ხელოვნება, მე-3 კლასი, მოსწავლის წიგნი

Page 1

ISBN 978-9941-441-90-5

9 789941 44190 5

xelovneba

3 dafinansebulia `moswavleebis saxelmZRvaneloebiT uzrunvelyofis programis~ farglebSi

ana kldiaSvili nino RaRaniZe

xelovneba

3 moswavlis wigni


ana kldiaSvili nino RaRaniZe

xelovneba III klasi moswavlis wigni

grifminiWebulia saqarTvelos ganaTlebisa da mecnierebis saministros mier 2018 wels

gam o mce m l o ba `k l i o~


ana kldiaSvili, nino RaRaniZe

xelovneba III klasi, moswavlis wigni

redaqtori nana kupraSvili Tbilisis saxelmwifo samxatvro akademiis profesori, xelovnebaTmcodneobis doqtori mxatvari

Tamar jayeli

kompiuteruli dizaini irma liparteliani

Š gamomcemloba `klio~, 2018 Š ana kldiaSvili, nino RaRaniZe, 2018 yvela ufleba daculia ISBN 978-9941-441-90-5

Sps `gamomcemloba klio~ aRmaSeneblis gamz. #181-2, Tbilisi, 0112 tel.: (+995 32) 234 04 30 E-mail: book@klio.ge www.klio.ge


sarCevi Tavi I 1. zafxulis mogonebebi...........................................................6 2. ra aris ferwera....................................................................8 3. ZiriTadi da Sedgenili ferebi...........................................10 4. civi ferebi...........................................................................12 5. Tbili ferebi........................................................................14 6. civi da Tbili erTad...........................................................16 7. ferebis borbali..................................................................18 8. ferebiT savse qveyana...........................................................19 9. ferebi da ganwyobileba.......................................................20 10. ferebiT TamaSi...................................................................21 11. vxatavT sxvadasxva xerxiT.................................................22 12. bunebis movlenebi...............................................................23 Tavi II 13. rogor gafrindes pepela...................................................24 14. ra SuaSia saswori?..............................................................26 15. Tanabaria Tu ara................................................................28 16. ra aris mTavari suraTze...................................................30 17. suraTis agebis xerxebi......................................................32 18. cirkis samyaro....................................................................34 19. Canafiqri da namuSevari.....................................................36 20. Cemi oTaxi............................................................................38 21. erTguli megobari..............................................................40 22. motivtive dumfarebi.........................................................41 23. dasuraTebuli istoria......................................................42 24. dedamiwis mwvane `samkauli~...............................................44 25. mogzauroba saocnebo gemiT..............................................45 Tavi III 26. ra aris qandakeba................................................................46 27. vZerwavT cxovelebs...........................................................48 28. fanqris burbuSela.............................................................49 29. narcisi.................................................................................50 30. Taiguli...............................................................................51 31. ra aris Janri.......................................................................52 32. axali weli...........................................................................54 33. saaxalwlo baraTebi...........................................................56 34. Tovlis babuas saxli..........................................................57 35. STagonebis wyaro................................................................58


36. 37. 38. 39. 40. 41. 42. 43. 44. 45. 46. 47. 48. 49. 50. 51. 52.

suraTi da STabeWdileba....................................................59 cnobili nagebobebi............................................................60 qarTuli arqiteqtura.......................................................62 Cveni qalaqi.........................................................................64 ra aris grafika...................................................................66 ubralo Savi fanqari..........................................................67 rogor davxatoT portreti..............................................68 akvareli...............................................................................69 feradi laqa........................................................................70 laqa da naxati.....................................................................71 guaSi.....................................................................................72 pasteli................................................................................73 sayvareli gmiri..................................................................74 mimoixede irgvliv..............................................................76 Cveni studia........................................................................77 gazafxulis dResaswauli..................................................78 weliwadis droebi...............................................................79

Tavi IV 53. ra aris gamoyenebiTi xelovneba........................................80 54. Tixis larnaki......................................................................81 55. eskizi xaliCisaTvis............................................................82 56. Zafi _ masala suraTisaTvis..............................................84 57. zRvis samyaro......................................................................85 58. mogzauroba sahaero burTiT............................................86 59. ucxo planeta......................................................................88 60. Rame did qalaqSi................................................................89 61. naxatebi caze.......................................................................90 62. monotipia.............................................................................92 63. jadosnuri frinveli..........................................................93 64. eqskursia muzeumSi.............................................................94 65. Cveni memkvidreoba..............................................................96 proeqti I _ Cveni gamofena......................................................97 proeqti II _ gavalamazoT skolis ezo...................................98 proeqti III _ musikaluri gamofena.........................................99 Semajamebeli Semajamebeli Semajamebeli Semajamebeli Semajamebeli

gakveTili gakveTili gakveTili gakveTili gakveTili

_ _ _ _ _

1.....................................................100 2.....................................................101 3.....................................................102 4.....................................................104 5.....................................................106

leqsikoni...................................................................................108


rogor gamoviyenoT wigni moifiqre da daxate siuJeti. gamo­ iyene qaRaldis zedapi­ ris dafarvis sxva­dasxva xerxi.

am niSniT yovel gakveTilSi davalebas ipovi.

 l eqs ik on i aplikacia _ suraT­is ze­da­pirze sxva­ dasxva masa­lis dawebebiT Seqmnili na­ muSevari.

amgvar furcelze SenTvis axali, ucnobi sityvebia axsnili.

?

1. ra siuJeti SearCie Seni namuSev­ risaTvis? 2. warudgine Seni namuSevari klass.

amgvar CarCoSi is SekiTxvebia Casmuli, romlebsac gakveTilze unda upasuxo.


I

1. zafxulis mogonebebi miiwura zafxuli, wlis ulamazesi dro. xom ar isurvebdi sa­ kuTari xeliT gagecocxlebina zafxulis mogonebebi? mdeloze an tyeSi Tu gagiseirnia am zafxuls, aucileblad Sexvdebodi nairfersa da nairgvar peplebs, moWikWike Citebs da xis ZirSi mofusfuse zRarbs. gaixsene maTi forma da Seferiloba. xel­ marjve ostatebs arc cxraTvala mzis gakeTeba gagiWirdebaT, romelic gaanaTebs da gaaxalisebs Tqvens oTaxs momaval zafxu­ lamde.

 l eqs i k on i mobili _ mo­Z­ravi mo­­wyo­biloba.

es formebi SegiZlia peplis gamosa­xu­ le­bis Sesaqmnelad gamoiyeno. sakuTari xeliT ga­­ake­Te pepela, Citi, zRar­ bi, mze da Seqmeni mobili.

6


I

?

1. ra masala gamoiyene TiToeuli gamo­sa­ xulebis Seqmnisas? 2. rogor fiqrob, ra gamosaxulebebisgan SeiZleba kidev mobilis Seqmna? 3. romeli ferebi gamoiyene am samuSaos Sesrulebisas? 4. ra adgils SearCev Seni mobilisTvis?

7


I

2. ra aris ferwera tilo, funji, saRebavi, palitra _ mxatvris iaraRebia. mxat­v­ rebi winaswar palitraze funjiT azaveben ferebs da Semdeg am ferebiT tiloze xataven. amgvar mxatvrobas ferwera ewodeba.

mxatvrebi uxeS tiloze xataven zeTis saRebavebiT.

funjebi sxvadasxva zomisa da formisaa.

sxvadasxva feris zeTis saRebavi amgvar tubebSia moTavsebuli.

dazgas, ro­melzec mxatvrebi muSao­bi­sas suraTs de­ben, molberti hqvia. 8

amgvar dafaze, romelsac palitra qvia mxatvrebi ferebs azaveben.


I

moifiqre palitris ori­gina­lu­ri forma da ga­a­forme is ne­ bismieri xerxiT.

es namuSevrebi tiloze zeTis saRebavebiTa da funjiTaa Sesrulebuli. es ferweruli namuSevaria.

ogust renuari. TamaSi

pol sezani. provansis xedi

?

1. isaubre sezanis suraTze. ra STabeWdilebas giqmnis is? 2. aRwere renuaris ferweruli namuSevari. ra aris gamosaxuli masze? 2. rogori formis palitra gaakeTe da rogor gaaforme is? 3. rogor fiqrob, ratom aqvs palitras naxvreti?

9


I

3. ZiriTadi da Sedgenili ferebi rogor unda moiqce, Tu sul ramdenime feris saRebavi gaqvs, Sen ki gacilebiT meti feri gWirdeba namuSevris Sesaqmnelad. Sen ukve ici, rom ori-sami feri sakmari­sia mravali axali fe­ ris misaRebad da sxva­dasxva feris erTmaneTTan SereviT axali ferebi ibadeba. yvela am feris naxva Cven garSemo bunebaSi SeiZ­ leba. lurji, wiTeli da yviTeli is ferebia, romelTa SereviT axa­ li ferebis miReba SeiZleba. am sam fers ZiriTad ferebs uwo­ deben. es ZiriTadi ferebia:

ZiriTadi ferebis SereviT sam e.w. Sedgenil fers viRebT.

+

=

+

=

+

=

es Sedgenili ferebia:

10


daxate mzis Casvla ZiriTadi da Sedgenili ferebis gamo­ yenebiT.

I

xuan miro

franc marki. peizaJi cxeniT

?

1. CamoTvale ZiriTadi da Sedgenili ferebi mocemul sura­ Tebze. 2. weliwadis romel dros sWarbobs ZiriTadi da Sedgenili fe­ rebi?

11


I

4. civi ferebi gaixsene nawyveti zRapridan `Tovlis dedofali~: `Tovlis dedoflis sasaxle yinuliT da TovliT iyo nagebi. rogori civi da carieli iyo es laplapa darbazebi. mxiarulebas arasdros Semouxedavs aq! yvelaze did Tovlis darbazSi gayinuli tba iyo. tbis SuagulSi Tovlis dedoflis taxti idga.~ is ferebi, romlebic Tovls, yinuls, zamTris sicives gago­ nebs, civi ferebia.

12


I

warmoidgine da daxate Tovlis dedoflis sa­saxle.

cisferi, iisferi, lurji _ civi ferebia.

irakli, 7 wlis

daTo, 7 wlis luis korinTi

?

1. rogori ferebiT daxate Tovlis de­dof­lis sasaxle? 2. ratom airCie es ferebi?

13


I

5. Tbili ferebi warmoidgine zafxulis mziani dRe. mzis sxivebi oqrosfrad anaTebs, Tbila. cecxlic kaSkaSa oqrosfrad gizgizebs da siTbos ga­moyofs.

1 vinsent van gogi

is ferebi, romlebic siTbos da cecxlis mxurvalebas gago­ nebs, Tbili ferebia.

14


SearCie Tema da mis mixedviT daxate suraTi. gamoi­yene Tbi­ li ferebi.

I

yviTeli, narinjisferi da wiTeli _ Tbili ferebia. 2

vinsent van gogi

?

