cxovelebis figurebi;<br />
•didi muyaos yuTi;<br />
•bunebrivi<br />
masalebi.<br />
133
dResaswaulebi<br />
dResaswaulebi bavSvebis umravlesobas g<strong>an</strong>sakuTrebulad uyvars.<br />
amitom, mniSvnelov<strong>an</strong>ia, rom TiToeuli maTg<strong>an</strong>isTvis Sesabamisad<br />
moemzadoT: SearGioT da moamzadoT sadResaswaulo kerZebi, gaaformoT<br />
saxli, dapatiJoT ojaxis da bavSvis megobrebi da, rac mTavaria,<br />
am yvelaferSi monawileoba miaRebinoT bavSvs! kargi iqneba,<br />
Tu <strong>sabavSvo</strong> wveulebebs ise, yovelgvari mizezis gareSec moawyobT.<br />
dapatiJeT bavSvis megobrebi da erTad gaatareT dro xalisi<strong>an</strong>ad da<br />
sainteresod. gadaafareT lamazi sufra, gabereT bevri buSti, gaaformeT<br />
saxli sadResaswaulod. aseTi wveulebebiT Tqven bavSvis socialur-emociuri<br />
unarebis g<strong>an</strong>viTarebas SeuwyobT xels. bav SvT<strong>an</strong><br />
erTad moamzadeT gasamaspinZlebeli kerZebi, erTad moifiqreT<br />
gasarTobi TamaSebi. waaxaliseT bavSvis iniciativa, mieciT mas sa<br />
Sualeba, rom Tavad miiRos gadawyvetilebebi menius <strong>an</strong> TamaSebis<br />
SerGevaSi .<br />
mxiaruli mejlisi<br />
asaki: 2+<br />
da<strong>ge</strong>gmeT mxiaruli mejlisi da dapatiJeT bavSvis megobrebi. bi<br />
Webi princebi iqnebi<strong>an</strong>, xolo gogonebi — princesebi. feradi qa<br />
Raldisg<strong>an</strong> winaswar daamzadeT gvirgvinebi. gaaformeT mZivebiT,<br />
biserebiT <strong>an</strong> RilebiT. <strong>saxlSi</strong> Semosul stumrebs daadgiT Tavze<br />
„gvirgvinebi“. GarTeT musika da waaxaliseT bavSvebi icekvon, Tavad<br />
moifiqron ileTebi, dadg<strong>an</strong> sacekvao nomrebi.
a<br />
stumrad „junglebSi“<br />
asaki: 4+<br />
gaaformeT saxli: moawyveT <strong>saxlSi</strong> namdvili „junglebi“.<br />
dagWirdebaT sxvadasxva zomis Tokebi, romlebsac<br />
li<strong>an</strong>ebis msgavsad gaabamT kedlebze, karadebze, Taroebze,<br />
WaRze. Tu gaqvT, SegiZliaT mwv<strong>an</strong>e qsovili <strong>an</strong> saqsovi Zafi<br />
gamoiyenoT da Tokebs SemoaxvioT. aseve daamagreT kedlebze<br />
mwv<strong>an</strong>e da lurji buStebi.<br />
magidaze narinjisferi <strong>an</strong> yavisferi qsovili gadaafareT,<br />
xolo Wiqebs mwv<strong>an</strong>e xelsaxocebi SemoaxvieT.<br />
mosawvevi baraTebi: gaugzavneT stumrebs cxovelebis<br />
formis mosawvevi baraTebi. waaxaliseT bavSvi daxatos<br />
lomebi, vefxvebi, zebrebi, maimunebi, Jirafebi da a.S. (SegiZliaT<br />
meti TvalsaGinoebisTvis aGvenoT am cxovelebis<br />
fotoebi <strong>an</strong> ilustrirebuli wignebi). Semdeg daexmareT<br />
naxatis gamoWraSi da daawebeT ferad furcelze. gaukeTeT<br />
warwera: „<strong>ge</strong>patiJebi mxiarul junglebSi“ <strong>an</strong> „<strong>ge</strong>li wveulebaze<br />
junglebSi“.<br />
samaxsovro saCGuqrebi: daaxvedreT stumrebs samaxsovro<br />
suvenirebi. SegiZliaT SeiZinoT stikerebi junglebis<br />
cxovelebis gamosaxulebiT, aseve moimaragoT junglebis<br />
cxovelebis gasaferadeblebi da f<strong>an</strong>qrebi da wveulebaze<br />
gaaferadebinoT yvela bavSvs erTad.<br />
135
dResaswaulebi<br />
mosul stumrebs winaswar damzadebuli niRbebi<br />
dauri<strong>ge</strong>T. niRbebi SegiZliaT feradi qaRaldisg<strong>an</strong> <strong>an</strong> qa<br />
Raldis erTjeradi TefSebisg<strong>an</strong> daamzadoT. gamoWeriT<br />
Tvalebisa da piris adgili da Sesabamis ferebSi moxateT<br />
<strong>an</strong> gaaformeT aplikaciiT. Tu gaqvT saxis mosaxati saRebavi,<br />
SegiZliaT daaxatoT cxviri da ulvaSebi.<br />
TamaSebi „junglebSi“:<br />
•bavSvT<strong>an</strong> erTad winaswar gadaarGCieT<br />
Zveli Jurnal-gazeTebi. gamoWeriT<br />
junglebis cxovelebis fotoebi<br />
<strong>an</strong> suraTebi. daawebeT T<strong>an</strong>abari<br />
zomis oTxkuTxed qaraldebze da<br />
daamzadeT baraTebi;<br />
•stumrebis mosvlamde oTaxis<br />
