– Ո՛չ, սինյոր Կավալլարո, ասացեք դիրիժորի հետ,– ուղղեց Լևոնը հա-մարձակ։ – Դու որտեղի՞ց իմացար։ – «Օ՜ Կարլո»-ն երգելիս` սինյոր Մարտինին կես տոն բարձր վերցրեց ձեզշեղելու համար։ – Լսո՞ւմ եք, սինյոր,– դարձավ ինձ Կավալլարոն ոգևորված,– այս պատա-նու բերանով խոսում է ինքը` երաժշտական բնազդը և դիտողական ձիրքը։ Լևոնը վեր կացավ, գլուխ տվեց, շնորհակալություն հայտնեց ﬔզ ﬔր այ-ցելության համար և շտապեց դեպի դռները։ Այլևս նա այնքան գրավել էրինձ, որ կաﬔցա անպատճառ հետը խոսել։ – Հայերեն գիտե՞ք,– հարցրի ես, երևի, հայրենասիրական զգացուﬕց դրդված։ – Գիտեմ։ Նա, ինչպես և յուր մայրը, խոսում էր ռուսերեն լեզվով տաճկական ար-տասանությամբ։ Իտալացիներից ﬕայն տանտիրուհիս և նրա աղջիկը գիտեին ռուսերեն,նաև Կավալլարոն։ Մյուսների հետ Լևոնը խոսում էր իտալերեն։ Մի քանի հարցեր տվեցի նրան պարզ հայերեն լեզվով։ Նա ապշած նայեցերեսիս և ժպտաց։ – Չե՞ս հասկանում,– դարձա ես ռուսերեն լեզվի օգնությանը։ – Այդ լեզուն եկեղեցական է,– խոսեց նա տաճկերեն լեզվով,– իմ իմացածհայերենն ահա այս լեզուն է։ Ինձ համար նորություն չէր Բեսարաբիայի հայերի մայրենի լեզուն չիմա-նալը։ Բայց առաջին անգաﬓ էի պատահում ﬔկին, որ տաճկերենը հայերենէր համարում։ Ես խնդրեցի Լևոնին այցելել ինձ շուտ-շուտ և իմ կողﬕց խոստացա այ-ցելել նրան։ Նա ինձ երկար սպասել չտվեց։ Հետևյալ օրն իսկ եկավ սենյակս և ու-րախ-ուրախ հայտնեց, թե մայրն արդեն առողջանում է։ Ուղիղն ասած, եսչէի հետաքրքրվում մոր վիճակով, ինձ զբաղեցնողը որդու ճակատագիրն էր։ Երբ խոսք բաց արի թատրոնի ու երաժշտության մասին, պատանին կեր-պարանափոխվեց, ինչպես կրակոտ սիրահար, երբ խոսվում է նրա սրտիընտրյալի վերաբերմամբ։ Ոգևորված նկարագրեց յուր լսած երևելի երգիչ-ների ու նվագիչների տաղանդը։ Վերջին յոթ տարվա ընթացքում նա լսելէ գրեթե բոլոր նշանավոր երգիչներին ու նվագիչներին, որոնք այցելել էինՌուսաստան Օդեսայի վրայով։ – Երևի դու էլ նվագում ես կամ երգում,– հարցրի ես։ – Ո՛չ, սինյոր։ – Չեմ հասկանում։ – Երգելու համար ձայն չունիմ։ – Իսկ նվագելու համար գործիքներ շատ ունիս սենյակումդ։ Երեկ տեսա։ – Այո՛, նվագում եմ մանդոլինա և կիթառ։ – Նոտաներ գիտե՞ս։ – Սինյորինա Լուիզան սովորեցրել է։ Դուք լսե՞լ եք նրա երգեցողությունը։ 97