1. romeli ferebia gamoyenebuli pirvel da meore su­raTze? 2. rogori ganwyobilebaa pirvel suraTze? 3. isaubre, rogori ganwyobileba Seqmeni Sens suraTze Tbili ferebiT.

15


I

6. civi da Tbili erTad warmoidgine, rom Semodgomaa. civi, cisferi cis fonze, oq­ rosfrad gayviTlebuli foTlebi elvarebs. Cven garSemo bune­ baSi civi da Tbili ferebi erTdroulad gvxvdeba. mxatvrebic civsa da Tbil ferebs, saRebavebs xis dafaze _ palitraze _ azaveben.

1 jim daini

2 klod mone

3

erix hekeli

16


I

daxate ayvavebuli baRi. erTdroulad gamoiyene civi da Tbili ferebi.

mariami, 7 wlis giorgi, 7 wlis

mariami, 7 wlis

?

1. moZebne am naxatebze civi da Tbili ferebi. 2. weliwadis romeli droa asaxuli am namuSevrebze?

17


I

7. ferebis borbali Sen ukve ici, romelia civi da Tbili ferebi, romelia ZiriTa­ di da romeli _ Sedgenili. Tu kargad daakvirdebi aq mocemul ferebis borbals, daina­ xav, rogor monacvleoben masze ferebi; ZiriTadi ferebi erT­ maneTis sapiris­ pirod aris ganlagebuli. ferebis es borbali saxaliso ganwyobilebas qmnis. am ferebis gamoyeneba Senc SegiZ­ lia nebismier namuSevarSi.

ZiriTadi ferebi

Sedgenili ferebi

ferebis borbali

ferebis borblis ga­mo­ye­ne­ biT Seqmeni dekoratiuli kom­ pozicia.

?

18

1. gaixsene, ra ici civi da Tbili ferebis Sesaxeb. 2. daakvirdi ferebis borbals da miuTiTe civi da Tbili fe­ rebi. 3. rogor fiqrob, ferebis borbalze bunebaSi arsebuli yvela feri eteva? 4. ipove ferebis borbalze ZiriTadi da Sedgenili ferebi.


8. ferebiT savse qveyana ZiriTad da Sedgenil, civsa da Tbil ferebs xSirad Sexvde­ biT bunebaSi: lurji ca, oqrosferi qviSa, wiTeli mze, mwvane xeebi da buCqebi, sxvadasxva feris cxovelebi da frinvelebi...

I

 leqsik oni laSa, 9 wlis

aplikacia _ suraT­is ze­da­pirze sxva­da­sxva masa­lis dawebebiT Seqm­ nili namuSevari.

mariami, 8 wlis

aplikaciis xer­­xiT gaakeTe namuSevari afrikis Temaze. gamoiyene Ziri­Tadi da Sed­ genili, civi da Tbili ferebi.

?

1. isaubre, ra ici afrikis Sesaxeb. 2. romeli Tema SearCie Seni namuSevrisaTvis? 3. romeli ferebi gamoiyene Sens namuSevarSi da ratom?

19


I

9. ferebi da ganwyobileba yovel fers Tavisi xasiaTi aqvs, zogi mxiarulia, zogi _ sev­ diani, zogic _ xalisiani. daakvirdi aq mocemuli laqebis fer­ ebs, ra ganwyobilebas giqmnis TiToeuli maTgani? am ferebis sa­ SualebiT naxatSi sxvadasxva ganwyobilebis gadmocema SeiZleba.

2 3

1

daxate suraTi, romelzec ferebis saSualebiT Sens mier winas­ war Cafiqrebul ganwyobilebas Seqmni.

?

vinsent van gogi, mzesumzirebi

20

1. kidev romeli xalisiani da sevdiani ferebis CamoTvla SegiZ­ lia? 2. aRwere romeli ferebia gamo­ yenebuli pirvel, meore da mesame suraTeb­ze da daaxasiaTe TiToeu­ lis ganwyobileba. 3. isaubre, rogori ganwyobile­ baa vinsent van gogis suraTze `mzesumzirebi~. Seni azriT, ra fe­ rebiT iqmneba is?


10. ferebiT TamaSi xSirad Sexvdebi namuSevars, romelzec verafers amoicnob, radgan masze arc bunebaa daxatuli, arc adamianebi da nivTebi. aq ferebiT ucnauri formebi da xazebia gamosaxuli. mxatvrebi TiTqos TamaSoben ferebiT, formebiT, xazebiT, Tu­ mca aseT sura­Tebze sxvadasxva ganwyobilebis amo­kiTxva mainc SesaZlebelia.

I

vasili kandinski

paul klee

iTamaSe ferebiT, formebiT, xaze­ biT da Seqmeni namuSevari. Seecade gadmosce SenTvis sasurveli raime ganwyobileba.

xuan miro

?

1. rogor ganwyobilebas qmnis vasili kan­ din­skis namuSevrebi. daasabuTe Seni mosaz­ reba. 2. aRwere paul klees da xuan miros namu­ Sevrebi. rogor STabeWdilebas qmnis isini? 3. warmoadgine Seni namuSevari da gan­ sazRvre, rogori STabeWdileba Seqmeni mas­ Si da ra xerxebiT.

vasili kandinski

21


I

11. vxatavT sxvadasxva xerxiT rogor davxatoT fumfula Rrubeli, bumbulis bzinva­ reba, WiaRuas xaoiani kani da mravali sxva. amisaTvis furclis ze­ dapiri sxvadasxva xerxiT SeiZleba davfaroT sxvadasxva feris saRebaviT. SegiZlia, Rrublis patara naWeri fanqarze wamoacva, saRebavSi Caawo da Semdeg qaRaldze gausva. SegiZlia feradi laqa dakbiluli muyaoTi amokawro an sulac TiTebiT daitano saRebavi qaRaldze. moifiqre da daxate siuJeti. gamoiyene qaRal­ dis zedapi­ris dafarvis sxva­dasxva xerxi.

 l eqs i k on i faqtura _ namuSevris, sa­g­nis, niv­­­ Tis ze­da­piris Tavisebureba.

?

22

1. qaRaldis dafarvis aq naCvenebi romeli xerxi gamoiyene? 2. xom ar moifiqre raime axali xerxi, romelic wignSi ar aris naCvenebi? 3. ra siuJeti SearCie Seni namuSevrisaTvis? 4. warudgine Seni namuSevari klass.


12. bunebis movlenebi bunebis movlenebi zogjer Zlier STabeWdilebas axdens ada­ mianze. mxat­vrebi cdiloben tiloze gadaitanon aseTi STabeW­ dilebebi da Cvenc gagvi­ziaron isini. maTi suraTebis daTvalie­ rebisas ki mnaxvels iseTi grZnoba uCndeba, TiTqos sakuTari TvaliT xedavs su­raTze asaxul movlenas.

I

klod mone. mzis amosvla. STabeWdileba uiliam terneri. qariSxali

SearCie fere­bi, gamoiyene Sesabamisi faqtura, xazebi da daxate bune­bis is movlena, ro­melmac Zlieri STabeW­di­le­ba moaxdina Se­nz ­­­ e da kargad da­ga­maxsovrda.

vinsent van gogi. wvima overnSi

?

1. gaixsene, xom ar ginaxavs bunebis romelime saintereso mov­ lena _ cisartyelas, qarborbalas, Weqa-quxils? 2. aRwere bunebis is movlenebi, romlebic asaxulia aq warmod­ genil ilustraciebze. 3. CamoTvale, bunebis kidev romeli movlenebi ici.

23


II 13. rogor gafrindes pepela

am naxatze pepelas mxolod cali frTa aqvs da is ver gafrin­ deba. rogor movaxerxoT, rom Cveni pepela gafrindes? am bavSvebis peplebi mzad arian gasafrenad.

24


daakvirdi am fotoebs da Senc amave xerxiT daexmare pepelas.

?

II

aRwere, rogor gaakeTe pepela.

25


II 14. ra SuaSia saswori? saswori wonasworobaSia.

fifqis orive mxare msgavsi da Tanabaria.

wonasworoba darRveulia.

vaSlis orive nawili Tanabaria.

fifqica da vaSlic, pepelas msgavsad, simetriuli formebia. mxatvrebi xSirad iyeneben simetrias TavianT namuSevrebSi.

26


daxate Seni axloblis portreti.

 l eqsik on i Tu Sen Sens me­ gobars, am rome­ lime nacnobs daxatav, es misi portreti iqneba.

II

rafael santi

anri matisi

sandro. 7 wlis

?

simetriuli gamovida Tu ara Seni megobris sa­ xe Sens naxatze?

27


II 15. Tanabaria Tu ara

bunebaSi xSirad vxvdebiT simetriul formebs. magaliTad, Tu vaSls SuaSi gavWriT, misi orive naWeri erTmaneTis msgavsi anu zustad simetriuli iqneba. simetriuli SeiZleba iyos adamianis xeliT Seqmnili sagnebi Tu obieqtebi _ nageboba, samosi, samkauli da sxv.

xis orive mxare msgavsi da Tanabaria. forma simetriulia.

28

xis marjvena mxare ufro didia, vidre marcxena. forma asimetriulia.


nebismieri saxatavi masaliT SeqmeniT ramdenime simetriuli da asimetriuli gamosaxuleba

1

3

II

2

4

?

1. fotoebze warmodgenili nagebobebidan romelia simetriuli da asimetriuli? 2. rogor SearCie da gamosaxe simetriuli da asimet­ riuli formebi?

29


II 16. ra aris mTavari suraTze

Tu suraTebis guldasmiT Tvaliereba giyvars, imasac SeamC­ nevdi, rom mxatvrebi sxvadasxva xerxiT gansakuTrebulad ga­ moyofen zogierT gamosaxulebas. es zogjer TvalSisacemi uc­ nauri feris meSveobiT xdeba, zogjer gadidebuli zomiT an mkveTri ganaTebiT. amgvarad gamoyofili gamosaxulebebi erT­ baSad ipyrobs mayureblis yuradRebas da imaze miuTiTebs, rac yvelaze mTavari da mniSvnelovania suraTze.

rafaeli

rembrandti

rafaelis suraTze mTavari gamosaxulebaa RvTismSobeli yrmiT, radgan igi scenis centrSia warmodgenili da zomiTac danar­ Ceni figurebisgan gamorCeulia. swored es migvaniSnebs, rom RvTis­mSoblis figura am namuSevris mTavari gamosaxulebaa.

30


airCie SenTvis sasurveli Tema da Seqmeni namuSevari. Seeca­ de suraT­ze gamoyo mTavari gamosaxulebebi.

II

niko firosmani ogiust renuari

mark Sagali

?

1. aRwere aq warmodgenili ilustraciebi. 2. romelia mTavari gamosaxuleba TiToeul aq warmodgenil na­ muSevarze da ratom?