sxvadasxva adgilas damaleT<br />
gaufcqvneli miwis Txili, Txili<br />
<strong>an</strong> sxva nugbari. stumrebi rom<br />
Seikribebi<strong>an</strong>, gamoucxadeT yvelas,<br />
rom axla isini „didi spiloebi“<br />
ari<strong>an</strong> da „sakvebis“ saZebnelad unda<br />
wavidnen. dauri<strong>ge</strong>T erTjeradi<br />
Wiqebi da waaxaliseT bavSvebi, rom<br />
moZebnon „sakvebi“;<br />
•winaswar daxateT da Semdeg<br />
gamoWeriT junglebis cxovelebis<br />
nafexurebi. skoGCiT daamagreT<br />
iatakze. GCarTeT mxiaruli musika,<br />
mag., multfilmid<strong>an</strong> „maugli“ da<br />
waaxaliseT bavSvebi nafexurebze<br />
iaron musikis T<strong>an</strong>xlebiT, xolo<br />
musika rom Sewydeba, gaSeSdnen<br />
sxvadasxva sasacilo pozaSi;<br />
•gaukeTeT bavSvebs junglebis<br />
cxovelebis niRbebi, GCaurTeT<br />
mxiaruli musika da waaxaliseT ise<br />
icekvon, romeli cxovelis niRabic<br />
ukeTiaT;<br />
•waaxaliseT bavSvebi sxvadasxva<br />
cxovelebis xmebi gamoscen.<br />
136
a<br />
junglebis meniu: mowveul stumrebs junglebis<br />
cxovelebis keqsebiT gaumaspinZldiT, romelic<br />
Semdeg nairad mzaddeba:<br />
„vefxvebisa“ da „lomebis“ dasamzadeblad SeurieT<br />
sakvebi saRebavi krems ise, rom miiRoT muqi narinjisferi<br />
da Ria narinjisferi. wausviT keqsebs jer muqi<br />
narinjisferi kremi, Semdeg centrSi wriulad — Ria<br />
narinjisferi. „vefxvebs“ gaukeTeT yavisferi zolebi,<br />
xolo „lomebs“ — tkbili burbuSelas fafari, ulvaSebad<br />
tkbili Gxirebi gamoiyeneT.<br />
saWiro masala:<br />
•patara zomis keqsebi<br />
(SegiZliaT iyidoT mza<br />
<strong>an</strong> Tavad gamoacxoT);<br />
•moxarSuli kremi;<br />
•narinjisferi da<br />
yavisferi sakvebi<br />
saRebavi;<br />
•tkbili bati-buti;<br />
•wvrili tkbili<br />
GCxirebi.<br />
137
dResaswaulebi<br />
saWiro masala:<br />
•Sokoladis batonebi<br />
(stumrebis raodenobis<br />
Sesabamisad);<br />
•cxovelebis formis<br />
patara namcxvrebi<br />
(maTi SeZena SeiZleba<br />
maRaziaSi);<br />
•Sokoladis feradi<br />
draJe;<br />
•Sokoladis karaqi <strong>an</strong><br />
Sokoladis pasta.<br />
cxovelebi m<strong>an</strong>q<strong>an</strong>aSi<br />
momzadebis wesi: Sokoladis pastis <strong>an</strong> karaqis gamoyenebiT<br />
daamagreT erTi <strong>an</strong> ori cxoveli Sokoladis<br />
batonze zemod<strong>an</strong>, xolo draJeebi daamagreT borblebis<br />
msgavsad. ase miiRebT „cxovelebs m<strong>an</strong>q<strong>an</strong>aSi“.<br />
sacirko wveuleba<br />
asaki: 3+<br />
gaaformeT saxli: daamagreT saxlis kedlebze<br />
da WerSi ferad-feradi buStebi. nimuSis mixedviT<br />
daamzadeT Sapitos saxuravi da oTaxis centrSi dakideT.<br />
daamzadeT da kedlebze gamoakariT plakatebi da<br />
„sacirko afiSebi“.<br />
didi zomis muyaosg<strong>an</strong> gamoWeriT bavSvis sxeulis<br />
zomis masxara, Tavi amoWeriT. myarad dadgiT kedelT<strong>an</strong>,<br />
oRond ise, rom bavSvebma SeZlon uk<strong>an</strong> dadgoma da<br />
Tavis gamoyofa.<br />
mosawvevi baraTebi: wiTeli da<br />
narinjisferi qaRaldisg<strong>an</strong><br />
daamzadeT „cirkis bileTebi“.<br />
erT mxares daawereT<br />
„mobrZ<strong>an</strong>diT, <strong>ge</strong>liT!“ (miu<br />
TiTeT dRe da dro, rodesac<br />
elodebiT stumrebs).<br />
samaxsovro saGCuq rebi:<br />
TiToeuli bavSvisTvis<br />
sqeli qaRaldisg<strong>an</strong><br />
daamzadeT konusis<br />
formis qudebi, romlesac<br />
wvrili reziniT<br />
daimagreben.<br />
138
a<br />
aseve SegiZliaT daaxvedroT masxarebis cxvirebi da moaxatoT<br />
saxe specialuri saxis saRebaviT. frTxilad iyaviT grimis gakeTebisas,<br />
bavSvs saRebavi TvalSi <strong>an</strong> pirSi rom ar moxvdes.<br />
gogonebs gaumzadeT celofnis qvedaboloebi. erTjeradi celofnebi<br />
daawyveT magidaze erTm<strong>an</strong>eTis gverdigverd sigrZeSi,<br />
saqamris magivrad skoGi gamoiyeneT. miRebuli celofnis „qsovili“<br />