31


II 17. suraTis agebis xerxebi

Canafiqris tiloze gadatanisas mxatvrebi gansazRvraven ro­ gor aagon suraTi, rogor gaanawilon gamosaxulebebi sibr­ tyeze. zogjer mxatvari mTel sibrtyes figu­ rebiT mTlianad avsebs, zogjer ki, suraTis centrSi an furclis kideze gamosa­ xavs maT. suraTis agebis sxva­ dasxva xerxs mxatvris Canafiqri gansazRvravs.

kamil koro. mindorSi

pol gogeni. taiteli qalebi

emil nolde. yayaCoebi ogiust renuari. kafe

 l e q s ik on i kompozicia _ su­raTis Se­mad­ge­nel el­e­­mentTa ganawi­leba sa­suraTe si­b­rtyeze.

32


daxate peiza­Ji. winaswar kargad moifiqre, rogor ga­ana­wileb ga­­­mo­sa­xu­lebebs suraTis ze­dapirze.

II

mariami. 9 wlis

saba. 9 wlis

?

giorgi. 9 wlis

qristine. 9 wlis

1. daakvirdi emil noldes namuSevars. rogor aris ganawilebu­ li yvavilebi suraTis zedapirze? 2. Seadare erTmaneTs koros, gogenis da renuaris namuSev­rebi. rogor aris ganawilebi gamosaxulebebi TiToeul maTganze? 3. Seadare Seni Tanatolebis namuSevrebi erTmaneTs. romel maTganzea gamosaxulebebi ganawilebuli Tanabrad? romelzea ga­ moyofili mTavari?

33


II 18. cirkis samyaro

kaSkaSa ferebi da TvalismomWreli sinaT­ le, xmamaRali musika, gawvrTnili cxovelebi da Tavbrudam­ xvevi ileTe­ bi, romlebsac mayu­ rebeli sulganabuli adevnebs Tvals. aseTi STabeWdilebebis miReba mxo­lod sacirko warmod­genaze Se­ iZleba. aq mocemul suraTebze SegiZlia dainaxo, rogor gadmoscemen mxat­ vrebi sakuTar STabeWdilebebs cirkis Temaze Seqmnil namuSevrebSi. 1

mark Sagali. akrobatebi

2

3

Saron lin viliamsi. cirki

rene lamersi. spilo

34


nebismieri saxatavi masaliT Seqmeni namuSevari cirkis Temaze. gadmoeci Seni STabeWdilebebi.

4

JorJ siora. cirki

II

5

mark Sagali. akrobati

6 anri tuluz-lotreki. cirki

?

1. ginaxavs Tu ara sacirko warmodgena? 2. CamoTvale, romeli profesiis adamianebi monawileoben sa­ cirko warmodgenaSi. 3. daakvirdi aq warmodgenil ilus­traciebs. Seecade daaxasi­ aTo is ganwyobileba, romelic cirkSi sufevs. 4. gaaanalize aq warmodgenil suraTebze rogoraa gamoyofili mTavari. 5. ra gamosaxe Sens namuSevarze. isaubre misi siuJetis Sesaxeb. 6. rogori formebi da ferebi gamoiyene namuSevris Seqmnisas?

35


II 19. Canafiqri da namuSevari

mxatvari, sanam xatvas daiwyebs, winaswar moifiqrebs xolme, risi daxatva surs. italielma mxatvarma sandro bo­ tiCelim Tavisi Canafiqri _ daexata xareba _ amgvarad gadawyvita: oTaxSi mariamis winaSe muxl­ modrekili angelozi gamosaxa, rome­ lic zemoT aweuli marjvena xeliT amcnobs RvTismSobels sasixarulo ambavs. piter de hoohis suraTze myudro, naTel oTaxSi skamze mj­ dari qali werils kiTxulobs. oTaxSi simSvide sufevs. rogor amovicnoT ra Canafiqri hqonda am SemTxvevaSi mxatvars? swo­ red simSvidis ganwyobilebiT vxvdebiT, rom mas adamianis cxov­ rebis erTi Cveulebrivi movlenis aRwera undoda.

2

1

sandro botiCeli. xareba

piter de hoohi. qali kiTxulobs werils

3

36

endriu uaieTi. kristina olsoni


ne­bis­mi­e­r Temaze sakuTari fantaziiT Seqmeni namuSevari.Sear­ Cie ferebi, xazebi, monasmebi, romlebiTac ukeT gadmoscem Sens Ca­ nafiqrs. vnaxoT, ras ityvian Sen suraTze Tanaklaselebi.

II

laSa. 9 wlis

giorgi. 8 wlis

4

?

vinsent van gogi. skami

1. Tu ici, ra sasixarulo ambavs amcnobs angelozi RvTismSo­ bels sandro botiCelis suraTze? 2. Seni azriT, ra Canafiqri hqonda vinsent van gogs, rodesac suraTze mxolod skams asaxavda? 3. daakvirdi Seni Tanatolebis aq warmodgenil namuSevrebs da imsjele, ra Canafiqri hqondaT maT da rogor gana­xorcieles is. 4. warudgine klass Seni namuSevari. isaubre misi Temis da ga­ moyenebuli masalis Sesaxeb. 5. ratom airCie es ferebi, xazebi, monasmebi da a.S.?

37


II 20. Cemi oTaxi

mxatvrebi xataven yvelafers, rac maT garSemoa. buneba, Ta­ vad adamiani Tu adamianis xeliT Seqmnili nivTebi maT erTna­ irad ainteresebT. xSirad xataven isini im garemosac, romelSic adamiani cxovrobs. oTaxs, Tavisi nivTebiT, bevri ramis Tqma SeuZlia masSi mcxovreb adamianze.

anri matisi. yvavilebi Cinur larnakSi

xuan miro. arlekini da karnavali anri matisi. oTaxi

38


daxate Seni oTaxi. Se­e­cade gadmosce is ganwyo­bileba, rome­ lic, Seni azriT, Sens oTaxSi sufevs.

II

vinsent van gogi. saZinebeli

?

1. aRwere vinsent van gogis suraTi. rogori ganwyobileba su­ fevs aq? 2. daakvirdi matisis or namuSevars. aRwe­r­e isini da gadmoeci sakuTari STabeWdileba. 3. aRwere, ra nivTebia gamosaxuli xuan miros namuSevarze. ram­ denad realuria es nivTebi? 4. aq warmodgenili oTaxebidan ro­melSi icxovrebdi da ratom? 5. warmoadgine Seni naxati da mo­u­ye­vi Sens Tanaklaselebs, ro­ gori ganwyobileba gadmoeci masSi.

39


II 21. erTguli megobari

iciT Tu ara ra jiSisaa es ZaRli? es pekinesia. uZveles droSi patara, fumfulabewviani pekinesi CineTis imperatorTa sasaxlis baRebis binadari iyo. am jiSis ZaRlebi, CinelTa warmodgeniT, avi sulebisagan icavdnen imperators. am ZaRlebs sagangebod uvlidnen da maTi gayvana CineTis farglebs gareT akrZaluli iyo, Tumca ramdenime pekinesi mainc gamoapares qveynidan da axla mas yvelgan Sexvdebi. feradi qaRaldebisgan Seq­meni pe­kinesis gamosaxuleba.

jakomo bala. ZaRli

7 sm

ZaRlis tani da formebi bewvisaTvis

?

40

4 sm

yuri

cxviri

Tvali

formebi bewvisaTvis

1. daakvirdi jakomo balas namuSevars da aRwere, rogor gad­ mosca man patara pekinesis moZraoba. 2. warmoadgine Seni namuSevari klasis winaSe.


II

22. motivtive dumfarebi

ama Tu im kuTxis bunebrivi silamaze adamianis mexsierebaSi xSirad samudamod rCeba. frangi mxatvari klod mone ise moi­ xibla wylis zedapirze motivtive dumfarebis silamaziT, rom ramdenime namuSevari miuZRvna am Temas. dumfarebi mis sura­ Tebze xan qaTqaTa TeTria, xan ki maTi gvirgvini fenebad gaSli­ li yvavilis feradi furclebisgan Sedgeba. Sen SeiZleba Tavad arc ki ginaxavs es mcenare, magram mones suraTebis daTvaliere­ bis Semdeg arasdros dagaviwydeba misi momxibvleloba.

klod mone. dumfarebi

daakvirdi klod mones dumfarebs da Seecade fera­ di qaRaldebiT Seqmna namuSe­ vari am Temaze.

Tamuna. 8 wlis

?

1. gaixsene, xom ar ginaxavs sadme es mcenare. 2. aRwere, ra masala da xerxi gamoiyene namuSev­ ris Sesaqmnelad. 3. Seni azriT, rogori garemo sWirdeba am mcenares?

41


II 23. dasuraTebuli istoria

Zveli samyaros xelovnebis nimuSebi bevr saintereso ambavs mogviTxrobs am qveynebis istoriis, kulturis da religiis Se­ saxeb. egvipteSi didgvarovanTa samarxebis kedlebi mTlianad moxatulobiT iyo dafaruli. am mxatvrobaSi Sromis, nadiro­ bis, dasvenebis da sxva scenebi iyo gamosaxuli. samarxebma uam­ ravi moxa­tuli nivTic Semoinaxa. SuamdinareTSi samefo sasaxleebis ked­ lebi omis, nadirobis da nadimis amsaxveli qvis reliefebiT iyo Semkuli. moxatul berZnul larnakebze ki miTebis personaJebi da maTi sagmiro saqmeebia aRbeWdili.

1

2

egvipturi samarxi

egvipturi samarxis moxatuloba

3 zardaxSis moxatuloba. egvipte

42


II

4

5 SuamdinareTi

6

nike. berZnuli larnakis mxatvroba

SearCie sasurveli formis Wur­ Weli, moifiqre rogori xerxiT Se­ amkob mas. am WurWelze SegiZlia ga­ mosaxo SenTvis cnobili nebismieri miTologiuri an istoriuli scena an gmiri.

7

knososis sasaxlis mxatvroba persevsi da andromeda. berZnuli larnakis mxatvroba

?

1. Seni azriT, ra scenebia gamosaxuli meore, mesame da me­oTxe ilustraciebze? daasabuTe Seni mosazreba. 2. ra STabeWdilebas axdens berZnuli larnakis moxatuloba ni­ kes gamosaxulebiT? 3. persevsisa da andromedas miTis romeli epizodia asaxuli meSvide ilustraciaze? 4. Seni azriT, ra siuJetia asaxuli knososis sasaxlis mxat­ vrobis nimuSze.

43


II 24. dedamiwis mwvane `samkauli~

tye dedamiwis mwvane samkaulia. amave dros, tyis gareSe de­ damiwaze ar iqneboda sufTa haeri. arsebobs daburuli, xSiri tye, meCxeri tye, wiwvovani Tu foTlovani. tye barSic gvxvde­ ba da mTaSic. ici Tu ara, rom wlidan wlamde adamianebi tye­ ebs kafaven? xom ar ici, ratom? rogor fiqrob, ra SeiZleba moyves tyeebis gakafvas?

1

kamil koro. naxSiris Semgroveblebi

2

moifiqre ambavi Temaze `rogor ga­ davarCinoT tye~ da da­xa­te SerCeuli epizodi Sens mier mofiqrebuli am­ bidan. gamo­iyene nebismieri masala da Sens mier naswavli yvela xerxi.

44

kaspar daviT fridrihi. monadire tyeSi


25. mogzauroba saocnebo gemiT

II

warmoidgine aseTi suraTi _ mcxun­vare mzis qveS, napirze dga­ xar. zRvis lurj talRebze ferad-feradi ialqnebi elvarebs. aseT dros adamians uCndeba survili imogzauros gemiT, raTa sakuTari TvaliT naxos Soreuli qveynebi. vid­re samogzaurod waxval, warmoidgine mze, zRva da gemi da sakuTari Tavi am gem­ ze, rogor miemgzavrebi saocnebo qveynisaken.

xom arafers gagonebs navis ialqnebi an gemis afrebi? albaT geometriul figurebs: samkuTxeds, oTxkuTxeds da sxv. gamoiye­ ne es formebi Seni gemis Seqmnisas. daxate an nebismieri sxva xerxiT Seqmeni Seni saocnebo gemi, romliTac SenTvis saocnebo qvey­ anaSi isurvebdi mogzaurobas.

?

1. rogori warmogidgenia Seni gemi _ Zveli, ialqniani Tu Tanamedrove? 2. moifiqre, romel qveyanaSi gaemgzavrebi. ra ici mis Sesaxeb? 3. ras naxavdi am qveyanaSi? 4. ra gamosaxe Sens namuSevarze da ratom?

45


III 26. ra aris qandakeba

suraTze daxatul nivTs Sen erTi mxridan xedav, Seni gamoZer足 wili cxoveli ki yvela mxridan SegiZlia dainaxo. es qandakebis Tvisebaa. qandakebas moqandake akeTebs: xisgan da qvisgan Tlis mas, plastilinisa da Tixisagan Zerwavs an liTonisgan amzadebs.

2

markus avreliusi. romi

1

gadamweri kai. egvipte

qandakebebi idgmeba qalaqis quCebSi, skverebSi, moednebze, ba足 RebSi. is SeiZleba Senobis SigniTac Segvxvdes. markus avreliu足 sis cxenosani qandakeba romSi, kapitoliumis moedanze dgas, xolo vaxtang gorgaslis cxenze amxedrebuli figura ki _ Tbi足 lisSi, metexis taZris win da Zvel Tbiliss gadayurebs.

3

vaxtang gorgasali. Tbilisi

46


aRwere aq warmodgenili qandakebebi. gamo­Tqvi Seni mosazreba maT Sesaxeb.

III 5

miqelanjelo. biWuna

6 4

?

naumburgis taZris qandakeba

1. gaixsene, ra ici qandakebis Sesaxeb? 2. gaixsene, ratom dgas vaxtang gorgaslis cxenosani figura Tbi­ lisSi. 3. dgas Tu ara qandakebebi Sens qalaqSi, dabaSi? rogoria es qan­ dakebebi da mogwons Tu ara isini? daasabuTe Seni azri.

iulius keisari

47


III 27. vZerwavT cxovelebs

bunebaSi formebisa da ferebis saocar mravalfe­ rovnebas vxvdebiT. pepe­las Tu Tevzs, frinvels Tu cxovels misTvis da­ maxasiaTebeli niSnebi _ ferebi, formebi aqvs. zooparkSi yofni­ sas kargad daakvirdi rogori oqrosferi fafari aqvs cxovelTa mefes _ loms, lamazi winwklebi tanze _ gvels, rogori mokle da sqeli fexebi _ behemots. es yvelaferi maSin gamogadgeba, rodesac romelime cxovelis gamoZerwvas gadawyvet. Seni pata­ ra qandakebebi namdvil cxovelebs daemsgavseba Tu TiToeul maTgans saxasiaTo detaliT Seamkob. plastilinis an Ti­xi­sa­gan gamo­Zerwe SenT­ vis sasur­veli cxo­veli.

?

1. romeli cxoveli gamoZerwe da ra masa­ la gamoiyene? 2. rogori saxasiaTo detaliT miamsgavse is namdvils? 3. ra ferebi gamoiyene Sens mier SerCe­uli cxovelis Zerwvisas? 4. ra ferebi aqvT gamoyenebuli Sens Ta­ natolebs aq warmodgenil namuSevrebSi?

giorgi. 9 wlis

48


28. fanqris burbuSela

III

xSirad gvgonia, rom narCenebi araferSi gamogvadgeba. aba, da­ fiqrdi, raSi SeiZleba gamoiyeno fanqris naTali an nafxveni?

Turme, am TiTqos usargeblo `nagvisganac~ SeiZleba mSve­nieri namuSevris Seqmna Tu cota fantazias moiSvelieb. fanqris bur­ buSelam SeiZleba sxva­dasxva ram mogagonos, magaliTad, yvavi­ li, naZvis totebi an Tojinis ganieri kaba. fanqris bur­bu­­Se­li­­sa­­gan Seqmeni namuSevari.

fanqris burbuSela qaRaldze ormagi webovani lentiT (skoCiT) SegiZlia daamag­ro. lenti fenebad dadebul burbuSelas qaRaldze da erTmaneTze sa­i­­medod daamagrebs. Tojinis zeda nawili ki SeiZ­ leba daxato.

49


III 29. narcisi

cxovrobda qveyanaze Zalze la­mazi ymawvili narcisi. erTxel mSve­nieri nimfa, romelsac saxelad eqo erqva, narciss gadaey­ ara; dainaxa Tu ara ymawvili, Seuyvarda igi, narcis­ma ki uaryo nimfas siyvaruli, radgan mas sakuTari Tavis gar­da aravis Sey­ vareba ar SeeZlo. ubeduri nimfa dardi­ s­ gan gardaicvala da gadaiqca klded, romelic eqos gamos­cemda. ymawvili ki am saq­ cielis gamo daisaja _ erTxel ga­za­­fx­ulze, wylis dasalevad mdinaris piras rom daixara, sa­­kuTari Tavi dainaxa da imdenad moixibla, rom Wamac daaviwyda, Zilic; ver moswyda Tavis ga­ mosaxulebas da napirzeve garda­icvala. gaecani ZvelberZnul miTs narcisis Se­saxeb da da­xate romelime epizodi.

 l eqs i k on i nimfa _ bu­ nebis Zalebis qalRmerTi ber­ Znul miTologiaSi. mariami. 9 wlis

eka. 9 wlis

daTuna. 9 wlis

?

50

1. 2. 3. 4. 5.

ris gamo daisaja narcisi? ra aris eqo? aRwere, rogori warmogidgenia nimfa eqo. romeli epizodi SearCie am miTidan da ratom? isaubre, rogor gamosaxe es epizodi.


30. Taiguli ulamazesi yvavili yviTeli guliTa da TeTri furclebiT amayad Semoskupula mwvane Reroze da Tavi win gadauxria. is, xSirad, wylis piras izrdeba da wyal­ Si airekleba, TiTqos Sig imzireba da Tavs iwonebso. Seni azriT, ra hqvia am yvavils?

III

kvadratuli formis ori TeTri qaRaldi gaWeri moniSnul adgileb­ Si. fanqarze jvaredinad daaxvie qa­ Raldis boloebi. gamzadebuli ori nawili erT­ maneTs jvaredinad da­ ade da SuaSi gaxvrite. yviTeli qaRaldisagan wre gamo­ Weri da fanqars qvemodan Semoaxvie. Semdeg yvavilis SuagulSi Caawebe. mavTulze daaxvie mwvane feris qaRaldis zo­ li. ufro Ria feris mwvane qaRaldisag­an foToli gamo­ Weri da gamzadebul Reroze daa­ webe. yvavili Reroze daamagre da mavTuli gadaRune.

feradi qaRal­di­sagan narci­sebis Taiguli.

?

ga­akeTe

1. CamoTvale, ra masala gamo­iye­ ne yvavilis gasakeTeblad. 2. vis aCuqeb Sens mier gakeTebul Taiguls?

51


III 31. ra aris Janri

Sen, albaT, mravalnairi suraTi ginaxavs; zogze bunebis an qa­ laqis xedia gamosaxuli, zogze _ nivTebi, zogze ki _ adamiani. peizaJi, naturmorti, portreti mxatvrobis Janrebia.

ian vermeeri

vilem kalfi

portreti konkretuli adamianis gamosaxulebaa.

naturmorti usulo sagnebis gamosaxulebaa.

klod loreni

peizaJi bunebis xedia. 52


III

yoveldRiuri cxovrebis amsaxvel suraTs yofiT Janrs miakuTvneben.

?

1. aRwere Jan batist grezis namuSeva­ ri. ras saqmianobs masze gamosaxuli qali? 2. romel Janrs miakuTvneb Seni Tanato­ lebis mier Seqmnil namuSevrebs? ras saq­ mianoben masze gamosaxuli personaJebi?

rezo. 8 wlis

Jan batist grezi

elene. 9 wlis

Seqmeni yofiTi Janris namuSevari nebismieri saxatavi masaliT. airCie SenTvis sasurveli Tema.

53


III 32. axali weli

axali weli Tovlis babuis gareSe warmoudgenelia, Soba _ an­ gelozebis gareSe. maTi gakeTeba Sen TviTonac SegiZlia. scade da Tixisagan gamoZerwe Tovlis babua. misi zoma, forma da sa­ mosis feric Tavad SearCie. Tixa saRebaviT da funjiT dafere da bolos Tovlis babua Seni naZvis xis qveS daabrZane. amave xerxiT gaakeTe saSobao angelozic.

i

d e

e

e

d

d 54

e

i

d


d III

d

d

d

maia da nino. 9 wlis

Temuri. 9 wlis

Sen mier gakeTebul figu­rebs SegiZlia, Zafe­ bi gaukeTo da naZvisxeze Camokido. Tixisagan gamo­Zer­we Tovlis babua da sa­ Sobao angelozebi. Caacvi maT feradi samosi.

d

kato. 9 wlis

?

d

d

e

e

elene. 9 wlis

d

i

1. rogori formis Tovlis babua da angelozebi gaakeTe? 2. rogori da ra feris samosi Caacvi maT? 3. moyevi Seni Tovlis babuas da angelozebis Tavgadasavali.

55


III 33. saaxalwlo baraTebi

axali wlis molodinSi ar dagaviwydes misaloci baraTebis gagzavna Seni axloble­ bisTvis. marTalia, SegiZlia iyido lamazi baraTi, mag­ ram gacilebiT ufro gaaxareb Senianebs, Tu sakuTari xeliT damzadebu­ li baraTiT miulocav axal wels. daxatul an aplikaciis xerxiT gakeTebul baraTze SegiZlia Tovlis babua, naZvis xe an saa­ xalwlo saCuqrebi gamosaxo. nebismieri masaliT ga­a­keTe saaxalwlo ba­raTi da dawere misaloci teqsti Seni ax­ loblisaTvis.

masalad SegiZlia feradi qaRaldi, qsovi­ li, maqmani, Zafebi, feradi Tasmebi gamoiye­ no. daTovlili zedapiris gamosaxatavad ki marili an Saqari gamodgeba.