SemoaxvieT welze da aseve skoGiT daamagreT.<br />
TiToeuli stumrisTvis feradi qaRaldebisg<strong>an</strong><br />
daamzadeT paketebi, romelSic moaTavsebT patara<br />
zomis cxovelebis TiTo orcxobilas, joxi<strong>an</strong> k<strong>an</strong>fets,<br />
Sokoladis ferad draJeebs da a.S.<br />
139
dResaswaulebi<br />
sacirko warmod<strong>ge</strong>nebi:<br />
•waaxaliseT bavSvebi, rom GCaataron martivi fokusebi <strong>an</strong> klounebis<br />
nomrebi, scadon patara burTebiT <strong>an</strong> vaSlebiT Jonglioroba;<br />
•dauri<strong>ge</strong>T bavSvebs gaberili buStebi da feradi flomasteri da<br />
waaxaliseT daaxaton buStebs masxarebis mxiaruli saxeebi;<br />
•waaxaliseT bavSvebi feradi qaRaldi daWr<strong>an</strong> wvrilad. daexmareT<br />
GCais kovzis saSualebiT GCayaron daWrili qaRaldi buStSi. Semdeg<br />
gabereT buSti da GCamokideT oTaxSi, SegiZliaT dakidoT WaRze,<br />
<strong>an</strong> oTaxSi gaabiT Toki da masze dakideT ramdenime aseTi buSti.<br />
dResaswaulis bolos gaafrTxileT bavSvebi, rom axla buStebi<br />
gaskdeba da iqid<strong>an</strong> „feradi wvima“ wamova, xelis moWeriT <strong>an</strong><br />
CGxvletiT gaxeTqeT buStebi da SeafareT Tavi „ferad wvimas“;<br />
•dauri<strong>ge</strong>T bavSvebs sapnis buStebis gasaSvebi da waaxaliseT, rom<br />
gaberon rac SeiZleba didi <strong>an</strong> rac SeiZleba bevri buSti.<br />
meniu:<br />
•magidaze feradi sufra gadaafareT. sxva kerZebT<strong>an</strong> erTad,<br />
TiToeul bavSvs patara jamebiT daudgiT tkbil bati-butSi areuli<br />
cxovelebis formis patara namcxvrebi. calke jamebSi moaTavseT<br />
qiSmiSi da grZlad <strong>an</strong> rgolebad daWrili stafilo — cirkis<br />
cxovelebs xom es nugbari uyvarT! jamebsa da Wiqebs gared<strong>an</strong> wiTeli<br />
<strong>an</strong> narinjisferi xelsaxocebi SemoaxvieT.<br />
•gamoacxveT biskviti, romelsac feradi kremiT gaaformebT da<br />
Sokoladis feradi draJeebiT <strong>an</strong> feradi marmeladiT morTavT.<br />
feradi forToxali<br />
momzadebis wesi: forToxali gaWeriT Suaze da<br />
sadilis kovzis saSualebiT gamoacaleT SigTavsi.<br />
moamzadeT Jele Jelatinis paketze miTiTebuli instruqciis<br />
mixedviT, siTxeSi GayareT wvrilad<br />
daWrili forToxali da sasurveli feris sakvebi<br />
saRebavi. miRebuli masa GaasxiT Suaze gaWril for<br />
ToxalSi. SedgiT macivarSi da gaaciveT Jeles gamagrebamde.<br />
Semdeg daWeriT sazamTros naWrebis msgavsad.<br />
saWiro masala:<br />
•10 cali<br />
forToxali;<br />
•2 paketi Jelatini;<br />
•Saqari;<br />
•sakvebi<br />
saRebavi.<br />
140
a<br />
saaxalwlo wveuleba<br />
asaki: 3+<br />
gaaformeT saxli: gaaformeT saxli saaxalwlo aqsesuarebiT.<br />
bavSvebisTvis dasari<strong>ge</strong>blad bambisg<strong>an</strong> daamzadeT Tovlis babuas<br />
wverebi biWebisTvis, xolo gogonebisTvis wvimebisg<strong>an</strong> damzadebuli<br />
gvirgvinebi.<br />
mosawvevi baraTebi: waaxaliseT bavSvi daxatos axali wlis<br />
dekoraciebi (fifqebi, varskvlavebi, naZvis xeebi da a.S.), daexmareT<br />
gamoWraSi da daawebeT feradi furclisg<strong>an</strong> gamoWril baraTebze.<br />
naxats funjiT wausviT webo-emulsia da moayareT wvrilad daWrili<br />
wvimebi <strong>an</strong> sakonditro brWyvialebi.<br />
TamaSebi:<br />
•daamzadeT bambisg<strong>an</strong> <strong>an</strong> TeTri qaRaldisg<strong>an</strong> „gundebi“.<br />
moimara<strong>ge</strong>T didi zomis muyaos yuTi da waaxaliseT bavSvebi<br />
garkveuli m<strong>an</strong>Zilid<strong>an</strong> GCayaron „gundebi“yuTSi. aseTi<br />
gundebiT SegiZliaT „igundaoT“ kidevac saxlis pirobebSi;<br />
•patara zomis muyaos yuTebSi moaTavseT saaxalwlo nugbari<br />
(k<strong>an</strong>feti, marmeladi <strong>an</strong> gozinayi). yuTi SeaxvieT ramdenime<br />
fena SesafuT qaRaldSi. bavSvebi erTm<strong>an</strong>eTs unda Seejibron,<br />
vin ufro male gaxsnis saaxalwlo saCGuqars;<br />