?

56

1. ra masala gamoiyene saaxalwlo bara­ Tis dasamzadeblad? 2. ra gamosaxe Sens baraTze? 3. warudgine klass Seni namuSevari da erTad SearCieT yvelaze ukeTesi maT So­ ris.


34. Tovlis babuas saxli

III

ginda, rom Tovlis babua didxans darCes SenTan? Seni xeliT gaukeTe saxli, naZvis xis qveS dadgi da sanam ukan gabrundeba, Sig daasaxle. saxlis aSeneba rTuli saqmea, magram patara, lamazi saxlebis gakeTe­ ba qaRaldisagan martivad SeiZleba. daakvirdi aq moce­ mul suraTebs, rom­lebzec Tanmimdevruladaa naCvenebi, rogor unda gaakeTo feradsaxuraviani mxiaruli saxli.

1

2

3

4

5

6

7

8

1. aiRe kvad­ ratu­ li formis feradi qaRaldi. 2. erT mxares, zeda nawilSi, wi­­Te­li zoli gau­ke­Te. 3. SeRebili na­wi­li gadmokece. 4. qaRaldi gadakece gaxazul ad­ gi­ lebSi. 5. wiTeli kvad­ra­tebi kide­ebi­saken ga­Sale da gaxazul ad­­gi­lebSi gadakece. 6. wina mxridan naxevrad gamoWeri kari da fanjrebi miaxate. 7. aiRe kvad­ratu­li formis furceli da gakece Suaze. 8. gakecili fu­­ r­ celi ukana mxridan miamagre saxls.

sxvadasxva feris qa­­Ral­di­sagan aq naC­ve­nebi ni­­muSis mixedviT gaake­ Te saxlebi.

?

1. moyevi, rogor gaakeTe saxli. 2. moifiqre ambavi, rogor dasaxlda Tovlis babua am saxlSi. 3. mTeli klasis saxlebi erTad daalageT da imsjeleT, rogo­ ri qalaqi gamogividaT.

57


III 35. STagonebis wyaro

muzeumSi, gamofenaze an albomSi sura­ Tebis Tvalierebisas SeiZleba Tavadac gag­ Cenia survili, raime Segeq­ mna _ dagexata, gamogeZerwa... xSirad xelovnebis nawar­ moebidan miRebuli STabeWdileba Seni STa­ gonebis wyarod iqceva da axal ideas gkar­ naxobs; Semdeg ki fiqrob, rogor Seasxa xorci am ideas, ra masala da xerxi gamoi­ yeno axa­li Canafiqris gadmosacemad.

ben mesiki. jambazi

rober delone. kompozicia

gamoiyene apli­kaciis xerxi da Seqmeni mxi­aruli jam­bazis gamosa­ xuleba.

anri matisi. georginebi

?

58

1. aRwere aq warmodgenili ilustraciebi. 2. romeli maTgani mogewona da ratom? 3. xom ar gsurs am suraTe­bis STagonebiT Seqmna namuSevari?


36. suraTi da STabeWdileba

III

yvelaferi, rasac mxat­va­ri suraTis xatvisas iyenebs _ kompo­ zicia, ferebis Sexameba, xazebi _ mayurebels ama Tu im ganwyo­ bilebas uqmnis. magram erTi da igive suraTi yvelas erTsa da imave STabeWdilebas aRuZravs? modi, Seva­ mowmoT es. Sens wi­ naSea cnobili frangi mxat­vrebis suraTebi. rigrigobiT gauzi­ areT erTmaneTs STabeWdilebebi da vna­xoT, daemTxveva Tu ara isini erTmaneTs.

ogiust renuari

1

kaspar daviT fridrihi

2

3

?

2

1. aRwere, ra aris gamosaxuli Ti­ To­e­ul suraTze. daasaxele Janri. 2. rogor STabeWdilebas aRZravs TiToeuli suraTi? daasabuTe Seni mosazreba. 3. Seecade auxsna Sens megobrebs, ra mogwons am suraTebSi da ratom.

ogiust renuari

daxate nebismieri Janris suraTi. wyvilebma gacvaleT suraTebi. isaubre Seni megobris namuSevriT aRZrul STabeWdilebaze.

59


III 37. cnobili nagebobebi

ucxo qveynebis xelovnebis gacnoba rogorc wesi, muzeumebSia SesaZlebeli. muzeumebis koleqciebSi xelovnebis sxva­ dasxva dargis nimuSebia Tavmoyrili. arqiteqturuli Zeg­lebis sanaxa­ vad ki sxvadasxva qveyanaSi mogzauroba mogiwevs. 1

egvipturi piramidebi

3

2

iSTaris karibWe. berlini. pergamonis muzeumi

kolizeumi. romi

arqiteqturuli nagebobebi, rogorc wesi, Ria cis qveS dgas. magaliTad, SuamdinareTis uZvelesi kulturis erT-erTi yve­ laze mniSvnelovani Zegli qalRmerT iSTaris karibWe romelic odesRac qalaq babilons amSvenebda nawil-nawil daSales da berlinis muzeumSi gadaitanes da dRes misi naxva muzeumis dar­ bazSia SesaZlebeli. 60


4

mcxeTis jvari

III

5

eifelis koSki

arqiteqturis gansakuTrebiT sa­ in­ tereso da TvalsaCino ni­ muSebi _ mefeTa gansasveneb­lebi, cixe-simag­reebi, sasaxleebi da taZrebi, galav­ nebi da koSkebi, sakuTari qveynis simbolodac SeiZleba iqces. daxate romelime cnobili arqi­ teqturuli nagebobeba.

7

6

taj mahali

?

parizis RvTismSoblis taZari

1. daakvirdi saxelmZRva­ne­loSi warmodgenil arqi­teq­turul Zeglebs, aRwere isini. yuradReba miaqcie masalas, formas. 2. romeli maTganis iersaxis SeqmnaSi monawileobs feri? 3. romeli qveynis xelov­nebis nimuSia TiToeuli ma­Tgani.

61


III 38. qarTuli arqiteqtura

saqarTvelos nebismier kuTxeSi mogzaurobisas irgvliv TiTq­ mis yvela mTis wverze Zveli cixe-simagre, taZari, galavani an maTi nangrevebi moCans. bevri maTgani mravali saukunis win aris agebuli. qviT nagebi Senobebis garda saqarTveloSi ori iSviaTi arqi­ teqturuli Zegli _ ufliscixe da varZia mdebareobs. isini pirdapir kldeSia gamokveTili. advili warmosadgenia, ramdeni Sroma dasWirdebodaT Cvens winaprebs am unikaluri Zeglebis Sesaqmnelad.

varZia

ufliscixe

62


nebismieri saxata­vi masa­liT daxate Se­ni mSobliuri kuTxis yve­­­laze cnobili arqi­teq­turuli Zegli.

riyis qviT nagebi gurjaanis yvelawmin­ da kaxeTSi mdebareobs da erTaderTi or­ gumbaTiani taZaria saqarTveloSi. samTavisis ulamazesi taZari qarTlSi, kaspis raionSi mdebareobs, kveteris gum­ baTiani taZari ki kaxeTSi mdebare kvete­ ris cixis teritoriaze dgas.

III

kvetera

gurjaanis yvelawminda

?

1. CamoTvale, qarTuli ar­ qi­ teqturis romeli Zeglebi ginaxavs. 2. rogor fiqrob, rome­ li arqiteqturuli nageboba SeiZleba iqces saqarTvelos simbolod?

samTavisi

63


III

39. Cveni qalaqi Tanamedrove qalaqis quCebSi didi da patara Senobebi erTmaneTzea gadabmuli. maTi fanjre­ bi aTasfrad laplapebs mzeze. gzebze uamravi manqana da avtobusi moZraobs. adamianebi midimodian aqeT-iqiT. erTi sityviT, qalaqis quCeb­ Si didi oromtrialia. sxvadasxva fe­ris daxeuli qa­Ral­­­di­ sgan aplikaciis xerxiT Seq­meni xma­uriani quCis gamosaxuleba.

?

64

1. gaixsene, ra masalas iyeneben saxlebis asaSeneblad? 2. isaubre, ra masaliT aris Sesrulebuli Seni apli­kacia? 3. romeli qalaqis quCas gavs Seni aplikacia?


III

65


IV 40. ra aris grafika

Sen ukve ici, rom ferweruli namuSevari tiloze ixateba. ma­ gram tilos garda mxatvrebi qaRaldzec xataven. qaRaldze Ses­ rulebuli namuSevari grafikas ganekuTvneba. grafikis mTavari `iaraRi~ fanqaria, Tumca mxatvrebi grafikuli namuSevris Se­ saqmnelad sxva masalasac iye­neben.

akvarelis saRebavebi da funjebi

qaRaldi da fanqrebi naxSiri SearCie nebis­mieri grafikuli masala da qaRaldze daxate xedi saklaso oTaxis fanjridan.

guaSis saRebavebi pasteli kalmistrebi tuSiT saxatavad

?

66

sangina

1. aq naCvenebi masalidan romliT dagixatavs aqamde? 2. romeli masala SearCie Seni namuSevrisaTvis da ratom? 3. warmoadgine Seni namuSevari klasis winaSe.


IV

41. ubralo Savi fanqari

TeTr furcelze ubralo Savi fanqriT yvelafris daxatva SeiZleba. am SemTxvevaSi xazis gamoyeneba mogiwevs. rogorc ici, xazi mravalgvari SeiZleba iyos: sqeli an wvrili, talRovani, texili da sxv.

2

furcelze fanq­riT da­ xate sakla­so oTaxSi dadg­ muli naturmorti. 1

xaziT nebismieri sagnis formis gadmocema SeiZleba, amisaTvis konturis xazis gamoyeneba mogiwevs. konturi SeiZleba wvrili xaziTac gakeTdes da sakmaod sqeli xaziTac.

 leqsik oni 3

?

konturi sagnis for­ mis monaxazia. 4

1. gaixsene, ra aris naturmorti. 2. aRwere zemoT mocemuli fanqriT Sesrulebuli namuSevrebi. 3. daaxasiaTe, rogori xazebia gamoye­ nebuli Ti­To­eul maTganze. 4. ra gansxvavebaa meoTxe da mexuTe ilustraciaze gamoyenebul konturis xazebs Soris? 5. rogori xazebi gamoiyene natur­ mortis daxatvisas? 5

67


IV 42. rogor davxatoT portreti Sens namuSevrebs Soris albaT ukve ram­ denime portretic aris. rogor fiqrob, advilia Tu Zneli portretis xatva da ra aris aucilebeli imisaTvis, rom portre­ ti saintereso gamovides? portretis dasaxatad, ra Tqma unda, kargad unda daakvirde Seni megobris an axloblis garegnobas _ saxis nakvTebs, Tmis da Tvalis fers; unda gaixseno, ro­ gori samosi acvia mas. arc misi xasia­ Ti dagaviwydes. dafiqrdi, mxiaruli da celqia igi Tu dinji da Cafiqrebuli. Tu yvela am Tvisebas Sens namuSevarSi mou­ yri Tavs, portreti auci­leb­lad sainte­ reso gamova.

nika. 9 wlis

SenTvis sasurveli xerxiT Seqmeni Seni megobris an axloblis portreti.

Tamuna. 9 wlis rusudani. 9 wlis

?

68

1. CamoTvale, ra masala da teqnika gamoiyene portretis Se­ saqmnelad. 2. vin aris gamosaxuli Sens mier Seqmnil portretze? 3. sTxove Tanaklaselebs daaxasiaTon Sens namuSevarze gamosa­ xuli adamiani.


IV

43. akvareli

akvareli wylis saRebavia. is wyalSi ixsneba da funjiT qaRald­ ze ixa­teba. es saRebavi Txel fenad edeba furcels da amitom misi saSua­le­­biT wylis molivlive zedapiris Tu cis gamWvirvalebis gadmocemaa Se­saZlebeli. akvareliT daxatuli suraTi msubuqi da haerovani gamodis. daxate pei­­za­Ji ak­varelis sa­RebavebiT.

1

2

3

4

1. Tavdapirvelad fan­q­riT msubuqad moxaze xis da mTebis konturi. 2. furclis zedapiri suf­Ta wyalSi dasvelebuli funjiT an bambiT daasvele. daelode gaSrobas. 3. akvarelis saRebavebiT frTxilad da­itane laqe­ bis ram­­­denime fena. 4. daasrule na­ xati. amoxate calkeuli detali _ foTlebi, balaxi...

?

1. rogori peizaJi SearCie da ra gamosaxe masze? 2. rogori konturis xazebi gamoiyene Tavdapirvelad? 3. ra ferebi gamoiyene Seni peizaJis Seqmnisas? 4. gauziare Tanaklaselebs gamocdileba, rogor miiRe ak­vare­ lis saRebaviT gamWvirvale, Ria feri. 5. warmoadgine namuSevari klasis winaSe.

69


IV 44. feradi laqa

funjs Tu aiReb, saRebavSi Caawob da Semdeg qaRaldis did farTobze wausvam, ferad laqas miiReb. dafiqrdi, rogor SeiZleba gamoiyeno suraTis xatvisas wiTeli da yviTeli saRebaviT miRebuli es ori laqa. maTi saSua­lebiT Sen Se­ giZlia gamxmari xe ayvavebul xed aqcio. Sen aq xedav laqebis saSualebiT rogor SeiZleba sxva­ dasxva formisa da feris xeebis daxatva.

daxate sxvadasxva formis ramdenime xe da feradi laqebiT daasrule es gamosaxulebebi.

?

70

1. kidev ras gagonebT aq warmodgenili laqe­ bi? ra SeiZleba daixatos am laqebis gamoyene­ biT? 2. aRwere mwvanevarjiani xe. ramdennairi mwva­ ne laqaa ga­ mo­ yenebuli aq? rogor STabeWdile­ bas axdens es xe Senze? 3. romel xes aqvs meCxeri foTlebi da rogori formis laqiTaa gadmocemuli es?


45. laqa da naxati

IV

zogjer Rrublebi TeTri, fafuki da msubuqia. maT fTila Rrublebs eZaxian. xandaxan ki Rrublebi muqi, pirquSi da `mZi­ mea~. es saavdro Rrubelia. daakvirdi, rogor ixateba isini.

gamoiyene yvela­­feri, rac laqebis Se­sa­xeb iswavle da daxa­te peizaJi.

?

1. rogori formisa da feris laqebi ga­ moiyene peizaJis xatvisas? 2. rogor ganalage laqebi? 3. rogori ganwyobileba Seqmeni Sens peizaJSi da riT miaRwie amas?

71


IV 46. guaSi

guaSis saRebavebi wyalSi isxneba, oRond akvarelisagan gansx­ vavebiT, is ufro sqel fenad edeba qaRalds. guaSis saRebavis ferebic ufro mkveTri da xasxasaa. furcelze fanqriT daxate martivi sqema da guaSis saRebavebiT gaaferade is.

?

72

1. rogor STabeWdilebas axdens Senze guaSiT Sesrulebuli es namuSevrebi? 2. rogori formebi gamoiyene na­muSev­ris Seqmnisas? 3. ra ferebiT dafare es formebi? 4. imsjele Seni megobris namuSevarze.


IV

47. pasteli

pasteli fxvieri masalaa. esaa grZeli, feradi, carcis msgav­ si Reroebi, romliTac mxat­v­rebi qaRaldze xataven. pastelis saRebavi qaRaldze rom kargad damagrdes zemodan speci­alur xsnars asxureben. pastelis ferebi nazi, msubuqi da xalisiania. am masalis saSualebiT namuSevarSi sxva­ da­ sxva ganwyobilebis Seqmnaa SesaZlebeli. SearCie weliwadis erTerTi dro da pastelis saRe­ba­ vebiT daxate suraTi am Temaze.

Selbi strimi. peizaJi

?

1. isaubre edgar degas `bale­ rinas~ Sesaxeb. rogor aris gad­ mocemuli masze balerinas kaba? 2. rogor ganwyobilebas qmnis Selbi strimis pasteliT Sesru­ lebuli suraTi? 3. weliwadis romeli dro SearCie Seni namuSevrisaTvis da ratom? 4. rogor gadmoeci pasteliT weliwadis am drois damaxasi­ aTebeli niSnebi?

edgar dega. balerina

sesili. 9 wlis

73


IV 48. sayvareli gmiri

multfilmis Tu literaturuli nawarmoebis gmiri mkiTxvels garegnobiT, samosiT, xasiaTis romelime TvisebiT an kidev sxva, gamorCeuli niSniT amaxsovrdeba. mxatvaric, romelic wigns aformebs an multfilms qmnis swored aseT detalebs gamosa­ xavs. rodesac wignis furclebze, an teleekranze amgvar per­ sonaJs mohkrav Tvals, advilad mixvdebi, romeli zRap­ ris an moTxrobis gmiria igi.

luka. 9 wlis

gega. 9 wlis

74


amoarCie romeli­me li­te­raturuli na­warmoebi da daxa­te misi gmiri an gmirebi.

IV

giorgi. 9 wlis

mariami. 9 wlis

?

1. isaubre aq warmodgenil personaJebze. 2. romeli niSnebiT amoicani TiToeuli maTgani? 3. warudgine klass Seni namuSevari. sainteresoa, amo­icnoben Tu ara Seni megobrebi, romeli gmiri gamosaxe. 4. isaubre, gmiris romel Tvisebas gausvi xazi da ra xerxiT miaRwie amas.

75


IV 49. mimoixede irgvliv

Cven garSemo uamravi saintereso niv­ Tia. zogs ucnauri forma da proporcia aqvs, zogi TvalSisacemi kaSkaSa ferisaa, zogierTs ki mkrTali Seferiloba aqvs. oRond es yvelaferi Sen unda SeamCnio. Tu nivTs kargad daakvirdebi, aucileb­ lad aRmoaCen misTvis damaxasia­Tebel de­ tals da Tu mas namuSevarSi daxatav, ada­ miani aucileblad mixvdeba, ra sagania es.

erekle. 8 wlis

nebismieri sa­xa­tavi masaliT daxate Sen mi­er arCeuli sagani.

sandro. 8 wlis

?

76

1. ra gamosaxe Sens namuSevarze? 2. ra qonda damaxasiaTebeli im nivTs, ro­ melic Sen airCie da rogor gamosaxe is? 3. muSaobis dros Tu akvirdebodi saxa­ siaTo detalebs? 4. rogori ferebi da xazebi airCie Seni namuSevris Sesaqmnelad?


50. Cveni studia mxatvrebs muSaobisaTvis saRebavebi, we­ bo da sxva iseTi masala sWirdebaT, ro­ melic xSirad irgvliv yvelafers svris. amitom isini sagangebo oTaxebSi muSa­ oben, romelsac saxelosnos an studias uwodeben. warmoidgineT, rom Cvenc aseT studiaSi vimuSavebT. amjerad Sen mier Segrovili cocxali an gamxmari foTle­ bisgan bus gaakeTeb.

IV

moifiqre patara moTxro­ ba _ ambavi Seni bus Sesaxeb da foTlebisagan Seqmeni misi ga­ mosaxuleba.

?

1. ra ici bus Sesaxeb? 2. rogor gamoiyene foTlebi bus Sesaqm­nelad? 3. ra feris foTlebi gamoiyene? 4. warmoadgine Seni moTxroba bus Sesaxeb da misi gamosaxuleba. 5. rogor fiqrob, kidev ris Sesaqmnelad Se­ giZlia gamoiyeno foT­lebi?

77


IV 51. gazafxulis dResaswauli weliwadis romel dros anaTebs mze xa­ lisianad da siTbos afrqvevs irgvliv? SenTvis yvelaze sayvarel da axlobel adamians _ dedas miuloce gazafxulis mobrZaneba. albaT, Zalian gauxardeba Tu dedis dRes yvavilebs aCuqeb, magram Se­ giZlia, isini sxvagvarad gamoiyeno. coc­ xali yvavilebiT morTuli baraTi sauke­ Teso saCuqari iqneba misTvis.

yvavilebis fers Seu­xa­­me qaRaldis fe­ ri da daa­m­zade misa­loci baraTi.

?

78

1. rogor fiqrob, ratom aRniSnaven dedebis dRes gazafxulze? 2. gaixsene dedisadmi miZRvnili rome­ lime leqsi an moTxroba. 3. romeli yvavilebi airCie misaloci baraTisaTvis?


52. weliwadis droebi

IV

weliwadis sxvadasxva dros buneba sxvadasxvagvar samoss ir­ gebs. xeebi xan SiSveli da meCxeria, xan ki _ foTlebiT da yva­ vilebiT daxun­ Zluli. bunebaSi xan civi, xan ki Tbili ferebi sWarbobs. dReebi erTmaneTs mosdevs, zamTars gazafxuli cv­ lis, zafxuls _ Semodgoma. netav, Tu SeiZleba weliwadis yvela dro erT zRap­rul xeze daatio? Seqmeni namuSevari Temaze „zRa­p­ruli xe~, romelzec we­­li­wadis oT­xive dros erT­droulad gamosaxav.

?

1. weliwadis romel dros ro­meli ferebi Warbobs? 2. isaubre, weliwadis ro­ meli dro ra masaliT war­ moadgine.

 leqsik oni kolaJi _ raime sa­fu­Zvelze, fonze gansxvavebuli masa­ lebis, sagnebis da­webebiT Se­ qmnili namuSevari.

79


V 53. ra aris gamoyenebiTi xelovneba xelovanebi sxvadasxva masaliT qmnian iseT niv­ Tebs, romlebsac yoveldRiur cxovrebaSi viye­ nebT. xelovnebas, romlis nimuSebic yoveldRiur cxovrebaSi gamoi­ yeneba, dekoratiul-gamoyenebi­ Ti ewodeba.

 leqsik oni dekori _ raimes samkauli. dekoratiuli _ Semamkobeli.