•gaamzadeT patara zomis bambis qulebi <strong>an</strong> dakuWuli qaRaldis<br />
gundebi, moaTavseT magidaze. magidis erT mxares moniSneT<br />
kari da waaxaliseT bavSvebi sulis SeberviT Seagdon karSi;<br />
•saxlis romelime kuTxeSi damaleT „Tovlis babuas“ qudi.<br />
waaxaliseT bavSvebi moZebnon es qudi, Tqven ki daexmareT<br />
miniSnebebiT. Tu miuaxlovdebi<strong>an</strong> quds, uTxariT „cxela“,<br />
xolo Tu daSordebi<strong>an</strong> — „civa“.<br />
141
dResaswaulebi<br />
saaxalwlo meniu:<br />
keqsi „naZvis xe“<br />
saWiro masala:<br />
•patara zomis keqsebi;<br />
•Sokoladis feradi<br />
draJeebi;<br />
•mwv<strong>an</strong>e sakvebi<br />
saRebavi;<br />
•moxarSuli<br />
kremi.<br />
momzadebis wesi: SeurieT moxarSul krems mwv<strong>an</strong>e<br />
saRebavi da patara zomis keqsebi gaaformeT nimuSis<br />
mixedviT ise, rom miiRoT saaxalwlo „naZvis xeebi“.<br />
morTeT feradi draJeebiT.<br />
saaxalwlo saxlebi<br />
saWiro masala:<br />
„saxlis“ kedlebisTvis:<br />
•300 grami karaqi;<br />
•125 grami Saqari;<br />
•225 grami Tafli;<br />
•725 grami fqvili;<br />
•soda da Zmari;<br />
•mixaki da dariCGini.<br />
„saxlis“ kedlebis erTm<strong>an</strong>eTT<strong>an</strong> dasamagreblad:<br />
•2 cali kvercxis cila;<br />
•500 grami Saqari.<br />
„saxlebis“ mosarTavad:<br />
•Sokoladis feradi draJeebi;<br />
•sakonditro brWyvialebi.<br />
momzadebis wesi: SeurieT erTm<strong>an</strong>eTs karaqi, Saqari,<br />
Tafli, sunelebi da fqvili da moamzadeT comi.<br />
daabrtyeleT da gamoWeriT nimuSis mixedviT ise, rom<br />
gamovides saxlis 4 kedeli da ori oTxkuTxedi orferda<br />
saxuravisTvis. gamoacxveT RumelSi.<br />
calke aTqvifeT Saqari da kvercxis cila gaTeTrebamde.<br />
gamomcxvari namcxvrisg<strong>an</strong> aawyveT saxli, xolo<br />
kedlebis dasamagreblad gamoiyeneT beze. beze wausviT<br />
saxlis saxuravsac Tovlis msgavsad da gaaformeT<br />
Sokoladis draJeebiT.<br />
142
avSvebi ekr<strong>an</strong>ebT<strong>an</strong><br />
televizori<br />
bevri bavSvisTvis televizoris yureba erT-erTi yvelaze sayvareli<br />
saqmi<strong>an</strong>obaa. Sesaferisi satelevizio gadacemebis saSualebiT<br />
bavSvi uamrav axal, saintereso informacias ecnoba da imaxsovrebs.<br />
bavSvebs siamovnebas <strong>an</strong>iWebT nacnobi da sayvareli gadacemebisa Tu<br />
multfilmebis yureba.<br />
Tumca, televizoris yurebas uaryofiTi mxareebic aqvs:<br />
•televizoris yurebisas bavSvi gonebrivad da fizikurad<br />
naklebad datvirTulia, g<strong>an</strong>sxvavebiT TamaSis, varjiSis<br />
Tu sxva aqtivobis dros;<br />
•televizorT<strong>an</strong> x<strong>an</strong>grZlivad jdoma xels uSlis bavSvis<br />
socialuri unarebis g<strong>an</strong>viTarebas. kvlevebis T<strong>an</strong>axmad,<br />
im bavSvebis umetesoba, romlebic xSirad uyureben<br />
televizors, gamoirGCevi<strong>an</strong> T<strong>an</strong>atolebT<strong>an</strong> da ufrosebT<strong>an</strong><br />
urTierTobis problemurobiT;<br />
•televizorT<strong>an</strong> gatarebuli yoveli zedmeti wuTi xels<br />
uSlis bavSvis kognitur g<strong>an</strong>viTarebas. rac ufro met<br />
dros atarebs bavSvi televizorT<strong>an</strong>, miT ufro dabalia<br />
misi inteleqtis koeficienti, miT ufro SezRudulia misi<br />
f<strong>an</strong>tazia da sustia SemoqmedebiTi potenciali;<br />
•zogierTi gadacemisa Tu multfilmis Sinaarsma<br />
SesaZloa bavSvSi SfoTva <strong>an</strong> SiSi gamoiwvios. rac, Tavis<br />
mxriv, uaryofiTad aisaxeba mis emociur da pirovnul<br />
g<strong>an</strong>viTarebaze.<br />
•miuxedavad imisa, rom skolamdeli asakis bavSvebma ici<strong>an</strong>,<br />
rom multfilmSi n<strong>an</strong>axi Zaladoba da agresiuli qceva<br />
ararealuria, zogierTi maTg<strong>an</strong>i mainc imeorebs maT<br />
TamaSis dros.<br />
•televizori ayalibebs bavSvSi garkveul stereotipebs,<br />
rac, Tavis mxriv, xels uSlis mas socialur adaptaciaSi.