?

80

1. CamoTvale mxatvris mier Seqmnili an Semkuli is nivTebi, romlebsac yoveldRiur cxovrebaSi iyeneb. 2. Seni azriT, romeli masaliT SeiZleba yofaSi gamosayenebeli xelovnebis nimuSebis Seqmna? 3. imsjele, ratom hqvia amgvar xelovnebas dekoratiul-gamo­ yenebiTi. 4. gaixsene da CamoTvale dekoratiul-gamoyenebiTi xelovnebis romeli nimuSebi ginaxavs.


54. Tixis larnaki

V

Tixis gamoyeneba adamianma uZveles droSi iswavla. Tixa rbi­ li da damyoli masalaa. mas nebismier formas miscem. Tu raRac SegeSala, Secdomis gasworebac advilia. SegiZlia, moigono da gamoZerwo uamravi nivTi, romelsac Semdeg gamoiyeneb. Tu qo­ Tans gamoZerwav, masSi mcenaris Cargva SegiZlia, larnakSi yva­ vilebs Caawyob, moxatuli TefSebiT ki Sen oTaxs daamSveneb. Tixisgan gamoZerwili WurWlis Semkoba sxva­ da­ sxvagvarad SeiZleba. jer kidev svel da rbil Tixaze ornamenti SeiZleba amokawro, xolo gamSrali Tixa SegiZlia saRebaviT moxato. SearCie larnakis an qoTnis forma, ga­ moZerwe is Tixisagan da SenTvis sasurve­ li xerxiT Seamke.

?

1. ratom airCie amgvari forma? 2. ra gagiWirda yvelaze metad misi ga­mo­Zerwvisas? 3. ra xerxiT Seamke Tixis nivTi? 4. raSi gamoiyeneb Sens mier gamo­ Zerwil namuSevars? 5. xelovnebis romel dargs miakuT­ vneb Sens mier Tixisagan gakeTebul nivTs?

81


V 55. eskizi xaliCisaTvis

Tu ici ra aris xaliCa? xom ar gaqvs is saxlSi? winaT xaliCa yvela ojaxSi hqon­ daT. Salis feradi Zafebisagan moqso­ vili, ulamazesi ornamentebiT Semkuli xaliCa zogan kedels amSvenebda, zogan taxtze iyo gadafarebuli, zogjer ki ia­ takze iyo dafenili. winaT xaliCas sagangebo dazgaze qsov­ dnen da amas sakmaod didi dro da moT­ mineba sWirdeboda. sanam xaliCis qsovas da­iwyebs, mqsovelma jer is unda icodes, ra ornamenti iqneba zed gamosaxuli. ami­ saTvis igi winaswar akeTebs eskizs.

82


nebismieri xerxiT gaa­keTe eskizi xaliCisaTvis.

V

Temuri. 9 wlis

 leqsik oni eskizi _ winaswari, mosamza­ debeli naxati.

lali. 9 wlis

?

1. Tu ici, vin qsovda odiTganve xaliCas? 2. ra xerxiT Seasrule xaliCis eskizi? 3. warmoadgine Seni xaliCis eskizi klasis winaSe. 83


V 56. Zafi _ masala suraTisaTvis

ras fiqrob, SesaZlebelia ZafebiT suraTis Seqmna? weboTi Zafi SegiZlia qaRaldze zigzagiseburad ise daawe­ bo, rom mTebis moxazuloba gamovides; mrgvalad daxveul Zafs cisfer fonze Tu daawebeb, is Rrubels daemsgavseba. danarCeni Tavad moifiqre. feradi ZafebiT Seqmeni pe­izaJi. SegiZ­ lia Sig ZafebiTve gakeTebuli Tojinebi Casva.

feradi ZafebiT Tojinebis gakeTebac SeiZ­ leba aq mocemuli nimuSis mixedviT.

?

84

1. daarqviT saxelebi Tqvens mier gakeTebul Tojinebs da moi­ fiqreT ambavi maT Sesaxeb. 2. isaubre, rogor Seqmeni Zafebisagan peizaJi da rogor gaake­ Te Tojinebi. 3. rogor ganalage isini ZafebiT gakeTebul peizaJSi?


57. zRvis samyaro

V

Tu Cagixedavs kamkama zRvaSi? sxvadasxva feris da formis ken­ Webi da niJarebi, wyalmcenareebi, Tevzebi, meduzebi da zRvis sxva binadarni ulamazes samyaros qmni­ an. Tu sxvadasxvagvar foTlebs Seagroveb, maTi saSualebiT am zRapruli zRvis samya­ ros suraTis Seqmnas Tavisuflad moaxerxeb. SeiZleba, zafxu­ lSi zRvaze Segrovili niJarebi da feradi kenWebic gamoiyeno.

aplikaciis xer­xiT Seqmeni namu­ Sevari Temaze `zRvis samyaro~.

85


V 58. mogzauroba sahaero burTiT

albaT giyvars mogzauroba manqaniT, matarebliT, gemiT an TviTmfrinaviT, magram sul sxvaa mogzauroba sahaero burTiT. feradi burTi cisken aiW­reba da nela miiwevs maRla. warmoidgi­ ne rogori mSvenieri sanaxaobaa caSi mofarfate ferad-feradi burTebi. adamianebi cisfer caSi molivlive feradi sahaero burTis danaxvaze iRimebian, xalisoben da xels uqneven kalaTa­ Si mjdom mogzaurebs.

86


daakvirdi foto­ebs da feradi qaRaldebisagan gaakeTe sa­ haero burTi.

?

V

1. xom ar ici ratom miiwevs maRla sahaero burTi? 2. warmoadgine Sens mier gakeTebuli sahaero burTi klasis wi­ naSe. 3. gamofineT Tqveni burTebi klasSi da moawyveT zeimi.

87


V 59. ucxo planeta

rodesac Sen garSemo arsebul garemos xatav, yovelTvis Se­ giZlia daakvirde, rogori feri aqvs, magaliTad, axlad gamota­ nil kvirts an rogori saxasiaTo formebi aqvT cxovelebs. Sens namuSevarSi gamoCndeba kargad daakvirdi Tu ara imas, risi da­ xatvac gindoda. magram Tu gamogonil samyaros Seni fantaziiT xatav, iq yvelaferi sxvagvaradaa; magaliTad, balaxi SeiZleba lurji iyos, mdinare _ wiTeli, sagnebs uCveulo forma SeiZle­ ba hqondes da a.S.

soso. 9 wlis. planeta saxli

nebismieri masali­sa­gan saku­Ta­ri fantaziiT Seqmeni namuSevari Temaze `ucxo planeta~.

warudgine Seni namuSevari klass da isaubre mis Sesaxeb:

?

1. ra qvia Sens planetas? 2. dasaxlebulia Tu ara Seni planeta da vin cxovrobs iq? 2. rogori forma aqvs mas da ratom? 3. ratom airCie amgvari ferebi?

irine. 8 wlis. planeta navi

88

giorgi. 9 wlis. feradi planeta


V

60. Rame did qalaqSi rodesac suraTs xatav mTeli yurad­ Reba im ZiriTad gamosaxulebaze gada­ gaqvs, romlis Cvenebac ginda. magram foni xSirad aranakleb mniSvnelovania. mTava­ ri gamosaxulebisTvis fonis SerCeva gi­ advilebs, gexmareba ukeT gadmosce Seni Canafiqri. daxate namuSevari Temaze `Rame did qa­ laqSi~. SearCie Sesabamisi foni.

naTia. 9 wlis

muqi feris qaRaldze Sesabamisi feriT mo­ xaze Cafiqrebuli gamosaxulebebi (saxlebi, xidi da a.S.). STabeWdilebis gasaZliereblad kaSkaSa feris gamoyenebiT (yviTeli, wiTe­ li...) gamosaxe sinaTle fanjrebSi an foier­ verki caze. Ramis fonze kaSkaSa laqe­bis gamosaxatad SegiZlia, naxats saRebavi daaferTxo an ga­ moiyeno Rrubeli.

?

1. imsjele, rogor STabeWdilebas aRZravs aq warmodgenili suraTebi. 2. romeli ferebi dagexmara Ramis STabeWdilebis SeqmnaSi? 3. ra xerxiT dafare zedapiri, rome­ li masala gamoiyene?

irakli. 8 wlis

89


V 61. naxatebi caze

Tu dakvirvebixar Rrublian cas? xSi­ rad sxva­ dasxva feris Rrublebi lurj caze sxvadasxva formis laqebad lagde­ bian. didxans Tu daakvirdebi, SeiZleba raime figurac ki dainaxo.

90


gaixsene ras mi­amsgavse bu­ne­ba­Si nana­xi Rru­beli. Se­ecade da­ xato da gadmosce Se­ni STabeWdileba.

V

kamil koro. peizaJi

?

1. aRwere fotoebze moce­ muli Rrublebi da isaubre Seni STabeWdilebis Sesaxeb. 2. aRwere, ra feris laqebia Rrublebze? 3. daakvirdi, konsteblisa da koros namuSevrebs. romel maTganzea saavdro Rrublebi? rogor STabeWdilebas qmnis isini? 4. ra ferebiT daxate Rrublebi da rogori STabeW­ dilebis Seqmna gin­ doda Sens namuSevarSi? ra ferebiTa da romeli xerxebiT gadmoeci is? jon konstebli. peizaJi

91


V 62. monotipia

saRebavebiT xatvisas Zalian saitereso da saxalisoa anabeW­ dis teqnikis gamoyeneba axali gamosaxulebis misaRebad. saReba­ viT Sesrulebuli naxati nebismier saxatav masalaze _ qaRald­ ze, muyaoze SeiZleba daitano, zemodan saRebavis SeSrobamde unda daafaro furceli da msubuqad daawve. miRebuli anabeWdi monopitiis teqnikiT Sesrulebuli namuSevaria. xSirad am xerxs wyalSi areklili bunebis gamosasaxad iyeneben _ Suaze gakecili furclis zeda naxevarze peizaJi ixateba, xolo meore naxevar­ ze mis anabeWds miviRebT. gamoiyene monotipiis teqnika da Seqmeni wyalSi areklili bunebis xedi.

?

92

1. aRwere namuSevrebi. rogor meordeba masze bunebis xedi. 2. ra hqvia anabeWdis miRebis am teqnikas? 3. romeli saRebavebi gamoiyene saklaso davalebis Sesasruleb­ lad?


63. jadosnuri frinveli

V

cxra mTas iqiT, erT ucxo qveyanaSi cxovrobda ulamazesi frinveli kvanwa, romelsac jadosnuri bumbuli hqonda. mas­ Tan adamianebi sakuTari survilebiT midiodnen. keTili kvanwa gamoiZrobda bumbuls da visac miscemda, mas umal yvelaze sa­ nukvari natvra usruldeboda. Tqvenma Tanatoleb­ma swored kvanwa ga­akeTes mavTulis, erT­ jeradi Wiqis, qaRaldebisa da Zafebisagan. gaakeTe Seni ja­dos­nuri Citi.

?

1. ra ambavi moifiqre jadosnuri frinvelis Se­ saxeb da ra daarqvi mas? 2. ra xerxiT da romeli masalisgan gaakeTe is? 3. warudgine Seni frinveli klass.

93


V 64. eqskursia muzeumSi

xelovnebis nawarmoebebi sagangebod agebul SenobebSi _ muzeumebSi inaxeba. cnobili muzeumebis sagamo­ feno darba­ zebSi xelovnebis sxva­dasxva dargis nimu­ Sebia xolme gamofenili. muzeumSi misu­ li adamiani aTvalierebs am eqsponatebs, ecnoba maT istorias. xSirad mnaxvelebs muzeumis TanamSromeli _ gidi mouTx­ robs am nivTebis Sesaxeb. Seecade, amoicno ro­ meli xelovne­ bis nimu­Sebia gamofenili aq warmodgenil suraTze, ro­melzec sagamofeno dar­bazia asaxuli.

94


V

daimaxsovre muzeumSi qcevis ramdenime martivi wesi: 1. muzeumis darbazebSi ar SeiZleba xmauri. 2. eqsponatebs xeliT nu SeexebiT. 2. aucileblad mousmine gids an maswavlebels, romelic mo­ giTxrobs gamofenili eqsponatebis Sesaxeb. 3. waikiTxe samuzeumo eqsponatebis Tanmxlebi warwerebi. 4. Caixate is, rac yvelaze metad mogewona. SegiZlia, Seni STa­ beWdilebebi Caiwero kidec.

 l eqs ik on i eqsponati _ sa­gani, romelic ga­mo­fenilia muzeumSi an gamofenaze.

95


V 65. Cveni memkvidreoba

Tu Zveli qarTuli eklesia-monastrebis an cixe-simagreebis daTvalierebas gadawyvet, Sors wasvla ar dagWirdeba. saqarT­ veloSi Zneli sapovnelia iseTi qalaqi an sofeli, romlis ax­ lomaxloc saintereso istoriuli Zegli ar dgas. zogi ekle­ siis gumbaTi siZvelisagan Camoqceulia, cixeebis kedlebi _ dangreuli. moinaxule qarTuli arqi­teqturis Zeglebi da Tu Semdeg imis daxatvas gadawyvet, rac yvelaze metad mogewona, Seecade warmoidgino, rogori iqneboda is Zvelad. Sen naxatze eklesias gumbaTi aRudgine, cixes kedlebi gaumagre da mtkice galavanic Semoavle garSemo.

daxate is Zegli, ro­ mel­ sac gaecani eqs­kur­siaze yof­ nis dros.

?

96

1. romeli Zegli moinaxule? 2. ra ici am Zeglis istoriis Sesaxeb? 3. isaubre imis Sesaxeb, am Zeglis ra nawilebi aRadgine Sens suraTze?


proeqti I _ Cveni gamofena mTeli wlis ganmavlobaSi Sen da Sens megobrebs albaT umravi namuSevari dagigrovdaT. Tu saukeTeso namuSevrebs SearCevT, CarCoSi CasvamT da klasis kedlebze CamokidebT, mSvenieri sak­ laso gamofena gamogivaT, SegiZliaT stumrebic moipatiJoT.

%

aiRe Tanabari zomis ori muyao. erT-erTi namuSevris CarCosTvis ga­ mogadgeba. meore ki _ suraTis ukana mxares dafaravs. muyao Sens naxatze odnav didi unda iyos. daade naxati muyaos da fanqriT Semo­ xaze. Semoxazuli konturis Sig­ niT, saxazavis gamoyenebiT, gadazome 5 mm da muyaos Sua nawili amoWeri. aqve SegiZlia, CarCo moxato an rome­ lime sxva xerxiT Seamko.

Sens mier gamoWril CarCos ukana mxri­ dan wausvi webo, Semdeg Seni na­ muSevari mTlian muyaosa da ukve we­ boTi dafarul amoWril CarCos Soris moaqcie. CarCo da suraTis ukan moqceuli muyao erTmaneTs kargad unda miewebos, amisTvis xeli kargad gadausvi, Semdeg gaSroba daaca­de da ai, namuSevaric ukve CarCoSia Casmuli. amis Semdeg SegiZlia suraTs saki­ dic gaukeTo _ skoCis saSualebiT na­ muSevars ukana mxridan msubuqi lenti an Tasma miamagre. SegiZlia, suraTs muyaosagan sadgami gaukeTo.

97


proeqti II _ gavalamazoT skolis ezo ici Tu ara, rom Tana­medro­ve adamianma sakuTa­ri garemo, bu­ neba, miwac ki xelovnebis nimuSis Se­saqmnelad gamoiyena.

 l eqs i k on i lend arti (inglisurad _ miwis xelovneba) _ mimarTuleba Ta­ namedrove xe­lov­nebaSi, roml­ is mimdev­ rebic bunebis wiaRSi, Ria cis qveS bu­nebrivi masaliT xelov­nebis nimuSebs qmnian.

gaaforme Seni skolis ezo lend artis nimuSiT. SegiZlia ga­ moiyeno nebismieri masala, moifiqro nebismieri gamosaxuleba da Sens fantazias ukidegano gasaqani misce.

98


proeqti III _ musikaluri gamofena qarTuli xalxuri simRera Cveni kulturis namdvili ganZia. uZvelesi droidan qarTveli mReroda Sromisas, brZolisas, Wirsa Tu lxinSi; Cven dResac vmReriT Cveni winaprebis Seqmnil simRerebs da isini Cveni cxovrebis ganuyofeli nawilia. modiT, erTad movusminoT qarTul xalxur simRerebs.

I

gogona cangala

• mousmine qarTul xalxur simRerebs. • im simReris mixedviT, romelmac Senze gansakuTrebuli STabeWdileba moaxdina, Seqmeni namuSevari, romelSic gadmoscem simRerisgan miRebul ganwyobilebas. gamoiyene sxvadasxva masala da teqnika. • namuSevrebis dasrulebis Semdeg mo­awyveT gamofena, ro­ melic warimarTeba Tqvens mier SerCeuli simRerebis fon­ ze. kargi iqneba Tu Tavad SeasrulebT maT.

99


I

Semajamebeli gakveTili _ 1 1. Seusabame erTmaneTs: a) palitra b) mobili g) molberti

3

2

1

2. Seusabame erTmaneTs: a) romeli saRebaviT ixateba ferweruli suraTi? 1. karaqis

2. zeTis

3. Taflis

b) Tu namuSevris zedapirze sxvadasxva masalas daawebeb, maSin gamogiva... 1. aplikacia

2. mobili

3. ferwera

3. gaixsene, ra ici civi da Tbili ferebis Sesaxeb; aRw足e足足re da daa足 xasiaTe aq warmodgenili ilustraciebi.

guram quTaTelaZe. peizaJi

100

pablo pikaso. dedaSviloba


II

Semajamebeli gakveTili _ 2

1. daakvirdi da aRwere bunebis is movlena, romelic suraTzea gamosaxuli.

2

1

3

4 2. aRwere ilustraciebze moTxrobili ambebi.

Suamdinaruli reliefi

pompeis mxatvroba

101


III Semajamebeli gakveTili _ 3

1. daukavSire xelovnebis Jan­rebis aRmniSvneli sityvebi Sesaba­ mis namuSevrebs. a) peizaJi

b) portreti

g) yofiTi Janri

d) naturmorti

1 2

3

4

2. upasuxe Semdeg kiTxvebs: a) ra ewodeba suraTze gamosaxul bunebis xeds? b) ra ewodeba suraTs, ro­melzec konkretuli adamiania gamo­ saxuli? g) ra ewodeba suraTs, ro­melzec gamosaxulia usulo sagnebi?

102


3. ra qvia da sad mdebareobs aq warmodgenili arqiteqturuli Zeglebi?

1

2

III

3

4. Seusabame erTmaneTs masala da qandakebebi. a) liToni

b) plastilini

g) xe

d) qva

2 1

3

4

103


IV Semajamebeli gakveTili _ 4 1. Seusabame erTmaneTs:

a) grafikuli naxati ixateba: 1) tiloze

2) qaRaldze 3) minaze

b) romeli ar aris grafikuli saxatavi masala? 1) akvarelis saRebavi

2) zeTis saRebavi

2. daukavSire Sesabamis gamosaxulebas: a) wvrili konturi

104

b) msxvili konturi

3) guaSis saRebavi.


3. daukavSire Sesabamis gamosaxulebas: a) ferweruli namuSevari

b) grafikuli namuSevari

IV

daviT kakabaZe. bretani

daviT kakabaZe. parizi

franc marki. wiTeli cxenebi

daviT kakabaZe. imereTi

105


V Semajamebeli gakveTili _ 5

1. aRwere aq warmodgenili suraTebi. dRe-Ramis romeli mona­ kveTia gamosaxuli maTze?

mose ToiZe. peizaJi

niko firosmani. daTvi

2. daukavSire xelovnebis Janrebi Sesabamis sityvebs.

106

1. naturmorti

a) sagani

2. yofiTi Janri

b) adamianis yofa

3. portreti

g) adamiani

4. peizaJi

d) buneba


IV

3. Seusabame fotoebze warmodgenili nimuSebi xelovnebis Sesa­ bamis dargebs. a) ferwera b) grafika g) gamoyenebiTi xelovneba

d) qandakeba

1

2

3

4

4. Seusabame aq warmodgenili masala da iaraRebi xelovnebis Se­ sabamis dargebs. a) ferwera b) grafika g) gamoyenebiTi xelovneba

d) qandakeba

2 1

3

4

6 5

7 107


leqsikoni aplikacia _ suraT­is ze­da­pirze sxva­da­sxva masa­lis dawebe­ biT Seqmnili namuSevari. dekoratiuli _ Semamkobeli. dekori _ raimes samkauli. eqsponati _ sa­gani, romelic ga­mo­fenilia muzeumSi an ga­ mofenaze. eskizi _ winaswari, mosamzadebeli naxati. kolaJi _ raime sa­fu­Zvelze, fonze gansxvavebuli masale­ bis, sagnebis da­webebiT Seqmnili namuSevari. kompozicia _ su­raTis Se­mad­ge­nel el­e­­mentTa ganawi­leba sa­suraTe si­b­rtyeze. konturi sagnis formis monaxazia. lend arti (inglisurad _ miwis xelovneba) _ mimarTuleba Ta­namedrove xe­lov­nebaSi, roml­is mimdev­rebic bunebis wiaRSi, Ria cis qveS bu­nebrivi masaliT xelov­nebis ni­ muSebs qmnian. mobili _ mo­Z­ravi mo­­wyo­biloba. nimfa _ bu­nebis Zalebis qalRmerTi berZnul miTologiaSi. portreti _ Tu Sen Sens me­ gobars, am romelime nacnobs daxatav, es misi portreti iqneba. faqtura _ namuSevris, sa­g­nis, nivTis ze­da­piris Tavisebu­ reba.


Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.