avSvebi ekr<strong>an</strong>ebT<strong>an</strong><br />
televizoris yurebis wesebi<br />
SeecadeT bavSvT<strong>an</strong><br />
erTad Tqvenc uyuroT<br />
televizors. daakvirdiT<br />
maT damokidebulebas<br />
sxvadasxva gadacemebT<strong>an</strong><br />
dakavSirebiT da n<strong>an</strong>axis<br />
zegavlenas maTze. Semdeg<br />
erTad isaubreT n<strong>an</strong>axze.<br />
x<strong>an</strong>grZlivoba<br />
2 wlamde asakis bavSvebma saerTod ar unda uyuron<br />
ekr<strong>an</strong>s (televizors da kompiuters); 2 wlis asakis<br />
bavSvebma — dRis g<strong>an</strong>mavlobaSi daaxloebiT 1 saaTs,<br />
xolo 2-ze meti asakis bavSvebma — dReSi daaxloebiT<br />
1-2 saaTs. aseve, sasurvelia es dro gad<strong>an</strong>awildes 15-<br />
20 wuTi<strong>an</strong> intervalebad.<br />
gadacemebis Sinaarsi<br />
televizori ar unda iyos<br />
bavSvebis saZinebelSi;<br />
aseve, ar unda iyos<br />
x<strong>an</strong>grZlivad GCarTuli im<br />
oTaxSi, sadac bavSvi dRis<br />
umetes nawils atarebs,<br />
Tundac ar uyurebdes<br />
televizors.<br />
televizoris yureba ar<br />
aris miz<strong>an</strong>Sewonili:<br />
•Wamisa da mecadineobis<br />
dros;<br />
bavSvebi akeTeben n<strong>an</strong>axis imitirebas, rogorc kargis,<br />
aseve cudis. mniSvnelov<strong>an</strong>ia, bavSvebma uyuron<br />
maTi asakisaTvis Sesabamis gadacemebs: multfilmebs,<br />
iseT x<strong>an</strong>mokle saTavgadasavlo siuJetebsa da gadacemebs,<br />
sadac xazgasmulia megobroba, sxvebze zrunva,<br />
toler<strong>an</strong>toba, sikeTe; aseve gadacemebs, romlebic<br />
bavSvebs aswavlis raime axals, uviTarebs leqsikas,<br />
aZlevs fiqris saSualebas da a.S. aseve mniSvnelov<strong>an</strong>ia,<br />
bavSvebma daukavSiron n<strong>an</strong>axi realobas.<br />
dauSvebelia iseTi gadacemebis yureba, romlebic<br />
Seicavs agresias, Zaladobas, mavne Gvevebis (rogoricaa<br />
moweva, daleva da a.S.) demonstrirebas. aseve<br />
dauSvebelia serialebis, blokbasterebis, mozardTa<br />
Souebis da ufrosebisaTvis g<strong>an</strong>kuTvnili sxva tipis<br />
gadacemebis yureba.<br />
•gvi<strong>an</strong> RamiT;<br />
•mSoblebis<br />
meTvalyureobis<br />
gareSe.<br />
144
a<br />
kompiuteri<br />
dRes ukve skolamdeli asakis bevri bavSvisTvis<br />
kompiuteris gamoyeneba sayvarel saqmi<strong>an</strong>obad iqca.<br />
isini zrdasrulebze swrafad da advilad swavloben<br />
kompiuteris gamoyenebas. adreul asakSi kompiuteris<br />
gamoyenebasac dadebiTi da uaryofiTi mxareebi aqvs.<br />
kompiuteris dadebiTi mxareebi:<br />
•sxvadasxva veb-gverdis saSualebiT bavSvebs Tqveni<br />
daxmarebiT SeuZliaT uamrav maTTvis saintereso masalas<br />
gaecnon, mag., daaTvalieron sayvareli cxovelebis<br />
suraTebi da a.S.;<br />
•sxva bavSvebT<strong>an</strong> erTad kompiuteruli TamaSebisas,<br />
bavSvebi swavloben rigiTobis da wesebis dacvas,<br />
T<strong>an</strong>amSromlobas, emociebis urTierTgaziarebas;<br />
•asakobrivad Sesabamisi bevri TamaSi xels<br />
uwyobs azrovnebis, yuradRebis, mexsierebis,<br />
SemoqmedebiTi unarebis g<strong>an</strong>viTarebas;<br />
•kompiuteris „Tagvis“ gamoyenebiT bavSvebs<br />
uviTardebaT natifi motorika da sivrculi<br />
orientacia.<br />
kompiuteris uaryofiTi mxareebi:<br />
•kompiuteriT TamaSis dros bavSvi ar aris<br />
fizikurad aqtiuri;<br />
•rodesac bavSvi kompiuteriT marto TamaSobs,<br />
mas ar uviTardeba socialuri unarebi. amitom<br />
SeecadeT, kopiuteruli TamaSebi sxva bavSvebT<strong>an</strong><br />
erTad aTamaSoT;<br />
•yuradReba unda mieqces TamaSebs, romlebsac<br />
bavSvi TamaSobs. maTi Sinaarsi ar unda atarebdes<br />
agresiul, Zaladobriv xasiaTs.<br />
aucilebelia, Tvali adevnoT bavSvs, rodesac is<br />
kompiuteriT sar<strong>ge</strong>blobs. es SesaZleb lobas mogcemT<br />
yovelTvis icodeT, ras akeTebs bavSvi, ra tipis Tama<br />
SebiT erToba, ra dros uTmobs kompiuteriT sar<strong>ge</strong>blobas,<br />
ramdenad damokidebulia masze da a.S.<br />
145
2-d<strong>an</strong> 3 wlamde<br />
j<strong>an</strong>mrTeloba da fizikuri g<strong>an</strong>viTareba:<br />
•inarGCunebs wonasworobas sirbilis dros;<br />
•adis kibeze fexis monacvleobiT, ufrosis <strong>an</strong> kibis moajiris daxmarebiT;<br />
•dadis ukusvliT da SeuZlia samTvli<strong>an</strong>i velosipedis marTva;<br />
•iWers f<strong>an</strong>qars da cdilobs daxatos wre da horizontaluri xazebi;<br />
•awyobs 2-3 nawili<strong>an</strong> fazels;<br />
•TamaSobs plastiliniT, Zerwavs;<br />
•iTvalisiwnebs usafrTxoebis wesebs;<br />
•SeuZlia gaixados da GCaicvas t<strong>an</strong>sacmeli, GCaicvas uTasmo fexsacmeli.<br />
SemecnebiTi g<strong>an</strong>viTareba:<br />
•svams SekiTxvebs, raTa gaigos imis mniSvneloba, rasac xedavs, esmis da exeba;<br />
•asrulebs roluri TamaSis martiv elementebs (mag., warmoid<strong>ge</strong>ns, viTom scenazea da<br />
iyenebs mikrofons);<br />
•iCGens iniciativas da amJRavnebs sakuTrebis grZnobas („me TviTon“. „CGemia“);<br />
•problemis gadaWras cdilobs damoukideblad;<br />
•iTvlis 5-mde da cnobs zogierT cifrs, ajgufebs nivTebs saerTo maxasiaTeblebis<br />
mixedviT (mag., wiTeli kubebi, didi mZivebi da a.S.)<br />
•iwyebs movlenebis dakavSirebas.<br />
socialur-emociuri g<strong>an</strong>viTareba:<br />
•akeTebs arGCev<strong>an</strong>s — ra GCaicvas, ra iTamaSos;<br />
•cnobs da g<strong>an</strong>sxvavebulad eqceva nacnob T<strong>an</strong>atolebs;<br />
•iTvaliswinebs da icavs martiv wesebs Sexsenebis SemTxvevaSi;<br />
•g<strong>an</strong>asxvavebs Tavis g<strong>an</strong>cdebs;<br />
•amCGnevs da asaxelebs sxvis emociebs (sixaruls, SiSs, mowyenilobas);<br />
•TamaSis dros ufrosis daxmarebiT icavs rigiTobas da martiv wesebs;<br />
•ufrosis daxmarebiT gamoarTmevs da TviTonac aZlevs saTamaSoebs T<strong>an</strong>atolebs; sxvis<br />
saTamaSos ubrunebs patrons;<br />
•iTvaliswinebs qcevis Sede<strong>ge</strong>bs, magram SeiZleba ar esmis, ratom iwvevs es qceva am Sedegs.<br />
146
wigniereba da metyvelebis g<strong>an</strong>viTareba:<br />
•iTxovs da siamovnebiT usmens mokle zRaprebs, moTxrobebs, romlebsac uyvebi<strong>an</strong>;<br />
•aqvs gamorGCeuli, sayvareli wignebi;<br />
•siamovnebiT aTvalierebs sxvadasxva wigns;<br />
•cdilobs gaaferados „gasaferadeblebi“;<br />
•cdilobs sworad daiWiros xelSi sqeli f<strong>an</strong>qari saGCvenebeli da cera TiTiT;<br />
•sityvierad pasuxobs martiv SekiTxvebs;<br />
•iyenebs sityvebs da Jestebs Tavisi g<strong>an</strong>cdebis, arCGev<strong>an</strong>is, survilis gamosaxatavad;<br />
•mReris simRerebs; taSs ayolebs simReras;<br />
•ambobs mokle, erTstrofi<strong>an</strong> leqsebs.<br />
3-d<strong>an</strong> 5 wlamde<br />
j<strong>an</strong>mrTeloba da fizikuri g<strong>an</strong>viTareba:<br />
•Zvreba sagnebis qveS da saTamaSo gvirabSi; darbis, dacocavs, daxtis;<br />
•fexs urtyams burTs; isvris da iWers didi zomis burTs;<br />
•xtunaobisas <strong>an</strong>acvlebs fexs (x<strong>an</strong> erT fexze xteba, x<strong>an</strong> meoreze);<br />
•Wamis dros iyenebs kovzsa da GC<strong>an</strong>gals;<br />
•xatavs f<strong>an</strong>qriT, Zerwavs, ixatavs martiv <strong>ge</strong>ometriul figurebs;<br />
•TamaSobs wyliTa da qviSiT;<br />
•usmens musikas da cdilobs imoZraos mis ritmSi;<br />
•icvams damoukideblad mciredi daxmarebiT;<br />
•damoukideblad ikmayofilebs moTxovnilebebs <strong>an</strong> atyobinebs ufross.<br />
SemecnebiTi g<strong>an</strong>viTareba:<br />
•Tavisuflad monawileobs Teatralizebul TamaSebSi;<br />
•monawileobs dResaswaulebSi;<br />
•SeuZlia martivad moyves, rogor izrdeba da icvleba mag., mcenare, cxoveli;<br />
•svams SekiTxvebs bunebis Sesaxeb da akvirdeba bunebriv movlenebs;<br />
•asaxelebs cifrebs 10-mde da icis, rom ricxvi aRniSnavs raodenobas;<br />
•g<strong>an</strong>asxvavebs sxvadasxva zomis sagnebs (ufro didi, patara da a.S.);<br />
•moipovebs masalas Tavisi GC<strong>an</strong>afiqris g<strong>an</strong>saxorcieleblad;<br />
147
•agrZelebs saqmi<strong>an</strong>obas 5-15 wuTis g<strong>an</strong>mavlobaSi;<br />
•iyenebs f<strong>an</strong>tazias, igonebs axal TamaSebs, TamaSis dros iyenebs axal Sinaarsebs;<br />
•problemis gadasaWrelad eZebs sxvadasxva gzas da sabolood irCGevs erTs;<br />
•SeuZlia axnas Tavisi naxatis Sinaarsi.<br />
socialur-emociuri g<strong>an</strong>viTareba:<br />
•axasiaTebs sakuTar Tavs, rogorc pirovnebas, romelsac aqvs azrebi, sxeuli da<br />
SegrZnebebi;<br />
•gamoTqvams Tavis azrs, molodins, survils da asaxelebs arGCev<strong>an</strong>s;<br />
•Tavis Tavs akuTvnebs ojaxs; icis, vin ari<strong>an</strong> misi mezoblebi, baRelebi;<br />
•gamoxatavs aRfrTov<strong>an</strong>ebas rigi unar-GCvevebis dauflebis gamo;<br />
•icavs martiv wesebs Sexsenebis gareSe;<br />
•asaxelebs da saubrobs sakuTari grZnobebisa da g<strong>an</strong>cdebis Sesaxeb;<br />
•akontrolebs Zlier emociebs da ise gamoxatavs, rogorc es miRebulia;<br />
•emorCGileba ufrosis miTiTebebs da iRebs rCGevebs;<br />
•icavs TamaSis wesebs;<br />
•pozitiurad epyroba sxva bavSvebs; erTveba jgufur TamaSebSi, uziarebs sxvebs<br />
saTamaSoebs;<br />
•amGCnevs da yuradRebiT akvirdeba sxva bavSvis emociebs; ar dascinis imas, vinc raime<br />
niSniT g<strong>an</strong>sxvavebulia.<br />
wigniereba da metyvelebis g<strong>an</strong>viTareba:<br />
•svams kiTxvebs ucnobi sityvis mniSvnelobis dasad<strong>ge</strong>nad;<br />
•Tavisuflad SeuZlia Setyobinebis gadacema;<br />
•yoveldRiurad mdidrdeba misi sityvaTa maragi;<br />
•iyenebs g<strong>an</strong>sazRvrebis da garemoebis aRmniSvnel sityvebs (mag., „kargad moiqca“); sworad<br />
iyenebs zedsarTav saxelebs;<br />
•sworad iyenebs qvemdebaris brunvas, aT<strong>an</strong>xmebs arsebiTsa da zedsarTav saxelebs<br />
brunvasa da ricxvSi;<br />
•SeuZlia moyves warsulSi momxdari ambavi;<br />
•g<strong>an</strong>asxvavebs msgavsi JReradobis sityvebs;<br />
•ufrosis daxmarebiT SeuZlia sityvis pirveli marcvlis dasaxeleba;<br />
•cnobs niSnebsa da simboloebs, romlebic yoveldRiurad xvdeba;<br />
148
•damoukideblad aTvalierebs wignebs, Jurnalebs da sxva beWdur gamocemebs;<br />
•g<strong>an</strong>asxvavebs asoebsa da ricxvebs; cnobs ramdenime asos;<br />
•TamaSisas iyenebs e.w. warmosaxviT weras.<br />
5-d<strong>an</strong> 6 wlamde<br />
j<strong>an</strong>mrTeloba da fizikuri g<strong>an</strong>viTareba:<br />
•inarGCunebs wonasworobas trialis dros, swor xazze moZraobisas.<br />
•SeuZlia Gamoxtes dabali simaRlid<strong>an</strong>;<br />
•plastilinisa da Tixisg<strong>an</strong> akeTebs martiv figurebs (mag., yvavils, qoT<strong>an</strong>s da a.S.);<br />
•<strong>sabavSvo</strong> makratliT SeuZlia qaRaldisg<strong>an</strong> martivi figurebis gamoWra, aplikaciis<br />
gakeTeba;<br />
•fizikur aqtivobaSi erTveba minimum 30 wuTi dReSi;<br />
•icvams da ixdis damoukideblad;<br />
•damoukideblad ib<strong>an</strong>s xels Wamamde da tualetiT sa<strong>ge</strong>blobis Semdeg, dab<strong>an</strong>isas ar<br />
isvelebs t<strong>an</strong>sacmels;<br />
•icis, rogor gamoiyenos sagnebi usafrTxod.<br />
SemecnebiTi g<strong>an</strong>viTareba:<br />
•Tavisuflad gamoxatavs Tavis azrs ojaxSi da imedi aqvs, rom mousmenen, gaiziareben;<br />
•akvirdeba da aRwers cocxali da aracocxali bunebisTvis damaxasiaTebel niS<strong>an</strong>-<br />
Tvisebebs, gaviTarebis cikls da sxv.;<br />
•icis, Tu rogor unda moufrTxildes bunebas, garemos da amas yoveldRiurobaSi<br />
axorcielebs;<br />
•yoveldRiur aqtivobebSi asrulebs martiv maTematikur gardaqmnebs saTamaSoebis<br />
gamoyenebiT;<br />
•„mzareulobis“ dros SeuZlia awonos ingredientebi ufrosis daxmarebiT;<br />
•adekvaturad iyenebs drois aRmniSvnel sityvebs;<br />
•SeuZlia labirinTSi gzis gakvleva;<br />
•<strong>ge</strong>gmavs martiv saqmi<strong>an</strong>obas da asrulebs <strong>ge</strong>gmas ufrosis mcire daxmarebiT;<br />
•TamaSobs rolur TamaSs;<br />
•cnobs, aRwers da adarebs sagnebs maTi TvalsaGCino maxasiaTeblebis mixedviT.<br />
149
socialur-emociuri g<strong>an</strong>viTareba:<br />
•sakuTari Tavis Sesaxeb sxvebs uziarebs informacias;<br />
•martivad yveba Tavisi ojaxisa da <strong>sabavSvo</strong> baRis Sesaxeb;<br />
•xalisiT erTveba axal saqmi<strong>an</strong>obasa da situaciaSi;<br />
•icavs wesebs sxvadasxva garemoSi;<br />
•advilad urTierTobs nacnob ufrosebT<strong>an</strong>;<br />
•unawilebs sxva bavSvebs saTamaSoebs, erTveba maTT<strong>an</strong> erTad TamaSSi, iTvaliswinebs<br />
T<strong>an</strong>atolebis survils TamaSis dros;<br />
•SeuZlia axsnas sxvisi qceva;<br />
•uvlis da pativiscemiT epyroba bunebasa da cocxal arsebebs.<br />
wigniereba da metyvelebis g<strong>an</strong>viTareba:<br />
•interesiT usmens zRaprebs, moTxrobebs, SeuZlia g<strong>an</strong>asaxieros is, rac moismina;<br />
•zRaprebs, moTxrobebs adarebs Tavis garemos, realobas; svams kiTxvebs wakiTxuli wignis<br />
SinaarsT<strong>an</strong>, personaJebT<strong>an</strong> dakavSirebiT;<br />
•iyenebs rTul winadadebebs; SeuZlia mokle ambis T<strong>an</strong>mimdevrulad, qronologiurad<br />
moyola;<br />
•SeuZlia marcvlebis gaerTi<strong>an</strong>eba erT mTli<strong>an</strong> sityvad; SeuZlia TamaSis dros<br />
damarcvliT gaTvla;<br />
•cdilobs asoebis gamoyv<strong>an</strong>as.<br />
150
gamoyenebuli literatura:<br />
1.<br />
2.<br />
afTaraSvili, i., dalaqiSvili, n., TayaiSvili, r., labartyava, n., niauri, n.,<br />
oGiauri, b., qobalia, q., xajalia, T. (2011) <strong>sabavSvo</strong> baRis aRmzrdelis damxmare<br />
saxelmZRv<strong>an</strong>elo. erovnuli saswavlo <strong>ge</strong>gmebisa da Sefasebis centri;<br />
berZeniSvili, T., xerxeuliZe, m., melaZe, n., k<strong>an</strong>delaki, e., labartyava, n., af<br />
TaraSvili, i. (2010) adreul asakSi swavlisa da g<strong>an</strong>viTarebis st<strong>an</strong>dartebi.<br />
saqarTvelos g<strong>an</strong>aTlebisa da mecnierebis saministro, erovnuli saswavlo <strong>ge</strong>gmebisa<br />
da Sefasebis centri, gaeros bavSvTa fondi;<br />
3. BBarff, U. (1993)Le gr<strong>an</strong>d livre des 3-6 <strong>an</strong>s :Bricoler, jouer, ch<strong>an</strong>ter, apprendre, écouter des<br />
histoires, cuisine. Fr<strong>an</strong>ce Loisirs<br />
4.<br />
5.<br />
6.<br />
7.<br />
8.<br />
9.<br />
10.<br />
11.<br />
12.<br />
13.<br />
14.<br />
Brown, S. E. (2004)Bubbles, rainbows <strong>an</strong>d worms.Gryphon House<br />
Cerier, L. (1998) Play <strong>an</strong>d Learn with Arthur. Creative Activities for Children A<strong>ge</strong>s 3 to 6.<br />
Volume 2. WGBH TV, Boston, MA<br />
Davis, B. P. (2008) 404 Deskside Activities for Ener<strong>ge</strong>tic Kids. A Hunter House Inc.<br />
Publishers<br />
Green, M. D. (1998)Not! The same old activities for early childhood. Delmar publishers<br />
Linebar<strong>ge</strong>r, D.L., Piotrowski, J.T. (2009). TV as storyteller: How exposure to television<br />
narratives impacts at-risk preschoolers’ story knowled<strong>ge</strong> <strong>an</strong>d narrative skills. British Journal<br />
of Developmental Psychology, 27, 47-69.<br />
Salam<strong>an</strong>, A., Tutchell, S. (2005) Pl<strong>an</strong>ning Educational Visits for the Early Years. Paul<br />
Chapm<strong>an</strong> Publishing<br />
Schottm<strong>an</strong>, E. (1997)Play <strong>an</strong>d Learn with Arthur. 100 Creative Activities for Children A<strong>ge</strong>s 3<br />
to 6. Volume 1. WGBH TV, Boston, MA<br />
Skinner, S. (2007)Creative activities for the early years. Paul Chapm<strong>an</strong> Publishing, United<br />
Kingdom<br />
Young, C. (2008)Entertaining <strong>an</strong>d educating young children. Usborne Publishing Ltd.<br />
London<br />
U.S. Department of Education. (2002) Teaching Our Youn<strong>ge</strong>st, A Guide for Preschool Teachers<br />
<strong>an</strong>d Child Care <strong>an</strong>d Family Providers.U.S. Department of Education, U.S. Department of<br />
Health <strong>an</strong>d Hum<strong>an</strong> Services<br />
http://www.cookingwithkids.com/(20.03.2012)<br />
151
15.<br />
16.<br />
17.<br />
18.<br />
19.<br />
20.<br />
21.<br />
22.<br />
http://www.theimaginationtree.com/(14.02.2012)<br />
http://www.savvykidsofark<strong>an</strong>sas.com/savvyblog/great-craft-for-kids-with-sensoryissues/#.T-LnZhdzVTp(14.02.2012)<br />
http://www.activityvilla<strong>ge</strong>.co.uk/party_games_<strong>an</strong>d_activities.htm(11.01.2012)<br />
http://kidsactivitiesblog.com/(03.02.2012)<br />
http://holidays.kaboose.com/(27.04.2012)<br />
http://www.labbe.de/zzzebra/index.asp (02.04.2012)<br />
http://www.nela-forscht.de/ (07.05.2012)<br />
http://www.yourtherapysource.com/(15.04.2012)<br />
152